Kampen (stad)

Kampen Gemeente in Nederland Situering Provincie Overijssel Coördinaten 52°33'18"NB, 5°55'11"OL Algemeen Oppervlakte 161,79 km² - land 142,18 km² - water 19,61 km² Inwoners (1 januari 2024) 56.186? (395 inw./km²) Bestuurscentrum Kampen Naam inwoners Kampenaren Bijnaam Kamper Uien Belangrijke verkeersaders Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL; spoorlijn Zwolle-Kampen Politiek Burgemeester (lijst) Bort Koelewijn (CU) Economie Gemiddeld inkomen (2019) € 23.300 per inwoner Gem. WOZ-waarde (2019) € 216.000 WW-uitkeringen (2014) 44 per 1000 inw. Overig Postcode(s) 8260-8279 Netnummer(s) 038,0525 CBS-code 0166 CBS-wijkindeling zie wijken en buurten Website www.kampen.nl Bevolkingspiramide (2023) Portaal    Nederland Foutief gebruik van Sjabloon:Infobox gemeente Nederland. De volgende parameters dienen niet handmatig te worden ingevoerd: oppervlakte, oppervlakte land, oppervlakte water, inwoners, datum inwoners en dichtheid.

zicht op Kampen, met de Bovenkerk

Kampen en omgeving Sjabloon:Legenda kaart Nederlandse gemeente

Kampen (uitspraak^ⓘ) is een stad, gemeente en oude Hanzestad helemaal aan de benedenloop van de rivier de IJssel in de Nederlandse provincie Overijssel.

In de gemeente Kampen wonen Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) op een oppervlakte van zo'n 162 km² (waarvan slechts een klein gedeelte water). Kampen ligt in Noordwest-Overijssel (Kop van Overijssel) en is in dit gebied de grootste plaats. Gedeeltelijk ligt de gemeente in het Nationaal Landschap IJsseldelta . Kampen is bestuurlijk door middel van een Netwerkstad-overeenkomst verbonden met Zwolle.

In Kampen wordt een variant op het Sallands dialect gesproken, ook wel Kampers genoemd.

Geschiedenis

Middeleeuwen

Rond 1150 was er al houten bebouwing op de plaats waar het huidige Kampen ligt, maar de naam Kampen wordt in de geschiedenis pas genoemd in 1277. De stad heeft stadsrechten sinds 1236, al is het best mogelijk dat Kampen, evenals Deventer, Steenwijk, Zwolle en Hasselt, stad is geworden door gewoonterecht. De gunstige ligging aan de drukbevaren handelsroute tussen de Zuiderzee en de Rijn maakte dat Kampen zich al snel ontwikkelde van eenvoudige nederzetting tot welvarende handelsstad die zou uitgroeien tot één van de machtigste en toonaangevende steden van Noordwest-Europa. In de veertiende eeuw ruilde Kampen met de bisschop van Utrecht, Jan van Arkel, de polder Mastenbroek tegen het recht op aanwas in de IJsseldelta.

Het verzanden van de IJssel maakte vanaf 1430 zeer geleidelijk een einde aan de voorspoed van Kampen. Gedurende lange tijd wilde Kampen zich niet tot een verbond laten verplichten en economische en politieke concessies te leveren aan andere steden, zoals in de Hanze gebruikelijk was. Toen het Graafschap Holland oorlog voerde tegen de Hanze kwam aan deze situatie een einde: de stad werd gedwongen te kiezen voor één van beide zijden. Kampen was van oorsprong meer georiënteerd op de Oostzee-handel en handel met het achterland van de Rijn, en trad daarom in 1441 formeel toe tot de Hanze. De stad had veel invloed binnen de Hanze: ondanks luidkeels protest van benedenloopse steden aan de IJssel en andere Hanzesteden werd in 1448 besloten tot de bouw van een brug over de IJssel. Dit karwei werd in een recordtijd van 5 maanden voltooid. Met deze brug hoopte Kampen meer binding te hebben met het achterland.

