Wijk bij Duurstede

**Wijk bij Duurstede**
Gemeente in Nederland
Situering
Provincie	Utrecht
Coördinaten	51°58'34"NB, 5°20'13"OL
Algemeen
Oppervlakte	50,40 km²
- land	47,62 km²
- water	2,78 km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	23.953? ; (503 inw./km²)
Bestuurscentrum	Wijk bij Duurstede
Kernen	Cothen, Langbroek
Belangrijke verkeersaders	Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL
Politiek
Burgemeester (lijst)	Guus Swillens (PvdA) (2000-heden)
Economie
Gemiddeld inkomen (2019)	€ 28.900 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019)	€ 273.000
WW-uitkeringen (2014)	38 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	3945, 3947, 3960-3962
Netnummer(s)	0343
CBS-code	0352
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.wijkbijduurstede.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Foutief gebruik van Sjabloon:Infobox gemeente Nederland. De volgende parameters dienen niet handmatig te worden ingevoerd:
oppervlakte, oppervlakte land, oppervlakte water, inwoners, datum inwoners en dichtheid.

Wijk bij Duurstede (uitspraak^ⓘ) is een stad en gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Utrecht.
De gemeente telt Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) op een oppervlakte van 50,3 km² waarvan 2,68 km² water. Door en langs Wijk bij Duurstede stromen de rivieren Nederrijn, Lek, Kromme Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.

De gemeente grenst aan de gemeenten Houten, Bunnik, Utrechtse Heuvelrug, Culemborg en Buren.

Naamsverklaring

Voor het naamdeel Wijk worden verschillende verklaringen gegeven, zoals dat het onder meer herleid zou kunnen worden tot het Romeinse vicus, of het Germaanse wik wat weer "bocht" of "inham" betekent.^[1] Het naamdeel Duurstede laat zich herleiden tot de vroegere handelsplaats Dorestad, welke naam op zijn minst deels van Keltische oorsprong is.^[2]

Geschiedenis

Tijdens de Romeinse tijd bevond zich hier aan de Rijn een Romeins castellum, wellicht Levefanum. Ook liep de noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk dwars door Wijk bij Duurstede.

Fibula van Dorestad uit circa 775-800 gevonden in een waterput van Dorestad, thans in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

In de vroege middeleeuwen lag er één van de belangrijkste handelsplaatsen van Noordwest-Europa: Dorestad. Rond 850 viel Dorestad door aanvallen van de Vikingen. Zo was tot vrij recent de geschiedschrijving. Er wordt inmiddels echter ernstig rekening mee gehouden dat natuurlijke en (kerk)politieke factoren tezamen met de verschuivende machtsverhoudingen waarschijnlijk een belangrijkere rol speelden. De Rijnbedding zou zich wat verplaatst hebben, de haven zou op dat moment ook beginnen te verzanden en daarenboven kwam er een waterstijging. Het verval van Dorestad betekende bloei voor Tiel, Deventer en later Utrecht. Er zijn vele vondsten gedaan in en rond Wijk bij Duurstede uit deze geschiedenisperiodes, die te zien zijn in Museum Dorestad.

Wijk bij Duurstede kreeg in 1300 stadsrechten van Gijsbrecht van Abcoude en was gebouwd aan een in 1270 gebouwde woontoren die zou groeien tot kasteel Duurstede. Waarschijnlijk is kort daarop ter verdediging van de stad begonnen met het aanbrengen van een aarden omwalling en omgrachting waarbij voor de omgrachting deels gebruik werd gemaakt van de oude rivierbeddingen. Midden 14e eeuw werd de stad in oostelijke richting uitgebreid en vermoedelijk werd in dezelfde periode de stad voorzien van een stadsmuur die voorzien was van stadspoorten en versterkingstorens. De stadsmuur en omgrachting werden rond 1445 vernieuwd.^[3]

Ligging

De stad uit de lucht, met linksboven de Nederrijn die overgaat in de Lek, en rechtsboven het Amsterdam-Rijnkanaal

De gemeente Wijk bij Duurstede heeft een landelijke ligging boven de grote rivieren in het midden van Nederland. En ligt aan de kruising van het Amsterdam-Rijnkanaal met de Lek en de splitsing van de Nederrijn in de Lek en de Kromme Rijn.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Bunnik	Utrechtse Heuvelrug	Utrechtse Heuvelrug

Houten		Utrechtse Heuvelrug

Culemborg	Buren	Buren

Kernen

De gemeente bestaat uit de stad Wijk bij Duurstede (18.376 inwoners) en is op 1 januari 1996 samengevoegd met de gemeenten Cothen (2973 inwoners) en Langbroek (2110 inwoners).

Politiek

College van Burgemeester en Wethouders

Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit:

Guus Swillens (PvdA), burgemeester (sinds 2000)
Jan van der Laag (VVD), wethouder
Jan Burger (SP), wethouder
Robbert Peek (CDA), wethouder

Wijk bij Duurstede heeft een stedenband met Jičín (Tsjechië).

