Shanghai

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Jcb (overleg | bijdragen) op 2 nov 2010 om 00:45. (→‎Vliegvelden)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Zie Shanghai (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Shanghai.
Stadsprovincie Shanghai
上海市
Shànghǎi Shì
Stadsprovincie in China Vlag van China
Afkorting 沪 of 申 (pinyin: Hù of Shēn)
Oorsprong naam 上 shàng - boven
海 hǎi - zee
Coördinaten 31°10'NB, 121°28'OL
Algemeen
Oppervlakte 6 340,5 km² (31e)
Inwoners
(2009)
(Geklasseerd 25e) 		19 000 000
(2 116 inw./km²)
BNP (2003) 625 100 M RMB
(Geklasseerd 7e)  (BNP/inw. 36 500 RMB)
ISO 3166-2 CN-31
Politiek
Burgemeester Han Zheng (韩正)
Overig
Website Chinees, Engels
Portaal  Portaalicoon   China
Pudong
Shanghai
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd 上海
Traditioneel 上海
Pinyin Shànghǎi
Jyutping (Standaardkantonees) soeng5 hoi2
Zhuyin ㄕㄤˋ ㄏㄞˇ
Gwoyeu Romatzyh Shanqhae
Standaardkantonees Seung Hooi
Yale (Standaardkantonees) seung5 hoi2
Dapenghua Sôong Fǒei
Taiwan-Hakka Sông-hói
Peng'im (Chaozhouhua) siang6 hai2
Mindong Siông-hāi
Shanghainees [zɑ̃.'he]/Zaa Hee
Letterlijke vertaling op/boven zee

Shanghai, ook wel als Sjanghai geschreven, is de grootste stad van China. De gemeente is een van de vier steden in China die de status van stadsprovincie hebben. Tevens is Shanghai qua inwonersaantal de grootste gemeente ter wereld, en het is een van de grootste metropolen ter wereld.[1]

Shanghai ontstond als een dorpje dat leefde van de visserij en de textielindustrie, maar door het Verdrag van Nanking dat in 1842 met het Verenigd Koninkrijk werd gesloten, groeide Shanghai uit tot een havenstad met wereldwijde verbindingen. Sinds de jaren '90, na de economische hervormingen van Deng Xiaoping, is de stad bezig zich te herontwikkelen, zo is het zakendistrict Pudong uit de grond gestampt. De stad heeft sinds 2004 de grootste haven ter wereld en heeft daarmee de positie van haven van Rotterdam overgenomen. In 2010 wordt de wereldtentoonstelling Expo 2010 in de stad gehouden.

Naam

Shanghai betekent 'boven zee'. Er bestaan ook verschillende diminutieven:

  • Hù (滬 of 沪), dit is een bamboe palissade gebruikt om te vissen
  • Shēn (申): tijdens de periode van de strijdende staten gaf koning Gaoli van het koninkrijk Chu (楚考烈王) een domein aan Huang Xie (黃歇), ook de heer van Chunshen (春申君) genaamd. Dit domein bevond zich in de buurt van waar nu Shanghai ligt.

De Taalunie geeft geen spellingsadvies, op de lijst van de Taalunie staan zowel Sjanghai als Shanghai.[2] Volgens het door China opgestelde Hanyu pinyin-systeem wordt de naam als Shanghai gespeld.

Geschiedenis

Voordat de stad Shanghai werd gesticht was het een dorp genaamd Huating (華亭鎮), onderdeel van Songjiang, dat werd geregeerd door de Suzhou-prefectuur. Onder de Tang-dynastie werd het een zelfstandige prefectuur, die vanaf de Song-dynastie Shanghai werd genoemd.

In 1553 werd een stadsmuur gebouwd, wat over het algemeen gezien wordt als het begin van de stad Shanghai. Gedurende de eerste Opiumoorlog in het begin van de 19e eeuw waren Engelse troepen aan de macht in Shanghai. Toen de oorlog in 1842 werd beëindigd met het Verdrag van Nanking werden enkele havensteden geopend voor internationale handel, waaronder de haven van Shanghai.