Na-Middeleeuws

Op 11 augustus 1572 werd Kampen op de Spanjaarden veroverd door Willem van den Bergh, een zwager van Willem van Oranje. Na het bloedbad van Zutphen op 15 november gaf de stad zich echter vrijwillig over aan de Spanjaarden. In 1578 kwam de stad weer in Staatse handen na het Beleg van Kampen, onder leiding van George van Lalaing.

De Hollandse Oorlog, tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en Engeland en Frankrijk, betekende een definitief einde aan de enorme macht van de stad. Door het recht op aanwas in de IJsseldelta was de stad wel eigenaar geworden van het steeds groter wordende Kampereiland. Vanaf 1500 werden de eilanden verpacht. De pachtinkomsten werden zo groot dat de stad geen belasting hoefde te heffen.

Kampen verkreeg pas weer naam in de 19e eeuw. Kampen was toen vanuit zee moeilijk bereikbaar, omdat de omliggende watergebieden verzand en dus ondiep waren. Gedurende de voorgaande eeuwen is de waterloop van de IJssel wel meerdere malen uitgebaggerd, maar de kosten hiervoor waren relatief hoog en binnen enkele jaren was de rivierstroom weer dichtgeslibd. De IJssel kende hier, als delta, toentertijd meerdere uitgangen. De hoofdvaarroute werd ook meerdere malen verlegd, als reactie op de natuurlijke loop. In de 19e eeuw begon men met proactief denken: rivierlopen werden afgedamd, om meer water met hogere snelheid door één of twee hoofdvaarroutes te laten gaan. Dit had als voordeel dat er minder zand en slib werd afgezet, waardoor zo'n rivierloop zichzelf "schoon spoelde". Sleutelfiguur in dit verhaal is Nicolaas Plomp, stadsarchitect van Kampen. Naast zijn werk voor het huidige IJsselfront van de stad Kampen, hield hij zich ook bezig met de waterbouwkunde. Voor 1839 liet hij al strekdammen van 2500 meter aanleggen in het Keteldiep, om het water een gerichte uitgang te bieden. In 1839 kwam daar nog eens 900 meter bij. In deze strekdammen is materiaal van de stadsmuur van Kampen verwerkt. Vanwege de opkomende nijverheid in de 19e eeuw en het belang van landwegen en spoorwegen, werd ook vaart gemaakt met zogenaamde straatwegen, geplaveide wegen, in plaats van zand en modderwegen. Zo werd in 1828 de straatweg van Kampen verbeterd, in 1837 werd de Zwolseweg als straatweg aangelegd, in 1840 werd de straatweg van Kampen naar Genemuiden aangelegd, en in 1851 de Kamperstraatweg naar Wezep, alwaar die aansloot op de Zuiderzeestraatweg. Ook werden stoombootdiensten geopend: in 1844 een dienst naar Hamburg en in 1847 naar Hull.

Nijverheid in de 19e en 20e eeuw

Tabak

Vanaf ongeveer 1815 bepaalde de tabaksindustrie het gezicht van Kampen. Deze tak van industrie werd aangetrokken door onder meer het gunstige belastingklimaat in de stad. Na de komst van twee kleinere tabaksfabrieken vestigde de grote uit Bremen afkomstige sigarenfabrikant Lehmkuhl zich in de stad. Rond 1880 was bijna de helft van de Kamper bevolking werkzaam in de tabaksindustrie en werden 1,5 miljoen sigaren per week geproduceerd. De sigarenindustrie kon geen plaats vinden om een grote fabriek te bouwen, vanwege de pachtgronden, die voor boeren waren bedoeld. Daarom vond veel van de sigarenmakerij bij de arbeiders thuis plaats. De sigarenindustrie verdween later vrijwel geheel uit Kampen door regulatie (er mocht niet meer thuis sigaren gemaakt worden); de economische crisis in de jaren dertig; de Tweede Wereldoorlog; en de opkomst van de sigaret. Alleen de inmiddels monumentale sigarenfabriek de Olifant is nog volop in bedrijf. Bijzonder aan de Olifant is dat het, naast het ambachtelijk produceren van sigaren, ook een voortrekkersrol heeft met het aan het werk helpen van mensen met een wajong uitkering.

