Haagse tram

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Cqui (overleg | bijdragen) op 17 nov 2007 om 14:49. (→‎Externe links)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Keerlus lijn 11 bij het eindpunt Scheveningen Haven met tram type GTL.

De Haagse tram wordt geëxploiteerd door de HTM Personenvervoer NV (voorheen NV Gemengd bedrijf Haagsche Tramweg-Maatschappij), die, ondanks de naam, ook veel bussen exploiteert.

De spoorwijdte is 1435 millimeter, de bovenleidingspanning is 600 volt en het netwerk is geschikt voor eenrichtingtrams, met keerlussen aan de eindpunten. Alleen lijn 3 en lijn 4 van (RandstadRail) hebben tegenwoordig een kopeindpunt in Loosduinen (3) en De Uithof (4), deze lijnen zijn dus alleen geschikt voor tweerichtingtrams.

Geschiedenis

Elektrische motorwagen 164 uit de begintijd van de elektrische tram (1908) in het Haags Openbaar Vervoer Museum.
PCC-car van de serie 1200 op de Fluwelen Burgwal omstreeks 1975.
HTM 3093 (type GTL) als lijn 3 bij de vernieuwde tramhalte Ternoot op 21 januari 2006.
RandstadRail-lijn 4 op de Prinsegracht in Den Haag, 15 november 2006.
Lijnennet en zonegrenzen 1999/2000. Inmiddels zijn er verschillende wijzigingen en uitbreidingen geweest. (grote versie)
Einde van een Ford Capri, botsing met eerste serie GTL, Conradkade te Den Haag, jaren negentig.
Beide uitvoeringen van de GTL bijeen aan het eindpunt Leidschendam Noord, jaren negentig.
Halte Grote Markt in de tramtunnel.
De netkous in aanbouw
  • In de eerste decennia van de twintigste eeuw breidt het elektrische tramnet zich sterk uit over Den Haag en omgeving. In de jaren dertig tot de jaren zestig krimpt het net weer in. In de jaren daarna vinden weer grote uitbreidingen plaats.
  • 1927: In dit jaar worden de tot dan toe bestaande trammaatschappijen, waaronder de in 1887 opgerichte Haagsche Tramweg-Maatschappij (HTM) ondergebracht in de NV Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg-Maatschappij (GBHTM).
  • 1965: In dit jaar wordt buitenlijn I-1, van 1923/1924, omgeschakeld op 600 volt en werd de keerdriehoek bij het Delftse station aangelegd.
  • 1966: Sinds dit jaar is de verbinding (de lijn uit 1965) met Delft als lijn 1 opgenomen in het Haagse stadstramnet.

Buitenlijnen

  • De lijn via Wassenaar naar Leiden Haarlemmerstraat werd nieuw aangelegd in 1923-’25. Toen in de jaren 1960-’61 de NZH-tramlijnen rond Leiden werden opgeheven leidde dit ook tot het einde van de HTM-tramlijn naar Leiden, die op 9 november 1961 werd vervangen door een NZH-busdienst, tegelijk met de laatste NZH-tramlijn Den Haag – Voorschoten – Leiden.

Verdere ontwikkeling

  • September 1949: De eerste moderne PCC-car wordt in Den Haag in dienst gesteld.
  • Januari 1965: tussen Den Haag en Delft rijden de laatste klassieke interlocale elektrische trams op 1200 Volt. Voortaan rijden er PCC-cars. In datzelfde jaar worden ook de laatste tweeassige stadstrams die nog op lijn 11 reden buiten dienst gesteld. Dit betekent tevens het einde van de conducteur in Den Haag.
  • 1976: Met de opening van het nieuwe Centraal Station wordt tevens het eerste semimetro-traject in gebruik genomen, inclusief de halte Ternoot.
  • 22 juni 1981: De eerste gelede thyristor-choppertrams van het type GTL8 van de Haagse tram worden in dienst gesteld.
  • 1 juli 1993: De laatste Haagse PCC-cars worden buiten dienst gesteld.
  • 16 oktober 2004: De Haagse tramtunnel wordt in gebruik genomen tussen Centraal Station en Prinsegracht. Op dezelfde dag wordt het eeuwfeest van de elektrische beugeltram gevierd met een grote tramoptocht.
  • Eind 2006 - begin 2007: Het tramnet wordt gekoppeld met de Zoetermeer Stadslijn. De RandstadRail-lijnen worden na meer tegenslagen gefaseerd in gebruik genomen.

Zie ook

Huidige tramlijnen

1 Lijn 6 zal over een tijdje gebruik maken van de keerlus bij het Leyenburg Ziekenhuis. Wanneer dit gebeurt, is niet bekend.
2 Lijn 10 rijdt alleen maandag tot vrijdag in de spitsuren.
3 De lijnen 15 en 16 vormen in feite één lijn. Om verwarring te voorkomen (bij bijv. haltes die zowel door lijn 15 als 16 worden aangedaan) gaat bij Centraal Station lijn 15 over op lijn 16 of andersom.

