Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Appingedam (1850-1888)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Appingedam (1850-1888) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Appingedam in de periode 1850-1888.
Het kiesdistrict Appingedam was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd in 1850 gewijzigd bij de invoering van de Kieswet. Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Appingedam, Beerta, Bellingwolde, Bierum, Delfzijl, Finsterwolde, Kantens, Loppersum, Meeden, Middelstum, Midwolda, Muntendam, Nieuwe Pekela, Nieuweschans, Nieuwolda, Noordbroek, Oude Pekela, Scheemda, Slochteren, Stedum, Ten Boer, Termunten, Uithuizen, Uithuizermeeden, Usquert, Veendam, Wildervank, Winschoten, 't Zandt en Zuidbroek.
In 1858 werd de indeling van het kiesdistrict gewijzigd. De gemeenten Kantens, Middelstum en Usquert werden toegevoegd aan het kiesdistrict Zuidhorn. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Assen (de gemeenten Onstwedde, Vlagtwedde en Wedde) toegevoegd aan het kiesdistrict Appingedam.
In 1864 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Bellingwolde, Nieuwe-Pekela, Onstwedde, Oude-Pekela, Veendam, Vlagtwedde, Wedde, Wildervank en Winschoten werden toegevoegd aan het kiesdistrict Winschoten. Tevens werd een gedeelte van de kiesdistricten Groningen (de gemeenten Hoogezand en Sappemeer) en Zuidhorn (de gemeenten Baflo, Bedum en Warffum) toegevoegd aan het kiesdistrict Appingedam.
In 1869 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeente Ten Boer werd toegevoegd aan het kiesdistrict Groningen en de gemeente Baflo aan het kiesdistrict Zuidhorn.
In 1878 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Hoogezand, Meeden, Muntendam, Sappemeer en Scheemda werden toegevoegd aan het kiesdistrict Winschoten. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Zuidhorn (de gemeenten Adorp, Baflo, Bedum, Eenrum, Kloosterburen, Noorddijk, en Winsum) toegevoegd aan het kiesdistrict Appingedam.
Het kiesdistrict Appingedam was in deze periode een meervoudig[1] kiesdistrict: het vaardigde twee leden af naar de Tweede Kamer. Om de twee jaar trad één van de leden af; er werd dan een periodieke verkiezing gehouden voor de vrijgevallen zetel. Bij algemene verkiezingen (na ontbinding van de Tweede Kamer) bracht elke kiezer twee stemmen uit. Om in de eerste verkiezingsronde gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel[2] behalen; indien nodig werd een tweede ronde gehouden.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
27 augustus 1850
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer na inwerkingtreding van de Kieswet.
27 augustus | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.918 |
Opkomst | 1.478 |
Geldige stemmen | 2.916 |
Blanco stemmen | 7 |
Kiesdrempel | 729 |
Kandidaten | |
J.F. Zijlker[3] | 1.335 |
R. Westerhoff[4] | 1.128 |
E.J.T. van der Hoop | 114 |
P.W. Wiertsema | 109 |
G. Diephuis | 68 |
G. Reinders | 47 |
8 juni 1852
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
8 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.987 |
Opkomst | 1.131 |
Geldige stemmen | 832 |
Blanco stemmen | 5 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 694 |
G. Groen van Prinsterer | 75 |
17 mei 1853
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.[5]
17 mei | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.937 |
Opkomst | 1.558 |
Geldige stemmen | 3.003 |
Blanco stemmen | 119 |
Kiesdrempel | 751 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 1.087 |
J.F. Zijlker[4] | 880 |
G. Diephuis | 533 |
L.J. Vos | 208 |
G. Groen van Prinsterer | 94 |
O.Q.J.J. van Swinderen | 52 |
J. Smit | 0 |
13 juni 1854
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
13 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.937 |
Opkomst | 1.333 |
Geldige stemmen | 1.322 |
Blanco stemmen | 10 |
Kandidaten | |
J.F. Zijlker[4] | 922 |
G. Diephuis | 237 |
O.Q.J.J. van Swinderen | 149 |
10 juni 1856
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
10 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.032 |
Opkomst | 925 |
Geldige stemmen | 913 |
Blanco stemmen | 7 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 802 |
G. Groen van Prinsterer | 58 |
8 juni 1858
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
8 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.088 |
