Wyck
| Wijk van Maastricht | |
|---|---|
| |
| Kerngegevens | |
| Gemeente | Maastricht |
| Coördinaten | 50°50'58,68"NB, 5°42'7,47"OL |
| Oppervlakte | 64 ha. |
| Inwoners | 4.600 (incl. Céramique) |
Wyck (Uitspraak: Wiek, Limburgs: Wiek) is het op de oostelijke Maas-oever gelegen deel van het centrum van Maastricht.
Ligging
Wyck is onderdeel van het stadsdeel Centrum en ligt ingeklemd tussen de rivier de Maas in het westen en de spoorlijn Eindhoven-Maastricht-Luik in het oosten. Aan de noordkant ligt de wijk Sint Maartenspoort, aan de zuidkant de nieuwe wijk Céramique. Deze laatste wijk is, volgens de wijkindeling van de gemeente Maastricht, eigenlijk onderdeel van Wyck. Officieel bestaat Wyck uit drie delen:
- het in de Middeleeuwen ommuurde Oud-Wyck
- de laat-19e-eeuwse Stationsbuurt
- de nieuwbouwwijk Céramique
Voor sommige Maastrichtenaren aan de westkant van de Maas, is de naam Wyck synoniem voor een veel groter gebied, namelijk alle oudere stadsdelen aan de oostkant van de Maas.
Geschiedenis
De naam Wyck is afgeleid van het Latijnse woord vicus. Al in de Romeinse tijd bevond zich hier een kleine nederzetting op de oostelijke Maasoever. In de eerste eeuw na Christus werd Wyck met het castellum op de westelijke Maasoever verbonden via de oude Romeinse brug. In de 13e eeuw werd, iets noordelijker, de huidige Sint Servaasbrug gebouwd. In de 14e eeuw werd Wyck ommuurd.
In 1867 verloor Maastricht de status van vestingstad en begon de sloop van de vestingwerken, ook in Wyck. Dwars door Oud-Wyck, in het verlengde van de Sint Servaasbrug, werd een oost-west doorbraak gerealiseerd (de zogenaamde Percée, de huidige Wycker Brugstraat).
Architectuur
Wyck telt veel monumentale gebouwen. Van de vestingwerken zijn onder andere de Maaspunttoren en het Waterpoortje behouden gebleven, alhoewel het in beide gevallen reconstructies uit het begin van de 20e eeuw betreft. Het Sint-Gillishospitaal (oorspronkelijk uit 1286) en de Poort van Beusdael, beiden in de Hoogbrugstraat, zijn fraaie voorbeelden van de typisch Maastrichtse Maaslandse Renaissancestijl. In deze straat, evenals in de Rechtstraat en de Wycker Brugstraat, zijn ook heel wat gevelstenen te bewonderen.
Op de plek van de Sint-Martinuskerk in de Rechtstraat stond tot 1853 de middeleeuwse kerk van Wyck. Deze werd, wegens bouwvalligheid, in de 19e eeuw gesloopt, evenals de nabije Wycker Kruittoren (in 1868). De huidige Sint-Martinuskerk dateert uit 1856 en is daarmee een van de eerste bouwwerken van architect Pierre Cuypers. In de neogotische kerk bevindt zich onder andere het 14e-eeuwse beeld van de Zwarte Christus van Wyck.
De stationsbuurt werd eind 19e eeuw aangelegd naar een plan van stadsarchitect W.J. Brender à Brandis uit 1882. Voorbeelden van "jonge" monumenten in Wyck: het Grand Hotel De L'Empereur (Van Gils, 1901), het stationsgebouw (Van Heukelom, 1915) en het voormalige warenhuis Maussen (Joosten, 1932) in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid.
Aan het Stationsplein kwam in 2005 het kantoorgebouw De Colonel van de Berlijnse architect Hans Kollhoff gereed in een opvallende Post-moderne stijl. Op het terrein van de voormalige Palace-bioscoop worden, naar plannen van Wiel Arets, een hotel en appartementen gerealiseerd. Meer moderne architectuur: zie Céramique.
Monumenten
Een deel van Wyck is een beschermd stadsgezicht met uitbreiding. Verder zijn er in dit deel tientallen rijksmonumenten.
Voorzieningen
In Wyck zijn talloze winkels, hotels, cafés en restaurants te vinden, vooral in de Stationsstraat, de Wycker Brugstraat, de Rechtstraat en de Hoogbrugstraat. De Stationsbuurt is vooral een voorname woon- en kantorenbuurt. In de Stationsstraat wordt op zaterdag een antiek- en curiosamarkt gehouden. In Wyck zijn ook een aantal (boven-)stedelijke voorzieningen te vinden, zoals het NS-station Maastricht, het busstation en de voormalige Brouwerij De Ridder.
Voor voorzieningen in Céramique, zie aldaar.
· 
· 
