100 meter (atletiek)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
100 meter
Start van de finale 100 m op de OS in 2012, Londen
Algemene gegevens
Organisatie Vlag van België België: KBAB
Vlag van Nederland Nederland: Atletiekunie
Vlag van Suriname Suriname: SAB
Mondiaal: IAAF
Categorie Hardlopen
Locatie Atletiekbaan
Competities / Kampioenschappen
Kampioenschappen BK / NK / EK / WK / OS
Diamond League
World Challenge
Kampioenen
Belgisch kampioen
 10,32 Kobe Vleminckx
11,03 Delphine Nkansa
Nederlands kampioen
 10,15 Raphael Bouju
11,21 N'ketia Seedo
Wereldkampioen
 9,83 Noah Lyles
10,65 Sha'Carri Richardson
Olympisch kampioen
 9,80 Marcell Jacobs
10,61 Elaine Thompson
Records
Belgisch record 10,02 Ronald Desruelles
11,04 Kim Gevaert
Nederlands record 9,91 Churandy Martina
10,81 Dafne Schippers
Europees record 9,80 Marcell Jacobs
10,73 Christine Arron
Wereldrecord 9,58 Usain Bolt
10,49 Florence Griffith-Joyner
Verwante sporten
Disciplines 60m
200m
400m
800m
1000m
1500m
3000m
5000m
10000m
100km
Halve marathon
Marathon
4 x 100m
4 x 200m
4 x 400m
4 x 800m
4 x 1500m
Zweedse estafette
Veldlopen
Verwante sporten Snelwandelen
Hordelopen
Triatlon
Duatlon
Laatst bijgewerkt op: 22 augustus 2023
Portaal  Portaalicoon   Sport
Atletiek

De afstandloop van 100 meter is de kortste sprintwedstrijd die door senioren op een outdoor-baan gelopen wordt. Dit onderdeel wordt ook wel het koningsnummer van de atletiek genoemd.

In de 18e en 19e eeuw ontstonden op de Britse universiteiten wedstrijden die de voorlopers van de huidige atletiekwedstrijden waren. Springnummers en loopnummers waren toen al algemeen bekend onder de studenten. Aangezien men in Groot-Brittannië een ander meetsysteem hanteert, was de korte sprint daar geen 100 meter, maar 100 yard (91,4 meter). Toen ook de Fransen zich meer in atletiek gingen interesseren, wilde men een sprintafstand volgens het Europese meetsysteem. De 100 yard werd in 110 yard (100,54 meter) veranderd. Uiteindelijk werd beslist dat er op de Olympische Spelen 100 meter gelopen zou worden. De Britten hielden nog een tijd beide systemen aan maar kozen uiteindelijk toch voor de 100 meter.

Indeling 100 m[bewerken | brontekst bewerken]

De 100 meter is een zeer korte afstand, wat niet wegneemt dat dit onderdeel een ingewikkelde indeling kent. De wijze waarop een bepaalde fase wordt ingezet, kan bepalend zijn voor winst of verlies.

  • Fase 1 'De start'

De start is van essentieel belang bij een korte sprintafstand. De gemiddelde reactietijden zijn hier beduidend korter dan bij een 200 of 400 m en dat is ook psychologisch verklaarbaar. Hoe korter de sprintafstand, des te sneller moet de atleet reageren om goed te lopen. Sommige sprinters reageren sneller dan de door World Athletics vastgestelde 0,100 seconde-grens van een valse start. Mannen reageren in het algemeen sneller dan vrouwen, hoewel onder andere Florence Griffith-Joyner hierop een uitzondering vormde. De reactietijd wordt elektronisch gemeten van het begin van het startschot tot er een zekere horizontale kracht op de startblokken wordt gedrukt. Het exacte mechanisme hierachter is niet bekend.

  • Fase 2 'De versnelling'

In deze fase wint de sprinter snel aan snelheid, van 0 m/s naar 10 m/s. Hij doet dat door middel van kleine snelle passen. Naarmate de versnelling minder hard toeneemt, zal de atleet zijn pas vergroten. Deze fase eindigt afhankelijk van de sprinter tussen de 40 en 70 meter.

