Naar inhoud springen

Parlement van Zuid-Ossetië

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Parlement van Zuid-Ossetië
Wetgevend orgaan van Zuid-Ossetië
Parlement van Zuid-Ossetië
Algemene informatie
Opgericht in 9 december 1990
Aantal leden 34
Ontmoetingsplaats Tschinvali
Huidige legislatuur (2024-2029)
Verkozen op 9 juni 2024
Voorzitter Alan Margiev (Nychas)
Zetelverdeling
Partijen Regering (18)

Oppositie (16)

Andere
Website parliamentrso.org
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Georgië

Het Parlement van Zuid-Ossetië (Russisch: Парламент Республики Южная Осетия) is de wetgevende macht van de deels erkende Republiek Zuid-Ossetië en functioneert in een presidentieel systeem. Het zetelt in hoofdstad Tschinvali en wordt niet door Georgië erkend, noch door de overgrote meerderheid van de internationale gemeenschap.

Zuid-Ossetië heeft een meerpartijenstelsel. Na de verkiezingen van 2024 werden vier partijen vertegenwoordigd in het parlement, naast een negental partijloze parlementsleden die via een enkelvoudig district werden gekozen.

Van 1990 tot 1993 heette het parlement Opperste Sovjet en tussen 1993 en 1996 Staatsraad (Staat Nychas, Паддзахадон Ныхас, Padzahadon Nychas of Госныхас, Gosnychas).[1] Daarna werd gekozen voor een internationaal bekendere aanduiding, 'parlement'.

Voormalig voorzitter Alan Alborov, oprichter van de partij Nychas.

Het parlement wordt voorgezeten door een uit de leden gekozen parlementsvoorzitter. Na de verkiezingen van 2024 werd Alan Margiev op 24 juni 2024 door het nieuwe parlement verkozen tot voorzitter.[2] Hij volgde Alan Alborov op, de oprichter van Nychas en voormalig burgemeester van Tschinvali, die 15 september 2022 voorzitter was. Alborov werd verkozen nadat zijn voorganger Alan Tadtaev van Verenigd Ossetië door president Alan Gaglojev gedwongen werd op te stappen.[3][4]

Het eenkamerparlement heeft 34 leden die voor een periode van vijf jaar door de bevolking worden gekozen. Sinds 2019 gebeurt dit middels een gemengd kiessysteem, waarin 17 leden worden gekozen via enkelvoudige districten en 17 leden door middel van evenredige vertegenwoordiging via partijlijsten.[6]

Elke vijf jaar wordt een nieuw parlement gekozen in de zelfverklaarde republiek Zuid-Ossetië. Deze verkiezingen worden door Georgië als illegaal gezien en worden derhalve niet erkend. De internationale gemeenschap, met name de westerse bondgenoten en de OVSE, volgt Georgië in grote meerderheid hierin. De OVSE stuurt geen verkiezingswaarnemers. De autoriteiten in Zuid-Ossetië rekruteren echter in samenwerking met Rusland onofficiële waarnemers uit sympathiserende kringen.[7][8][9] Deze komen uit landen die Zuid-Ossetië erkennen, zoals Rusland, Venezuela of Syrië, maar ook uit EU-lidstaten.[11] Hieronder een overzicht van alle verkiezingen en parlementssamenstellingen.

Achtste Parlement (2024-2029)

[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de verkiezingen voor het achtste parlement op 9 juni 2024 werden zeven deelnemende partijen geregistreerd. De deelname van vijf andere partijen werd geweigerd. In totaal werden 185 kandidaten geregistreerd, waarvan 112 voor de enkelvoudige districten.[12] Er was een gemengd kiessysteem van toepassing, waarin 17 leden werden gekozen via enkelvoudige districten en 17 leden door middel van evenredige vertegenwoordiging via partijlijsten, met een kiesdrempel van 7%. Aanvankelijk werden ruim 29.000 kiezers geregistreerd,[13] ruim 6.000 minder dan in 2019, maar bij de definitieve uitslag werden 34.333 kiesgerechtigden gerapporteerd.

