Naar inhoud springen

Groesbeek

Beluister (info)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Groesbeek
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Groesbeek (Gelderland)
Groesbeek
Situering
Provincie Vlag Gelderland Gelderland
Gemeente Vlag Berg en Dal Berg en Dal
Coördinaten 51° 47′ NB, 5° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte 35,88[1] km²
- land 35,88[1] km²
- water 0[1] km²
Inwoners
(2023-01-01) 		17.120[1]
(477 inw./km²)
Hoogte 16,6 - 95 m
Woningvoorraad 7.572 woningen[1]
Overig
Postcode 6560-6562
Netnummer 024
Woonplaatscode 2291
Belangrijke verkeersaders N842 N843
Website www.groesbeek.nl
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Hervormde kerk van Groesbeek
Luchtfoto van het oude centrum van Groesbeek, met in het midden de Cosmas en Damianuskerk (1920-1940), Nederlands Instituut voor Militaire Historie.
Cosmas en Damianuskerk
Hervormde kerk langs de spoorlijn

Groesbeek (uitspraakⓘ) is een plaats in de Nederlandse gemeente Berg en Dal in de provincie Gelderland, in het Rijk van Nijmegen, ten zuidoosten van Nijmegen. Groesbeek ligt in een heuvelachtig en bosrijk landschap, dat in Duitsland in het uitgestrekte Reichswald wordt voortgezet.

Geschiedenis

De heuvels en dalen van Groesbeek vormen de noordwestelijke uitlopers van de Nederrijnse Heuvelrug. Deze is zo'n 200.000 jaar geleden tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien, ontstaan. Ter hoogte van het huidige Groesbeek kwam het gletsjerijs tot stilstand. Op het hoogste punt meet Groesbeek 95 meter boven het NAP (op de Zevenheuvelenweg, nabij camping Nederrijkswald).[2] De naam Groesbeek komt waarschijnlijk van de beek die ooit van de NH Kerk in oostelijke richting stroomde.

Opgravingen hebben aangetoond dat Groesbeek al vanaf de Romeinse tijd bewoond werd. Zo werden in het nabijgelegen Berg en Dal Romeinse potten en pannen gevonden. Villa Gronspech is vanaf 1040 tot 1699 in het bezit van de Heren van Groesbeek. In 1990 werden tijdens werkzaamheden aan de Hoflaan restanten van het kasteel van de Heren van Groesbeek opgegraven.

In 1865 wordt er een spoorlijn aangelegd. In 1905 wordt er een stoomzuivelfabriek gebouwd, al snel opgevolgd door meerdere, kleinere fabrieken. De werkgelegenheid nam hierdoor iets toe. Toch waren de meeste inwoners nog steeds aangewezen op werkgelegenheid elders in de regio. Groesbeek bleef arm en kende hierdoor heel specifieke beroepen als bosbesplukkers en bezembinders.

Op 17 september 1944 landden duizenden parachutisten in Groesbeek in het kader van Operatie Market Garden. De doelstelling van deze operatie was om de bruggen bij Eindhoven, Grave, Nijmegen en Arnhem te veroveren op de Duitsers om vervolgens via het IJsselmeer de Noord-Duitse laagvlakte en het industriële Duitse hart te veroveren. In dat geval zou de Tweede Wereldoorlog voor Kerstmis 1944 beëindigd zijn. Dit mislukte. Groesbeek lag tot 8 februari in de frontlinie waardoor het dorp ernstige verwoestingen moest incasseren.

Op 1 januari 2015 is de oude gemeente Groesbeek samengevoegd met de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Ooij tot de nieuwe gemeente Berg en Dal, die gedurende 2015 ook Groesbeek heette.

Bezienswaardigheden

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:

Musea

Begraafplaats

Evenementen

  • Carnavalsoptocht
  • Zevenheuvelenloop
  • Nijmeegse Vierdaagse (meerdaagse langeafstandsmars in derde week van juli met ook veel deelnemers uit het buitenland)
  • De Nederlandse Wijnfeesten (jaarlijks in september)
  • Zevenheuvelenfeesten Groesbeek (jaarlijks in juli)
  • Zwitserloot Dak Run
  • De Groesbeekse Muziekzondag (jaarlijks op de derde zondag van oktober)
  • Smartlappenfestival Tranendal tussen de Heuvels (jaarlijks op Hemelvaartsdag)
  • De Groesbeekse Barre Barrentocht (jaarlijks in de winter)
  • Verlichte Halfvasten Optocht Groesbeek
  • Gitaarbeurs Groesbeek
  • Derde etappe van de Ronde van Spanje 2009 (van Zutphen naar Venlo)
  • Tweede etappe van de Ronde van Italië 2016 (van Arnhem naar Nijmegen)

Carnaval in Groesbeek

Binnen de gemeente zijn drie coördinerende carnavalsverenigingen actief, genaamd De Feestneus, Net Aecht en de Berggeiten in Berg en Dal. Samen vormen zij, onder leiding van het Sok, de organisatie achter het gehele carnaval in Groesbeek. In totaal zijn er meer dan 180 carnavalsverenigingen actief in Groesbeek.

De Feestneus, Net Aecht en de Berggeiten leveren ieder jaar een eigen prins. De Feestneus en Net Aecht leveren om en om de prins 'Ummenie' van dat jaar. De prins 'Ummenie' kan gezien worden als de hoofdprins binnen Groesbeek tijdens het carnaval.

Bullensound

Groesbeek kent sinds de jaren 60 een eigen muziektraditie van vooral Nederlandstalige muziekgroepen met deels een Duitse invloeden. Bekende vertegenwoordigers waren The Sunstreams (rond Wim Liebers, bijgenaamd de 'opperbul'). The Moonlights, The Belcanto's, Maple Leaf, The Sunshines, Sympathie, Kameleon en Gebroeders Wijnhoven. Er zijn drie verzamel cd's uitgegeven met Groesbeekse muziek: De muzikale groeten uit Groesbeek (1984), Groesbeek dorp vol muziek (1989) en Groesbeek Daar zit muziek in (2018).[3]

Politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Groesbeek telde 17 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad van de oude gemeente Groesbeek van 1998 tot en met 2014:

Partij 1998 2002 2006 2010
PvdA 4 3 4 3
Groesbeekse Volkspartij 3 3 4 3
VOLG 2 4 3 3
CDA 4 4 3 4
VVD 2 1 1 2
GroenLinks 1 2 1 1
Sociaal Groesbeek - - 1 1
DPG 1 - - -
Totaal 17 17 17 17

In verband met de gemeentelijke herindeling per 1 januari 2015 werden in 2014 gemeenteraadsverkiezingen gehouden op 19 november.

Verenigingen

In Groesbeek heeft een aantal (amateur)voetbalclubs zijn thuisbasis; Achilles '29, VV Germania, De Treffers en DVSG.

Bekende inwoners

Geboren in Groesbeek

Woonachtig geweest in Groesbeek

Topografie

Topografische 3-D kaart van Groesbeek

Topografisch 3-D beeld van Groesbeek, met daarin duidelijk het dal dat door Groesbeek loopt.

Zie ook

Externe links

Zie de categorie Groesbeek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Groesbeek&oldid=56056186"