Achtkarspelen
Gemeente in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
.png)
| |||
| Situering | |||
| Provincie | Friesland | ||
| Coördinaten | 53° 25′ NB, 6° 15′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 103,98 km² | ||
| - land | 102,23 km² | ||
| - water | 1,75 km² | ||
| Inwoners (1 januari 2024) |
28.226? (276 inw./km²) | ||
| Bestuurscentrum | Buitenpost | ||
| Belangrijke verkeersaders | N355 N358 N369 | ||
| Politiek | |||
| Burgemeester (lijst) | Gerben Gerbrandy (FNP) | ||
| Zetels Gemeenteraad FNP CDA ChristenUnie GBA PvdA VVD |
21 6 5 3 3 3 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen (2012) | € 21.100 per huishouden | ||
| Gem. WOZ-waarde (2014) | € 181.000 | ||
| WW-uitkeringen (2014) | 58 per 1000 inw. | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | 9231 - 9873 | ||
| Netnummer(s) | 0511, 0512 | ||
| CBS-code | 0059 | ||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
| Website | www.achtkarspelen.nl | ||
 Bevolkingspiramide (2023) | |||
| |||
Achtkarspelen (ⓘ) is een gemeente in het oosten van de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente telt 28.226 inwoners per 1 mei 2014 (Bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 103,98 km².
Geschiedenis
De naam Achtkarspelen verwijst naar de acht oorspronkelijke karspelen van het decanaat Oldehove die over de Lauwers lagen, te weten: Augustinusga, Buitenpost, Drogeham, De Kooten, Kortwoude, Lutkepost, Surhuizum en Twijzel. De grietenij Achtkarspelen nam lang een aparte plaats in Friesland in. In de Middeleeuwen behoorde Achtkarspelen tot het bisdom Münster, terwijl de rest van Friesland onderdeel was van het bisdom Utrecht.
De grietenij Achtkarspelen werd in 1851 een gemeente na de invoering van de gemeentewet van Thorbecke in Nederland.
Monumenten
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:
Dorpen
De gemeente Achtkarspelen omvat elf dorpen. De Nederlandse namen zijn de officiële.
| Nederlandse naam | Friese naam | Inwoners (per 01-01-2013) |
Officiële buurtschappen |
|---|---|---|---|
| Buitenpost | Bûtenpost | 5851 | De laatste Stuiver (De léste Stuver), Lutkepost (Lytsepost) |
| Surhuisterveen | Surhústerfean | 5820 | |
| Harkema | De Harkema | 4235 | |
| Kootstertille | Koatstertille | 2595 | De Kooten (De Koaten), Opperkooten (Opperkoaten) |
| Twijzelerheide | Twizelerheide | 1889 | |
| Drogeham | Droegeham | 1751 | Buweklooster (Bouwekleaster), Hamshorn (Hamsherne) |
| Surhuizum | Surhuzum | 1371 | Kortwoude (Koartwâld), Ophuis (Ophûs), Surhuizumer Mieden (Surhuzumer Mieden) |
| Augustinusga | Stynsgea | 1332 | Blauwverlaat (Blauforlaet), Rohel (Reahel), Roodeschuur (Reaskuorre) |
| Gerkesklooster-Stroobos | Gerkeskleaster-Strobos | 1140 | |
| Boelenslaan | Boelensloane | 1145 | |
| Twijzel | Twizel | 1093 |
Gerkesklooster en Stroobos worden doorgaans als één geheel beschouwd.
Politiek
College van burgemeester en wethouders
| Functie | Naam | Partij | info |
|---|---|---|---|
| Burgemeester | Gerben Gerbrandy | FNP | per januari 2013 |
| Wethouders | Marten van der Veen | FNP | |
| Max de Haan | GBA | ||
| Gerda Postma | PvdA | ||
| Gemeentesecretaris | mr.drs. Erik H.C. van der Laan |
Burgemeesters
Gemeenteraad
Samenstelling van de gemeenteraad sinds 1935:[1]
| Gemeenteraadszetels | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1935 | 1939 | 1946 | 1949 | 1953 | 1958 | 1962 | 1966 | 1970 | 1974 | 1978 | 1982 | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 [2] |
| FNP | 0 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 3 | 5 | 4 | 5 | 6 | |||||||||
| CDA | 11* | 11* | 12 | 9 | 8 | 9 | 6 | 8 | 7 | 6 | 6 | 5 | ||||||||
| CU | 3* | 2 | 3 | 3 | ||||||||||||||||
| GBA | 2 | 2 | 2 | 2 | 3 | 3 | ||||||||||||||
| PvdA | 5 | 4 | 5 | 6 | 5 | 6 | 6 | 6 | 7 | 7 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 6 | 3 | 3 | ||
| VVD | 0* | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | ||
| RPF-SGP | 0* | 0 * | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | ||||||||||||
| GPV | 1* | 1* | 0* | 1* | 1* | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | ||||||||
| PPR-EVP-PSP | 0* | 0* | 0 | |||||||||||||||||
| CPN | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||||||||||||
| ARP | 7 | 7 | 8 | 7 | 7 | 7 | 7 | 8 | ||||||||||||
| CHU | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | ||||||||||||
| BP | 1 | |||||||||||||||||||
| SDAP | 3 | 2 | ||||||||||||||||||
| CDU | 2 | 2 | ||||||||||||||||||
| VD | 2 | 2 | ||||||||||||||||||
| TBN | 1 | |||||||||||||||||||
| Totaal | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 19 | 19 | 19 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 |
| Opkomst (%) | 92,3 | 72,3 | 74,0 | 82,3 | 77,7 | 84,8 | 73,8 | 70,2 | 65,8 | 67,2 | 63,1 | 54,1 | 55,9 | |||||||
- N.B. 0 = nul zetels, maar wel aan de verkiezingen deelgenomen.
- * 1946: VVD: lijst PvdV (1946-1948)
- * 1949-1970: GPV: 1949-1966: Lijst Holwerda; 1970: Lijst Broersma
- * 1970-1974: CDA: lijst AR-CHU
- * 1970-1974: RPF-SGP: lijst SGP
- * 1974-1978: PPR-EVP-PSP: lijst PPR
- * 2002: CU: lijst CU-SGP
Openbaar vervoer
Trein
De gemeente heeft één treinstation: Station Buitenpost. Hier stoppen de snel- en stoptreinen van Arriva in de richting van Leeuwarden en Groningen.
Bus
In de gemeente rijden verschillende buslijnen van de vervoerder Qbuzz.
Aangrenzende gemeenten
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Dantumadeel | Kollumerland en Nieuwkruisland | Zuidhorn (GR) | ||
|
||||
| Tietjerksteradeel | Grootegast (GR) | |||
| Smallingerland | ||||
| Bronnen, noten en/of referenties |
· 
· 
· ·