Gerhard Ertl: verschil tussen versies

Gerhard Ertl
10 oktober 1936
	Gerhard Ertl in 2007
Geboorteland	Duitsland
Geboorteplaats	Stuttgart
Nobelprijs	Scheikunde
Jaar	2007
Reden	"Voor zijn studies naar chemische processen op vaste oppervlakken."
Voorganger(s)	Roger Kornberg
Opvolger(s)	Osamu Shimomura; Martin Chalfie; Roger Tsien
Portaal	Scheikunde

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 12 mei 2024 19:43

биография

Герхард Эртль родился 10 октября 1936 года в Штутгарте-Бад-Каннштатте, части Штутгарта. Незадолго до окончания начальной школы его семья переехала в Фельбах, расположенный в пяти километрах. Выпускные экзамены он сдал в гимназии Кеплера в Бад-Канштатте.

В 1955 году Герхард Эртль начал изучать физику в Штутгартском университете. Он также учился в двух других университетах: в 1957/58 году в Сорбонне в Париже и в 1958/59 году в Мюнхенском университете Людвига-Максимилиана. В 1961 году он получил степень по физике. Окончил факультет «Метод скачка температуры для исследования быстрых реакций диссоциации с использованием микроволновых импульсов». В этом ему помогал Хайнц Геришер из «Института Макса Планка по металлургии» в Штутгарте. В 1962 году Герхард Эртль отправился в Мюнхен вместе с Хайнцем Геришером, который стал профессором Мюнхенского технического университета. С ним он работал до 1965 года над диссертацией в области физической химии «Über die Kinetik der katalytischen Oxidation von Wasserstoff an Germanium-Einkristallen» (о кинетике каталитического окисления водорода на монокристаллах германия). Ему была присвоена степень доктора естественных наук.

Герхард Эртль остался в Мюнхенском техническом университете и за два года получил абилитацию по специальности «Untersuruchung von Oberflächenstrukturen und -reaktionen mittels Beugung langeamer Elektronen» (исследование поверхностных структур и реакций посредством дифракции медленных электронов). До 1968 года он работал преподавателем в Мюнхене, затем стал профессором Ганноверского университета имени Готфрида Вильгельма Лейбница и руководителем Института физической химии и электрохимии. В 1973 году он вернулся в Мюнхен и сменил Георга-Марию Шваб на посту профессора и руководителя Института физической химии Университета Людвига-Максимилиана в Мюнхене.

В последующие годы он несколько раз выступал в качестве приглашенного лектора в США: в 1976/77 году в Калифорнийском технологическом институте в Пасадене, в 1979 году в Университете Висконсин-Милуоки и в 1981/82 году в Калифорнийском университете в Беркли. В 1986 году ему было присвоено звание почетного профессора Свободного университета Берлина как Технического университета Берлина. До выхода на пенсию в 2004 году он был одним из директоров Института Фрица Габера в Берлине, как и Хайнц Геришер, который возглавлял кафедру физической химии. В 1996 году он был удостоен звания почетного профессора Берлинского университета имени Гумбольдта, а затем стал сотрудником всех трех берлинских университетов.

Gerhard Ertl is betrokken bij de uitgave van vijf tijdschriften op het gebied van de fysische chemie en oppervlaktechemie. Hij is lid van de redactie van negen internationale tijdschriften waaronder Angewandte Chemie en Science. Hij is actief in de „Gesellschaft Deutscher Naturforscher und Ärzte (GDNÄ)“ en de „Gesellschaft Deutscher Chemiker (GDCh)“. Van 1995 tot 2001 was hij vicepresident van de Deutschen Forschungsgemeinschaft (DFG).

Prestaties

Tijdens zijn habilitatie was Gerhard Ertl een van de eersten in Duitsland die met laagenergetische elektrondiffractie (LEED) apparatuur oppervlakken bestudeerde. Hij startte zo de studie naar de oppervlaktechemie in Duitsland. Zijn eerste baanbrekende artikel verscheen in 1966 in het tijdschrift „Surface Science“, waarvan hij tussen 1977 en 1986 redacteur was. Het artikel beschreef oppervlaktestructuren en oppervlaktereacties aan koper (Cu) eenkristallen.

