Statenkwartier (Maastricht): verschil tussen versies
+link |
+link |
||
| Regel 37: | Regel 37: | ||
De namen Statenkwartier en Statensingel zijn ontleend aan de namen van nabije vestingwerken in de zgn. [[Linie van Dumoulin]]. Veel van deze versterkingen waren vernoemd naar politieke en geografische namen uit de tijd van de [[Republiek der Verenigde Nederlanden]], zoals ''Holland'', ''Zeeland'', ''Erfprins'' en ''Stadhouder''. Twee verdwenen bastions in dit gebied heetten ''Staten-Generaal'' en ''Raden van State''. Toen in de tweede helft van de 19e eeuw op de voormalige vestingwerken singels werden aangelegd, kregen die de namen van vroegere bastions: Prins Bisschopsingel, Hertogsingel, Fransensingel en in dit geval Statensingel. |
De namen Statenkwartier en Statensingel zijn ontleend aan de namen van nabije vestingwerken in de zgn. [[Linie van Dumoulin]]. Veel van deze versterkingen waren vernoemd naar politieke en geografische namen uit de tijd van de [[Republiek der Verenigde Nederlanden]], zoals ''Holland'', ''Zeeland'', ''Erfprins'' en ''Stadhouder''. Twee verdwenen bastions in dit gebied heetten ''Staten-Generaal'' en ''Raden van State''. Toen in de tweede helft van de 19e eeuw op de voormalige vestingwerken singels werden aangelegd, kregen die de namen van vroegere bastions: Prins Bisschopsingel, Hertogsingel, Fransensingel en in dit geval Statensingel. |
||
Het gebied van het huidige Statenkwartier ging pas in de [[Late Middeleeuwen]] deel uitmaken van de stad Maastricht. In de tweede helft van de 14e eeuw werden de huizen, die toen al langs de hoofdwegen Brusselsestraat, Capucijnenstraat en Boschstraat stonden, bij de stad gevoegd door de bouw van de tweede middeleeuwse omwalling. Een groot deel van het tussenliggend gebied bleef toen nog lang onbebouwd, zoals te zien is op de [[Maquette van Maastricht]]. Enkele kloosters (o.a. de ''Beyart'', het Bogaardenklooster, de |
Het gebied van het huidige Statenkwartier ging pas in de [[Late Middeleeuwen]] deel uitmaken van de stad Maastricht. In de tweede helft van de 14e eeuw werden de huizen, die toen al langs de hoofdwegen Brusselsestraat, Capucijnenstraat en Boschstraat stonden, bij de stad gevoegd door de bouw van de tweede middeleeuwse omwalling. Een groot deel van het tussenliggend gebied bleef toen nog lang onbebouwd, zoals te zien is op de [[Maquette van Maastricht]]. Enkele kloosters (o.a. de ''Beyart'', het Bogaardenklooster, de [[Kapucijnen]] en de [[Broeders Penitenten|Penitenten]]) bezaten hier uitgestrekte moestuinen en boomgaarden. |
||
In de 19e eeuw ontwikkelde zich het noordelijk deel van de wijk (het huidige ''Sphinxterrein'') tot wat wellicht de bakermat van de [[Industriële Revolutie in Nederland]] genoemd kan worden. Daar bouwde [[Petrus Regout]] vanaf 1820 in snel tempo een groot industrieel complex op, met o.a. een glas- en kristalfabriek, een aardewerkfabriek, een meniefabriek, een potasfabriek, een spijkerfabriek en een geweerfabriek. |
In de 19e eeuw ontwikkelde zich het noordelijk deel van de wijk (het huidige ''Sphinxterrein'') tot wat wellicht de bakermat van de [[Industriële Revolutie in Nederland]] genoemd kan worden. Daar bouwde [[Petrus Regout]] vanaf 1820 in snel tempo een groot industrieel complex op, met o.a. een glas- en kristalfabriek, een aardewerkfabriek, een meniefabriek, een potasfabriek, een spijkerfabriek en een geweerfabriek. |
||
Versie van 22 jun 2012 13:33
| ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
Het Statenkwartier is een wijk in het stadsdeel Centrum van de gemeente Maastricht.
Geografische ligging
Het Statenkwartier ligt in het noordwesten van het Maastrichtse stadscentrum en wordt begrensd door de wijken Binnenstad en Kommelkwartier in het zuiden, het Boschstraatkwartier in het oosten en het Frontenkwartier in het noordwesten. De belangrijkste begrenzende straten zijn de Grote Gracht met in haar verlengde de Brusselsestraat, de Statensingel en de Boschstraat.
De wijk bestaat grofweg uit vier delen:
- het voormalige Sphinxterrein, waarvan de herontwikkeling begin 2009 is gestart, ten noorden van de lijn Maagdendries-Achter de Barakken;
- het woongebied tussen Boschstraat en Bogaardenstraat, ook wel aangeduid als Boschstraat-West;
- het gebied tussen Bogaardenstraat en Capucijnenstraat, waarvan het noordelijk deel (Lindenkruis/Nutsbedrijven) eveneens een woonbestemming zal krijgen;
- het grote gebied tussen Capucijnenstraat, Brusselsestraat en Statensingel, met daarin centraal het kloostercomplex de Beyart.
