Opsterland

Opsterland

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
Coördinaten	53° 5′ NB, 6° 8′ OL
Algemeen
Oppervlakte	227,64 km²
- land	224,63 km²
- water	3,01 km²
Inwoners (30 april 2017)	29.727? (132 inw./km²)
Bestuurscentrum	Beetsterzwaag
Belangrijke verkeersaders	A7 N31 N381
Politiek
Burgemeester (lijst)	Ellen van Selm (D66)
Zetels Gemeenteraad Opsterlands Belang PvdA CDA VVD ChristenUnie Opsterlanders D66 LBO/BAS FNP	21 6 4 3 2 2 1 1 1 1
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)	€ 33.800 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)	€ 191.000
WW-uitkeringen (2014)	48 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	8401-8409, 9241-9249
Netnummer(s)	0512, 0513, 0516
CBS-code	0086
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Amsterdamse code	10005
Website	www.opsterland.nl
Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland

Topografische gemeentekaart van Opsterland, oktober 2016

Opsterland ( uitspraak (info / uitleg)) (Fries: Opsterlân ( uitspraak (info / uitleg))) is een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente telt 29.727 inwoners (30 april 2017, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 227,68 km².

Geschiedenis

De "vuistbijl van Wijnjeterp", waarschijnlijk gevonden door Hein van der Vliet, bewijst dat meer dan 150.000 jaar voor Chr. al mensen in Opsterland hebben gewoond. Het duurde dan tot zo`n 15.000 jaar voor Chr. voordat weer iets wordt vernomen van menselijke aanwezigheid. Vanaf die tijd volgen de culturen elkaar op, waarvan allerlei stenen gereedschappen, een enkel bronzen voorwerp en scherven aardewerk te zien zijn in het Fries Museum te Leeuwarden. Museum Opsterland te Gorredijk heeft naast de vuistbijl van Wijnjeterp onder andere zwerfstenen en artefacten in de vaste tentoonstelling over geologie en archeologie.

Een groot deel van de dorpen in Opsterland wordt voor het eerst genoemd in een lijst uit 1315 en blijkt dan over een kapel te beschikken; het betreft Beets (Beke), Beetsterzwaag (Suagh), Ureterp (Urathorp), Olterterp (Utrathorp), Siegerswoude (Sigerswalde), Bakkeveen (Batkenvene), Wijnjeterp (Weningawalde), Hemrik (Hemericke), Lippenhuizen (Luppingahusum), Terwispel (Wispolia), Kortezwaag (Urasuagh), Langezwaag (Utresuagh), Luxwoude (Lukeswalde) en het later verdwenen Rijp (Rijp).

De naam Opsterland komt men voor het eerst tegen in 1395, al is het in een wat andere vorm dan heden ten dage, namelijk. Upsateraland. Up is "op" en sater is "zitten op", de hoog wonende mensen op het zand. Ook de naam Superhaudmare komt voor in de 14e eeuw als aanduiding voor deze streek. Vrij vertaald betekent dit boven-hoofd-stromen. Die hoofdstroom is de rivier de Boorne, die het hart van Opsterland vormt en beter bekend is als het Ouddiep (It Alddjip), en ook wel Koningsdiep wordt genoemd. Het hedendaagse Opsterland kenmerkt zich onder andere door de fraaie bossen rond Beetsterzwaag, Olterterp, Wijnjewoude en Bakkeveen. Maar karakteristiek voor het Opsterland van zo`n 200 à 250 jaren geleden zijn die bossen niet.

Plaatsen en taal

De gemeente Opsterland telt zestien officiële kernen (dorpen). De hoofdplaats is Beetsterzwaag. De dorpen kennen twee namen, een Nederlandse en een Friese, waarvan de Nederlandse varianten de officiële namen zijn, met uitzondering van Jonkersland. In de kleine en middelgrote kernen is Fries de voertaal, al is de laatste decennia het gebruik van het Nederlands toegenomen.

Dorpen

Aantal inwoners per dorpsgebied op 1 januari 2015:

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners
Gorredijk	De Gordyk	7.384
Ureterp	Oerterp	4.865
Beetsterzwaag	Beetstersweach	3.556
Wijnjewoude	Wynjewâld	2.056
Bakkeveen	Bakkefean	1.908
Nij Beets	Nij Beets	1.678
Tijnje	De Tynje	1.573
Lippenhuizen	Lippenhuzen	1.361
Langezwaag	Langsweagen	1.074
Terwispel	Terwispel	1.025
Frieschepalen	Fryske Peallen	1.000
Siegerswoude	Sigerswâld	829
Hemrik	De Himrik	749
Luxwoude	Lúkswâld	441
Jonkersland	Jonkerslân	278
Olterterp	Olterterp	81
	Totaal	29.858