De Bund in 1928
Diezelfde Bund, bijna 80 jaar later
Nanjing Road in de jaren '30
Shanghai bij nacht: Nanjing Road

In 1850 begon de Taiping-opstand en in 1853 werd Shanghai bezet door een triadengroep van rebellen die zichzelf het "Kleine Zwaarden Genootschap" noemde. De vele gevechten verwoestten de landelijke gebieden om de stad, maar de buitenlandse nederzettingen werden met rust gelaten. Veel Chinezen, voor wie het voorheen verboden was om in de buitenlandse nederzettingen te komen, vluchtten hier naar toe. In 1854 werden nieuwe voorschriften uitgevaardigd die meer land beschikbaar maakten voor de Chinese bewoners. In hetzelfde jaar werd ook de eerste jaarlijkse bijeenkomst van de "Shanghai Gemeente Raad" gehouden, die werd gesticht om de buitenlandse nederzettingen te beheren. In 1863 werden de Britse en Amerikaanse nederzettingen samengevoegd tot de Internationale Nederzetting. Tussen 1850 en 1900 steeg het bevolkingsaantal van de stad van circa 250.000 tot rond de 650.000.

De eerste Chinees-Japanse oorlog (1894 - 1895) om de macht in Korea werd afgesloten met het Verdrag van Shimonoseki. In dit verdrag werd China gedwongen de onafhankelijkheid van Korea te erkennen en enkele gebieden (waaronder Taiwan) af te staan aan Japan. Tevens betekende het de opkomst van Japan als een extra buitenlandse macht in Shanghai. Japan bouwde de eerste fabrieken in Shanghai en dit voorbeeld werd snel gevolgd door de andere aanwezige buitenlandse machten. Het betekende het begin van de industrialisatie van Shanghai.

Shanghai was inmiddels de belangrijkste financiële stad in het Verre Oosten. Onder bewind van de Republiek China werd in 1927 de stad uitgeroepen tot "speciale stad" en in 1930 verheven tot provincie.

Op 28 januari 1932 bombardeerde de Japanse marine Shanghai in een poging om studentendemonstraties de kop in te drukken, die als gevolg van het Mantsjoerische Incident en de daarop volgende bezetting van Mantsjoerije waren begonnen. Shanghai werd veroverd door Japan in de Slag om Shanghai van 1937 en bleef onder Japanse bezetting tot de overgave van Japan in 1945. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was Shanghai een regionaal centrum voor vluchtelingen vanuit Europa. In die tijd was het ook de enige stad ter wereld die zonder voorwaarden was opengesteld voor Joden.

In de eerste decennia van de 20e eeuw gaf het bevolkingscijfer van de stad een fenomenale groei te zien. In 1900 bedroeg de bevolking circa 650.000, maar in 1918 werd al de grens van 1 miljoen bereikt. In 1940 was de bevolking geëxplodeerd tot 3,6 miljoen. De woningbouw hield geen gelijke tred met deze groei, dus de leefomstandigheden van het grootste deel der bevolking waren erbarmelijk.

Op 27 mei 1949 kwam Shanghai onder het bestuur van de Chinese Communistische Partij. Shanghai en Peking waren de enige onder de Republiek China zelfstandige steden, die ook nu nog een zelfstandige status behielden. Andere steden kwamen weer onder het bestuur van de lokale provincie te vallen. In het hierop volgende decennium werden de grenzen van de districten en counties binnen Shanghai veelvuldig aangepast.

Na 1949 verplaatsten de meeste buitenlandse bedrijven hun kantoren naar Hongkong, vanwege de communistische regering die nu aan de macht was gekomen. Gedurende de jaren '50 en '60 werd Shanghai een industrieel centrum en een links revolutionair bolwerk. Desondanks wist Shanghai gedurende deze tijd een hoge productiviteit en sociale stabiliteit te behouden. In de geschiedenis van de Volksrepubliek China heeft Shanghai bijna altijd de grootste bijdrage geleverd aan belastingen aan de staat. In het begin van de jaren '80 kwam 70-80% van de nationale belastingopbrengsten uit Shanghai. Dit had echter wel vérstrekkende gevolgen voor de economie van Shanghai doordat de hoge belastingdruk ten koste ging van kapitaalopbouw en onderhoud en investeringen aan de infrastructuur. In de zuidelijke provincie Guangdong werden gedurende de jaren '80 grootschalige hervormingen doorgevoerd. Door de grote financiële afhankelijkheid van China van Shanghai, werden pas in 1991 hervormingen in Shanghai gestart.

