Lijst van Nederlandse parlementaire afsplitsingen

De lijst van Nederlandse parlementaire afsplitsingen is een opsomming van politieke afsplitsingen van fracties in Nederlandse politieke organen.

Tweede Kamer

Zie Lijst van afsplitsingen van Tweede Kamerfracties voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Afsplitsing	Afgesplitst van	Kamerlid	Begindatum	Einddatum
50PLUS/Baay-Timmerman	50PLUS	Baay-Timmerman, Martine Martine Baay-Timmerman	28 mei 2014	10 september 2014
		Krol, Henk Henk Krol	10 september 2014	13 november 2014
50PLUS/Klein	50PLUS	Klein, Norbert Norbert Klein	28 mei 2014	13 november 2014
Groep Aarden	Katholieke Volkspartij	Aarden, Jacques Jacques Aarden	27 februari 1968	9 mei 1971
		Janssen, Paul Paul Janssen
		Kessel, Annie Annie Kessel
Groep Van As	Groep Nawijn	As, Gerard van Gerard van As	11 september 2006	12 september 2006
Lid-Van Bemmel	Partij voor de Vrijheid	Bemmel, Jhim van Jhim van Bemmel	6 juli 2012	19 september 2012
Groep Van Beresteyn	Vrijzinnig-Democratische Bond	Beresteyn, Eeltjo van Eeltjo van Beresteyn	4 januari 1922	7 februari 1922
Groep Van Beresteyn/Teenstra	Groep Van Beresteyn	Beresteyn, Eeltjo van Eeltjo van Beresteyn	8 februari 1922	24 juli 1922
	Vrijzinnig-Democratische Bond	Teenstra, Edsge Marten Edsge Marten Teenstra
Lid-Bontes	Partij voor de Vrijheid	Bontes, Louis Louis Bontes	29 oktober 2013	15 april 2014
Groep Bontes/Van Klaveren	Lid-Bontes	Bontes, Louis Louis Bontes	15 april 2014	22 maart 2017
	Lid-Van Klaveren	Klaveren, Joram van Joram van Klaveren
Lid Brinkman	Partij voor de Vrijheid	Brinkman, Hero Hero Brinkman	20 maart 2012	19 september 2012
Groep Duijs	Sociaal-Democratische Arbeiderspartij	Duijs, Jan Jan Duijs	29 november 1935	7 juni 1937
Groep Eerdmans/Van Schijndel	Lijst Pim Fortuyn	Eerdmans, Joost Joost Eerdmans	12 september 2006	29 november 2006
	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	Schijndel, Anton van Anton van Schijndel
Lid Ephraim	Groep Van Haga	Ephraim, Olaf Olaf Ephraim	2 augustus 2023	5 december 2023
Groep Goedhart	Partij van de Arbeid	Goedhart, Frans Frans Goedhart	14 mei 1970	9 mei 1971
		Schuitemaker, Wybrand Wybrand Schuitemaker
		Veenendaal-van Meggelen, Fia van Fia van Veenendaal-van Meggelen	28 juli 1970
Groep Gortzak	Communistische Partij van Nederland	Brandsen, Bertus Bertus Brandsen	15 april 1958	19 maart 1959
		Gortzak, Henk Henk Gortzak
		Lips-Odinot, Rie Rie Lips-Odinot
		Wagenaar, Gerben Gerben Wagenaar
Groep Van Groenendael	Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen	Groenendael, Henri van Henri van Groenendael	1 oktober 1919	24 juli 1922
Lid Gündoğan	Volt Nederland	Gündoğan, Nilüfer Nilüfer Gündoğan	26 februari 2022	10 maart 2022
			22 maart 2022	5 december 2023
Fractie-Den Haan	50PLUS	Haan, Liane den Liane den Haan	11 mei 2021	5 december 2023
Lid Van Haga	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	Haga, Wybren van Wybren van Haga	7 oktober 2019	30 november 2020
Groep Van Haga	Forum voor Democratie	Ephraim, Olaf Olaf Ephraim	13 mei 2021	5 december 2023
		Haga, Wybren van Wybren van Haga
		Smolders, Hans Hans Smolders
Groep Harmsen	Boerenpartij	Brake, Johan van de Johan van de Brake	27 juni 1968	9 mei 1971
		Harmsen, Evert Jan Evert Jan Harmsen
		Harselaar, Wouter van Wouter van Harselaar
		Kronenburg, Hubert Hubert Kronenburg		11 november 1968
Groep Hendriks	Algemeen Ouderen Verbond	Hendriks, Theo Theo Hendriks	12 oktober 1994	18 mei 1998
Lid-Houwers	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	Houwers, Johan Johan Houwers	25 maart 2015	22 maart 2017
Groep Huijsen	Christelijk-Historische Unie	Huijsen, Coos Coos Huijsen	30 maart 1976	7 juni 1977
Groep Janmaat	Centrumpartij	Janmaat, Hans Hans Janmaat	15 oktober 1984	2 juni 1986