Gerhard Ertl hield zich bezig met de studie naar de elementaire stappen van oppervlaktereacties en de structuur van adsorpties. In het begin onderzocht hij de reacties van kleine moleculen aan de oppervlakken van metalen en legeringen. Hij heeft de oxidatie van koolstofmonoxide (CO) tot koolstofdioxide (CO₂) aan de oppervlakte van eenkristallen onderzocht. Hij bestudeerde bij welke snelheidoscillaties CO₂-productie optrad. Het doel van zijn studie was altijd om inzicht te krijgen in het mechanisme van de heterogene katalyse.

Een hoogtepunt was een aantal publicaties in de jaren 1970 over het mechanisme van de ammoniaksynthese, ook het Haber-Boschproces genoemd. De ammoniaksynthese van Haber-Bosch beschrijft de reactie van waterstofgas en stikstofgas tot ammoniak aan het oppervlak van ijzerdeeltjes. Dit proces wordt gebruikt voor de productie van kunstmest. Inzicht in dit mechanisme was een fel begeerd doel sinds Fritz Haber dit technische en economische belangwekkende proces in 1905 ontdekte. Ertl probeerde een antwoord te vinden op de vraag welke reactiestap in de ammoniaksynthese het langzaamst verliep, en dus zo snelheidsbepalend was voor de hele omzetting. Nauwkeurig onderzoek toonde aan dat de splitsing van het stikstofmolecuul aan het ijzeroppervlak in twee losse stikstofatomen de snelheidsbepalende stap was.

Gerhard Ertl ziet snel toepassingsmogelijkheden voor moderne technieken in zijn research. Kort na de eerste de beschrijving van een werkende atoomkrachtmicroscoop door Gerd Binnig en Heinrich Rohrer in 1982 schafte hij deze aan voor zijn groep. Dit schiep de mogelijkheid om diffusieprocessen zichtbaar te maken. Het gebruik van de femtosecondelasertechnologie maakte onderzoek naar zeer snelle oppervlakte reacties mogelijk.

Naast de fundamentele studie van modelkatalysatoren had Gerhard Ertl altijd belangstelling voor werkelijke katalysatoren. Samen met Helmut Knözinger en Jens Weitkamp heeft hij de vijfdelige encyclopedie „Heterogene Katalyse“ (Handbook of Heterogeneous Catalysis) uitgegeven, een standaardwerk op dit gebied.

Prijzen en onderscheidingen

Ertl is gewoon lid van de „Deutschen Akademie der Naturforscher Leopoldina, van de der „Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften“ en de „Academia Europaea“. Hij is lid van de „Braunschweigische Wissenschaftliche Gesellschaft“, van de „Österreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)“, van de „Bayerische Akademie der Wissenschaften (BADW)“ en van de „Nordrhein-Westfälische Akademie der Wissenschaften“ en erelid van de „Royal Society of Edinburgh (RSE)“ en lid van de „American Academy of Arts and Sciences“.

Naast zijn professoraten aan drie Berlijnse universiteiten heeft Gerhard Ertl vijfmaal een eredoctoraat gekregen: in 1992 van de Ruhr-Universiteit Bochum, in 2000 van de Westfälische Wilhelms Universiteit Münster en in 2003 van de Belgische Katholieke Universiteit Leuven, van de Zweedse Technische Hogeschool Chalmers in Högskola en de Deense Universiteit van Århus.

In 1985 ontving Gerhard Ertl de "Carl-Friedrich-Gauß-Medaille" van de Braunschweigischen Wissenschaftlichen Gesellschaft. In 1987 ontving Gerhard Ertl de “Liebig-Denkmünze” van de Vereniging van Duitse Scheikundige. In 1992 ontving hij de „Bunsen-Denkmünze“ van de Duitse Bunsen vereniging voor fysische chemie, waar hij tevens erelid van is per 2006. In 1992 ontving ook hij de Japan-Prijs en het „Große Verdienstkreuz der Bundesrepublik Deutschland“.

Op 10 oktober 2007 ontving hij de Nobelprijs in de Scheikunde op basis van zijn onderzoek naar „Chemische processen op vaste stof oppervlakken”. Op 27 november 2007 ontving Ertl de Otto-Hahn-Preis. Op 8 april 2008 ontving Ertl met Peter Grünberg uit de handen van de Bondspresident van Duitsland Horst Köhler het Große Verdienstkreuz mit Stern des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland. Op 26 april 2008 ontving hij van Minister-president Günther Oettinger de Verdienstmedaille des Landes Baden-Württemberg. Op 27 september 2008 werd een IGS school in Sprendlingen in Mainz-Bingen in bijzijn van de familie Ertl en veel ere-gasten omgedoopt in de "IGS Gerhard Ertl"^[1].

