Portaal:Zwitserland/Uitgelicht

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Deze pagina geeft een overzicht van alle uitgelichte artikels en/of afbeeldingen op het portaal Zwitserland. Voor elke maand van het jaar is er zo'n artikel en/of afbeelding. Voel u vrij om deze te bewerken door de bijhorende bewerk-link te volgen.
Uitgelicht deze maand

De overheid in Zwitserland is georganiseerd op een wijze die uniek is in de wereld.

Zwitserland is een natie, die gevormd is uit een verzameling van onafhankelijke staten (kantons), die zowel etnisch, als door de bewoners gesproken taal en religie verschillend zijn. Zwitserland is een bondsstaat, die in 1848 gevormd is uit een los samenwerkingsverband van het Zwitsers Eedgenootschap, de statenbond. Hoewel de verschillende delen van Zwitserland zo verschillend zijn, gaat de samenwerking toch goed. Dit heeft 2 oorzaken:

  • De directe democratie. Het volk kan met een initiatief of een referendum direct invloed uitoefenen op de regering van het land.
  • Het federalisme. In het systeem van Zwitserland kunnen de kantons veel invloed op de regering van de bondsstaat uitoefenen. Kantons zijn ook heel zelfstandig, bijvoorbeeld ze heffen zelf belasting en hebben een eigen wetssysteem en rechtspraak.

In Zwitserland is de gemeente met zijn inwoners het belangrijkst, daarna komt het kanton, en als laatste de centrale overheid.

(lees verder)

Ga naar maand

Januari - Februari - Maart - April - Mei - Juni

Juli - Augustus - September - Oktober - November - December


Januari

Bern (Duits: Bern; Bernduits: Bärn; Frans: Berne; Italiaans: Berna; Reto-Romaans: Berna) is de bondsstad van Zwitserland en hoofdstad van het kanton Bern. Bern telt 123.466 inwoners (2009) en is daarmee vierde stad van het land na Zürich, Genève en Bazel. De oude binnenstad van Bern is opgenomen in de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Hoewel Bern de hoofdstad van Zwitserland is, heeft Zwitserland eigenlijk geen hoofdstad. Bern is officieel de Bondsstad. Toen op 28 november 1848 Bern, als navolging van de omvorming van de Zwitserse statenbond tot bondsstaat, tot bondsstad werd gekozen, waren er drie kandidaat-steden. Zürich, toen al de economisch sterkste stad van Zwitserland, werd, juist om Zürichs positie niet nog meer te versterken, niet gekozen. Luzern was de derde kandidaat, maar had als nadeel dat het bij de Sonderbund-oorlog bij de afvallige kantons hoorde, iets wat uiteraard niet beloond kon worden.

(lees verder)


[bewerk]

Februari

Het Oude Eedgenootschap (Duits: Alte Eidgenossenschaft), soms ook de oude Zwitserse Confederatie genoemd, was de voorloper van de moderne bondsstaat Zwitserland. Het was een confederatie van Zwitserse kantons die feitelijk heeft bestaan tussen het einde van de 13e eeuw en 1798, het jaar waarin de Eerste Franse Republiek een inval in het gebied deed. De Helvetische Republiek werd daarop gesticht, die slechts een paar jaar standhield. Zwitserland ontwikkelde zich in de tijd daarna gaandeweg verder tot de federale staat die het nu is.

In het Duits wordt de term Alte Eidgenossenschaft vaak gebruikt met betrekking tot de hele voorgeschiedenis van het huidige Zwitserland tot aan het jaar 1848. De oprichting van het Oude Eedgenootschap was feitelijk het resultaat van een verbond tussen een aantal gemeenten in de Centrale Alpen dat voornamelijk tot doel had de vrije handel te vereenvoudigen en de onderlinge vrede te bewaren.

(lees verder)


[bewerk]

Maart
Monument voor Willem Tell te Altdorf rond 1900

Willem Tell zou aan het begin van de 14e eeuw hebben geleefd in Zwitserland en werd vooral bekend door het gelijknamige toneelstuk van Friedrich Schiller en de opera van Gioacchino Rossini. Evenals z'n Engelse 'collega' Robin Hood is Tell's avontuurlijk leven vaak verfilmd, ook als erop voortbordurende televisieserie.

Er is geen enkel bewijs dat Willem Tell daadwerkelijk heeft bestaan. De eerste vermelding van de legende stamt uit 1569 in het Chronicum Helveticum van de Zwitserse historicus Aegidius (of Gilg) Tschudi over de jaren 1000 - 1470. Onderzoekers hebben echter geconstateerd dat het Chronicum deels op zorgvuldig verzamelde documenten, maar ook op fantasie berustte. Het verhaal van Willem Tell past perfect in de onafhankelijkheidsstrijd van Zwitserland en zijn landsknechten sinds 1291.

