Nevele

**Nevele**
Deelgemeente in België
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Gemeente	Deinze
Fusie	2019
Coördinaten	51°2'2"NB, 3°32'53"OL
Overig
Postcode	9850
Netnummer	09
NIS-code	44049
Portaal	België

Nevele is een plaats in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van Deinze. Het ligt in het zuiden van het Meetjesland en telt ongeveer 12.150 inwoners^[1] (inclusief de deelgemeenten), die Nevelaars^[2] worden genoemd.

Geschiedenis

De oudste geschreven vermelding van Nevele luidt Niviala (eind 9e eeuw in een kopie van 941). In deze naam schuilt naar alle waarschijnlijkheid het Keltische nevia-ialo wat "nieuwland", of "nieuw ontgonnen land" betekent.

Hoewel archeologische vondsten wijzen op voorhistorische en Gallo-Romeinse bewoning, schrijft Nevele vooral geschiedenis vanaf de middeleeuwen.

Het Land van Nevele was toen een van de belangrijkste heerlijkheden van de kasselrij Oudburg in het graafschap Vlaanderen. Het bestond toen uit verschillende dorpen en werd bestuurd door de heren van Nevele. De hoofdplaats van Het Land van Nevele was het dorp Nevele zelf dat het statuut had van stad en vrijheid. Dit leidt men af uit het oudst bewaarde zegel van Nevele van 21 juni 1316. De tekst luidt als volgt (vertaling): "zegel van de schepenen van de stad Nevele in Vlaanderen". Nevele was dus in de tijd van de Guldensporenslag al een stadje, wat wijst op vroege handelsactiviteiten.

De heer van Nevele woonde in de 11e - 12e eeuw in het centrum van Nevele in een omwald versterkt kasteel in de buurt van de kerk. Door oorlogsgeweld tijdens de Slag bij Nevele op 13 mei 1381 werden het kasteel, de kerk en de meeste huizen van Nevele vernield. De heer van Nevele nam daarna zijn intrek in het Kasteel van Ooidonk in Bachte-Maria-Leerne. In 1452 had er opnieuw een veldslag plaats. Het oude kasteel werd in 1488-1489 volledig gesloopt, op de woontoren (donjon) na. Van deze woontoren staan nu nog twee muren overeind (Cyriel Buyssestraat 6).

Tijdens de godsdienstoorlogen in de 16e eeuw hadden Nevele en omgeving sterk te lijden onder plunderingen en Beeldenstorm. De bekendste heer van Nevele en graaf van Hoorne, Filips van Montmorency, werd samen met graaf van Egmont als gevolg van deze strijd onthoofd in Brussel in 1568. De heerlijkheid Nevele werd verbeurd verklaard en Nevele heeft zich met moeite van deze slagen kunnen herstellen.

Pas in de 18e eeuw was er een verbetering merkbaar, maar de 19e eeuw was weer zwart en hopeloos. Het Schipdonkkanaal werd in 1847 gegraven.

Beide wereldoorlogen in de 20e eeuw trokken opnieuw een spoor van vernieling.

Op 1 januari 1977 werden de gemeenten Hansbeke, Landegem, Merendree, Poesele en Vosselare bij Nevele gevoegd. Tussen 1977 en 2019 bestond de toenmalige gemeente Nevele uit 6 deelgemeenten waarbij Nevele de hoofdplaats was. Op 1 januari 2019 fusioneerde Nevele met Deinze.

Demografische evolutie

Bron:NIS - Opm.: 1806 t.e.m. 1970: volkstellingen op 31 december; vanaf 1977: inwonertal per 1 januari.
1977: aanhechting van Hansbeke, Landegem, Merendree, Poesele en Vosselare (+ 38,03 km² met 7.835 inwoners).

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de fusiegemeente Nevele, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977 en heeft bestaan tot 1 januari 2019.