Skyline van Pudong
De Bund met wolkenkrabbers
Yuyuan-tuinen

Sinds lange tijd wordt Shanghai gezien als opstap naar posities binnen de centrale regering van de Volksrepubliek China. In de jaren '90 werd er vaak gesproken van de "Kliek van Shanghai", die onder meer de president van de Volksrepubliek China, Jiang Zemin, en de premier Zhu Rongji omvatte. Vanaf 1992 is Jiang Zemin gestart met hervormingen van het belastingbeleid van Shanghai. Door de sterk verlaagde belastingdruk werden vele binnenlandse en buitenlandse bedrijven aangetrokken tot de stad, waardoor Shanghai sterk is gegroeid als economisch centrum in Oost-Azië. Sindsdien kent de stad een economische groei van 9-15% per jaar.

Van 2 tot en met 11 oktober 2007 vonden de Special Olympics World Summer Games plaats in de stad. Hieraan hebben 7000 sporters met een verstandelijke beperking meegedaan. In 2008 is Shanghai bezig om de infrastructuur op allerlei punten te verbeteren, zoals een extra ringweg, de aanleg van een uitgebreid metronetwerk en verbeteringen aan het spoor en de havens. Veel aandacht wordt gegeven aan de voorbereidingen voor de Expo 2010 die in Shanghai plaatsvindt.

Bestuurlijke indeling

Zie Bestuurlijke indeling van Shanghai voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Shanghai is opgedeeld in 19 stadsdelen, waarvan één county en 18 districten.

Puxi is het oude deel van de stad, ten westen van de Huangpu-rivier. Dit stuk is opgedeeld in 9 districten, die in verhouding met de andere districten erg klein zijn:

  • Huangpu (黄浦区; Huángpǔ Qū)
  • Luwan (卢湾区; Lúwān Qū)
  • Xuhui (徐汇区; Xúhuì Qū)
  • Changning (长宁区; Chángníng Qū)
  • Jing'an (静安区; Jìng'ān Qū)
  • Putuo (普陀区; Pǔtuó Qū)
  • Zhabei (闸北区; Zháběi Qū)
  • Hongkou (虹口区; Hóngkǒu Qū)
  • Yangpu (杨浦区; Yángpǔ Qū)

Het nieuwe stedelijke gebied ten oosten van de rivier wordt Pudong genoemd en wordt bestuurd door:

  • Nieuw District Pudong (浦东新区; Pǔdōng Xīn Qū)

Tot 1992 was dit een landelijk gebied en heette toen nog Chuansha County. Sinds de economische hervormingen in het begin van de jaren 90 zijn hier verschillende deelgebieden gesticht die financiële voordelen bieden voor daar gevestigde bedrijven.

De overige acht districten behoren tot het buitengebied van Shanghai. Hierin bevinden zich verschillende dorpen en landelijke gebieden.

  • Baoshan, welke de twee kleinere eilanden bestuurt (宝山区 Bǎoshān Qū) — Baoshan County tot en met 1988
  • Minhang (闵行区; Mǐnháng Qū) — Shanghai County tot en met 1992
  • Jiading (嘉定区; Jiādìng Qū) — Jiading County tot en met 1992
  • Jinshan (金山区; Jīnshān Qū) — Jinshan County tot en met 1997
  • Songjiang (松江区; Sōngjiāng Qū) — Songjiang County tot en met 1998
  • Qingpu (青浦区; Qīngpǔ Qū) — Qingpu County tot en met 1999
  • Nanhui (南汇区; Nánhuì Qū) — Nanhui County tot en met 2001
  • Fengxian (奉贤区; Fèngxián Qū) — Fengxian County tot en met 2001

Chongming-eiland wordt beheerd door de enige county in Shanghai en het een na grootste eiland van China na Hainan.

  • Chongming County (崇明县; Chóngmíng Xiàn)

Sinds 2003 zijn de verschillende stadsdelen nog verder opgedeeld in 221 dorpsdelen, welke op hun beurt weer zijn opgedeeld in 3 393 buurtschappen.

