Supergroep (biologie)
Een supergroep is een van de hoogste taxonomische rangen, boven dat van een rijk en fylum en onder dat van een domein. Een supergroep is een zeer grote, monofyletische groep van organismen die een gemeenschappelijke voorouder delen.
Tot aan de jaren 2010 was het lastig de verwantschappen te bestuderen tussen de hogere taxa (domeinen, rijken en stammen). Op grond van moderne genetische technieken, de DNA-sequencing, heeft er een fundamentele herschikking plaatsgevonden van deze taxa. Zodoende werd een nieuwe taxonomische rang in het leven geroepen, de supergroep. In recente literatuur wordt de term algemeen gebruikt.[1]
De supergroep kwam tot stand als een informele taxonomische rang, doordat het extreem ver uit elkaar gelegen taxa verenigde waarvoor redelijke aanwijzingen bestonden dat deze een gemeenschappelijke afstamming hadden.[2] Traditionele rijken als dieren (Metazoa) en schimmels (Fungi) werden hierin als subclades geplaatst. De supergroep wordt voornamelijk toegepast bij de classificatie van eukaryoten.
Indeling met domeinen en supergroepen[bewerken | brontekst bewerken]
Een moderne indeling van het leven is te vinden onder anderen bij J.R. Holt & C.A. Iudica (2013)[3]. De ontwikkelingen van het laatste decennium zijn hierin verwerkt. Binnen de Eukarya worden vier supergroepen (met de Rhizaria soms als vijfde supergroep, maar anders opgenomen in de Chromalveolata) onderscheiden:
|
|
De protozoa en de protisten worden niet meer erkend als groep maar zijn verdeeld over alle supergroepen.
Linnaeus (1735) 2 rijken |
Haeckel (1894) 3 rijken |
Whittaker (1969) 5 rijken |
Woese (1977) 6 rijken |
Woese (1990)[4] 3 domeinen |
Cavalier-Smith (1998) 2 domeinen en 6 rijken |
Keeling (2004) 3 domeinen en 5 supergroepen | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Animalia | Animalia | Animalia | Animalia | Eucarya | Eukaryota | Animalia | Eukaryota | Unikonta |
Vegetabilia | Plantae | Fungi | Fungi | Fungi | Excavata | |||
Plantae | Plantae | Plantae | Archaeplastida | |||||
Protista | Protista | Chromista | Chromalveolata | |||||
niet behandeld |
Protista | Protozoa | Rhizaria | |||||
Monera | Archaebacteria | Archaea | Prokaryota | Bacteria | Archaea | |||
Eubacteria | Bacteria | Bacteria |
Samengevat tot de niveaus stam, rijk, supergroep en domein ziet de stamboom van het leven er als volgt uit:
Fylogenetische stamboom van het cellulaire leven
|
---|
|
|
Alternatieve stamboom[bewerken | brontekst bewerken]
Er zijn voor de eukaryoten ook alternatieve indelingen. Een daarvan wordt hier verkort weergegeven, vanwege de namen van de clades (zie onder andere Bikonta, Cabozoa en Corticata). De plaats van de Apusozoa is veranderd, en daarmee de indeling van de clades van hoger niveau. Doordat de Unikonta gesplitst zijn in twee supergroepen, worden hier in het totaal zes supergroepen onderscheiden.
- Domein Eukarya (Eukaryoten)
- clade Unikonta
- Supergroep Opisthokonta
- Rijk Animalia (Dieren)
- Rijk Fungi (Schimmels)
- Supergroep Amoebozoa (Stammen Rhizopoda, Mycetozoa)
- Supergroep Opisthokonta
- clade Bikonta
- ? clade Apusozoa
- clade Cabozoa
- Supergroep Rhizaria (Rijk Cercozoae met onder andere Foraminifera, Radiolaria)
- Supergroep Excavata
- clade Corticata
- Supergroep Chromalveolata
- Rijk Chromista (onder andere Bruinwieren, Diatomeeën)
- Rijk Alveolata
- Rijk Heterokontae = Stramenopila = Chromista (met onder andere Ciliata, Dinoflagellaten)
- Supergroep Primoplantae, Archaeplastida
- Rijk Rhodoplantae (met onder andere Roodwieren)
- Rijk Viridiplantae (met onder andere Groenwieren, Planten)
- Supergroep Chromalveolata
- clade Unikonta
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|