Non-binair
Non-binair en genderqueer zijn genderidentiteiten (culturele, sociale en psychologische uitdrukkingen van biologische sekseverschillen) die buiten de tweedeling mannelijk of vrouwelijk vallen of die veranderlijk zijn.[1] Non-binaire genderidentiteit maakt onderdeel uit van een spectrum van transgenderidentiteiten;[2] onder deze overkoepelende terminologie vallen bijvoorbeeld agender (de afwezigheid van een gedefinieerde genderidentiteit), genderfluïditeit (variabele genderidentiteit) of een derde geslacht (genderidentiteit buiten het man-vrouwspectrum).
Genderidentiteit staat los van seksuele voorkeur. Een overkoepelende term voor iedereen die niet cisgender is en/of een niet-heteroseksuele identiteit heeft, is queer.
Terminologie
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
Voor mensen met een identiteit tussen man en vrouw in, of bij wie de mannelijke en vrouwelijke identiteit ongeveer even sterk zijn, werden in de jaren 1980 en 90 de termen 'transgenderisme' en 'transgenderist' gebruikt. Sinds het begin van de 21e eeuw is de term genderqueer in gebruik gekomen, voornamelijk bij jongeren.[4]
De term gender-expansive wordt gehanteerd door onder meer de Amerikaanse lgbt-belangenvereniging Human Rights Campaign en de organisatie Gender Spectrum.
Genderneutrale voornaamwoorden
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Genderneutrale voornaamwoorden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Veel non-binaire mensen hebben de wens dat naar hen met een genderneutraal voornaamwoord wordt verwezen.
In het Engels worden in deze gevallen de voornaamwoorden they / them / their vaak gebruikt om naar een individuele non-binaire persoon te verwijzen. Dit zijn oorspronkelijk meervoudige voornaamwoorden, maar al minstens sinds de 14e eeuw worden ze ook als enkelvoud gebruikt. Het oudst bekende voorbeeld hiervan dateert volgens de Oxford English Dictionary uit 1375 (in William and the Werewolf, de Engelse vertaling van Guillaume de Palerme).[5]
In het Zweeds wordt sinds begin 21e eeuw het genderneutrale hen gebruikt naast han voor mannen en hon voor vrouwen.[6] In het Nederlands wordt vaak die / diens / die of hen / hun / hen gebruikt,[7][8][9] hoewel deze terminologie volgens taalkundige Ingrid van Alphen moeilijker ingeburgerd raakt dan in sommige andere talen het geval is.[10]
Voorkomen
[bewerken | brontekst bewerken]Volgens onderzoek van kenniscentrum Rutgers in opdracht van de rijksoverheid was in 2023 in Nederland ongeveer 1.8% van de bevolking non-binair. Dit is een groter aantal dan het aantal mensen die strikt transgender man of transgender vrouw zijn (beide 0,2%).[11]
Volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in 2023 ongeveer 45.000 personen met een non-binaire/genderqueer (NBGQ) identiteit. Dit was 0,3% van de bevolking van 15 jaar en ouder.[12]
Genderidentiteiten
[bewerken | brontekst bewerken]Er vallen meerdere verschillende soorten genderidentiteiten onder de term "non-binair".
Het hebben van twee of meer genders
[bewerken | brontekst bewerken]Bigender is het hebben van twee genders. Sommige mensen die zich bigender noemen, hebben twee aparte persona's, die vaak ook respectievelijk mannelijk en vrouwelijk zijn. Anderen voelen zich tegelijkertijd man en vrouw. Bigender is erkend door de American Psychological Association.
Trigender is het hebben van drie genders. Polygender is het hebben van meerdere genderidentiteiten. Iemand die zich in iedere genderidentiteit thuisvoelt, kan zichzelf pangender noemen.
Het hebben van geen gender
[bewerken | brontekst bewerken]Iemand die zich niet met welke genderidentiteit dan ook identificeert, kan zich agender, neutrois of genderneutraal noemen.