Economie en demografie

De Shanghai Stock Exchange
Het Shanghai World Financial Center en de Jin Mao Tower

Shanghai is het handelscentrum en financiële centrum van China. Dit kwam tot stand na economische hervormingen van 1992 en was een decennium later dan veel van de Zuid-Chinese provincies. Voor deze hervormingen moest Shanghai veel belasting betalen aan de centrale regering, gemiddeld kwam zelfs 70% van het nationale belastinggeld uit Shanghai. Vanaf 1992 werd dit verlaagd tot 20-25%. Anno 2005 is Shanghai de grootste en meest ontwikkelde stad in China.

Volgens de volkstelling in 2000 was de populatie van Shanghai op dat moment 16,738 miljoen personen, inclusief migranten. Sinds de volkstelling in 1990 was de populatie gestegen met 3,396 miljoen. Van de bevolking was 51,4% mannelijk en 48,6% vrouwelijk. 12,2% was jonger dan 15 jaar, 76,3% viel in het bereik van 15 tot en met 65 jaar, en 11,5% was ouder dan 65. 5,4% van de inwoners was analfabeet.

In 2003 was de officieel geregistreerde bevolking 13,43 miljoen, maar meer dan 5 miljoen mensen wonen en werken ongeregistreerd in Shanghai. Van die 5 miljoen behoren 4 miljoen tot de tijdelijke migrantenbevolking die voornamelijk laaggeschoold werk doet. In 2003 was de gemiddelde levensverwachting 79,80 jaar (77,78 jaar voor de mannelijke bevolking en 81,81 jaar voor de vrouwelijke). De stad telt in 2005 naar schatting 14.6 miljoen inwoners, agglomeratie 17.9 miljoen.

Shanghai en Hongkong wilden in 2008 beide het economische centrum van China worden. Hongkong had in 2003 een BNP van ¥46 586 (ong. US$5 620) per hoofd van de bevolking en nam daarmee een 13e plek in. Hongkong heeft als voordelen het sterkere wettelijk systeem en meer expertise in het bankwezen en de dienstensector. Shanghai heeft daartegenover voordelen van zijn sterkere banden met het Chinese binnenland en de centrale regering en heeft een sterkere basis op het gebied van productie en technologie.

Sinds Hongkong in 1997 is overgedragen aan China heeft Shanghai zijn rol in de financiële sector en het bankwezen vergroot en hebben vele bedrijven hun hoofdkwartier naar de stad verplaatst. Hierdoor is de vraag naar een hoogopgeleide beroepsbevolking sterk gestegen. Shanghaise economie groeit gestaag met zo'n 11% per jaar.

Architectuur

Net als vele andere steden in China wordt er sinds de jaren '90 enorm veel gebouwd in Shanghai. De hedendaagse architectuur in Shanghai staat bekend om zijn moderne stijl die zowel Chinese als westerse onderdelen combineert. Enkele bekende wolkenkrabbers die in Shanghai staan zijn onder andere Oriental Pearl Tower, het Shanghai World Financial Center en de Jin Mao Tower

De Sint-Ignatiuskathedraal werd tussen 1905 en 1910 gebouwd door Franse jezuïeten.

Geografie en klimaat

Gemiddelde temperatuur (rood) en neerslag (blauw) in Shanghai

Shanghai ligt aan de Oost-Chinese Zee (deel van de Grote Oceaan), en is in tweeën gesplitst door de Huangpu-rivier. Ten westen van de rivier ligt Puxi, waar het oude centrum ligt, en ten oosten van de rivier is een nieuw modern financieel centrum opgezet in Pudong.

Het weer in Shanghai kent vier duidelijk te onderscheiden seizoenen, met temperaturen onder nul gedurende de winter en gemiddelde van 37 °C in juli en augustus. Soms komt de temperatuur boven de 40 °C, maar in de lokale weerberichten wordt dan slechts 39 °C aangegeven omdat anders de werknemers die dag vrij krijgen.[bron?] In de winter valt over het algemeen geen tot weinig sneeuw en gedurende de zomer kan de lucht behoorlijk vochtig zijn. Over het algemeen worden de lente en herfst gezien als de beste periode om Shanghai te bezoeken; het is dan warm maar niet zo heet als gedurende de zomermaanden. Vanaf midden juni tot eind juli is er een regenperiode; hevige regenbuien zijn in deze periode niet ongebruikelijk.

