Canon van Nederland
De canon van Nederland is een lijst van vijftig thema's die chronologisch een samenvatting geeft van de geschiedenis van Nederland. Deze vijftig thema's zijn vastgesteld aan de hand van veertien hoofdlijnen.
Richting geven aan het onderwijs
De canon van Nederland werd opgesteld door de commissie-Van Oostrom en werd op 16 oktober 2006 door de commissie aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Balkenende III, Maria van der Hoeven, aangeboden.
Het kabinet-Balkenende IV stemde begin oktober 2008 in met het instellen van deze zogeheten Canon van Nederland in het onderwijs per 1 augustus 2009. Het ontwerpbesluit werd voor advies aan de Raad van State gezonden. De canon bestaat uit de vijftig door de commissie geselecteerde "vensters" die samen een overzicht zouden bieden van "wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland". De canon zou mede richting moeten geven aan het onderwijs in geschiedenis (en andere vakdomeinen) in het basisonderwijs en de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs. Nederlandse scholen zijn niet verplicht zich aan de canon te houden in verband met de vrijheid van onderwijs.
De 14 hoofdlijnen
- Lage landen bij de zee
- Aan de periferie van Europa
- Een gekerstend land
- Een Nederlandse taal
- Een verstedelijkt land en een handelsknooppunt aan de monding van Rijn, Schelde en Maas
- De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: ontstaan uit een opstand
- De bloei van de Gouden Eeuw
- Koopmansgeest en koloniale macht
- Eenheidsstaat, constitutionele monarchie
- Het ontstaan van een moderne samenleving
- Nederland in een tijd van wereldoorlogen (1914 tot 1945)
- De verzorgingsstaat, democratisering en ontkerkelijking
- Nederland krijgt kleur
- Nederland in Europa
De 50 thema's
thema | tijdvak | omschrijving | |
---|---|---|---|
1 | Hunebedden | ca. 3000 voor Christus | Vroege landbouwers |
2 | De Romeinse Limes | 47 - ca. 400 | Op de grens van de Romeinse wereld |
3 | Willibrord | 658 - 739 | Verbreiding van het Christendom |
4 | Karel de Grote | 742 - 814 | Keizer van het avondland |
5 | Hebban olla vogala | ca. 1100 | Het Nederlands op schrift |
6 | Floris V | 1254 - 1296 | Een Hollandse graaf en ontevreden edelen |
7 | De Hanze | 1356 - ca. 1450 | Handelssteden in de Lage Landen |
Op 8 stond in de eerste versie van de canon de Boekdrukkunst. Bij de presentatie van de vernieuwde versie op 3 juli 2007 in de ridderzaal, is de boekdrukkunst vervangen door Christiaan Huygens,[1] nu nummer 21 op deze lijst | ca.1450 | Revolutie in reproductie | |
8 | Erasmus | 1466? - 1536 | Een internationaal humanist |
9 | Karel V | 1500 - 1558 | De Nederlanden als bestuurlijke eenheid |
10 | De Beeldenstorm | 1566 | Godsdienststrijd |
11 | Willem van Oranje | 1533 - 1584 | Van rebelse edelman tot 'vader des vaderlands' |
12 | de Republiek | 1588 - 1795 | Een staatkundig unicum |
13 | De Verenigde Oost-Indische Compagnie | 1602 - 1799 | Overzeese expansie |
14 | De Beemster | 1612 | Nederland en het water |
15 | De Grachtengordel | 1613 - 1662 | Stadsuitbreidingen in de zeventiende eeuw |
16 | Hugo de Groot | 1583 - 1645 | Pionier van het moderne volkenrecht |
17 | De Statenbijbel | 1637 | Het boek der boeken |
18 | Rembrandt | 1606? - 1669 | De grote schilders |
19 | De Atlas Maior van Blaeu | 1662 | De wereld in kaart |
20 | Michiel de Ruyter | 1607 - 1676 | Zeehelden en de brede armslag van de Republiek |
21 | Christiaan Huygens Toegevoegd aan de canon op 3 juli 2007[1] | 1629-1695 | Wetenschap in de Gouden Eeuw |
22 | Spinoza | 1632 - 1677 | Op zoek naar de waarheid |
23 | Slavernij | ca. 1637 - 1863 | Mensenhandel en gedwongen arbeid in de Nieuwe Wereld |
24 | Buitenhuizen | 17e en 18e eeuw | Rijk wonen buiten de stad |
25 | Eise Eisinga | 1744 - 1828 | De Verlichting in Nederland |
26 | De Patriotten | 1780 - 1795 | Crisis in de Republiek |