Genderfluïditeit
[bewerken | brontekst bewerken]Genderfluïde is een genderidentiteit waarbij iemands gender niet vastligt. Als iemand genderfluïde is, kan die persoon bijvoorbeeld tussen de twee binaire genders wisselen (diegene voelt zich dan het ene moment mannelijk en het andere moment vrouwelijk), op sommige momenten non-binair zijn en zich geen van beide voelen.[2] Een bekende genderfluïde persoon is Ruby Rose.[13]
Het hebben van een derde geslacht
[bewerken | brontekst bewerken]De term derde geslacht wordt onder meer gebruikt voor mensen die zichzelf niet als specifiek mannelijk of vrouwelijk beschouwen, of die door anderen niet als zodanig worden beschouwd. Sommige mensen baseren hun genderidentiteit bijvoorbeeld op neurologische eigenschappen die hun leven merkbaar beïnvloeden. Dit wordt neurogender genoemd. Voorbeelden hiervan zijn autigender (samenhangend met autisme) en borderfluïde (samenhangend met borderline-persoonlijkheidsstoornis).[14][15][16][17]
Voorzieningen voor genderqueer personen
[bewerken | brontekst bewerken]Naast de algemene lhbt-belangenorganisaties zoals het COC in Nederland en çavaria in België zijn er nauwelijks voorzieningen specifiek voor non-binaire personen te vinden. In België is er het Platform Gendervrijheid, dat voornamelijk actief is via Facebook.[18]
Sinds 2018 kunnen mensen in Nederland hun juridisch geslacht wijzigen in een derde optie: een X.[19] Vanaf 2021 kan dit via de rechtbank geregeld worden en is er geen verplichting meer voor een verklaring van een deskundige (zoals een therapeut of psychiater)[20]
Symbolen
[bewerken | brontekst bewerken]De non-binair-vlag bestaat uit vier horizontale strepen van gelijke grootte: geel, wit, paars en zwart. De gele streep staat voor mensen buiten de cisgender-binary. De witte streep staat voor mensen met meerdere genders. De paarse streep staat voor mensen die zich identificeren als een combinatie van man en vrouw. De zwarte streep staat voor agenders, die vinden dat ze geen geslacht hebben. Kye Rowan creëerde de pride-vlag voor non-binaire mensen in februari 2014 om mensen met een ander geslacht dan man/vrouw te vertegenwoordigen.
De genderqueer-vlag werd in 2011 ontworpen door Marilyn Roxie. Paars staat voor androgynie of queerness, wit staat voor agender-identiteit en groen staat voor mensen met een identiteit die buiten de binaire definitie valt.
De agender-vlag gebruikt zwarte en witte strepen om de afwezigheid van gender weer te geven, en een groene streep om het non-binaire geslacht weer te geven.
Voor genderfluïde personen ontwierp J.J. Poole in 2012 een vlag met vijf strepen. De roze kleur verwijst naar het vrouwelijke of het gevoel vrouw te zijn. De kleur wit staat symbool voor genderloosheid of mensen die zichzelf beschouwen als genderneutraal. De paarse band staat symbool voor androgynie en de combinatie van mannelijkheid en vrouwelijkheid. De vierde kleur is zwart en staat voor alle andere geslachten (waaronder pangender). De laatste kleur is blauw, symbool voor mannelijkheid of het gevoel man te zijn.
-
Non-binair-vlag -
Genderqueer-vlag -
Agender-vlag -
Neutrois-vlag -
Genderfluïditeitsvlag
Bekende genderqueer personen
[bewerken | brontekst bewerken]_C.jpg)
Enkele bekende non-binaire en/of genderqueer personen zijn:
Vlaams en Nederlands
[bewerken | brontekst bewerken]- Anuna De Wever, Belgisch activist[21]
- Valentijn de Hingh, Nederlands model, columnist, dj en journalist[22]
- Valentijn Hoogenkamp, Nederlandse schrijver[23][24]
- Lara Billie Rense, Nederlandse radiopresentator
- Lucas Rijneveld, Nederlandse schrijver
- Thorn de Vries, Nederlands acteur en activist[25]
Overig
[bewerken | brontekst bewerken]- Judith Butler, Amerikaans filosoof en genderwetenschapper[26][27]
- Masha Gessen, Russisch-Amerikaans journalist en schrijver[28]
- Suzy Eddie Izzard, Brits acteur
- Timothy LeDuc, Amerikaans kunstschaatser[29]
- Jeffrey Marsh, Amerikaans schrijver, acteur en activist[30]
- Janelle Monáe, Amerikaans zanger, rapper, acteur en activist[31]
- Montaigne, Australisch zanger en songwriter[32]
- Zanele Muholi, Zuid-Afrikaans fotograaf en activist[33]
- Sam Smith, Brits singer-songwriter
- Rebecca Sugar, Amerikaans animator, componist en regisseur[34]
- Audrey Tang, Taiwanees programmeur en politicus[35]
- Hikaru Utada, Japans zanger, singer-songwriter en muziekproducent[36]
- Nemo, Zwitsers rapper en zanger.[37]
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ (en) Christina Richards, Walter Pierre Bouman, Leighton Seal, Meg John Barker, Timo O Nieder, Guy T'Sjoen (2016). Non-binary or genderqueer genders. International Review of Psychiatry 28 (1). PMID: 26753630. DOI:10.3109/09540261.2015.1106446.