Materieel

Tussen 1904 en 1929 werden voor het stadstramnet tweeassige motor- en bijwagens aangeschaft. Een deel van de bijwagens was als open bijwagen uitgevoerd, vooral voor het zomervervoer op de Scheveningse lijnen.

Aanschaf van vierassig materieel beperkte zich tot een proefmotorwagen (200) en een serie bijwagens die mede voor de buitenlijnen bestemd waren (serie 750). Wel werden voor de buitenlijnen grote vierassers aangeschaft (zie Gele Tram). In 1948 kwam de eerste serie vierassige motorwagens (serie 200).

In 1949 kwamen de eerste twee PCC-cars, die nog geheel van Amerikaans model waren. In 1952 volgde de eerste serie van 22 PCC-cars (serie 1000). Vanaf 1957 kwam een grote serie van honderd PCC-cars in dienst (serie 1100). Deze konden ook gekoppeld rijden. Een groot deel van de oude trams uit het begin van de eeuw werd buiten dienst gesteld. In 1963 volgden nog eens 40 PCC's van de serie 1200, in 1971-1974 kwamen 40 PCC's van de serie 1300, waarvan de laatste vijf géén PCC-, maar een Thyristorschakeling kregen: voor een tramserie een Europese primeur. Ook in 1974 werden 30 PCC-cars zonder bestuurder geleverd (ook wel gemotoriseerde bijwagens genoemd). Dit was de serie 2100. Deze konden uitsluitend gebruikt worden als tweede wagen achter een 1300.

Met de komst van de honderd gelede trams type GTL8 van de serie 3000 in 1981-1984 werden de eerste PCC-cars afgevoerd. Dit betrof de series 1000 en 1200. Wel werd nog een deel van de draaistellen hergebruikt. De series 1100, 1300 en 2100 werden in het begin van de jaren negentig buiten dienst gesteld, toen een vervolgserie van 47 gelede trams (serie 3100) werd geleverd. Na de buitendienststelling van de laatste trams van de PCC-vloot in 1993, werd het Haagse tramnet jarenlang volledig gedomineerd door de 147 dubbelgelede choppertrams van het type GTL8. Deze GTL8 was in 1981 de éérste grote materieelserie voorzien van Vermogenselektronica in Nederland en, ná de TW6000-serie van Stadtbahn Hannover, de tweede in Europa.

Sinds december 2002 reden er acht TW6000-trams uit Hannover die HTM gekocht heeft van het vervoerbedrijf Üstra. Deze werden tot voorjaar 2005 ingezet op lijn 11. Wel verzorgt één van deze trams de NS-verbinding Houten – Houten Castellum.

Voor de lijnen van RandstadRail heeft HTM 54 nieuwe sneltrams van het type Regio-Citadis aangeschaft. Deze sneltrams zijn van 29 oktober 2006 tot 29 november 2006 ingezet op lijn 4. Sinds 12 februari 2007 rijden zij gedeeltelijk op lijn 3. Sinds 16 mei 2007 rijden de sneltrams weer gedeeltelijk op lijn 4.

Voor toeristen in Den Haag is interessant dat men op zondagen in het zomerseizoen vanuit het Haags Openbaar Vervoer Museum ritjes met oude tot zeer oude trams kan maken, waarvan sommige veel bekijks trekken.

Semimetro, tramtunnel en Netkous

In de jaren zeventig kwam Den Haag met een plan voor de semimetro (in België premetro genoemd); het plan is inmiddels grotendeels verlaten al zijn er nog steeds 'resten' van te vinden, zoals de verhoogde baan tussen Ternoot en het Centraal Station en de aanleg van een tramtunnel onder het centrum van Den Haag. Deze tramtunnel is op 16 oktober 2004 in gebruik genomen voor de lijnen 2, 3 en 6. Een nieuwe verhoogde baan (de Netkous), aangelegd in het kader van RandstadRail, is aangesloten op de huidige baan tussen Ternoot en Station Laan van NOI.

Nieuwe tramlijnen

De lijnen 15 en 17 zijn Agglonetlijnen die Den Haag sinds enkele jaren verbinden met omliggende Vinex-locaties, zoals Wateringse Veld (17) en Ypenburg/Nootdorp (15).

Verder werd het Haagse net op 29 oktober 2006 in het kader van RandstadRail uitgebreid met de Zoetermeerlijn.

Ook komt er nog een Agglonetlijn bij: (lijn 8 of 19), die van Delft Universiteit via Ypenburg en Leidschenveen naar Leidschendam gaat rijden.

Dit zal samengaan met een vernummering van het lijnennet.

Externe links

Sjabloon:Portaal

Sjabloon:Haagse tramlijnen

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Tram - Europe#The Hague op Wikimedia Commons.

Sjabloon:Navigatie Nederlandse elektrische trams en metro's

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Haagse_tram&oldid=10192958"