Opkomst | 1.104 |
Geldige stemmen | 1.093 |
Blanco stemmen | 10 |
Kandidaten | |
J.F. Zijlker[4] | 894 |
E. van Loon | 107 |
J.D. Lewe Quintus | 65 |
12 juni 1860
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
12 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.138 |
Opkomst | 822 |
Geldige stemmen | 805 |
Blanco stemmen | 4 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 743 |
10 juni 1862
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
10 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.201 |
Opkomst | 1.272 |
Geldige stemmen | 1.256 |
Blanco stemmen | 4 |
Kandidaten | |
J.F. Zijlker[4] | 892 |
E. van Loon | 242 |
O.Q.J.J. van Swinderen | 111 |
14 juni 1864
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
14 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.014 |
Opkomst | 1.132 |
Geldige stemmen | 1.122 |
Blanco stemmen | 3 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 683 |
O.Q.J.J. van Swinderen | 272 |
12 juni 1866
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
12 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.058 |
Opkomst | 1.075 |
Geldige stemmen | 1.056 |
Blanco stemmen | 8 |
Kandidaten | |
J.F. Zijlker[4] | 705 |
B.J. Gratama | 168 |
E. van Loon | 105 |
30 oktober 1866
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.[6]
30 oktober | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.058 |
Opkomst | 1.814 |
Geldige stemmen | 3.584 |
Blanco stemmen | 34 |
Kiesdrempel | 896 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 1.256 |
J.F. Zijlker[4] | 1.125 |
B.J. Gratama | 481 |
O.Q.J.J. van Swinderen | 412 |
E. van Loon | 234 |
22 januari 1868
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.[7]
22 januari | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.113 |
Opkomst | 1.507 |
Geldige stemmen | 2.969 |
Blanco stemmen | 31 |
Kiesdrempel | 742 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 1.016 |
J.F. Zijlker[4] | 923 |
G. Groen van Prinsterer | 420 |
B.J. Gratama | 418 |
E. van Loon | 154 |
31 maart 1868
[bewerken | brontekst bewerken]Jan Zijlker, gekozen bij de verkiezingen van 22 januari 1868, overleed op 2 maart 1868 nog voordat hij geïnstalleerd was. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.
31 maart | 14 april[8] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 3.113 | 3.113 |
Opkomst | 1.584 | 1.741 |
Geldige stemmen | 1.576 | 1.722 |
Blanco stemmen | 7 | 15 |
Kiesdrempel | 788 | 861 |
Kandidaten | ||
D. de Ruiter Zijlker | 770 | 1.062 |
B.J. Gratama | 406 | 660 |
E. van Loon | 384 |
8 juni 1869
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
8 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.868 |
Opkomst | 1.394 |
Geldige stemmen | 1.383 |
Blanco stemmen | 4 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 969 |
B.J. Gratama | 402 |
13 juni 1871
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
13 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.939 |
Opkomst | 981 |
Geldige stemmen | 966 |
Blanco stemmen | 14 |
Kandidaten | |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 633 |
A. Kuyper | 279 |
10 juni 1873
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
10 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.968 |
Opkomst | 1.245 |
Geldige stemmen | 1.232 |
Blanco stemmen | 3 |
Kandidaten | |
R. Westerhoff[4] | 939 |
A. Kuyper | 275 |
21 april 1874
[bewerken | brontekst bewerken]Rembertus Westerhoff, gekozen bij de verkiezingen van 10 juni 1873, overleed op 25 maart 1874. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
21 april | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.968 |
Opkomst | 1.994 |
Geldige stemmen | 1.981 |
Blanco stemmen | 7 |
Kandidaten | |
J. Schepel | 1.253 |
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop | 724 |
8 juni 1875
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
8 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.064 |
Opkomst | 1.690 |
Geldige stemmen | 1.671 |
Blanco stemmen | 11 |
Kandidaten | |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 1.152 |
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop | 489 |
12 juni 1877 (tussentijds)
[bewerken | brontekst bewerken]Derk de Ruiter Zijlker, gekozen bij de verkiezingen van 8 juni 1875, trad op 15 mei 1877 af vanwege zijn benoeming als kantonrechter.[9] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
