Achtkarspelen

Achtkarspelen

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Coördinaten	53° 25′ NB, 6° 15′ OL
Algemeen
Oppervlakte	103,98 km²
- land	102,23 km²
- water	1,75 km²
Inwoners (1 augustus 2020)	27.873? (273 inw./km²)
Bestuurscentrum	Buitenpost
Belangrijke verkeersaders	N355 N358 N369
Station(s)	Buitenpost
Politiek
Burgemeester (lijst)	Oebele Brouwer
Zetels Gemeenteraad CDA FNP ChristenUnie GBA PvdA PVV GL VVD	21 6 4 3 3 2 1 1 1
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)	€ 30.500 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (01-01-2019)	€ 181.000
WW-uitkeringen (2014)	58 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	9230-9233, 9280-9289, 9870-9873
Netnummer(s)	0511, 0512
CBS-code	0059
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.achtkarspelen.nl
Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland

Topografische gemeentekaart van Achtkarspelen

Achtkarspelen ( uitspraak (info / uitleg)) is een gemeente in het oosten van de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente telt 27.873 inwoners per 1 augustus 2020 (Bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 103,98 km².

Geschiedenis

De naam Achtkarspelen verwijst naar de acht oorspronkelijke karspelen van het decanaat Oldehove die over de Lauwers lagen, te weten: Augustinusga, Buitenpost, Drogeham, De Kooten, Kortwoude, Lutkepost, Surhuizum en Twijzel. De grietenij Achtkarspelen nam lang een aparte plaats in Friesland in. In de Middeleeuwen behoorde Achtkarspelen tot het bisdom Münster, terwijl de rest van Friesland onderdeel was van het bisdom Utrecht.

De grietenij Achtkarspelen werd in 1851 een gemeente na de invoering van de gemeentewet van Thorbecke in Nederland.

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Achtkarspelen.
• Lijst van oorlogsmonumenten in Achtkarspelen

Kernen

De gemeente Achtkarspelen telt twaalf officiële kernen, waarvan Surhuisterveen en Buitenpost de grootste zijn.

Dorpen

Aantal inwoners per kerngebied* op 1 januari 2020:

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners
Surhuisterveen	Surhústerfean	6.005
Buitenpost	Bûtenpost	5.710
Harkema	De Harkema	4.310
Kootstertille	Koatstertille	2.420
Twijzelerheide	Twizelerheide	1.780
Drogeham	Droegeham	1.720
Surhuizum	Surhuzum	1.270
Augustinusga	Stynsgea	1.215
Boelenslaan	Boelensloane	1.190
Twijzel	Twizel	1.090
Gerkesklooster**	Gerkeskleaster	790
Stroobos**	Strobos	315

* Kerngebied: de woonkern en het bijbehorende omliggende gebied buiten de bebouwde kom. Gegevens per bebouwde kom zijn niet beschikbaar.
** Gerkesklooster en Stroobos vormen samen een tweelingdorp, onder de naam Gerkesklooster-Stroobos tezamen 1115 inwoners in 2019

Buurtschappen

Naast deze dorpen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Barghiem (Barghiem) Blauwhuis (Blauhûs) Blauwverlaat (Blauforlaet) Buweklooster (Bouwekleaster) Buwetille (Bouwetille) De Kooten (De Koaten) De Laatste Stuiver (De Lêste Stoer) Dijkhuizen (Dykhuzen) Egypte Gerben Allesverlaat (Gerben Allesforlaet)

Hamsterpein (De Hamsterpein) Hamshorn (Hamsherne) Hiltjemoeiswouden (Hiltsjemuoiswâlden) Jachtveld (It Jachtfjild)) Kortwoude (Koartwâld) Kuikhorne (Kûkherne) (deels) Lutkepost (Lytsepost) Monniketille (Mûntsetille) Ophuis (Ophûs)

Opperkooten (Opperkoaten) Rohel (Reahel) Roodeschuur (Reaskuorre) Surhuizumer Mieden (Surhuzumer Mieden) Uitland (It Utlân) Vierhuizen (Fjouwerhúzen) Westerend (Westerein) Wildpad (It Wyldpaed) Wildveld (It Wyldfjild)

Politiek

College van burgemeester en wethouders

Functie	Naam	Partij	info
Burgemeester	Oebele Brouwer	partijloos	per 7 februari 2019
Wethouders	Harjan Bruining	CDA
	Jouke Spoelstra	CDA
	Margreet Jonker	CU
	Max de Haan	GBA
Gemeentesecretaris	Jaap Wijma (interim)

Gemeenteraad

Samenstelling van de gemeenteraad sinds 1935:

Gemeenteraadszetels

Partij	1935	1939	1946	1949	1953	1958	1962	1966	1970	1974	1978	1982	1986	1990	1994	1998	2002	2006	2010	2014	2018
CDA									11*	11*	12	9	8	9	6	8	7	6	6	5	6
FNP										0	0	1	2	3	4	3	5	4	5	6	4
CU																	3*	2	3	3	3
GBA															2	2	2	2	3	3	3
PvdA			5	4	5	6	5	6	6	6	7	7	8	6	5	4	3	6	3	3	2
VVD			0*	1	1	1	1	0	1	1	1	2	1	1	1	1	1	1	1	1	1
PVV																					1
GL																					1
RPF-SGP									0*	0 *	0	1	1	1	2	2
GPV				1*	1*	0*	1*	1*	1	1	1	1	1	1	1	1
PPR-EVP-PSP										0*	0*	0
CPN			1	1	1	0	0	0	0		0
ARP	7	7	8	7	7	7	7	8
CHU	3	3	3	3	2	3	3	3
BP								1
SDAP	3	2
CDU	2	2
VD	2	2
TBN		1
Totaal	17	17	17	17	17	17	17	19	19	19	21	21	21	21	21	21	21	21	21	21	21
Opkomst (%)								92,3	72,3	74,0	82,3	77,7	84,8	73,8	70,2	65,8	67,2	63,1	54,1	55,9	56,7

N.B. 0 = nul zetels, maar wel aan de verkiezingen deelgenomen.

* 1946-1970: VVD: lijst PvdV (1946-1948)

* 1949-1970: GPV: 1949-1966: Lijst Holwerda; 1970: Lijst Broersma

* 1970-1974: CDA: lijst AR-CHU

* 1970-1974: RPF-SGP: lijst SGP

* 1974-1978: PPR-EVP-PSP: lijst PPR

* 2002-1970: CU: lijst CU-SGP

Openbaar vervoer

Trein

De gemeente heeft één treinstation: station Buitenpost. Hier stoppen de snel- en stoptreinen van Arriva in de richting van Leeuwarden en Groningen.

Bus

In de gemeente rijden verschillende buslijnen van de vervoerder Arriva:

• lijn 12: Buitenpost-Augustinusga-Surhuizum-Surhuisterveen-Boelenslaan-Drachten-Noordwolde
• lijn 13: Drachten-Surhuisterveen-Harkema-Drogeham-Kootstertille-Hardegarijp-Leeuwarden
• lijn 33, 39, 139 (Qbuzz): Surhuisterveen-Grootegast-Groningen
• lijn 62: Buitenpost-Kollum-Zwaagwesteinde-Hardegarijp-Leeuwarden
• lijn 63: Buitenpost-Kollum-Dokkum
• belbus 261: Buitenpost-Kollumerzwaag-Damwoude
• buurtbus 101: Kootstertille-Twijzel-Buitenpost-Grootegast

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Dantumadeel		Noardeast-Fryslân
Tietjerksteradeel				Westerkwartier (GR)
		Smallingerland

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Achtkarspelen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.