- ↑ a b (en) Ben Hagai, Ella (2022). The Transgender Spectrum. Springer International Publishing, Cham, 99–121. ISBN 978-3-030-84891-0.
- ↑ (en) M&S introduce pronoun badges in support of LGBTQ+ employees. Hillingdon Times (9 november 2021). Geraadpleegd op 22 augustus 2023.
- ↑ (en) Genderqueer. glbtq (encyclopedia of gay, lesbian, bisexual, transgender and queer culture) (25 april 2012). Gearchiveerd op 25 april 2012. Geraadpleegd op 25 april 2018.
- ↑ A brief history of singular 'they'. Oxford English Dictionary. Geraadpleegd op 19 augustus 2024.
- ↑ Geen hij, geen zij, maar.... COC Nederland (9 mei 2016). Gearchiveerd op 8 oktober 2022. Geraadpleegd op 19 maart 2023.
- ↑ Linda Schlief, Hoe gebruik je de non-binaire voornaamwoorden hen/hun en die/diens?. Tekstbureau Linda Schlief (21 april 2021). Gearchiveerd op 2 mei 2023. Geraadpleegd op 2 mei 2023.
- ↑ Lisanne van Sadelhoff, Raven van Dorst wil aangesproken worden met 'hen' of 'die': hoe gangbaar is dat al?. RTL Nieuws (6 mei 2021). Gearchiveerd op 8 oktober 2022. Geraadpleegd op 19 maart 2023.
- ↑ Voornaamwoorden in e-mail. çavaria. Gearchiveerd op 26 januari 2023. Geraadpleegd op 19 maart 2023.
- ↑ We worstelen hier met genderneutrale hen/hun/die, hoe is dat in het buitenland?. RTL Nieuws (8 augustus 2023). Geraadpleegd op 22 augustus 2023.
- ↑ jjacobs, Bijna 1 miljoen Nederlanders overwegen non-binaire registratie. Rutgers (7 juli 2023). Geraadpleegd op 21 augustus 2024.
- ↑ CBS.nl: Nederland telt 2,7 miljoen LHBTQIA personen, 11 oktober 2024.
- ↑ (en) Ruby Rose: ‘I’m not female or male’. NewsComAu. Gearchiveerd op 29 oktober 2015. Geraadpleegd op 28 juni 2018.
- ↑ (en) explaining neurogenders. carrd.co. Gearchiveerd op 4 mei 2023. Geraadpleegd op 2 mei 2023. “Neurogender: When one’s gender is linked to someone’s neurodivergency; a person’s perception of their gender influenced by them being neurodivergent.”
- ↑ Rosalie Ekstein, Autigender [Gender]. Autivisme (8 januari 2021). Gearchiveerd op 15 maart 2023. Geraadpleegd op 2 mei 2023. “Autigender betekend [sic] dat de genderidentiteit samenhangt met autistisch zijn. Het is onderdeel van ‘neurogender’: wanneer je gender samenhangt met neurodivergentie, mentale aandoening of neurologische conditie.”
- ↑ (en) Sam Sagar, Neurogender. medium.com (1 oktober 2020). Gearchiveerd op 2 mei 2023. Geraadpleegd op 2 mei 2023. “Neurogender is a term used to describe any gender identities that are affected by or connected to one’s neurotype.”
- ↑ (en) Neurogender. The Trans Language Primer. Gearchiveerd op 22 maart 2023. Geraadpleegd op 2 mei 2023. “Neurogender (adjective) An umbrella term that describes those whose gender is intrinsically linked to their experience as a neurodivergent person.”
- ↑ Platform Gendervrijheid. Platform Gendervrijheid. Geraadpleegd op 19 maart 2023 – via Facebook.
- ↑ Geen M of V, maar X: voor het eerst paspoort veranderd in genderneutraal. nos.nl (19 oktober 2018). Gearchiveerd op 14 juni 2023. Geraadpleegd op 14 juni 2023.
- ↑ Zonder psycholoog een X in je paspoort: Ryan ging ervoor naar de rechter. nos.nl (22 december 2021). Gearchiveerd op 3 juni 2023. Geraadpleegd op 14 juni 2023.