  • Fase 3 'De topsnelheid'

In deze fase is de sprinter op zijn topsnelheid. Meestal wordt deze na zo'n 40 à 70 meter bereikt. Mannen halen tot 12 m/s (43,2 km/u), vrouwen halen tot 10,5 m/s (37,8 km/u).

  • Fase 4 'De negatieve versnelling of vertraging'

Na enkele seconden topsnelheid houdt de atleet de snelheid niet meer vast en zal na 70-90 meter onvermijdelijk vertragen. Sommige atleten vertragen langzamer dan anderen, waardoor het lijkt of ze een eindsprint maken, maar dat is puur gezichtsbedrog. Om toch snelheid proberen te behouden, vergroot de atleet zijn pas.

  • Fase 5 'De finish'

Eén pas voor de finish brengt de sprinter de borst naar voren. De tijd wordt immers gemeten wanneer de torso (dus niet een arm of het hoofd) over de finish komt.

Top tien aller tijden[bewerken | brontekst bewerken]

Snelste mannelijke atleten wereldwijd[bewerken | brontekst bewerken]

Rang Tijd Atleet Land Datum Plaats Wind
1. 9,58 Usain Bolt Vlag van Jamaica JAM 16 augustus 2009 Berlijn +0.9
2. 9,69 Tyson Gay Vlag van de Verenigde Staten USA 20 september 2009 Shanghai +2.0
Yohan Blake Vlag van Jamaica JAM 23 augustus 2012 Lausanne -0.1
4. 9,72 Asafa Powell Vlag van Jamaica JAM 2 september 2008 Lausanne +0.2
5. 9,74 Justin Gatlin Vlag van de Verenigde Staten USA 15 mei 2015 Doha +0.9
6. 9,76 Christian Coleman Vlag van de Verenigde Staten USA 28 september 2019 Doha +0.6
Trayvon Bromell Vlag van de Verenigde Staten USA 18 september 2021 Nairobi +1.2
Fred Kerley Vlag van de Verenigde Staten USA 24 juni 2022 Eugene +1.4
9. 9,77 Ferdinand Omanyala Vlag van Kenia KEN 18 september 2021 Nairobi +1.2
10. 9,78 Nesta Carter Vlag van Jamaica JAM 29 augustus 2010 Rieti +0.9

Bijgewerkt tot 26 juli 2022

Snelste vrouwelijke atleten wereldwijd[bewerken | brontekst bewerken]

Rang Tijd Atleet Land Datum Plaats Wind
1. 10,49 Florence Griffith-Joyner Vlag van de Verenigde Staten USA 16 juli 1988 Indianapolis 0.0
2. 10,54 Elaine Thompson-Herah Vlag van Jamaica JAM 21 augustus 2021 Eugene +0.9
3. 10,60 Shelly-Ann Fraser-Pryce Vlag van Jamaica JAM 26 augustus 2021 Lausanne +1.7
4. 10,64 Carmelita Jeter Vlag van de Verenigde Staten USA 20 september 2009 Shanghai +1.2
5. 10,65 Marion Jones Vlag van de Verenigde Staten USA 12 september 1998 Johannesburg +1.1
Sha'Carri Richardson Vlag van de Verenigde Staten USA 21 augustus 2023 Boedapest -0.2
7. 10,71 Shericka Jackson Vlag van Jamaica JAM 10 augustus 2021 Monaco +0.4
8. 10,72 Marie-Josée Ta Lou Vlag van Ivoorkust CIV 10 augustus 2021 Monaco +0.4
9. 10,73 Christine Arron Vlag van Frankrijk FRA 19 augustus 1998 Boedapest +2.0
10. 10,74 Merlene Ottey Vlag van Jamaica JAM 7 september 1996 Milaan +1.3
English Gardner Vlag van de Verenigde Staten USA 3 juli 2016 Eugene +1.0

Bijgewerkt tot 22 augustus 2023

Continentale records[bewerken | brontekst bewerken]