Verenigd Ossetië van voormalig president Anatoli Bibilov won 31,7% van de stemmen, op korte afstand gevolgd door Nychas van president Alan Gaglojev die 30,6% van de stemmen kreeg. De Volkspartij en de Communistische Partij behaalden ook de kiesdrempel van 7%, maar drie andere partijen bleven daaronder. Bij de definitieve uitslag werd een opkomst van 68,9% gemeld. Er kon tevens in Moskou en Vladikavkaz gestemd worden. In Vladikavkaz werden stembiljetten met "verdwijnende inkt" gerapporteerd, waardoor 733 van de 2.624 stembiljetten (28%) afgekeurd werden.[14] Nychas won daarnaast vier districten en wist kort na de verkiezingen ook de steun te verwerven van meerdere onafhankelijke kandidaten.[15] De partij claimde daarmee een meerderheid van 19 zetels, genoeg om zonder hun coalitiegenoot Volkspartij te regeren.[16] Nychas had in naam in negen districten kandidaten in de race,[17] maar had ook zogenaamd onafhankelijke kandidaten ingezet, waarbij deze verborgen hielden namens wie ze eigenlijk meededen.[16]

De verkiezingen werden door de Georgische regering en internationale partners veroordeeld als "onwettig" en een "grove schending van de soevereiniteit en territoriale integriteit van Georgië binnen zijn internationaal erkende grenzen".[18]

Uitslag parlementsverkiezing Zuid-Ossetië op 9 juni 2024.
Partij Proportioneel District Totaal
zetels
+/-
Stemmen % Zetels Zetels
Verenigd Ossetië 6.942 31,74 6 1 7 -7
Nychas 6.690 30,59 6 4 10 +6
Volkspartij van Zuid-Ossetië 3.514 16,07 3 2 5 0
Communistische Partij 1.557 7,12 2 1 3 +1
Iry Farn 1.038 4,75 0 0 0 0
Eenheid van het volk 918 4,20 0 0 0 -3
Eenheidspartij 409 1,87 0 0 0 0
Onafhankelijken 9 9 +3
Tegen iedereen 800 3,66 - - - -
Totaal ' ' 17 17 34 0
Geldige stemmen 21.868
Ongeldige stemmen 1.795
Totale stemmen 23.663
Kiesgerechtigden / opkomst 34.333 68,92
Bronnen: Verkiezingscommissie CIK RUO,[19] RES Agency,[20][21] OC-Media,[15] Ekho Kavkaza.[16]

Zevende Parlement (2019-2024)

[bewerken | brontekst bewerken]
Parlement van Zuid-Ossetië 2014-2019
 Verenigd Ossetië (20)
 Nychas (4)
 Eenheid van het volk (6)

De verkiezingen voor het zevende parlement werden op 9 juni 2019 gehouden. De opkomst was ruim 66%. Door een electorale hervorming werd er gestemd met een gemengd een kiessysteem waarin 17 leden worden gekozen via enkelvoudige districten en 17 leden door middel van evenredige vertegenwoordiging via partijlijsten met een kiesdrempel van 7%. Opvallend: kiezers konden ook een stem "tegen alle kandidaten" uitbrengen.

De regerende Verenigd Ossetië verloor als gevolg van de verkiezingen de meerderheid in het parlement.[22] Het leunt sindsdien op gedoogsteun van 3 onafhankelijken, maar komt hiermee een zetel tekort voor een meerderheid. Het parlement kreeg in 2021 te maken met een constitutionele crisis door boycottende parlementsleden na de dood van een gevangene.[23] Parlementsleden probeerden in januari 2022, drie maanden voor geplande presidentsverkiezingen, president Anatoli Bibilov tevergeefs uit het ambt te zetten naar aanleiding van een hoogopgelopen dispuut over de parlementscommissie die de grensdemarcatie met Georgië moest onderzoeken. Bibilov werd verweten dat hij 200 km² territorium dat aan Zuid-Ossetië zou toebehoren aan Georgië had weggegeven.[24]

Uitslag parlementsverkiezing Zuid-Ossetië op 9 juni 2019.
Partij Proportioneel District Totaal
zetels
+/-
Stemmen % Zetels Zetels
Verenigd Ossetië 7.778 34,96 7 7 14 -6
Volkspartij van Zuid-Ossetië 4.849 21,79 4 1 5 +1
Nychas 3.198 14,37 3 1 4 0
Eenheid van het volk 2.883 12,96 2 1 3 -3
Communistische Partij 1.622 7,29 1 1 2 +2
Socialistische Partij "Vaderland" 710 3,19 0 0 0 0
Eenheidspartij 630 2,83 0 0 0 0
Onafhankelijken 6 6 +6
Tegen iedereen 578 2,60 - - - -
Totaal 22.249 100,00 17 17 34 0
Geldige stemmen 22.249
Ongeldige / verloren stemmen 1.122
Totale stemmen 23.351
Kiesgerechtigden / opkomst 35.254 66,24
Bronnen: RES Agency,[25][26] OC Media[22]