Groep De Jong	Nederlandse Middenstands Partij	Jong, Jacques de Jacques de Jong	13 september 1971	6 december 1972
Groep De Jong	Lijst Pim Fortuyn	Eberhard, Cor Cor Eberhard	3 oktober 2002	29 januari 2003
		Jong, Winny de Winny de Jong	1 oktober 2002
Lid-Van Klaveren	Partij voor de Vrijheid	Klaveren, Joram van Joram van Klaveren	21 maart 2014	15 april 2014
Lid-Klein	50PLUS/Klein	Klein, Norbert Norbert Klein	13 november 2014	22 maart 2017
Lid Van Kooten-Arissen	Partij voor de Dieren	Kooten-Arissen, Femke Merel van Femke Merel van Kooten-Arissen	16 juli 2019	3 mei 2020
	Groep Krol/van Kooten-Arissen		5 augustus 2020	30 maart 2021
Groep Kortenoeven/Hernandez	Partij voor de Vrijheid	Hernandez, Marcial Marcial Hernandez	3 juli 2012	19 september 2012
		Kortenoeven, Wim Wim Kortenoeven
Lid Krol	Groep Krol/van Kooten-Arissen	Krol, Henk Henk Krol	5 augustus 2020	30 maart 2021
Groep Krol/van Kooten-Arissen	Lid Van Kooten-Arissen	Kooten-Arissen, Femke Merel van Femke Merel van Kooten-Arissen	3 mei 2020	5 augustus 2020
	50PLUS	Krol, Henk Henk Krol
Groep Kronenburg	Groep Harmsen	Kronenburg, Hubert Hubert Kronenburg	12 november 1968	9 mei 1971
Groep Kuzu/Öztürk	Partij van de Arbeid	Kuzu, Tunahan Tunahan Kuzu	13 november 2014	22 maart 2017
		Öztürk, Selçuk Selçuk Öztürk
Groep Lazrak	Socialistische Partij	Lazrak, Ali Ali Lazrak	3 februari 2004	29 november 2006
Lid-Monasch	Partij van de Arbeid	Monasch, Jacques Jacques Monasch	28 november 2016	22 maart 2017
Groep Nawijn	Lijst Pim Fortuyn	As, Gerard van Gerard van As	17 augustus 2006	11 september 2006
		Nawijn, Hilbrand Hilbrand Nawijn	23 juni 2005	29 november 2006
Groep Nijpels	Algemeen Ouderen Verbond	Aiking-van Wageningen, Liesbeth Liesbeth Aiking-van Wageningen	6 september 1995	18 mei 1998
		Boogaard, Leo Leo Boogaard		31 augustus 1996
		Meyer, Ron Ron Meyer	3 september 1996	18 mei 1998
		Nijpels, Jet Jet Nijpels	6 september 1995
Groep Nooteboom	D66	Nooteboom, Govert Govert Nooteboom	22 juni 1976	7 juni 1977
Groep Ockels	Partij van de Arbeid	Ockels, Marjet Marjet Ockels	21 september 1993	16 mei 1994
Lid Omtzigt	Christen-Democratisch Appèl	Omtzigt, Pieter Pieter Omtzigt	15 september 2021	5 december 2023
Groep Van Oudenallen	Lijst Pim Fortuyn	Oudenallen, Gonny van Gonny van Oudenallen	7 juli 2006	29 november 2006
Groep Scholten	Groep Scholten/Dijkman	Scholten, Jan Nico Jan Nico Scholten	18 april 1985	2 juni 1986
Groep Scholten/Dijkman	Christen-Democratisch Appèl	Dijkman, Stef Stef Dijkman	8 december 1983	17 april 1985
		Scholten, Jan Nico Jan Nico Scholten
Groep Van der Spek	Pacifistisch Socialistische Partij	Spek, Fred van der Fred van der Spek	21 januari 1986	2 juni 1986
Groep Staalman	Vrijheidsbond	Staalman, Abraham Abraham Staalman	14 maart 1929	16 september 1929
Lid-Verdonk	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	Verdonk, Rita Rita Verdonk	17 september 2007	17 juni 2010
Groep Verkerk	Algemeen Ouderen Verbond	Verkerk, Will Will Verkerk	31 maart 1998	18 mei 1998
Groep Verlaan	Boerenpartij	Verlaan, Nico Nico Verlaan	23 april 1971	9 mei 1971
Groep Visscher	Anti-Revolutionaire Partij	Visscher, Hugo Hugo Visscher	1 december 1935	31 december 1935
Lid-Van Vliet	Partij voor de Vrijheid	Vliet, Roland van Roland van Vliet	20 maart 2014	22 maart 2017
Groep Voogd	Boerenpartij	Voogd, Poulus Poulus Voogd	13 december 1966	21 februari 1967
Groep Wagenaar	Reformatorische Politieke Federatie	Wagenaar, Aad Aad Wagenaar	23 april 1985	2 juni 1986
Groep Wijnschenk	Lijst Pim Fortuyn	Wijnschenk, Harry Harry Wijnschenk	14 november 2002	29 januari 2003
Groep Wilders	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	Wilders, Geert Geert Wilders	2 september 2004	29 november 2006