Taal en cultuur

Het Shanghai Museum

De officiële taal van Shanghai is zoals in heel China het Mandarijn. Niettemin is de taal die in de delta van de Jangtsekiang, in de regio Huadong (华东) die de provincies Jiangsu, Zhejiang en een deel van Anhui omvat, wordt gesproken, het Wu. In Shanghai en omstreken word het Shanghainees dialect van Wu gesproken.

De campagnes ter bevordering van het Mandarijn en het onderwijs exclusief in het Mandarijn hebben ervoor gezorgd dat het gebruik van het dialect achteruit is gegaan; het wordt echter nog steeds algemeen gebruikt in informele omgang. Er komt echter langzaam ook een muziekstroming in het Shanghainees op gang wat de taal weer populairder maakt onder jongeren.

Musea

In Shanghai is het Propaganda Poster Art Centre gevestigd, waar posters tentoongesteld zijn uit het Mao-tijdperk.

Het Shanghai Museum is gewijd aan oude Chinese kunstschatten.

Verkeer en vervoer

Shanghai heeft een goed openbaar vervoerssysteem en in vergelijking met andere Chinese steden erg schone straten en weinig luchtvervuiling. Shanghai heeft meer dan duizend buslijnen, waarbij ook nog trolleybussen worden ingezet. Behalve de bus kun je natuurlijk ook de taxi nemen, er rijden in Shanghai vele duizenden taxi's rond.

Een metrostel van lijn 8 bij een station

Metro

Zie Metro van Shanghai voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De eerste metro van Shanghai vertrok in 1995, anno januari 2010 heeft de metro van Shanghai elf lijnen die ruim drie miljoen passagiers per dag vervoeren. Volgens het plan van de regering zal het metro stelsel in 2020 uitgebreid zijn naar 16 lijnen. Uitbreiding van het openbare vervoersnet is ook hard nodig, want zowel de bussen als de metro's zitten tijdens de piektijden bomvol.

De Hangzhoubaai-brug in april 2008, vlak voor de opening

Wegennet

Behalve aan de metro wordt er ook gebouwd aan het uitbreiden van het wegennet van Shanghai. De stad heeft nu twee ringwegen, en een aantal verbindingswegen tussen deze twee ringwegen. Deze hoofdwegen hebben voor het grootste deel twee verdiepingen. In 2008 wordt er een derde ringweg halverwege tussen de twee bestaande wegen aangelegd. De verwachting is dat hiervoor zo'n 4000 gezinnen moeten worden verhuisd, die daarvoor compensatie zullen krijgen in de vorm van geld of een nieuwe woning in een vergelijkbaar gebied. Tevens wordt de binnenste ringweg verbreed van twee banen naar drie banen per rijrichting en zijn er plannen om een snelweg te bouwen naar het eiland Chongming.

Ongebruikelijk voor Chinese steden is dat de snelwegen in en om Shanghai ook allemaal een nummer hebben. Volgens de normale Chinese naamvoering wordt een snelweg genoemd naar de twee steden die door deze snelweg worden verbonden. De regering van Shanghai heeft deze nummering ingevoerd naar voorbeeld van westerse landen en wilde eigenlijk de Chinese naamvoering geheel afschaffen. Na protest vanuit de bevolking is echter een dubbele naamvoering ingevoerd. De binnenste ringweg heet A10, de buitenste ringweg A20, verbindingssnelwegen naar andere steden zijn opvolgend genummerd met de klok mee.

In Shanghai vertrekt de nationale weg G318 naar Dram in Shigatse, Tibet, op de grens met Nepal.

Vanaf Shanghai naar Yangshan is er een verbinding door een 31 kilometer lange 6-baans Donghai-brug (Oost Zee-brug). De brug is in een S-vorm gebouwd, wat volgens de ontwerpers gedaan is om de rijveiligheid te verhogen.

Tevens is in mei 2008 de Hangzhoubaai-brug naar Ningbo, na vijf jaar bouwen, voltooid. Deze 36 kilometer lange brug is de langste brug ter wereld over een oceaan en verkort de afstand tussen Shanghai en Ningbo van 400 naar 80 kilometer.