Continent Geslacht Prestatie Atleet Land Datum Plaats
Afrika M 9,77 Ferdinand Omanyala Vlag van Kenia KEN 18 september 2021 Nairobi
V 10,72 Marie-Josée Ta Lou Vlag van Ivoorkust CIV 10 augustus 2022 Monaco
Noord- en
Midden-Amerika 		M 9,58 (WR) Usain Bolt Vlag van Jamaica JAM 16 augustus 2009 Berlijn
V 10,49 (WR) Florence Griffith-Joyner Vlag van de Verenigde Staten USA 16 juli 1988 Indianapolis
Zuid-Amerika M 9,89 Issamade Asinga Vlag van Suriname SUR 28 juli 2023 São Paulo
V 10,91 Rosangela Santos Vlag van Brazilië BRA 6 augustus 2017 Londen
Azië M 9,83 Su Bingtian Vlag van China CHN 1 augustus 2021 Tokio
V 10,79 Li Xuemei Vlag van China CHN 18 oktober 1997 Shanghai
Europa M 9,80 Marcell Jacobs Vlag van Italië ITA 1 augustus 2021 Tokio
V 10,73 Christine Arron Vlag van Frankrijk FRA 19 augustus 1998 Boedapest
Oceanië M 9,93 Patrick Johnson Vlag van Australië AUS 5 mei 2003 Mito
V 10,96 Zoe Hobbs Vlag van Nieuw-Zeeland NZL 2 juli 2023 La Chaux-de-Fonds

Bijgewerkt tot 22 augustus 2023

Ontwikkeling 100 m-wereldrecord[bewerken | brontekst bewerken]

Mannen[bewerken | brontekst bewerken]

Ontwikkeling van het 100 m-wereldrecord bij de mannen
Tijd Atleet Land Datum Plaats
10,6 Don Lippincott Vlag van de Verenigde Staten (1908-1912) Verenigde Staten 6 juli 1912 Stockholm
10,4 Charley Paddock Vlag van de Verenigde Staten (1912-1959) Verenigde Staten 23 april 1921 Redlands
10,31 Percy Williams Vlag van Canada 1921-1957 Canada 9 augustus 1930 Toronto
10,2 Jesse Owens Vlag van de Verenigde Staten (1912-1959) Verenigde Staten 20 juni 1936 Chicago
10,1 Willie Williams Vlag van de Verenigde Staten (1912-1959) Verenigde Staten 3 augustus 1956 Berlijn
10,0 Armin Hary Vlag van de Bondsrepubliek Duitsland West-Duitsland 21 juni 1960 Zürich
9,952 Jim Hines Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 14 oktober 1968 Mexico-Stad
9,93 Calvin Smith Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 3 juli 1983 Colorado Springs
9,923 Carl Lewis Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 24 september 1988 Seoel
9,90 Leroy Burrell Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 14 juni 1991 New York
9,86 Carl Lewis Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 25 augustus 1991 Tokio
9,85 Leroy Burrell Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 6 juli 1994 Lausanne
9,84 Donovan Bailey Vlag van Canada Canada 27 juli 1996 Atlanta
9,79 Maurice Greene Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 16 juni 1999 Athene
9,774 Asafa Powell Vlag van Jamaica Jamaica 14 juni 2005 Athene
9,74 Asafa Powell Vlag van Jamaica Jamaica 9 september 2007 Rieti
9,72 Usain Bolt Vlag van Jamaica Jamaica 31 mei 2008 New York
9,69 Usain Bolt Vlag van Jamaica Jamaica 16 augustus 2008 Peking
9,58 Usain Bolt Vlag van Jamaica Jamaica 16 augustus 2009 Berlijn

1 Deze tijd werd door een aantal lopers geëvenaard, onder meer door de Nederlander Chris Berger.

2 Sinds 16 oktober 1968 was de gemiddelde snelheid van de wereldrecordhouders op de 100 m (uitgezonderd die van Leroy Burrell in de periode van 6 juli 1994 tot 23 juni 1996) lager geweest dan die van de wereldrecordhouders op de 200 m (Tommie Smith, Pietro Mennea en Michael Johnson). Totdat Usain Bolt er op de WK van 2009 in Berlijn op de 100 m 9,58 s en op de 200 m 19,19 s van maakte.

3 Ben Johnson finishte hier als eerste in 9,79, maar werd positief bevonden in de dopingcontrole.

4 Powell liep deze tijd op 11 juni 2006 in Gateshead (GB) en in augustus 2006 tijdens de Golden League wedstrijd in Zürich (CH) opnieuw. Justin Gatlin evenaarde dit record op 12 mei 2006 in Doha, Qatar. Nadien werd zijn tijd van de tabellen gehaald wegens dopinggebruik.