12 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.178 |
Opkomst | 1.274 |
Geldige stemmen | 1.257 |
Blanco stemmen | 12 |
Kandidaten | |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 809 |
A. Brummelkamp | 272 |
J. Freseman Viëtor | 59 |
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop | 40 |
M. van der Tuuk | 34 |
12 juni 1877 (periodiek)
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
12 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.178 |
Opkomst | 1.274 |
Geldige stemmen | 1.264 |
Blanco stemmen | 6 |
Kandidaten | |
J. Schepel[4] | 872 |
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop | 299 |
10 juni 1879
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
10 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.376 |
Opkomst | 965 |
Geldige stemmen | 952 |
Blanco stemmen | 8 |
Kandidaten | |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 661 |
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop | 263 |
14 juni 1881
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
14 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.379 |
Opkomst | 1.301 |
Geldige stemmen | 1.284 |
Blanco stemmen | 13 |
Kandidaten | |
J. Schepel[4] | 764 |
B.J. Gratama | 477 |
12 juni 1883
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.
12 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.346 |
Opkomst | 1.582 |
Geldige stemmen | 1.566 |
Blanco stemmen | 11 |
Kandidaten | |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 836 |
J.G. Nederhoed | 644 |
G.C. Steijnis | 59 |
28 oktober 1884
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.[10]
28 oktober | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.368 |
Opkomst | 2.023 |
Geldige stemmen | 3.993 |
Blanco stemmen | 36 |
Kiesdrempel | 998 |
Kandidaten | |
J. Schepel[4] | 1.349 |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 1.334 |
M.A. de Savornin Lohman | 646 |
J.G. Nederhoed | 642 |
15 juni 1886
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.[11]
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.537 |
Opkomst | 2.299 |
Geldige stemmen | 4.554 |
Blanco stemmen | 36 |
Kiesdrempel | 1.139 |
Kandidaten | |
J. Schepel[4] | 1.517 |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 1.507 |
W.H. de Savornin Lohman | 732 |
P.H. Dijkhuis | 730 |
1 september 1887
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.[12]
1 september | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.432 |
Opkomst | 1.783 |
Geldige stemmen | 3.542 |
Blanco stemmen | 22 |
Kiesdrempel | 886 |
Kandidaten | |
D. de Ruiter Zijlker[4] | 1.225 |
J. Schepel[4] | 1.221 |
W.H. de Savornin Lohman | 529 |
P.H. Dijkhuis | 525 |
Voortzetting
[bewerken | brontekst bewerken]Na de grondwetsherziening van 1887 werden de meervoudige kiesdistricten opgeheven; het kiesdistrict Appingedam werd derhalve omgezet in een enkelvoudig kiesdistrict.[1] De gemeenten Bedum, Noorddijk en Slochteren werden toegevoegd aan het kiesdistrict Groningen, de gemeenten Beerta, Finsterwolde, Midwolda, Nieuweschans, Nieuwolda, Noordbroek, Termunten en Zuidbroek aan het kiesdistrict Winschoten en de gemeenten Adorp, Kloosterburen en Winsum aan het kiesdistrict Zuidhorn. Een gedeelte van het kiesdistrict Zuidhorn (de gemeenten Kantens, Middelstum en Usquert) werd toegevoegd aan het kiesdistrict Appingedam.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Appingedam (1848-1850)
- Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Appingedam (1888-1918)
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Appingedam op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ a b Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.
- ↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
- ↑ Zijlker was aftredend Kamerlid voor het in 1850 opgeheven kiesdistrict Winschoten, dat gedeeltelijk werd toegevoegd aan het kiesdistrict Appingedam.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Appingedam.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.
- ↑ Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.
- ↑ Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de districtskiesdrempel overschreed, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
- ↑ De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
- ↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.