Eerste Kamer

Zie Lijst van afsplitsingen van Eerste Kamerfracties voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Afsplitsing	Afgesplitst van	Kamerlid	Begindatum	Einddatum
Fractie-Batenburg	AOV	Batenburg, Martin Martin Batenburg	7 april 1998	8 juni 1999
Fractie-Duthler	VVD	Duthler, Anne-Wil Anne-Wil Duthler	26 april 2019	10 juni 2019
Fractie-Frentrop	FVD	Frentrop, Paul Paul Frentrop	31 maart 2022	12 juni 2023
		Hiddema, Theo Theo Hiddema	31 maart 2022	12 juni 2023
Fractie-Hendriks	AOV	Hendriks, Jan Jan Hendriks	12 september 1995	15 juni 1998
Fractie-De Lange	OSF	Lange, Kees de Kees de Lange	19 mei 2015	9 juni 2015
Fractie-Maris	Boerenpartij	Maris, Bertus Bertus Maris	15 februari 1978	15 september 1980
Fractie-Otten	FVD	Otten, Henk Henk Otten	24 juli 2019	12 juni 2023
		Rookmaker, Dorien Dorien Rookmaker	20 augustus 2019	10 februari 2020
		Vries, Jeroen de Jeroen de Vries	20 augustus 2019	12 juni 2023
		Baljeu, Robert Robert Baljeu	15 december 2020	14 februari 2021
Fractie-Van Pareren/Fractie-Nanninga	FVD	Berkhout, Hugo Hugo Berkhout	29 november 2020	12 juni 2023
		Beukering, Toine Toine Beukering	29 november 2020	12 juni 2023
		Hermans, Otto Otto Hermans	29 november 2020	12 juni 2023
		Linden, Lennart van der Lennart van der Linden	14 december 2020	12 juni 2023
		Nanninga, Annabel Annabel Nanninga	15 februari 2021	12 juni 2023
		Pareren, Bob van Bob van Pareren	29 november 2020	12 juni 2023
		Pouw-Verweij, Nicki Nicki Pouw-Verweij	29 november 2020	30 maart 2021
		Wely, Loek van Loek van Wely	8 december 2020	12 juni 2023
Fractie-Yildirim	SP	Yildirim, Düzgün Düzgün Yildirim	25 september 2007	7 juni 2011