Vrouwen[bewerken | brontekst bewerken]

Tijd Atleet Land Datum plaats
Handgeklokte tijden
12,8 Mary Lines Vlag van het Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 20 augustus 1922 Parijs
12,7 Emmy Haux Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Duitsland 21 mei 1923
12,4 Leni Schmidt Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Duitsland 30 augustus 1925
12,2 Leni Junker Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Duitsland 13 september 1925
12,1 Gertrud Gladitsch Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Duitsland 3 juli 1927 Stuttgart
12,0 Betty Robinson Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 2 juni 1928 Chicago
12,0 Myrtle Cook Vlag van Canada Canada 2 juli 1928 Halifax
12,0 Tollien Schuurman Vlag van Nederland Nederland 31 augustus 1930 Amsterdam
12,0 Leni Junker Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Duitsland 1 augustus 1931 Maagdenburg
11,9 Tollien Schuurman Vlag van Nederland Nederland 5 juni 1932 Haarlem
11,9 Stanisława Walasiewicz Vlag van Polen (1928-1980) Polen 1 augustus 1932 Los Angeles
11,8 Stanisława Walasiewicz Vlag van Polen (1928-1980) Polen 17 september 1933 Poznań
11,7 Stanisława Walasiewicz Vlag van Polen (1928-1980) Polen 26 augustus 1934 Warschau
11,6 Helen Stephens Vlag van de Verenigde Staten (1912-1959) Verenigde Staten 8 juni 1935 Kansas City
11,6 Stanisława Walasiewicz Vlag van Polen (1928-1980) Polen 1 augustus 1937 Berlijn
11,5 Fanny Blankers-Koen Vlag van Nederland Nederland 13 juni 1948 Amsterdam
11,4 Marjorie Jackson Vlag van Australië Australië 4 oktober 1952 Gifu
11,3 Shirley Strickland Vlag van Australië Australië 4 augustus 1955 Warschau
11,2 Wilma Rudolph Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 19 juli 1961 Stuttgart
11,1 Irena Kirszenstein Vlag van Polen (1928-1980) Polen 9 juli 1965 Praag
11,0 Wyomia Tyus Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 15 oktober 1968 Mexico-Stad
Elektronisch geklokte tijden
11,08 Wyomia Tyus Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 15 oktober 1968 Mexico-Stad
11,071 Renate Stecher Vlag van Duitse Democratische Republiek DDR 2 september 1972 München
11,04 Inge Helten Vlag van de Bondsrepubliek Duitsland West-Duitsland 13 juni 1976 Fürth
11,01 Annegret Richter Vlag van de Bondsrepubliek Duitsland West-Duitsland 25 juli 1976 Montreal
10,881 Marlies Oelsner Vlag van Duitse Democratische Republiek DDR 1 juli 1977 Dresden
10,871 Ljoedmila Kondratjeva Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie 3 juni 1980 Leningrad
10,811 Marlies Göhr Vlag van Duitse Democratische Republiek DDR 8 juni 1983 Oost-Berlijn
10,79 Evelyn Ashford Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 3 juli 1983 Colorado Springs
10,76 Evelyn Ashford Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 22 augustus 1984 Zürich
10,491 Florence Griffith-Joyner Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 16 juli 1988 Indianapolis

1 Over dopinggebruik werd alom gespeculeerd, maar dit is nooit aangetoond.

Ontwikkeling 100 m-Europees Record[bewerken | brontekst bewerken]

Mannen

Tijd Atleet Land Datum Plaats
10,07 Valeri Borzov Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie 31 augustus 1972 München
10,01 Pietro Mennea Vlag van Italië Italië 4 september 1979 Mexico-Stad
10,00 Marian Woronin Vlag van Polen Polen 9 juni 1984 Warschau
9,871 Linford Christie Vlag van het Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 15 augustus 1993 Stuttgart
9,86 Francis Obikwelu Vlag van Portugal Portugal 22 augustus 2004 Athene
9,80 Marcell Jacobs Vlag van Italië Italië 1 augustus 2021 Tokio

1 Dwain Chambers evenaarde het record, maar die tijd werd geschrapt wegens dopinggebruik.

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Snelste mannelijke sprinters[bewerken | brontekst bewerken]