Pannen

Voor 1850 was er al een pannenfabrikant Berk in Kampen. Het bedrijf bestond pas officieel in 1851. Deze werd pas groot nadat het een order had gekregen voor eetbestek voor honderden militairen te maken. Vanaf 1884 werden er ook emaillen pannen gemaakt. Het bedrijf was zeer succesvol: bood het in 1866 nog werk aan 8 man, in 1913 was dit gegroeid tot 700 man. Door het bedrijf werden huizen gebouwd voor de slecht gehuisveste arbeiders. In 1931 begon het met de fabricage van aluminium pannen. Door de crisis in de jaren '30 zakte het personeelsbestand in, maar dit was in 1939 al weer 600 man. Voor de honderdste verjaardag van Berk Kampen in 1951 kreeg het het predicaat "Koninklijk". In 1963 ging men over op roestvrijstalen pannen. Eind jaren '80 werd het bedrijf, wat gefuseerd was met Beccon Doetinchem, overgenomen door Koninklijke van Kempen en Begeer. Het A-merk Berk Kampen is inmiddels uit Kampen vertrokken, maar heeft haar een grote invloed gehad, onder andere in ruimtelijke ordening van de stad. De voormalige fabriek wordt gesloopt en de grond is nu een "een hoogwaardig woongebied". De wachterswoning is als enige overgebleven.

Gazeuse, frisdranken en alcoholische dranken

Het bedrijf Siebrand ontstond in 1920, naar aanleiding van een vergaan schip met Portugese wijn. De uitbater van het bedrijf, Jan-Willem Siebrand had een vaatje wijn weten te bemachtigen voor 200 gulden. Hij goot dit in flessen en was ze nog dezelfde dag kwijt. Hij richtte vervolgens een bedrijf dat zich toelegde op de productie van gazeuse en alcoholische dranken. Tot 1965 was dit bedrijf gevestigd aan de Groenestraat in Kampen. Daarna verhuisde het naar de andere kant van de IJssel, naar IJsselmuiden. Het is nu één van de grootse wijnfabrikanten van Nederland met 60 werknemers.

Militaire geschiedenis

Plattegrond Kampen uit Blaeu's Toonneel der Steden

Kampen kende van oorsprong stadsmuren om de gehele stad heen. In de 14e eeuw werd de stadsmuur aan de landzijde verplaatst van de Burgel naar waar nu de Ebbingestraten langs lopen. Ook werd het verlegd van waar heden de Botervatsteeg loopt naar de Hagenkade, om zo de buitenmuurse wijk "de Hagen" te omsluiten. Aan de IJsselzijde werd alleen het gedeelte langs de Oudestraat, van oudsher de straat die langs de IJssel liep, verplaatst naar voor de Voorstraat, waar nu nog steeds een gedeelte van de muur zichtbaar is. De Vestingwet van 1874 gaf steden toestemming om hun vestingen te slopen, om meer woongebied te creëren, maar Kampen zag zich al in de Franse tijd genoodzaakt haar verdediging te slopen. Belastingen werden niet of nauwelijks geheven -dat was eerder ook niet nodig vanwege de inkomsten van de pachtgronden- en het onderhoud van de verdediging kon niet betaald worden. In 1809 werd zodoende aan Lodewijk Napoleon verzocht de muur (aan de IJsselzijde) te mogen slopen. Deze gaf toestemming, zolang deze nog wel als waterkering dienst kon doen. Gedeeltes van de muur aan de IJsselzijde zijn ook niet gesloopt, omdat daar inmiddels woon- en pakhuizen tegenaan waren gebouwd. In 1812 mocht ook de muur aan de landzijde gesloopt worden. Het slopen begon toen weliswaar, maar werd pas in halverwege de jaren '30 van de 19e eeuw voltooid. Een gedeelte van het puin werd gebruikt voor strekdammen in het Keteldiep. Ook veel van de grote poorten en alle kleine poorten zijn gesneuveld. In 1803 werd de Zwanenpoort al gesloopt, in 1837 de Vispoort, die toegang gaf tot de brug, in 1843 de Venepoort (aan de zuidzijde) en in 1893 de Hagenpoort (officieel om stadsuitbreiding mogelijk te maken, officieus omdat de goten vervangen moesten worden, maar dit niet mogelijk was). Daarna bleef Kampen evenwel een belangrijke garnizoensstad, dit had te maken met de strategische ligging van Kampen in die tijd: aan de IJssel, aan de Zuiderzee en bij een brug van de IJssel, die vanaf 1600 tot midden 19e eeuw door een buitenwacht aan de andere kant van de IJssel bewaakt werd. Op de plek van de huidige Stadsbrug stond immers al sinds 1448 een permanente brug. Kampen telde tot de jaren '70 van de twintigste eeuw drie kazernes: een was de van Heutszkazerne aan het van Heutszplein aan de Oudestraat. Hierin was tot in het begin van de 21e eeuw een Kunstacademie gehuisvest, voordat deze naar Zwolle verhuisde onder de naam ArtEZ. Een andere was de Koornmarkt Kazerne, thans is daar de Theologische Universiteit Kampen gevestigd. Verder was er op de Vloeddijk een kazerne waar ook een officierenopleiding gevolgd kon worden, dit gebouw wordt tegenwoordig gebruikt door Quintus, centrum voor kunsteducatie. Aangezien ook militairen oud worden, was er ook een tehuis voor militairen aan de Nieuwe Markt (dit was in de middeleeuwen een tuin van de monniken van de nabijgelegen Broederkerk).