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Wijk bij Duurstede bestaat uit 19 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:

Gemeenteraadszetels
Partij	1994	1998	2002	2006	2010
VVD	5	5	5	3	4
GroenLinks	5	4	4	3	3
CDA	4	3	4	3	3
PvdA	2	3	2	4	2
Prot-Christ Groepering	1	2	1	2	2
Burger Belangen Nu	1	1	3	1	1
SP	-	-	-	3	3
D66	1	1	-	-	1
Totaal	19	19	19	19	19

Toerisme

Kastelen

Molens

korenmolen Oog in 't Zeil (Cothen)
korenmolen Rijn en Lek (Wijk bij Duurstede)

Rijksmonumenten

Lijst van rijksmonumenten in Wijk bij Duurstede

Festivals

Kleurrijk Wijk
Jazz by Duurstede
Gospel by Duurstede
Shantyfestival
Mazijkpop
Catch-Up Festival

Musea

Museum Dorestad

Recreatiegebieden

Recreatiegebied waarden van Gravenbol

Wijken

Wijk bij Duurstede heeft o.a. deze wijken:

Binnenstad (Centrum)
Frankenhof
De Engk
Noorderwaard
- Noorderwaard-noord
- Noorderwaard-zuid
De Horden
- Parkwijck
- Rivieren
- Ovens
- Scheepsnamen
- Scheepstermen
De Heul
De Geer

Toekomstige bebouwing

VeilingPark (op de plaats van het voormalige veilingterrein)
Rijnweide (naam van woonwijkje van het Jolice Terrein, in ontwikkeling)
Broekweg (uitbreiding)
De Geer II (uitbreiding van de Geer, tussen de Graaf van Lynden van Sandenburgweg en de Remus)

Industrie

Broekweg

Parken

Dorestad Plantsoen
Evenemententerrein / Stadspark
Kasteelpark

Verkeer en vervoer

Afstanden

Utrecht 24 km
Amersfoort 24 km
Amsterdam 64 km

Provinciale wegen

N229 (richting Utrecht en A12)
N227 (richting Amersfoort), vanuit Cothen.

Rivieren

Openbaar vervoer

De bussen vertrekken vanaf het Wijkse Busstation.

Bus 40 (de indirecte spitsverbinding naar Station Utrecht Centraal)
Bus 41 (de normale verbinding naar Station Utrecht Centraal)
Bus 241 (de directe spitsverbinding naar Station Utrecht Centraal)
Bus 242 (spitsverbinding naar Utrecht-De Uithof)
Bus 56 (naar Amersfoort via Zeist)
Bus 46 (naar Zeist)
Bus 195 (naar SG Maarsbergen)
Bus 441 (de nachtbus naar Station Utrecht Centraal)
Bus 649 (naar Zeist)

Veerdiensten

Veerdienst wijkse veer over de rivier de Lek (richting Tiel)

Wijkse veer

Veerdienst beusichemse veer over de rivier de Lek (richting Culemborg)

Bekende personalia

Geboren in Wijk bij Duurstede

Rie Lips-Odinot (1908-1998), Tweede Kamerlid voor de CPN

Beroemde (ex-)inwoners

Jan Boone, Nederlands advocaat
Wouter Hamel (19 mei 1977), Nederlands Jazz-zanger
W.G. van de Hulst jr. (4 juni 1917 - 27 juli 2006), Nederlands kunstschilder, beeldhouwer, illustrator en kinderboekenschrijver
Marc Klein Essink (18 maart 1960), Nederlands presentator en acteur
Martijn Lindenberg, Nederlands televisieregisseur
Irene van Lippe-Biesterfeld (5 augustus 1939), Prinses van Lippe-Biesterfeld
Nikkie Plessen (8 mei 1985), Nederlandse presentatrice, actrice en model
Laura Dekker (20 september 1995), een Nederlandse solozeilster met de wens om alleen de wereld rond te zeilen.

Trivia

Wijk bij Duurstede heeft een bijnaam: "Dorestad" (een succesvolle handelsstad). Het is niet zo dat het huidige Wijk bij Duurstede een rechtstreekse voortzetting is van het oude Dorestad. Het is genoemd naar kasteel Duurstede, dat op zijn beurt weer genoemd is naar Dorestad.
Molen Rijn en Lek in Wijk bij Duurstede wordt wel eens De molen van Ruysdael genoemd. De schilder Jacob van Ruisdael zou op een beroemd schilderij de molen hebben vereeuwigd. Dit is niet waar; op het schilderij in kwestie staat een nabijgelegen molen waar nu alleen nog maar de fundamenten van te zien zijn.
Op 14 november 1998 kwam de landelijke intocht van de Sint naar Wijk bij Duurstede. De Pakjesboot 12 meerde aan op de kade bij de jachthaven. Tijdens deze intocht maakte Erik van Muiswinkel zijn debuut als Hoofdpiet.
In 1955 werd het Nederlands kampioenschap wegwielrennen in Wijk bij Duurstede gehouden, Thijs Roks werd toen Nederlands kampioen.
In 1979 werd de serie: Bassie & Adriaan en de diamant opgenomen.