27 | Napoleon Bonaparte | 1769 - 1821 | De Franse tijd |
28 | Koning Willem I | 1772 - 1843 | Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden |
29 | De eerste spoorlijn | 1839 | De versnelling |
30 | De Grondwet | 1848 | De belangrijkste wet van een staat |
31 | Max Havelaar | 1860 | Aanklacht tegen wantoestanden in Indië |
32 | Verzet tegen kinderarbeid | 19e eeuw | De werkplaats uit, de school in |
33 | Vincent van Gogh | 1853 - 1890 | De moderne kunstenaar |
34 | Aletta Jacobs | 1854 - 1929 | Vrouwenemancipatie |
35 | De Eerste Wereldoorlog | 1914 - 1918 | Oorlog en neutraliteit |
36 | De Stijl | 1917 - 1931 | Revolutie in vormgeving |
37 | De crisisjaren | 1929 - 1940 | Samenleving in depressie |
38 | De Tweede Wereldoorlog | 1940 - 1945 | Bezetting en bevrijding |
39 | Anne Frank | 1929 - 1945 | Jodenvervolging |
40 | Indonesië | 1945 - 1949 | Een kolonie vecht zich vrij |
41 | Willem Drees | 1886 - 1988 | De verzorgingsstaat |
42 | De watersnood | 1 februari 1953 | De dreiging van het water |
43 | De televisie | vanaf 1948 | De doorbraak van een massamedium |
44 | Haven van Rotterdam | vanaf ca. 1880 | Poort naar de wereld |
45 | Annie M.G. Schmidt | 1911 - 1995 | Tegendraads in een burgerlijk land |
46 | Suriname en de Nederlandse Antillen | vanaf 1945 | Dekolonisatie van de West |
47 | Srebrenica | 1995 | De dilemma's van vredeshandhaving |
48 | Veelkleurig Nederland | vanaf 1945 | De multiculturele maatschappij |
49 | De gasbel | 1959 - 2030? | Een eindige schat |
50 | Europa | vanaf 1945 | Nederlanders en Europeanen. |
Leden commissie
- Frits van Oostrom (hoogleraar Utrecht, President Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), kreeg in 1995 de Spinozaprijs, in 1996 de AKO Literatuurprijs), voorzitter
- Paul van Meenen (directievoorzitter Spinoza in Leidschendam-Voorburg e.o., fractievoorzitter D66 in gemeenteraad Leiden), vicevoorzitter
- Herman Beliën (Faculteit Geesteswetenschappen UvA)
- Marjolijn Drenth von Februar (essayist, columnist de Volkskrant)
- Frans Groot (geschiedenisdocent lerarenopleiding Hogeschool Rotterdam, bestuurslid Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap)
- Els Kloek (seniordocent/onderzoeker geschiedenis letterenfaculteit Universiteit Utrecht)
- Susan Legêne (Tropenmuseum, bijzonder hoogleraar Nederlandse cultuurgeschiedenis Universiteit van Amsterdam, lid Nationale Unesco Commissie)
- Rob van der Vaart (hoogleraar Regionale en Educatieve Geografie Universiteit Utrecht)
- Hubert Slings, secretaris
De "canon van Nederland met een kleine c"
In oktober 2008 presenteerden enkele onderzoekers van het Meertens Instituut, de Universiteit van Amsterdam, en studenten van de Universiteit van Amsterdam de Canon met de kleine c: een wat meer speels opgezette bundeling van levendiger "onofficiële verhalen" naast de "grote" gezaghebbende Canon van Nederland [2] [3].
Terugblikken
Terugblikken is een serie van kinderboeken. Over elk venster van de Canon van Nederland wordt een boek geschreven. Sommigen daarvan zijn al af.
Externe links
- Entoen.nu - De canon van Nederland
- De RijksCanon van het Rijksmuseum
- ‘Rol christendom onderbelicht’ (kritiek op de Canon). Nederlands Dagblad, 17 oktober 2006
- Britse historicus: canon onderschat rol Nederland. Trouw, 20 oktober 2006
- Een minder vrijzinnige, minder liberale canon. Nederlands Dagblad, 15 februari 2007
- Verkorte pdf-versie van de Fokke & Sukke Historische Canon van Nederland, met voorwoord van Frits van Oostrom
- Website over De canon met een kleine c
- ↑ a b Canon verplicht op scholen. NOS Nieuws, 3 juli 2007]
- ↑ Canon met de kleine c: 50 verhalen en liederen bij de Canon van Nederland/ T. Meder, R.A. Koman, G. Rooijakkers (red.), uitg. Profiel ISBN 9052944148
- ↑ Een canon vol verhalen die niet kloppen. Seije Slager in dagblad Trouw, 7 oktober 2008 p. 2/3