Prostaat: verschil tussen versies
| Regel 53: | Regel 53: | ||
=== Goedaardige vergroting van de prostaat === |
=== Goedaardige vergroting van de prostaat === |
||
{{Zie hoofdartikel|Benigne prostaathyperplasie}} |
{{Zie hoofdartikel|Benigne prostaathyperplasie}} |
||
Op oudere leeftijd kan de prostaat groter worden. Hierdoor kan ze gaan drukken op de [[urinebuis]], waardoor het plassen moeilijker gaat. Men spreekt dan van [[benigne prostaathyperplasie]] (BPH). Deze plasklachten worden ook wel ''Lower Urinary Tract Symptoms'' [[LUTS]] genoemd. |
Op oudere leeftijd kan de prostaat groter worden. Hierdoor kan ze gaan drukken op de [[urinebuis]], waardoor het plassen moeilijker gaat. Men spreekt dan van [[benigne prostaathyperplasie]] (BPH). Deze plasklachten worden ook wel ''Lower Urinary Tract Symptoms'' [[LUTS]] genoemd. Behandeling hiervan is drieledig: medicamenteus, chirurgisch en gedragsmatig. Een [[meta-analyse]]<ref>{{cite web|url=http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0101320|title=Urinating Standing versus Sitting: Position Is of Influence in Men with Prostate Enlargement. A Systematic Review and Meta-Analysis|author= Y. de Jong, R.M. ten Brinck, J.H.F.M. Pinckaers, A.A.B. Lycklama à Nijehol, O.M. Dekkers|publisher=PLOS ONE|journal=PloS one|date=2014|volume=9|issue=7|pages=e101320|DOI=10.1371/journal.pone.0101320|pmid=25051345|accessdate=2014-07-22}}</ref>naar het effect van positie tijdens het urineren bij gezonde mannen en mannen met [[LUTS]] toonde dat voor gezonde mannen er geen verschil was tussen staand en zittend. Bij mannen met LUTS bleek dat: |
||
* de hoeveelheid urine die in de blaas achterblijft (post void residual volume) significant is verminderd, |
|||
* de kracht van de straal (maximum urinary flow) toeneemt, |
|||
* de totale tijd van het urineren (voiding time) afneemt |
|||
Dit urologische profiel resulteert in een lagere kans op [[blaasontsteking]] en [[blaasstenen]]. |
|||
=== Prostatitis === |
=== Prostatitis === |
||
Versie van 13 aug 2014 13:36
| Prostaat (voorstanderklier) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Prostata | ||||
| ||||
| Gegevens | ||||
| Systeem | Voortplantingssysteem | |||
| Zenuw | Plexus hypogastrius inferior | |||
| Ader | Plexus venosus vesicalis Vena iliaca interna | |||
| Slagader | Arteria vesicalis inferior Arteria pudenda interna Arteria rectalis media | |||
| Naslagwerken | ||||
| Gray's Anatomy | 263,1251 | |||
| MeSH | A05.360.444.575 | |||
| ||||
De prostaat is een klier die bij de man vlak onder de blaas om de urinebuis heen zit.
De prostaat bevindt zich naast het rectum en produceert een aantal hulpstoffen die aan het sperma worden toegevoegd. De prostaat voorkomt door samentrekking dat er sperma in de blaas kan stromen.
Een andere naam voor de prostaat is voorstanderklier,[1] afgeleid van het Griekse woord προστάτης - prostates, letterlijk "degene die voor staat", "beschermer", "wachter".[2]
In 2002 werden door het internationaal comité van anatomische terminologie de vrouwelijke para-urethrale klieren benoemd als 'vrouwelijke prostaat'.[3]
De prostaat verschilt aanmerkelijk binnen verschillende diersoorten, zowel anatomisch, chemisch als fysiologisch.
Functie
De functie van de prostaat is het afscheiden van een licht basische melkachtige tot witte vloeistof,[4] doorgaans 20-30% van het volume van de zaadvloeistof. Het basisch karakter van de prostaatvloeistof neutraliseert de zure omgeving in de vagina, waardoor het sperma langer in leven blijft.[5] De prostaatvloeistof wordt uitgedreven met de eerste delen van het ejaculaat, samen met de zaadcellen, deze zijn dan beweeglijker, hebben een langere levensduur en een betere bescherming van het genetisch materiaal (DNA).
Samenstelling
De samenstelling van de prostaatvloeistof varieert per diersoort maar bestaat hoofdzakelijk uit suikers en is basisch. In menselijk prostaatvocht is het proteïnegehalte minder dan 1% en bevat proteolitische enzymen, fosfatase en prostaatspecifiek antigen (PSA). De vloeistof bevat ook zink met een concentratie van 500-1000 maal die van bloed.
Regulatie
Om goed te werken heeft de prostaat mannelijke hormonen (androgenen) nodig. Het belangrijkste mannelijk hormoon is testosteron, dat wordt geproduceerd in de testikels.