Rang Tijd Atleet Datum Plaats
1. 9,91 Churandy Martina 5 augustus 2012 Londen
2. 10,02 Raphael Bouju 10 juni 2023 Genève
3. 10,12 Taymir Burnet 30 juni 2019 La Chaux-De-Fonds
4. 10,13 Solomon Bockarie 7 juli 2016 Amsterdam
5. 10,15 Guus Hoogmoed 23 juni 2007 Vaasa
6. 10,16 Troy Douglas 26 juni 1999 Apeldoorn
10,16 Joris van Gool 30 juni 2019 La Chaux-De-Fonds
8. 10,20 Nathanael Esprit 6 juni 1999 Boise
9. 10,22 Chris Garia 30 juni 2019 Hechtel
10,22 Elvis Afrifa 11 september 2022 Assendelft

Andere Nederlandse 100 m-sprinters:

Snelste vrouwelijke sprintsters[bewerken | brontekst bewerken]

Rang Tijd Atleet Datum Plaats
1. 10,81 Dafne Schippers 24 augustus 2015 Peking
2. 11,08 Nelli Cooman 27 augustus 1986 Stuttgart
3. 11,10 Jamile Samuel 7 augustus 2018 Berlijn
4. 11,11 N'ketia Seedo 20 augustus 2023 Boedapest
5. 11,13 Marije van Hunenstijn 30 juni 2019 La Chaux-De-Fonds
6. 11,17 Els Vader 14 juni 1986 Lissabon
7. 11,24 Naomi Sedney 13 april 2018 Gainesville
8. 11,25 Nadine Visser 29 augustus 2020 Utrecht
9. 11,27 Jacqueline Poelman 30 juli 1994 Hechtel
10. 11,29 Leonie van Vliet 4 juli 2021 Vught

Bijgewerkt: 20 augustus 2023

Andere 100 m sprintsters

België[bewerken | brontekst bewerken]

Snelste mannelijke atleten[bewerken | brontekst bewerken]

Rang Tijd Atleet Datum Plaats
1. 10,02 Ronald Desruelles 11 mei 1985 Naimette-Xhovémont
2. 10,14 Patrick Stevens 28 juni 1997 Oordegem
3. 10,17 Erik Wijmeersch 28 juni 1997 Oordegem
4. 10,23 Kobe Vleminckx 9 juni 2023 Parijs
5. 10,26 Andrew Reets 17 juli 1999 Brussel
10,26 Anthony Ferro 30 juni 2001 Brussel
7. 10,32 Olivier Sekanyambo 17 juli 1999 Brussel
10,32 Kristof Beyens 14 juni 2003 Genève
9. 10,33 Nathan Bongelo Bongelemba 16 juli 2000 Jambes
10. 10,34 Lambert Micha 20 juni 1976 Rijsel
10,34 Jordan Paquot 17 juni 2023 Ciney
10,34 Ward Merckx 30 juli 2023 Assebroek

Bijgewerkt: 17 juni 2023

Snelste vrouwelijke atleten[bewerken | brontekst bewerken]

Rang Tijd Atlete Datum Plaats
1. 11,04 Kim Gevaert 9 juli 2006 Brussel
2. 11,18 Rani Rosius 20 augustus 2023 Boedapest
3. 11,22 Delphine Nkansa 13 juli 2023 Espoo
4. 11,28 Cynthia Bolingo Mbongo 19 juni 2021 Nijvel
5. 11,39 Olivia Borlée 12 augustus 2007 La Chaux-de-Fonds
6. 11,40 Nancy Callaerts 7 juli 2002 Brussel
11,40 Élodie Ouédraogo 8 mei 2005 Gent
8. 11,41 Lea Alaerts 27 juli 1977 Brussel
11,41 Hanna Mariën 9 juli 2006 Brussel
10. 11,42 Ingrid Verbruggen 8 augustus 1987 Hechtel
11,42 Anne Zagré 17 juni 2012 Brussel

Bijgewerkt: 20 augustus 2023

Nederlandse Antillen[bewerken | brontekst bewerken]

Antilliaanse 100 m-lopers

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=100_meter_(atletiek)&oldid=65368076"