Werken

Artikelen

G. Ertl: Kinetik des Zerfalls von N₂O an Germanium-Spaltflächen. Z. Phys. Chem. N. F. (Frankfurt) 50 (1966), 46–59.
G. Ertl: Untersuchung von Oberflächenreaktionen an Kupfer mittels Beugung langsamer Elektronen (LEED). Teil I: Surf. Sci. 6 (1967), 208–232; Teil II: Surf. Sci. 7 (1967), 309–331.
G. Ertl: Elementarprozesse an Gas/Metall-Grenzflächen. Angew. Chem. 88 (1976), 423–433.
M. Grunze, F. Bozso, G. Ertl, M. Weiss: Interaction of ammonia with Fe(111) and Fe(100) surfaces. Appl. Surf. Sci. 2 (1978), 241–265.
M. Weiss, G. Ertl, F. Nitschké: Adsorption and decomposition of ammonia on Fe(110). Appl. Surf. Sci. 2 (1979), 614–635.
G. Ertl: Kinetics of chemical processes on well-defined surfaces. In: J.R. Anderson, M. Boudart (Hrsg.): Catalysis: Science and Technology. Bd. 4, Springer, Heidelberg 1983, S. 209–282.
G. Ertl: Metal clusters and metal surfaces. In: L. Guczi, H. Knözinger, B.C. Gates (Hrsg.): Metal Clusters in Catalysis. Elsevier, Amsterdam 1986, S. 577–604.
G. Ertl: Phasenumwandlung und Selbstorganization in chemischen Systemen. In: K. Hierholzer, H.-G. Wittmann (Hrsg.): Phasensprünge und Stetigkeit in der natürlichen und kulturellen Welt. Wiss. Verlagsges., Stuttgart 1988, S. 237–255.
G. Ertl: The oscillatory catalytic oxidation of carbon monoxide on platinum surfaces. In: P. Gray, G. Nicolis, F. Baras, P. Borckmans, S.K. Scott (Hrsg.): Spatial Inhomogeneities and Transient BehaVior in Chemical Kinetics. Manchester University Press, Manchester 1990, S. 6565–6579.
G. Ertl: Elementary steps in ammonia synthesis: The surface science approach. In: J.R. Jennings (Hrsg.): Catalytic Ammonia Synthesis: Fundamentals and Practice. Plenum Press, New York 1991, S. 109–132.
G. Ertl: Heterogene Katalyse: Von Goethe zur „kalten“ Fusion. In: Generalverwaltung der MPG (Hrsg.): Max-Planck-Gesellschaft Jahrbuch 1990. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1990, S. 36–49.
G. Ertl: Oscillatory kinetics and spatio-temporal selforganization in reactions at solid surfaces. Science 254 (1991), 1750-1755.
G. Ertl: Grenzen naturwissenschaftlicher Voraussagbarkeit. In: Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg (Hrsg.): Grenzen erkennen - Grenzen setzen? Studium Generale Sommersemester 1994. Universitätsverlag C. Winter - Programm „Heidelberger Verlagsanstalt“, 1995, S. 63–68.
G. Ertl: Was die Welt im Innersten zusammenhält - 50 Jahre Erforschung der unbelebten, irdischen Natur in der Max-Planck-Gesellschaft. In: Forschung an den Grenzen des Wissens. 50 Jahre Max-Planck-Gesellschaft. 1948-1998. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1998, S. 93–109.
G. Ertl: Heterogeneous catalysis: from „black art“ to atomic understanding. In: E. Keinan, I. Schechter (Hrsg.): Chemistry for the 21st Century. Wiley-VCH, Weinheim-New York 2001, S. 54–69.
G. Ertl: Ammonia Synthesis - Heterogeneous. In: I.T. Horváth (Hrsg.): Encyclopedia of Catalysis. Bd. 1, John Wiley & Sons, Hoboken/NJ 2003, S. 329–352, ISBN 0-471-24183-0.