Ontwikkeling
De prostaat bestaat uit de aangepaste wand van het voorste deel van de mannelijke urinebuis en ontwikkelt zich vanaf de 9e week in de ontwikkeling van het embryo.
Het deel van de urineleider dat door de prostaat heen loopt, ontwikkelt zich uit het middenste (bekken)deel van de urogenitale holte. Vanuit het endoderm groeit het prostaatdeel van de urinebuis in het omliggende mesenchymatische weefsel. Het epitheelklierweefsel van de prostaat verschilt van deze endodermatische cellen en het bijbehorende mesenchym en ontwikkelt tot een dicht stroma en glad spierweefsel van de prostaat.[6]
De vrouwelijke prostaat
Zie Para-urethrale klieren voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De para-urethrale klieren in vrouwen zijn biologisch homoloog met de mannelijke prostaat. In 2002 zijn de para-urethrale klieren hernoemd tot prostaat.[7]
De vrouwelijke prostaat scheidt PSA af, net als in de man en het niveau van PSA is een indicatie voor kanker van deze klieren.[8]
Aandoeningen van de prostaat
Er bestaat een aantal aandoeningen van de prostaat.
Goedaardige vergroting van de prostaat
Zie Benigne prostaathyperplasie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Op oudere leeftijd kan de prostaat groter worden. Hierdoor kan ze gaan drukken op de urinebuis, waardoor het plassen moeilijker gaat. Men spreekt dan van benigne prostaathyperplasie (BPH). Deze plasklachten worden ook wel Lower Urinary Tract Symptoms LUTS genoemd. Behandeling hiervan is drieledig: medicamenteus, chirurgisch en gedragsmatig. Een meta-analyse[9]naar het effect van positie tijdens het urineren bij gezonde mannen en mannen met LUTS toonde dat voor gezonde mannen er geen verschil was tussen staand en zittend. Bij mannen met LUTS bleek dat:
- de hoeveelheid urine die in de blaas achterblijft (post void residual volume) significant is verminderd,
- de kracht van de straal (maximum urinary flow) toeneemt,
- de totale tijd van het urineren (voiding time) afneemt
Dit urologische profiel resulteert in een lagere kans op blaasontsteking en blaasstenen.
Prostatitis
Zie Prostatitis voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Prostatitis is een bacteriële ontsteking van de prostaat. Tot de mogelijke klachten behoren een branderig gevoel bij het plassen, koorts, koude rillingen, abnormale plasdrang en pijn (tussen de anus en de balzak of laag in de rug). Een acute ontsteking van de prostaat kan worden behandeld met antibiotica.
Prostaatkanker
Zie Prostaatkanker voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Hoe ouder men wordt, des te groter de kans op prostaatkanker. Doorgaans evolueert prostaatkanker zeer traag. Ze veroorzaakt pas symptomen in een vergevorderd stadium.
De prostaat als seksueel orgaan
De prostaat is een seksueel zeer gevoelig orgaan, vergelijkbaar met de vrouwelijke "G-spot". Bij receptieve anale seks van een man wordt een gedeelte van de opwinding veroorzaakt door stimuleren van de prostaat die dicht bij het rectum zit.
Zie ook
Bronnen
- ↑ Schuurmans Stekhoven, W. (1932). Nolst Trénité’s nieuw verpleegsters zakwoordenboekje (9de druk). Amsterdam: J.M. Meulenhoff.
- ↑ The term ''prostates'', Liddell and Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus. Perseus.tufts.edu. Geraadpleegd op 24 januari 2011.
- ↑ Flam, Faye, "The Seattle Times: Health: Gee, women have ... a prostate?", seattletimes.nwsource.com, 15 maart 2006. Geraadpleegd op 10 maart 2010.
- ↑ CHEMICAL COMPOSITION OF HUMAN SEMEN AND OF THE SECRETIONS OF THE PROSTATE AND SEMINAL VESICLES. http://ajplegacy.physiology.org.+Geraadpleegd op 10 augustus 2010.
- ↑ SEMEN ANALYSIS. www.umc.sunysb.edu. Geraadpleegd op 28 april 2009.
- ↑ Moore en Persaud, "Before We Are Born, Essentials of Embryology and Birth Defects", 7de druk. Saunders Elsevier. 2008. ISBN 978-1-4160-3705-7
- ↑ Flam, Faye, "The Seattle Times: Health: Gee, women have ... a prostate?", seattletimes.nwsource.com, 15 maart 2006. Geraadpleegd op 28 april 2009.
- ↑ Kratochvíl S (April 1994). [Orgasmic expulsions in women]. Česk Psychiatr 90 (2): 71–7. PMID 8004685.
- ↑ Y. de Jong, R.M. ten Brinck, J.H.F.M. Pinckaers, A.A.B. Lycklama à Nijehol, O.M. Dekkers, Urinating Standing versus Sitting: Position Is of Influence in Men with Prostate Enlargement. A Systematic Review and Meta-Analysis e101320. PLOS ONE (2014). Geraadpleegd op 22 juli 2014.
· 
· 
· ·