Bron: Gemeentegids 2015 - 2016

Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Allardsoog (Allardseach) Oud Beets (Ald Beets) Grootwijngaarden (Grut Wyngaarden) Haneburen (Hanebuorren)

Heidehuizen (Heidehuzen) Hemrikerverlaat (Himrikerfallaat) Klein Groningen (Lyts Grins) Kortezwaag (Koartsweagen)

Nieuwe Vaart (Nije Feart) Selmien Sparjebird (Sparjeburd) Uilesprong (De Ulesprong)

Ureterp aan de Vaart (Oerterp oan de Feart) Vosseburen (Foskebuorren) Wijnjeterpverlaat (Weinterpfallaat)

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Opsterland bestaat uit 21 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij	1998	2002	2006	2010	2014
Opsterlands Belang	4	6	6	6*	6
PvdA	6	5	7	5	4
CDA	5	4	3	4	3
VVD	2	2	1	2	2
ChristenUnie	1	2	2	2	2
Opsterlanders	-	-	1	2	1
D66	1	-	-	1	1
LBO / BAS	-	-	-	1*	1
FNP	1	1	1	-	1
Totaal	21	21	21	23	21

De coalitie voor de periode 2014 - 2018 bestaat uit Opsterlands Belang, CDA en ChristenUnie en D66. Deze partijen vertegenwoordigen 12 van de 21 raadszetels.

College van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders bestaat per mei 2014 uit:

• Burgemeester Ellen van Selm (D66)
• Wethouder Piet van Dijk (Opsterlands Belang)
• Wethouder Wietze Kooistra (CDA)
• Wethouder Rob Jonkman (ChristenUnie)

Stemgedrag Tweede Kamerverkiezingen

Stemgedrag Opsterland Tweede Kamerverkiezingen
Partij	1994	1998	2002	2003	2006	2010	2012	2017
VVD	14,8%	16,1%	13,5%	13,4%	11,4%	15,6%	19,2%	17,1%
CDA	21,2%	21,1%	26,4%	26,3%	23,2%	15,4%	11,5%	16,7%
SP	0,6%	3,4%	5,7%	5,9%	16,9%	11,3%	9,6%	11,9%
D66	11,9%	7,6%	4,3%	2,9%	1,3%	4,4%	5,1%	9,9%
PvdA	35,1%	36,6%	23,7%	36,5%	30,6%	27,0%	34,8%	9,7%
LPF* / PVV	--	--	10,8%*	-	2,4%	9,3%	6,0%	9,4%
GroenLinks	3,5%	6,4%	6,7%	4,7%	3,8%	6,5%	2,2%	8,4%
ChristenUnie	--	--	6,4%	5,2%	8,1%	7,7%	7,3%	7,3%
50+	--	--	--	--	--	--	0,8%	2,6%
PvdD	--	--	-	0,2%	1,2%	0,9%	1,3%	2,5%
SGP	0,4%	0,4%	0,6%	0,6%	0,6%	0,8%	1,3%	1,4%
FvD	--	--	--	--	--	--	--	1,3%
Opkomstpercentage	82,3%	79,2%	82,4%	85,1%	84,5%	77,2%	77,7%	82,5%

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Opsterland
• Lijst van oorlogsmonumenten in Opsterland

Geboren in Opsterland

• Dirkje Postma (1951), hoogleraar Pathofysiologie en winnares van de Aletta Jacobsprijs 1995
• S.A. Veenstra (1893-1981), architect
• Gerrit Roorda (1890-1977) politicus, Fries statenlid

Zusterplaatsen

• Ra'annana (Israël)

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
	Smallingerland	Marum GR
		Leek GR
Heerenveen	Ooststellingwerf	Noordenveld DR

Zie de categorie Opsterland van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Opsterland
Steden, dorpen en gehuchten: Bakkeveen · Beetsterzwaag · Frieschepalen · Gorredijk · Hemrik · Jonkersland · Langezwaag · Lippenhuizen · Luxwoude · Nij Beets · Olterterp · Siegerswoude · Terwispel · Tijnje · Ureterp · Wijnjewoude Buurtschappen: Allardsoog · Grootwijngaarden · Haneburen · Heidehuizen · Hemrikerverlaat · Klein Groningen · Kortezwaag · Nieuwe Vaart · Oud Beets · Selmien (West Selmien + Oost Selmien) · Sparjebird · Uilesprong · Ureterp aan de Vaart · Vosseburen · Wijnjeterpverlaat Friesland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten

53° 0′ NB, 6° 4′ OL