Kernen

Binnen de gemeente Kampen liggen de volgende plaatsen:

Inwoners per woonkern,
1 juli 2009

Plaatsnaam	Inwoners
Kampen	32.840
IJsselmuiden	10.310
Grafhorst	900
Wilsum	780
Kamperveen	* 780
's-Heerenbroek	590
Zalk	540
Bron: CBS

* alleen verspreide huizen

Cultuur

Historische bouwwerken en andere bezienswaardigheden

Koornmarktspoort bij nacht

De Bovenkerk

Kampen heeft een flink aantal oude tot zeer oude gebouwen, waaronder resten van de oude stadsmuur, (Koornmarktspoort, Cellebroederpoort, Broederpoort), en de Boven- of St-Nicolaaskerk. De structuur van de ommuurde stadvesting is in het stratenplan nog goed zichtbaar.

• De Koornmarktspoort aan de IJsselkant dateert waarschijnlijk uit de veertiende eeuw en werd in de vijftiende eeuw voorzien van twee gedrongen torens op de buitenhoeken.

• De Broederpoort is een rechthoekig poortgebouw met vier slanke hoektorens, oorspronkelijk uit 1465, in 1615 verbouwd in renaissancestijl.

• De Cellebroederspoort is eveneens een rechthoekig poortgebouw, geflankeerd door twee zware ronde torens, oorspronkelijk uit 1565, in 1617 verbouwd, eveneens in renaissancestijl.

• Het voormalig stadhuis van Kampen dateert uit het einde van de 14de eeuw; in de schepenenzaal een rijke zandstenen schouw in renaissancestijl (1543-1545) en houtsnijwerk.

• Het Gotisch Huis uit 1500, nu Stedelijk Museum. Hier bevindt zich een rosmolen

• De Nieuwe Toren met carillon dateert uit de jaren 1648-1664 en werd ontworpen door Philips Vingboons.
• De Boven- of Sint Nicolaaskerk is een grote gotische kruisbasiliek uit de 14e en 15e eeuw. Tot het interieur van de kerk behoort een vroeg-renaissance koorhek (1552), een natuurstenen kansel (circa 1500) en een monumentaal orgel uit de jaren 1670-1676.

• De Broederkerk is een 14e-eeuwse hallenkerk die oorspronkelijk behoorde tot een franciscaner klooster.