Geschiedenis en naamgeving
De namen Statenkwartier en Statensingel zijn ontleend aan de namen van nabije vestingwerken in de zgn. Linie van Dumoulin. Veel van deze versterkingen waren vernoemd naar politieke en geografische namen uit de tijd van de Republiek der Verenigde Nederlanden, zoals Holland, Zeeland, Erfprins en Stadhouder. Twee verdwenen bastions in dit gebied heetten Staten-Generaal en Raden van State. Toen in de tweede helft van de 19e eeuw op de voormalige vestingwerken singels werden aangelegd, kregen die de namen van vroegere bastions: Prins Bisschopsingel, Hertogsingel, Fransensingel en in dit geval Statensingel.
Het gebied van het huidige Statenkwartier ging pas in de Late Middeleeuwen deel uitmaken van de stad Maastricht. In de tweede helft van de 14e eeuw werden de huizen, die toen al langs de hoofdwegen Brusselsestraat, Capucijnenstraat en Boschstraat stonden, bij de stad gevoegd door de bouw van de tweede middeleeuwse omwalling. Een groot deel van het tussenliggend gebied bleef toen nog lang onbebouwd, zoals te zien is op de Maquette van Maastricht. Enkele kloosters (o.a. de Beyart, het Bogaardenklooster, de Kapucijnen en de Penitenten) bezaten hier uitgestrekte moestuinen en boomgaarden.
In de 19e eeuw ontwikkelde zich het noordelijk deel van de wijk (het huidige Sphinxterrein) tot wat wellicht de bakermat van de Industriële Revolutie in Nederland genoemd kan worden. Daar bouwde Petrus Regout vanaf 1820 in snel tempo een groot industrieel complex op, met o.a. een glas- en kristalfabriek, een aardewerkfabriek, een meniefabriek, een potasfabriek, een spijkerfabriek en een geweerfabriek.
Architectuur en stedenbouw
In het Statenkwartier bevinden zich een groot aantal bezienswaardigheden. In het noordelijk deel van de wijk overheerst het industriële erfgoed. Op het terrein van de Sphinxfabrieken staan voorbeelden van de ontwikkeling van fabrieksgebouwen uit verschillende perioden. Zo staat de voormalige fabriekspoort uit 1865 er nog, de zgn. Moulières uit 1875 en de Eiffel uit 1929-1941.
In het zuidelijk deel van de wijk overheersen de kloosters en de aan kloosters gerelateerde scholencomplexen. Voorbeelden van monumentale religieuze gebouwen:
- Sint-Andrieskerk (14e/15e eeuw)
- de Beyart (15e-eeuwse ruïne van kloosterkerk en laat-19e-eeuws klooster van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis)
- de Cellebroederskapel, 16e-eeuwse gotische kapel (met fraai Bivignat-orgel)
- de Capucijnenkerk (17e eeuw)
- Ursulinenklooster (neogotische kerk van Johannes Kayser)
- Synagoge (1840)
Monumentale onderwijsgebouwen:
- Hof van Tilly (18e-eeuws stadspaleis, nu in gebruik bij de Universiteit Maastricht)
- Huis Soiron (rijk gedecoreerd 18e-eeuws herenhuis van architect Mathias Soiron, thans UM)
- Sint-Servatiusschool (1912, waarschijnlijk ontworpen door Pierre Cuypers)
- Ursulinenkweekschool (1933, Alphons Boosten)
- Ursulinenlyceum (1938, Alphons Boosten)
Andere monumenten zijn verder het 17e-eeuwse Misericordehuisje, het Hofje van de Twaalf Apostelen en de Sint-Lidwinakliniek (Alphons Boosten, Nieuwe Bouwen). Verder zijn met name aan de Boschstraat, de Bogaardenstraat, de Grote Gracht en de Brusselsestraat talloze monumentale herenhuizen te bewonderen.
Op het gebied van de moderne architectuur kunnen genoemd worden de woningcomplexen aan het Charles Voscour van de Belgische architect Charles Vandenhove, het Miséricordeplein van Harry Gulikers en het in aanbouw zijnde 'V-House' van Wiel Arets.
Voorzieningen
Kenmerkend voor de wijk is de relatief eenzijdige bevolkingssamenstelling. Er wonen veel studenten, alleenstaanden, ouderen, gehandicapten, etc. Gezinnen met kinderen zijn er weinig te vinden. Desalniettemin kent de wijk goede onderwijsvoorzieningen. Zo is er een R.K. basisschool (St. Aloysius) en een Montessori basisschool. Ook zijn er een aantal onderdelen van de Universiteit Maastricht gevestigd.
Voor een aantal basisvoorzieningen zijn de bewoners van het Statenkwartier aangewezen op de nabijgelegen Binnenstad en het winkelcentrum Brusselsepoort. De voornaamste winkelstraten in de wijk, de Boschstraat, de Grote Gracht en de Brusselsestraat, fuctioneren als zogenaamde 'aanloopstraten' van het kernwinkelcentrum, maar kampen sinds enkele jaren met leegstand.
In het Statenkwartier zijn enkele bovenlokale culturele voorzieningen gevestigd, zoals het filmhuis Lumière, het Lösstheater, Kumulus (centrum voor kunstzinnige vorming) en Marres (centrum voor hedendaagse kunst). In de oude brandweerkazerne aan de Capucijnenstraat functioneert als 'broedplaats' voor kunstenaars. Het Citycentrum (met o.a. een rechtswinkel) en het COC liggen centraal in deze wijk. Verder zijn er de sociëteiten van de Maastrichtse studentenvereniging Circumflex en de studentenroeiverenigng Saurus gevestigd.
Externe links
· 
· 