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Bezienswaardigheden

De Sint-Mauritius en Gezellenkerk met kerkhof
De Onze-Lieve-Vrouw van Lourdeskapel
De cichoreibranderij en omgeving, beschermd als dorpsgezicht
Het herenhuis in de Cyriel Buyssestraat is beschermd als monument, en samen met de tuin ook als dorpsgezicht
Het Streekmuseum Rietgaverstede bestaat uit een oude dorpskern met 19de-eeuwse woningen. Deze schetsen het leven van die tijd aan de hand van kledij, gebruiksvoorwerpen en oude ambachten. Er wordt ook aandacht aan Cyriel Buysse, de zusters Virginie en Rosalie Loveling en de neergestorte Duitse bommenwerper (1940) besteed.
Het geboortehuis en de gedenksteen van Pater Albert Speekaert

Politiek

Burgemeesters

1941-1944: Johannes Wannyn, oorlogsburgemeester
1965-1977: Johannes Wannyn
... - 1998 : Antoine Van Speybroeck
1998-2009 : Roger Boone
2009-2018 : Johan Cornelis

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2012^[3]

Partij	10-10-1976^[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]
Stemmen / Zetels	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21
CVP¹/CD&V²	41,21¹	10	36,95¹	9	50,93¹	12	45,07¹	11	26,1¹	6	23,27²	5	29,9²	8
VU¹/VU&ID²	-		-		19,56¹	4	8,82¹	1	9,76²	1	-		-
N-VA	-		-		-		-		-		-		19,15	4
PVV¹/VLD²/Open Vld³	8,57¹	1	15,21¹	3	11,45¹	2	-		11,03²	2	11,79²	2	9,45³	1
SP¹/sp.a²	6,63¹	0	12,09¹	2	18,06¹	3	-		-		14,86²	3	14,68²	3
AGALEV	-		2,85	0	-		-		-		-		-
Vlaams Blok¹/Vlaams Belang²	-		-		-		-		3,77¹	0	8,61²	1	5,45²	0
GEN	34,89	9	32,91	7	-		-		-		-		-
KL	8,69	1	-		-		-		-		-		-
N.N.	-		-		-		27,9	6	35,11	9	-		-
SPRONG	-		-		-		18,21	3	14,22	3	-		-
Nieuw Nevele	-		-		-		-		-		38,82	10	21,37	5
Kennis&Visie	-		-		-		-		-		2,64	0	-
Totaal stemmen	7415		7618		8023		8046		8220		8533		8817
Opkomst %					97,81		96,96		95,9		97,08		94,67
Blanco en ongeldig %	1,79		2,72		2,89		3,6		3,61		3,38		2,79

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
Zie voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en later op de fusiegemeente Deinze.

Geboren in Nevele

Marie Comparé (20 maart 1791 - 14 december 1879), grootmoeder Cyriel Buysse
Leo Lovaert (30 maart 1802 - Gent, 21 augustus 1872), orgelbouwer
Aldemar Camille Van der Cruyssen (9 februari 1836 - Nevele, 17 juli 1926 - Antwerpen)
Frederik De Pestel (13 mei 1824 - Gent, 18 maart 1886), onderwijzer
Rosalie Loveling (19 maart 1834 - 4 mei 1875), schrijfster
Virginie Loveling (17 mei 1836 - Gent, 1 december 1923), schrijfster
Cyriel Buysse (20 september 1859 - Afsnee, 25 juli 1932), schrijver
Julius A. Nieuwland (14 februari 1878 - Washington D.C., 11 juni 1936), botanicus en chemicus
Auguste Haus (18 januari 1892 - Gent, 15 september 1948), militair en verzetsstrijder
Albert Speekaert (1 februari 1915 - Antwerpen 24 juni 1982), priester-dichter
Julien Pauwels (1934 - 2007), belleman
Monika van Paemel (4 mei 1945), schrijfster
Eddy Planckaert (22 september 1958), wielrenner
Erwin Mortier (28 november 1965), schrijver en dichter

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Fusie Deinze Nevele, 2017^{[dode link]}
↑ VRT-Taalnet
↑ Zie voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en later op de fusiegemeente Deinze
↑ Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

Zie de categorie Nevele van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Fusie Deinze Nevele, 2017^{[dode link]}

[2] VRT-Taalnet

[3] Zie voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en later op de fusiegemeente Deinze

[4] Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[5] Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006

[6] Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]