• De Onze Lieve Vrouwe- of Buitenkerk, een zogenaamde hallenkerk, ontstaan door verbouwingen van een 14e-eeuwse kruiskerk.

• De Burgwalkerk is een 19e-eeuws classicistische kerk, met een indertijd bijzonder grote overkapping. De kerk is gelegen aan de stadsgracht de Burgel.

• d' Olde Zwarver is een (verplaatste) achtkantige stellingmolen uit 1842.

• Het Olde Vleyshuis tot 1593

• Het Linnenweverspoortje is een poortje uit 1665.

• De Oude Buitenhaven met het Schokkermonument. Een monument voor de Schokkers die zich in 1859 na de ontruiming van Schokland vooral in Brunnepe vestigden.

• Enkele stadstuinen

Bij opgravingen kwamen resten van andere kerken (12de en 13e eeuw) aan het licht, die op het veen en de klei waren gebouwd. Kampen bezit verschillende oude Gast- en Proveniershuizen. In de stad bevinden zich ook enkele boerderijen, de zogenaamde stadsboerderijen. Een van deze stadsboerderijen is ook te bezichtigen als museum. Vanaf de overkant van de rivier de IJssel levert Kampen een der fraaiste stadsgezichten van Nederland.

Reclameplaat van sigarenfabriek W.G. Boele senior - Hofleverancier

In tabaksfabriek 'de Olifant' worden sigaren nog met 19e-eeuwse machines vervaardigd en er worden rondleidingen gegeven.

Verspreid in de binnenstad van Kampen bevinden zich tientallen muurreclames. Deze verwijzen naar oude (niet meer bestaande) winkeltjes in Kampen. Deze kleurige muurschilderingen, waarin onder meer Jugendstil-invloeden zijn te vinden, werden gemaakt door plaatselijke schilders. De schilderingen worden 'fresco's van de middenstand' genoemd. Er is een actief gemeentelijk beleid om, waar deze schilderingen onder oude verf- en pleisterlagen worden aangetroffen, te trachten deze in de oude staat te herstellen.

Verder ligt aan de rand van de binnenstad de koggewerf. Op deze koggewerf is een kogge gebouwd naar een voorbeeld uit de 14e eeuw. Verder bevinden zich op deze werf een nagebouwd vissershuisje uit de 15e eeuw. En wordt op dit moment een botter nagebouwd. De naam van de botter is de "De Dolfyn".

Zie verder de Lijst van rijksmonumenten in Kampen. Ook kent Kampen sinds 1975 een beschermd stadsgezicht.

Evenementen

Kampen telt een aantal bekende en minder bekende evenementen.

Een jaarlijks terugkerend evenement gedurende de zomermaanden zijn de Kamper ui(t)dagen. De naam is afgeleid van Kamper ui, een reeks folkloristische volksverhalen waarin de inwoners van Kampen als dom worden afgeschilderd. Een ander zomers evenement is het Full Color Festival, dat jaarlijks wordt georganiseerd door o.a. 't Ukien en Quintus. Het festival wordt gehouden in juni en heeft als locatie De Wijde Blik, een deel van het Stadsplantsoen. Op de 3e zaterdag van augustus, organiseert Kampen een stripevenement met meer dan 100 kramen, het Kamper Stripspektakel genaamd.

Eens in de twee jaar vindt Sail Kampen plaats. Dit is een spektakel met oude schepen.

Weg van Kunst is een evenement dat in het Museumweekend wordt gehouden. Het is een kunstwandeling door de binnenstad langs huizen van verschillende particulieren, waar men 2 dagen kunstwerken exposeert van een bepaalde kunstenaar. Hiermee krijgt men een kijkje achter deuren die normaal voor het publiek gesloten blijven. De desbetreffende kunstenaar is er bij aanwezig. Ook doen verschillende openbare tuinen en gebouwen mee, zoals het Stedelijk Museum Kampen.