Zesde Parlement (2014-2019)

[bewerken | brontekst bewerken]
Parlement van Zuid-Ossetië 2014-2019
 Verenigd Ossetië (20)
 Nychas (4)
 Eenheid van het volk (6)

Het zesde parlement werd op 8 juni 2014 gekozen, door middel van een geheel proportionele stembusgang op basis van partijlijsten en een kiesdrempel van 7%. De nieuwe partij Verenigd Ossetië, geleid door Anatoli Bibilov die in 2011 de presidentsverkiezing in de tweede ronde verloor en succesvol protest aantekende tegen de uitslag, won de absolute meerderheid met 20 zetels. Er werden daarnaast nog twee nieuwe partijen gekozen. De regerende Eenheidspartij van president Edoeard Kokojti en de Communistische Partij gingen roemloos ten onder en verdwenen uit het parlement.

Uitslag parlementsverkiezing Zuid-Ossetië op 8 juni 2014.
Partij Stemmen % Zetels +/-
Verenigd Ossetië 9.083 43,10 20 Nieuw
Eenheid van het volk 2.790 13,24 6 Nieuw
Volkspartij van Zuid-Ossetië 1.915 9,09 4 -5
Nychas 1.574 7,47 4 Nieuw
Nieuw Ossetië 1.267 6,01 0 Nieuw
Eenheidspartij 1.219 5,78 0 -17
Communistische Partij 890 4,22 0 -8
Thuisland 802 3,81 0 Nieuw
Socialistische Partij "Vaderland" 658 3,12 0 0
Totaal 20.198 100,00 34 0
Geldige stemmen 20.198
Ongeldige / verloren stemmen 874
Totale stemmen[28] 21.072
Kiesgerechtigden / opkomst 35.133 59,98
Bronnen: RES Agency,[27]

Vijfde Parlement (2009-2014)

[bewerken | brontekst bewerken]
Parlement van Zuid-Ossetië 2009-2014
 Eenheidspartij (17)

Het vijfde parlement werd op 31 mei 2009 gekozen, door middel van een geheel proportionele stembusgang op basis van partijlijsten en een kiesdrempel van 7%. De enkelvoudige districten waren afgeschaft alsmede de vier aparte mandaten voor de gebieden in Zuid-Ossetië die tot 2008 onder Georgisch gezag stonden.

Uitslag parlementsverkiezing Zuid-Ossetië op 31 mei 2009.
Partij Stemmen % Zetels +/-
Eenheidspartij 21.246 47,53 17 -3
Volkspartij van Zuid-Ossetië 10.345 23,14 9 +7
Communistische Partij 10.194 22,80 8 +4
Socialistische Partij "Vaderland" 2.918 6,53 0 0
Onafhankelijken 0 -4
Georgische gemeenschap 0 -4
Totaal 44.703 100,00 34 0
Geldige stemmen 44.703
Ongeldige / verloren stemmen 1.110
Totale stemmen 45.813
Kiesgerechtigden / opkomst 55.980 81,84
Bronnen: RES Agency.[29]

Vierde Parlement (2004-2009)

[bewerken | brontekst bewerken]
Parlement van Zuid-Ossetië 2004-2009
 Eenheidspartij (20)
 Onbezet, Georgische gemeenschap (4)

Het vierde parlement werd op 23 mei 2004 gekozen, door middel van een gemengd systeem. Van de 34 zetels werden 15 verkozen door evenredige vertegenwoordiging via partijlijsten en 15 via enkelvoudige districten. Vier zetels waren gereserveerd voor de gebieden in Zuid-Ossetië die onder Georgisch gezag stonden.[30] In 2009, de eerste verkiezing na de Russisch-Georgische Oorlog waarbij Georgië het laatste gezag over Zuid-Ossetië verloor, werd van dit systeem afgestapt. De inwoners van de Georgisch gecontroleerde gebieden boycotten de verkiezing, waardoor deze districtszetels net als in 1999 ongevuld bleven.[31] De Georgische activistische beweging Kmara ("Genoeg!") die een rol speelde in de Georgische Rozenrevolutie een half jaar eerder was present in de regio, en had ook Ossetische participanten onder zich.

