Malpertuis (Maastricht)
| Wijk van Maastricht | |
|---|---|
| |
| Kerngegevens | |
| Gemeente | Maastricht |
| Coördinaten | 50°51'39"NB, 5°39'50"OL |
| Oppervlakte | ca. 39 hectare |
| Inwoners | 2.452 |
Malpertuis is de naam van een naoorlogse woonwijk in het westelijk deel van de gemeente Maastricht.
Ligging en naamgeving
Malpertuis ligt op een licht geaccidenteerd terrein ten zuiden van de heuvel Caberg. De wijk wordt begrensd door de naoorlogse wijken Malberg in het noordwesten, Oud-Caberg en Caberg in het noordoosten, Brusselsepoort in het zuidoosten en Pottenberg in het zuiden. De Via Regia is de belangrijkste uitvalsweg richting België en tevens de belangrijkste verbindingsweg met het centrum van Maastricht.
Malpertuis is genoemd naar de burcht Malpertuus van Reinaart de Vos uit het episch dierdicht Van den vos Reynaerde. Ook de straten in de wijk Malpertuis zijn vernoemd naar figuren uit dit middeleeuwse verhaal.
Geschiedenis
Agrarisch gebied
Tot eind jaren 1950 bestond het gebied waar thans Malpertuis ligt uit landerijen, die merendeels bewerkt werden door boeren uit het nabije Oud-Caberg, een dorp dat waarschijnlijk ontstaan is tijdens de ontginningen in de Late Middeleeuwen. De eerste vermelding van Caberg stamt uit de 13e eeuw. Tot 1794 behoorde Caberg en omgeving tot de vrije rijksheerlijkheid Pietersheim. Na de komst van de Fransen werd Caberg ingedeeld bij de gemeente Lanaken. Bij de definitieve splitsing van Nederland en België in 1839 werd het opgenomen in de Nederlandse gemeente Oud-Vroenhoven. Deze gemeente werd op 1 januari 1920 door Maastricht geannexeerd. De eerste tientallen jaren na de annexatie gebeurde er weinig, maar in 1954 werd een uitbreidingsplan gepresenteerd waarin het gebied ten zuiden en ten westen van het dorp Caberg zou worden bebouwd.
Bouw van de wijk
De bouw van Malpertuis, bestemd voor zo'n 5000 inwoners, vond plaats vanaf 1957 volgens plannen van de stedebouwkundige Frans Dingemans.[1] Dingemans volgde daarbij de indertijd populaire 'wijkgedachte' of 'parochiefilosofie', zoals neergelegd in het Uitbreidingsplan in Hoofdzaken ("Plan West") uit 1954.[2] De wijkgedachte hield in dat een nieuwbouwwijk qua omvang en qua voorzieningen moest functioneren als een parochie, dat wil zeggen: de parochiekerk in het midden, daaromheen scholen, verenigingsgebouwen, winkels en andere voorzieningen, daaromheen wijken voor arbeiders en ambtenaren en aan de randen daarvan recreatiegebieden.[3] In sommige gevallen kwamen er ook woonbuurten voor welgestelden of voor asocialen ('woonscholen'). In Malpertuis waren 69 woningen bestemd voor "probleemgezinnen", afkomstig uit het te saneren Stokstraat- en Boschstraatkwartier.[4] Volgens de woonschoolfilosofie zou de menging van bewoners leiden tot meer sociaal aangepast gedrag. Zoals in de meeste naoorlogse wijken in Maastricht bestond het overgrote deel van de woningvoorraad in Malpertuis uit huurwoningen.
Buurtaanpak Caberg-Malpertuis
Malpertuis had tot voor kort een eenzijdig woningaanbod met meest kleine en verouderde huurwoningen. De sociale structuur in de wijk was vrij zwak. Om die reden besloten de gemeente Maastricht, de woningcorporaties Servatius en Woonpunt, en de buurtplatforms om via de zogenaamde "buurtaanpak Caberg-Malpertuis" een verbetering van het leefklimaat in deze buurten te realiseren. Vanaf 2006 zijn een aantal projecten uitgevoerd die het woningaanbod moesten diversificeren en de sociale structuur in de wijk verbeteren. Aan de westkant van Malpertuis heeft al op diverse plaatsen sloop en nieuwbouw plaatsgevonden. Inmiddels is ook het nieuwe wijkpark Viegenpark tussen de twee wijken gerealiseerd. Voor Malpertuis betekent dit verder sloop en nieuwbouw van het bestaande winkelcentrum (na 2015).
Voorzieningen, sport en recreatie
De wijk heeft een beperkt aantal voorzieningen. Zo is er een klein winkelcentrum, een bibliotheekfiliaal en een café met de opmerkelijke naam Café Randstad. De voormalige parochiekerk en het daaraan verbonden klooster, doen sinds 2003 dienst als kantoor, opslag- en repetitieruimte voor de stichting Opera Zuid. De wijk is per openbaar vervoer goed bereikbaar.
Architectuur en stedenbouw
Malpertuis werd in 1958 in aanbouw genomen. De wijk werd gebouwd naar een stedenbouwkundig plan van stadsarchitect Frans Dingemans. Dit Plan West ging uit van een waaier van parochieachtige nieuwbouwwijken in Maastricht-West, van elkaar gescheiden door groengebieden en met elkaar verbonden door de zogenaamde interparochiële weg (de Cantecleerstraat in Malpertuis). De parochiegedachte betekende voor Malpertuis: een kerk, drie lagere scholen (Aurelius, Ambrosius en Augustinus), een klein winkelcentrum met 20 winkels, en daaromheen een overzichtelijke wijk met gestapelde woningen en eengezinswoningen.
De rooms-katholieke parochiekerk, gewijd aan Onze Lieve Vrouw van Goede Raad, is tussen 1964 en 1966 gebouwd naar een ontwerp van de Maastrichtse architect Jean Huysmans. De eenvoudige bakstenen muren van het gebouw zijn doorsneden door tientallen glas-in-loodramen van Albert Troost.
-
Gestapelde woningen -
Seniorenwoningen -
Van de Vennepark -
Façade voormalige kerk
Externe links
Bronnen, referenties
|
Bronnen
Referenties |
· 
· 