Eén weekend voor de kerstdagen wordt Kerst in Oud Kampen georganiseerd. Er is straattheater, waarbij stukken van bekende musicals worden gespeeld, daarnaast lopen er personages uit de midden negentiende eeuw rond. Ook zijn er (bijpassende) kraampjes op particulier initiatief verspreid over de binnenstad. De lokale theatergroep Ventura neemt het leeuwendeel van het straattheater voor haar rekening.

Waterkering

Na de wateroverlast van 1995 is besloten om ook Kampen de benodigde waterkering te geven, dit kwam mede doordat er in 1995 een nooddijk moest worden aangelegd om bij een eventuele dijkdoorbraak het oude centrum te beschermen. Er is gelijk een begin gemaakt om de dijken rond Kampen te verhogen. Alleen voor de oude binnenstad kon dit natuurlijk niet. Hier is een ingenieus plan voor bedacht. Gedeeltes van de oude stadsmuur doen dienst als waterkering, op plekken waar deze muur niet meer staat, of waar straten zijn, zijn diverse manieren bedacht op hier het water tegen te houden, onder meer door schotbalken en klepkeringen wordt hier het water tegen gehouden. Om dit systeem helemaal te laten werken, is er een hoogwaterbrigade opgericht. Deze bestaat uit zo'n 150 mensen die bij een eventuele wateroverlast uitrukken om alle systemen te bedienen en de stad hermetisch af te sluiten.

Verkeer en vervoer

Stadsbrug hefgedeelte

Kampen ligt aan de N50. Het deel tussen Kampen en Knooppunt Hattemerbroek (A50) is uitgevoerd als een driestrooksweg. Het deel tussen Kampen en Emmeloord (N50) is deels ongelijkvloers, deels gelijkvloers uitgevoerd. Voor deze weg is ten westen van Kampen een nieuwe brug gebouwd; Eilandbrug genaamd. In het centrum en ten oosten van Kampen liggen nog twee bruggen: de Stadsbrug en de Molenbrug. Daarnaast is Kampen voor vervoer naar Zwolle niet alleen van de N50, die toegang geeft tot het zuidelijk deel van Zwolle afhankelijk, maar ook in mindere mate van de N764, die in Kampen bekend staat als de Zwolseweg en naar het centrum van Zwolle leidt en zodoende naar het noordelijk deel van Zwolle. Ook de wegen naar Genemuiden de N760, Wezep de N763 en Dronten de N307 zijn belangrijk. In mindere mate is ook de N765 naar Emmeloord via Kampereiland belangrijk , dit geldt voor verkeer vanuit het centrum van Kampen , IJsselmuiden en Grafhorst naar de N50 alsmede voor het verkeer vanuit Kamperzeedijk en Genemuiden naar Emmeloord en de N50.

Kampen is per trein bereikbaar vanaf Zwolle, wat toentertijd het laatste gedeelte was van de Spoorlijn Utrecht-Kampen. Station Kampen ligt op de IJsselmuider oever en ligt dus ten noorden van (en zoals gebruikelijk buiten) de historische stad Kampen. De spoorlijn wordt vertramd, waardoor er mogelijk ook nog een halte Kampen-Oost aan deze lijn komt. Eind 2012 zal er een nieuw station in de nieuwe dienstregeling komen, Kampen Zuid, gelegen aan de Hanzelijn. Enkele buslijnen zijn: lijn 74 (Kampen - Genemuiden - Hasselt - Zwolle(busstation Eekwal)); lijn 140 (Zwolle campus - Dronten Melisse (stopt niet bij NS-station); lijn 141 (Zwolle - Emmeloord - Urk), lijn 143 (Kampen - Dronten - Lelystad); de Hanzeliner 330 Zwolle - Lelystad komt niet langs het station, maar stopt wel bij de Carpoolplaats N50. Verder bedienen de stadslijnen 11 en 12 de inwoners van de stad Kampen.

Voor de toekomst liggen er nog enkele plannen op de stapel. Zo moet de N50 worden opgewaardeerd naar A50 en zal de Hanzelijn worden aangelegd, met bijbehorende nieuwe station ten zuiden van Kampen. De Zuiderzeehaven, een nieuwe, 50 hectare grote haven is inmiddels opgeleverd.