De Eenheidspartij van president Edoeard Kokojti behaalde de meeste stemmen (54,6%) en versloeg de regerende Communistische Partij die 24,7% behaalde. De pas opgerichte Volkspartij van Zuid-Ossetië kreeg 11,4% van de stemmen. De laatste gerapporteerde opkomst was 52% om 13:00 uur waarmee de verkiezing de geldigheidsdrempel van 50%+1 behaalde.[30]

Uitslag parlementsverkiezing Zuid-Ossetië op 23 mei 2004.
Partij Proportioneel District Totaal
zetels
+/-
Stemmen % Zetels Zetels
Eenheidspartij 54,6 9 11 20 Nieuw
Communistische Partij 24,7 4 0 4
Volkspartij van Zuid-Ossetië 11,4% 2 0 2 Nieuw
Onafhankelijken [32]4
Tegen iedereen 2,90 - - - -
Onbezet (Georgische gemeenschap) 0 0 4
Totaal 15 15 34
Totale stemmen 22.407
Kiesgerechtigden / opkomst
Bronnen: Caucasian Knot;[30][33][34] International Crisis Group;[32]

Derde Parlement (1999-2004)

[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen van 12 mei 1999 werden gehouden onder een veranderd stelsel: de 34 zetels werden gekozen volgens een gemengd systeem van evenredige vertegenwoordiging via partijlijsten (11 zetels) en enkelvoudige districten (23 zetels).[36] De districtszetels waren verdeeld over de bestuurlijke districten: de stad Tschinvali (8), het rurale district Tschinvali (3), Dzau (3), Znaur (3) en Leningor (1).[37] Vijf districtszetels waren gereserveerd voor de Georgisch bevolkte en gecontroleerde gebieden in Zuid-Ossetië, maar zij boycotten de verkiezing.

De Communistische Partij behaalde met 47,7% de meeste stemmen en won daarmee 12 zetels verspreid over 7 proportionele en 5 districtszetels.[38] In deze parlementsperiode werd de grondwet herzien en in 2001 in een referendum aan de bevolking voorgelegd.

Uitslag parlementsverkiezing Zuid-Ossetië op 12 mei 1999.[39]
Partij Proportioneel District Totaal
zetels
+/-
Stemmen % Zetels Zetels
Communistische Partij 47,7 7 5 12
Socialistische Partij "Vaderland" 9,6 3
Styr Nykhas 8,9 4
Nationaal Democratische Partij 3,6 1
Adamon Tsadis 2,5 1
Onafhankelijken 8 8
Onbezet (Georgische gemeenschap) - 5 5
Totaal[40] 11 23 34
Totale stemmen
Kiesgerechtigden / opkomst
Bronnen: Anticompromat en anderen.[38]

Tweede Parlement (1994-1999)

[bewerken | brontekst bewerken]

Op 27 maart 1994 werden de tweede Zuid-Ossetische parlementsverkiezingen gehouden,[41] waarbij de Communistische Partij 47,2% van de stemmen behaalde, genoeg voor 19 van de 36 zetels.[43] Het volgde hiermee het nationalistische Volksfront (Adaemon Nychas) op als regeringspartij.

Eerste Parlement (1990-1994)

[bewerken | brontekst bewerken]

Op 9 december 1990 werd tegen de wens van de Georgische Sovjet autoriteiten de eerste verkiezing in Zuid-Ossetië gehouden voor een parlement van de op 20 september 1990 eenzijdig uitgeroepen Zuid-Ossetische Democratische Sovjetrepubliek (een volwaardige SSR, onafhankelijk van de Georgische SSR). Dit parlement bestond uit 64 afgevaardigden.[41] Er werd door de Zuid-Osseten een opkomst van 72% geclaimd, meer dan het Ossetische bevolkingsaandeel in de regio.[45] Na de verkiezingen verklaarden de Zuid-Osseten, onder leiding van het nationalistische Volksfront (Adaemon Nychas), zich op 11 december 1990 bestuurlijk ondergeschikt aan Moskou in plaats van Tbilisi.

De nieuw gevormde regering in Tbilisi van de nationalistische Georgische leider Zviad Gamsachoerdia en zijn Ronde Tafelcoalitie trok op diezelfde dag de Zuid-Osseetse autonomie in,[46][47] in een escalatie van ontwikkelingen in het Georgisch-Ossetisch conflict dat een paar weken later uitmonde in de burgeroorlog in Zuid-Ossetië.

Lijst van voorzitters

[bewerken | brontekst bewerken]

Tot 27 november 1996 was de parlementsvoorzitter tevens staatshoofd.