Boeken

G. Ertl, J. Küppers: Low Energy Electrons and Surface Chemistry. 2. vollst. überarb. Auflage. Verlag Chemie, Weinheim 1985 (1. Auflage 1974), ISBN 3-527-26056-0.
T. N. Rhodin, G. Ertl (Hrsg.): The Nature of the Surface Chemical Bond. North Holland, Amsterdam 1979.
H. P. Bonzel, A. M. Bradshaw, G. Ertl (Hrsg.): Physics and Chemistry of Alkali Metal Adsorption. Elsevier, Amsterdam 1989.
G. Ertl, H. Knözinger, J. Weitkamp (Hrsg.): Handbook of Heterogeneous Catalysis. Bd 1–5. Wiley-VCH, Weinheim 1997, ISBN 3-527-29212-8.
G. Ertl, H. Knözinger, J. Weitkamp (Hrsg.): EnVironmental Catalysis. Wiley-VCH, New York-Weinheim 1999, ISBN 3-527-29827-4.
G. Ertl, H. Knözinger, J. Weitkamp (Hrsg.): Preparation of Solid Catalysts. Wiley-VCH, New York-Weinheim 1999, ISBN 3-527-29826-6.

Referenties

↑ Integrierte Gesamtschule Gerhard Ertl

Literatuur

J. Phys. Chem. B 108 (2004) 14183–14215 (Engels).

Externe links

[1] Integrierte Gesamtschule Gerhard Ertl

[1]