Onderwijs

In 1854 vestigden de afgescheidenen hun predikantenopleiding in Kampen, mede vanwege het gunstige belastingklimaat. Na de Vrijmaking in 1944 waren er twee theologische universiteiten: de gereformeerde Theologische Universiteit Kampen (Oudestraat) (ThUK) en de vrijgemaakte Theologische Universiteit Kampen (Broederweg). De eerste is gevestigd aan de Oudestraat en de Koornmarkt, en was eigendom van de Gereformeerde Kerken in Nederland. De tweede is gevestigd aan de Broederweg en is eigendom van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.

Thans behoort de ThUK tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en is zij sinds 1 januari 2007 opgenomen in de ene Protestantse Theologische Universiteit en luidt haar nieuwe naam: Protestantse Theologische Universiteit vestiging Kampen (PThUK). De andere vestigingen van de PKN-universiteiten zijn in Utrecht en Leiden.

In het gebouw aan de Koornmarkt was vroeger een officiersopleiding van het Koninklijk Nederlandse Indisch Leger gevestigd.

In Kampen was ook een kunstenaarsopleiding gevestigd, deze is verhuisd naar Zwolle en verder gegaan als ArtEZ, ook was er een Sociologische en een Journalistieke opleiding in Kampen gevestigd.

Politiek

Kampen ligt in de Nederlandse Bijbelgordel. Politiek uit zich dit in een christelijk stemgedrag, met onder andere een relatief hoog percentage mensen dat stemt op christelijke partijen als de ChristenUnie en de SGP en de christelijke mainstreampartij van het CDA. Deze beweringen vallen te staven met onderstaande tabel van de gemeenteraadsverkiezingen.

College van Burgemeester en Wethouders

Het College van Burgemeester en Wethouders bestond voor de periode 2006-2007 uit ChristenUnie, PvdA, SGP en GBK (Gemeente Belang Kampen). Op 8 november 2007 zegde de gemeenteraad in meerderheid (15 tegen 11) het vertrouwen op in de GBK-wethouder. De overige partijen gingen gedrieën verder.

Eind november 2008 besloot wethouder Mark Markusse (SGP) uit de politiek te stappen vanwege de bedreigde zondagsrust. Daarna besloot de hele fractie om uit het college van B & W te gaan, wegens de grote verschillen van mening over de zondagsrust. De PvdA bepleitte opening van winkels bij grote evenementen op zondag, terwijl de SGP daar principieel tegen was. Sinds medio december 2008 is er weer een college van B&W, dat -gelijk de nationale regering- bestaat uit een nieuwe coalitie van CDA, PvdA en de CU. Eind december 2008 besloot wethouder Harrie de Goede (PVDA) ook uit het college te stappen, hij was het niet eens met de nieuw te vormen coalitie.

Sinds 1 oktober 2009 is Bort Koelewijn van de ChristenUnie burgemeester van de Gemeente Kampen.

Gemeenteraad

Uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen van 2002 en 2006:

Gemeenteraadsverkiezingen
Partij	% 2002	% 2006	Z. 2002	Z. 2006
ChristenUnie	19,3	20,9	6	6
CDA	24,8	18,1	7	6
PvdA	17,2	18,0	5	5
SGP	13,8	11,8	4	3
GBK	10,1	16,4	3	5
GroenLinks	4,8	6,3	1	2
KIJK op Kampen	-	4,5	0	1
VVD	10,0	4,0	3	1
Opkomst	61,2	67,2	29	29

Stedenbanden

Kampen heeft de volgende partnersteden:

• Eilat,  Israël
• Pápa,  Hongarije
• Soest,  Duitsland
• Meinerzhagen,  Duitsland

Bekende inwoners

Ereburger

• Willem Johan Kolff (1911 - 2009), arts; uitvinder van de kunstnier (1945, Stadsziekenhuis Kampen)