- ↑ Anuna De Wever openhartig: «Ik wil eigenlijk geen borsten. Vooral tijdens seks komt dat naar boven». Metro (12 juli 2021). Gearchiveerd op 7 maart 2023. Geraadpleegd op 7 maart 2023. “Ze beschouwt zichzelf als non-binair”
- ↑ Valentijn de Hingh, Valentijn De Hingh - Ik ben man noch vrouw, en jullie nieuwe correspondent Identiteit. De Correspondent (24 februari 2020). Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ Pieta Verhoeven, Schrijver Valentijn Hoogenkamp kan wel wat escapisme gebruiken
. de Volkskrant (11 augustus 2022). Geraadpleegd op 24 maart 2023.
- ↑ Sam De Wilde, Uit noodzaak geboren . De Standaard (15 oktober 2022). Geraadpleegd op 29 maart 2023.
- ↑ Thorn Roos de Vries speelt eerste non-binaire karakter in Nederlandse serie. NPO Radio 1 (18 augustus 2020). Geraadpleegd op 29 maart 2023.
- ↑ Interviews by Kian, Judith Butler on her Philosophy and Current Events. Interviews by Kian (27 december 2019). Gearchiveerd op July 26, 2020. Geraadpleegd op July 26, 2020.
- ↑ McManus, Matthew, Matt McManus Interviews Judith Butler. YouTube. Zero Books (July 21, 2020). Gearchiveerd op 11 augustus 2020. Geraadpleegd op July 26, 2020.
- ↑ (en) Masha Gessen, "I avoided the topic of pronouns for a while, but ...", Twitter, 23 juni 2020, online geraadpleegd op 5 augustus 2023.
- ↑ Voor het eerst openlijk non-binaire sporter op Winterspelen: 'Nog altijd taboe', NOS (31 januari 2022)
- ↑ (en) Julie Compton, "OutFront: Genderqueer Advocate Jeffrey Marsh on "How to Be You"", NBC News, 8 september 2016, online geraadpleegd op 5 augustus 2023.
- ↑ (en) Mikelle Street, Janelle Monáe Comes Out as Nonbinary: I Am Everything. Advocate (21 april 2022). Gearchiveerd op 19 januari 2023. Geraadpleegd op 7 maart 2023.
- ↑ (en) Courtney Fry, "Kept it to myself to keep other people comfortable": Montaigne now identifies as non-binary", ABC News, 11 mei 2023, online geraadpleegd op 5 augustus 2023.
- ↑ (en) "How Muholi is affirming beauty", Tate, online geraadpleegd op 5 augustus 2023.
- ↑ (en) The Mind Behind America's Most Empathetic Cartoon. 1A. Geraadpleegd op 14 juni 2020.
- ↑ (en) "‘I am literally nonbinary, and not just in gender’: Taiwan Digital Minister Audrey Tang on COVID, democracy and identity", Art of Power, Apple Podcasts, 24 februari 2022, online geraadpleegd op 5 augustus 2023.
- ↑ (en) Michelle Hyun Kim, "Breaking the boundaries of language and genre, Hikaru Utada finds freedom", NPR, 10 februari 2022, online geraadpleegd op 5 augustus 2023.
- ↑ NOS, "Zwitserland wint zwaarbeladen Songfestival, Nemo eerste non-binaire winnaar ooit, 12 mei 2024, geraadpleegd 13 mei 2024
· 
· 
| Gender: | Cisgender (Vrouwelijk · Mannelijk) · Transgender (Transvrouw · Transman · Non-binair · Transseksualiteit) · Intersekse · Tweeslachtigheid · Genderqueer · Questioning · Androgyn · Queer · Polygender (Bigender · Trigender) · Pangender · Agender · Demigender (Demigirl · Demiboy · Demifluïde · Demiflux · Demiandrogyn) · Neutrois · Genderfluïde · Genderflux · Intergender · Derde geslacht · Butch en femme · Gendernon-conform · Hijra · Two-spirit · Fa'afafine · Akava'ine · Androgynos · Bissu · Fakaleiti · Kathoey · Khanith · Mahu · Mak nyah · Muxe · Tomboy · Travestie · Tumtum · Winkte · Autigender |
| Sekse: | Vrouw · Man · Intersekse · Tweeslachtigheid |
| Overig: | Genderdysforie · Geslachtstest · Autisme en LHBT-identiteiten |
· · 