Nederlandse delegatie in het Europees Parlement

1994-1999

• Leonie van Bladel verliet op 19 september 1996 de delegatie van de PvdA. Zij verliet ook de fractie van de Partij van Europese Socialisten en trad als onafhankelijke toe tot de fractie Unie voor Europa.
• Jim Janssen van Raaij verliet op 2 december 1996 de delegatie van het CDA. Hij verliet ook de fractie van de Europese Volkspartij en Europese Democraten en trad als onafhankelijke toe tot de fractie Unie voor Europa.

2004-2009

• Els de Groen verliet in april 2005 de delegatie van Europa Transparant. Zij bleef als onafhankelijke lid van de fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie.

2009-2014

• Kartika Liotard verliet op 1 juni 2010 de delegatie van de SP. Zij bleef als onafhankelijke lid van de fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links.
• De extra zetel na de ratificatie van het Verdrag van Lissabon werd op 15 december 2011 toegekend aan de PVV. De PVV-delegatie weigerde de in de vacature benoemde Daniël van der Stoep, die op 31 augustus 2012 het Europees Parlement verlaten had, weer op te nemen. Hij maakte als onafhankelijke vanaf 18 december 2012 deel uit van de groep niet-fractiegebonden leden van het Europees Parlement.
• Toine Manders verliet op 17 oktober 2013 de delegatie van de VVD. Hij bleef als onafhankelijke lid van de fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa.
• Laurence Stassen verliet op 21 maart 2014 de delegatie van de PVV. Zij bleef als onafhankelijke deel uitmaken van de groep niet-fractiegebonden leden van het Europees Parlement.

2019-2024

• Dorien Rookmaker trad op 1 februari 2020 via de lijst van FVD toe tot het Europees Parlement vanwege de uitbreiding van het aantal Nederlandse zetels na de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Zij had in 2019 de partij reeds verlaten en maakte daarom geen deel uit van de delegatie van FVD. Zij trad als onafhankelijke toe tot de groep niet-fractiegebonden leden van het Europees Parlement.
• Toine Manders verliet op 2 juni 2020 de delegatie van 50PLUS en trad toe tot de delegatie van het CDA. Hij bleef lid van de fractie van de EVP.
• Derk Jan Eppink, Rob Rooken en Rob Roos verlieten op 19 december 2020 de delegatie van FVD. Zij bleven als onafhankelijke lid van de fractie van ECH.
• Michiel Hoogeveen trad op 15 april 2021 via de lijst van FVD toe omdat Derk Jan Eppink verkozen was in de Tweede Kamer. Hij had in 2020 de partij reeds verlaten en maakte daarom geen deel uit van de delegatie van FVD. Hij trad als onafhankelijke toe tot de fractie van ECH.
• Sophie in 't Veld verliet op 16 juni 2023 D66. Ze werd lid van Volt en maakt de termijn als onafhankelijk lid af.

Bekende lokale afsplitsingen

• Michiel Smit werd in februari 2003 na een conflict uit de fractie van Leefbaar Rotterdam in de Rotterdamse gemeenteraad gezet. Hij ging verder als Groep Smit, waarbij hij enige tijd steun kreeg van de eveneens uit Leefbaar Rotterdam getreden Joop van Heijgen. Uit de Groep Smit kwam de politieke partij Nieuw Rechts voort.
• Fleur Agema ging in 2004 in de Provinciale Staten van Noord-Holland als Groep Agema door, na een jaar eerder voor de LPF te zijn gekozen. In 2006 kwam ze voor de Partij voor de Vrijheid in de Tweede Kamer.

Zie ook

• Lijst van Nederlandse politici die van partij wisselden
• Lijst van afsplitsingen van Eerste Kamerfracties
• Lijst van partijloze Eerste Kamerleden
• Eenmansfractie

Bronnen, noten en/of referenties

• Lijst van afsplitsingen, site TweedeKamer.nl