Geboren

• Stephanus Pighius (1520-1604), humanistisch geleerde en oudheidkundige
• Jan Willem de Winter (1761-1812), opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten ten tijde van de Franse revolutionaire en napoleontische oorlogen
• Johannes van Vloten (1818-1853), theoloog, filosoof, kunstcriticus en letterkundige
• Jan Voerman (1857-1941), kunstschilder
• Alexander Cornelis Noordhoek Hegt (1870-1933), bestuurder in Suriname
• Klaas Schilder (1890-1952), theoloog en verzetsstrijder
• Walter Brandligt (1901-1943), schrijver van streekromans
• Gerrit Jan Held (1906-1955), cultureel antropoloog
• Nol Wolters (1912-1994), hoofdcommissaris Rotterdam
• Ab Hofstee (1919-1985), acteur en zanger
• Willem G. van Maanen (1920), journalist en schrijver
• Sybren Polet (1924), dichter en schrijver
• Henk van Ulsen (1927-2009), acteur en toneelspeler
• Gait L. Berk (1927-2006), schrijver en cineast
• Cathy Ubels (1928), politica
• Ton Schipper (1935-2007), politicus (o.a. burgemeester van Texel en Oosterhesselen)
• Hilbrand Nawijn (1948), politicus
• Reindert Lenselink (*1956) algemeen secretaris IFSC
• Aleid Wolfsen (1960), politicus
• Petra van Staveren (1966), zwemster
• Jaap Stam (1972), voetballer
• Robert de Wilde (1977), Wereldkampioen BMX
• Barbara Karel (1976), presentatrice
• Willy Kanis (1984), wielrenster
• Gerben Last (1985), paralympische sporter
• Henrico Drost (1987), voetballer
• Jeroen Drost (1987), voetballer

Langdurig inwoner

• Hendrick Avercamp (1585-1634), schilder
• Ida Gerhardt (1905-1997), dichteres
• Klaas Jan Mulder (1930-2008), organist, pianist en dirigent
• Willem Tholen (1860-1931), schilder
• Geert van Wou (1440-1527), klokkengieter
• Willem Hendrik Zwart (1925-1997), musicus

Herdenkingssteentjes

Op initiatief van de Kamper Persclub is ruim 25 jaar geleden gestart met een eerbetoon aan prominente (oud-)inwoners van Kampen en Kampen op positieve wijze in het nieuws hebben gebracht. Zij worden vereerd met een "steentje" op het Koeplein waarin hun naam is gegraveerd, alsmede een korte zinsnede waarom ze een steentje hebben. Hier liggen o.a. steentjes van Willem Kolff, Henk van Ulsen en Jaap Stam (Var eskupt: ver geschopt, maar dan in dialect).

Trivia

• In het Kamper Tabaksmuseum is de grootste sigaar van Europa (ruim 5 meter) te bezichtigen.

• In het Ikonenmuseum, onderdeel van de Alexanderstichting, bevinden zich ca 150 iconen.

• Op 17 november 2007 is de Pakjesboot 12 van Sinterklaas en de Zwarte Pieten hier succesvol aangemeerd. Jeroen Kramer deed hier verslag van.

Zie ook

• Lijst van plaatsen aan of in de voormalige Zuiderzee
• Lijst van rijksmonumenten in Kampen
• Buurten en wijken in Kampen

Groet uit Kampen 1902

Externe links

Mediabestanden

• Website van de gemeente Kampen
• Alle monumenten te Kampen
• Website voor bezoekers van deze historische stad
• Kampen in oude ansichten
• Site van de Schokkervereniging
• Kampen Oude ansichten anno 2009

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Plaatsen in de gemeente Kampen

Stad: Kampen      Dorpen: Grafhorst · 's-Heerenbroek · IJsselmuiden · Reeve · Wilsum · Zalk
Buurtschappen: Bisschopswetering · De Heuvels · Hogeweg · Kampereiland · Kamperveen · Mastenbroek (deels) · Nieuwstad · Oosterholt · De Roskam · Veecaten · De Zande · Zuideinde (deels) · Zwartendijk
Overijssel · Steden en dorpen in Overijssel      Nederland · Provincies · Gemeenten