@@ Regel 12: / Regel 12: @@
 | op = [[Osamu Shimomura]]<br />[[Martin Chalfie]]<br />[[Roger Tsien]]
 | portaal = Scheikunde
+}}биография
-}}
-'''Gerhard Ertl''' ([[Stuttgart]], [[10 oktober]] [[1936]]) is een Duits natuurkundige. Hij heeft de ontwikkeling van de [[oppervlaktechemie]] sterk vooruit geholpen. Tussen 1986 en 2004 was hij directeur van de afdeling Fysische Chemie van het [[Fritz-Haber-Instituut]] in Berlijn. In 2007 ontving hij de [[Nobelprijs voor de Scheikunde]].
+Герхард Эртль родился 10 октября 1936 года в Штутгарте-Бад-Каннштатте, части Штутгарта. Незадолго до окончания начальной школы его семья переехала в Фельбах, расположенный в пяти километрах. Выпускные экзамены он сдал в гимназии Кеплера в Бад-Канштатте.
-== Biografie ==
-Gerhard Ertl werd geboren op 10 oktober 1936 in Stuttgart-Bad Cannstatt, een deel van [[Stuttgart]]. Kort voor het einde van de basisschool verhuisde zijn familie naar [[Fellbach]], vijf kilometer verderop. Hij deed eindexamen op het Kepler-Gymnasium in Bad Cannstatt.
+В 1955 году Герхард Эртль начал изучать физику в Штутгартском университете. Он также учился в двух других университетах: в 1957/58 году в Сорбонне в Париже и в 1958/59 году в Мюнхенском университете Людвига-Максимилиана. В 1961 году он получил степень по физике. Окончил факультет «Метод скачка температуры для исследования быстрых реакций диссоциации с использованием микроволновых импульсов». В этом ему помогал Хайнц Геришер из «Института Макса Планка по металлургии» в Штутгарте. В 1962 году Герхард Эртль отправился в Мюнхен вместе с Хайнцем Геришером, который стал профессором Мюнхенского технического университета. С ним он работал до 1965 года над диссертацией в области физической химии «Über die Kinetik der katalytischen Oxidation von Wasserstoff an Germanium-Einkristallen» (о кинетике каталитического окисления водорода на монокристаллах германия). Ему была присвоена степень доктора естественных наук.
-In 1955 begon Gerhard Ertl met de studie Fysica op de universiteit van Stuttgart. Hij studeerde ook aan twee andere universiteiten, 1957/58 aan de [[Universiteit van Parijs|Sorbonne]] in Parijs en 1958/59 aan de [[Ludwig-Maximilians-Universität München]]. In 1961 behaalde hij zijn diploma in de Fysica. Hij studeerde af op „Eine Temperatursprungmethode zur Untersuchung schneller Dissoziationsreaktionen mit Hilfe eines Mikrowellen impulses“ (Een temperatuursprongmethode ter bestudering van snelle dissociatiereacties met behulp van [[microgolf]] impulsen). Heinz Gerischer van het „Max-Planck-Institut für Metallforschung“ in Stuttgart stond hem hierin bij. In 1962 ging Gerhard Ertl met Heinz Gerischer naar [[München]], die professor werd aan de [[Technische Universität München]]. Hij werkte tot 1965 bij hem aan zijn [[proefschrift]] op het gebied van de Fysische chemie „Über die Kinetik der katalytischen Oxidation von Wasserstoff an Germanium-Einkristallen” (over de kinetiek van de katalytische [[oxidatie]] van waterstof op germanium [[eenkristal]]len). Hem werd de graad Doctor in de Natuurwetenschappen toegekend.
+Герхард Эртль остался в Мюнхенском техническом университете и за два года получил абилитацию по специальности «Untersuruchung von Oberflächenstrukturen und -reaktionen mittels Beugung langeamer Elektronen» (исследование поверхностных структур и реакций посредством дифракции медленных электронов). До 1968 года он работал преподавателем в Мюнхене, затем стал профессором Ганноверского университета имени Готфрида Вильгельма Лейбница и руководителем Института физической химии и электрохимии. В 1973 году он вернулся в Мюнхен и сменил Георга-Марию Шваб на посту профессора и руководителя Института физической химии Университета Людвига-Максимилиана в Мюнхене.
-Gerhard Ertl bleef bij de TU München en deed in twee jaar zijn [[habilitatie]] door „Untersuchung von Oberflächenstrukturen und -reaktionen mittels Beugung langsamer Elektronen“ (onderzoek van oppervlaktestructuren en –reacties via de [[diffractie]] van langzame elektronen). Hij werkte tot 1968 als docent in München, daarna werd hij professor aan de [[Gottfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover|Gottfried Wilhelm Leibniz Universiteit]] van [[Hannover (stad)|Hannover]] en hoofd van het Instituut voor de fyschische chemie en [[elektrochemie]]. In 1973 keerde hij naar München terug en volgde Georg-Maria Schwab als professor en hoofd van het Instituut voor de fyschische chemie van de [[Ludwig Maximilians-Universiteit]] in [[München]].
+В последующие годы он несколько раз выступал в качестве приглашенного лектора в США: в 1976/77 году в Калифорнийском технологическом институте в Пасадене, в 1979 году в Университете Висконсин-Милуоки и в 1981/82 году в Калифорнийском университете в Беркли. В 1986 году ему было присвоено звание почетного профессора Свободного университета Берлина как Технического университета Берлина. До выхода на пенсию в 2004 году он был одним из директоров Института Фрица Габера в Берлине, как и Хайнц Геришер, который возглавлял кафедру физической химии. В 1996 году он был удостоен звания почетного профессора Берлинского университета имени Гумбольдта, а затем стал сотрудником всех трех берлинских университетов.
-In de jaren daarna was hij meerdere malen gastdocent in de [[Verenigde Staten]]: 1976/77 bij [[Caltech]] in Pasadena, 1979 bij University of Wisconsin-Milwaukee en 1981/82 bij [[Universiteit van Californië - Berkeley|University of California, Berkeley]]. In 1986 kreeg hij een ereprofessoraat aan de [[Vrije Universiteit Berlijn|Freie Universität van Berlijn]] als de Technische Universität van Berlijn. Tot zijn [[emeritaat]] in 2004 was hij een van de directeuren van het Fritz-Haber-Instituut in [[Berlijn]] net zoals Heinz Gerischer die hoofd van de afdeling fysische chemie was. In 1996 kreeg hij een ereprofessoraat aan de [[Humboldtuniversiteit]] van Berlijn en was toen verbonden aan alle drie de Berlijnse universiteiten.
 Gerhard Ertl is betrokken bij de uitgave van vijf tijdschriften op het gebied van de fysische chemie en oppervlaktechemie. Hij is lid van de redactie van negen internationale tijdschriften waaronder Angewandte Chemie en [[Science]]. Hij is actief in de „Gesellschaft Deutscher Naturforscher und Ärzte (GDNÄ)“ en de „Gesellschaft Deutscher Chemiker (GDCh)“. Van 1995 tot 2001 was hij vicepresident van de Deutschen Forschungsgemeinschaft (DFG).