Het Shanghai Railway Station

Spoorwegen

Er zijn drie spoorwegen die elkaar kruisen in Shanghai. Dit zijn de spoorlijnen Peking-Shanghai (京沪线 Jing Hu Spoorlijn), Shanghai-Hangzhou (沪杭线 Hu Hang Spoorlijn) en Xiaoshan-Ningbo (萧甬线 Xiao Yong Spoorlijn). De stad heeft twee grote treinstations, het Shanghai Railway Station en het South Railway Station.

Een Maglev bij de luchthaven Shanghai Pudong

Vliegvelden

Zie Luchthaven Shanghai Pudong en Luchthaven Shanghai Hongqiao voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Shanghai heeft twee luchthavens. De voormalige internationale luchthaven Hongqiao wordt voornamelijk gebruikt voor vluchten binnen China. Er wordt nog een beperkt aantal internationale vluchten uitgevoerd. Shanghai Hongqiao ligt relatief dicht bij het stadscentrum, waardoor het voor zakenreizigers aantrekkelijk is. Hetzelfde geldt voor Tokyo Haneda Airport en Seoul Gimpo Airport, waar de internationale vluchten vanaf Hongqiao heen gaan.

Dichter bij de kust in Pudong is de nieuwe internationale luchthaven Shanghai Pudong aangelegd. Vele internationale luchtvaartmaatschappijen verbinden dit vliegveld met bestemmingen over de gehele wereld. De luchthaven groeit zeer snel en heeft momenteel een overcapaciteit. Het vliegveld heeft momenteel drie startbanen, dit zullen er in totaal vijf worden. Twee van de vier geplande terminals zijn reeds gebouwd en in gebruik.

Magneetzweeftrein

Vanaf de luchthaven in Pudong loopt de eerste en enige magneetzweeftrein-lijn (Maglev) ter wereld die in commercieel gebruik is. Deze is aangelegd door Transrapid, een Duits maglevbedrijf, en in gebruik genomen in 2002. De maglevlijn loopt tot aan het metrostation Longyang Lu en doet minder dan acht minuten over dit stuk van 30 kilometer. De topsnelheid van de Maglev ligt rond de 430 kilometer per uur. De Maglev-trein is vooral een prestige project waar geen winst mee wordt gemaakt. De trein is dan ook meer een toeristische attractie dan echt een tijdbesparende manier van reizen. Het reizen naar het beginstation in Shanghai, het kopen van een ticket en de fikse wandeling vanaf het eindpunt bij het vliegveld naar het vliegveld zelf, doet de tijdwinst in deze snelle trein volledig teniet.[bron?] Een taxi is er even snel en voor dezelfde prijs. Dit geldt echter niet wanneer het druk is op de weg. Dan kun je met de taxi al gauw meer dan een uur in de file staan terwijl de trein er maar 8 minuten over doet.

Een deel van de Yangshan Container Terminal
De Donghai-brug

Haven

Zie Haven van Shanghai voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De zeehaven van Shanghai is de grootste ter wereld waar het containers betreft. Globaal gezien is het sinds 2004 de grootste zeehaven ter wereld met in 2007 ruim 550 miljoen goederenoverslag, gevolgd door de haven van Singapore en die van Ningbo. De haven van Rotterdam is inmiddels naar de vierde plek verdreven.

Er wordt gewerkt aan een uitbouw van de haven op het eiland Yangshan in de diepe zee, waar nog van alles moest worden gebouwd. Dit plan staat bekend als Yangshan Deep Sea Harbour, de eerste twee fases (van de vier) zijn respectievelijk in 2004 en 2007 voltooid en zijn nu in gebruik als de Yangshan Container Terminal. In 2010 zal de derde fase openen, gevolgd door de vierde in 2012. Eenmaal voltooid zal de haven op Yangshan in staat zijn om jaarlijks 15 miljoen TEU's te verwerken.

Vanaf Shanghai naar Yangshan is er een verbinding door een 31 kilometer lange zesbaans brug, genaamd Donghai-brug (Oost Zee-brug). De brug is in een S-vorm gebouwd, wat volgens de ontwerpers gedaan is om de rijveiligheid te verhogen.

Universiteiten

Stedenbanden

Voor het culturele jaar van China in Frankrijk is Shanghai verbroederd met Rijsel.

Personen uit Shanghai

Geboren

Gestorven

Externe link

Commons heeft mediabestanden op de pagina Shanghai.

Sjabloon:Navigatie bestuurlijke indeling China

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Shanghai&oldid=23116345"