(lees verder)


[bewerk]

April

De overheid in Zwitserland is georganiseerd op een wijze die uniek is in de wereld.

Zwitserland is een natie, die gevormd is uit een verzameling van onafhankelijke staten (kantons), die zowel etnisch, als door de bewoners gesproken taal en religie verschillend zijn. Zwitserland is een bondsstaat, die in 1848 gevormd is uit een los samenwerkingsverband van het Zwitsers Eedgenootschap, de statenbond. Hoewel de verschillende delen van Zwitserland zo verschillend zijn, gaat de samenwerking toch goed. Dit heeft 2 oorzaken:

  • De directe democratie. Het volk kan met een initiatief of een referendum direct invloed uitoefenen op de regering van het land.
  • Het federalisme. In het systeem van Zwitserland kunnen de kantons veel invloed op de regering van de bondsstaat uitoefenen. Kantons zijn ook heel zelfstandig, bijvoorbeeld ze heffen zelf belasting en hebben een eigen wetssysteem en rechtspraak.

In Zwitserland is de gemeente met zijn inwoners het belangrijkst, daarna komt het kanton, en als laatste de centrale overheid.

(lees verder)


[bewerk]

Mei

De Zwitserse frank is de munteenheid van Zwitserland en Liechtenstein.

De frank (Duits: Franken, Frans en Reto-Romaans: franc, Italiaans: franco) is verdeeld in 100 Rappen (Duits: ein Rappen, zwei Rappen of zwei Rappens), Frans: centime, Italiaans: centesimo, Reto-Romaans: rap).

De officiële naam van Zwitserland ("Zwitsers Eedbondgenootschap") wordt op de munten in het Latijn (Confoederatio Helvetica) geschreven, zodat geen van de vier officiële talen van Zwitserland tekort wordt gedaan. De munten van 1 en 2 rappen worden sinds ca. 1978 niet meer gebruikt; hoewel de munt van 1 rappen officieel betaalmiddel bleef, werden alle prijzen afgerond op 5 rappen. (lees verder)


[bewerk]

Juni

Zwitserland is geen lid van de Europese Unie, maar is economisch wel erg afhankelijk van de EU. Het lidmaatschap van de EU is sinds de regeringsperiode 2003-2007 geen specifiek doel van de regering meer. Zwitserland is omringd door de EU. Meer dan 900.000 EU-burgers leven en werken in Zwitserland. Meer dan 60% van de Zwitserse export gaat naar de EU en ongeveer 80% van de import naar Zwitserland komt uit de Europese Unie.

De toetreding van Zwitserland tot de EVA in 1960 en een vrijhandelsakkoord tussen Zwitserland en de Europese Gemeenschap in 1972 vormde de basis voor de relaties tussen de EU en Zwitserland. De houding van Zwitserland ten opzichte van de EU wordt gedeeltelijk geregeld in de bilaterale verdragen tussen Zwitserland en de EU. Door deze bilaterale verdragen is er al heel veel Europese wetgeving in Zwitserland geïmplementeerd.

(lees verder)


[bewerk]

Juli

Jonas Furrer (Winterthur, 3 maart 1805 - Bad Ragaz, 25 juli 1861) was een Zwitsers politicus. Hij was een van de grondleggers van de moderne Zwitserse bondsrepubliek en de eerste bondspresident van het moderne Zwitserland, dat ontstond na de Sonderbund-oorlog in 1848. Jonas Furrer kwam uit kanton Zürich, alwaar hij zijn politieke carrière in 1834 als lid van de Grote Raad van het kanton begon. Jonas Furrer was gedurende 5 jaren Zwitsers bondspresident. In 1830 trad hij toe tot vrijmetselaarsloge Akazia in zijn geboortestad.

(lees verder)


[bewerk]

Augustus
Wijngaarden in Sion

De wijnbouw in Zwitserland concentreert zich voornamelijk rondom het Meer van Genève in kanton Vaud en Genève, in het merendistrict rondom het meer van Neuchâtel in de kantons Neuchâtel, Bern en Fribourg, in het kanton Wallis en in het kanton Ticino. Ongeveer 0,2% van alle wijn in de wereld wordt in Zwitserland geproduceerd.

Andere, minder belangrijke, wijnbouw treft met aan in de kantons Thurgau, Sankt Gallen, Zürich, Schaffhausen, Aargau, Basel-Landschaft, Graubünden en bij het meer van Thun in Bern. (lees verder)


[bewerk]

September

Zürich (Zwitserduits Züri; Italiaans Zurigo; Retoromaans Turitg; Latijn Turicum) is de grootste stad van Zwitserland en is hoofdstad van het kanton Zürich. Zürich ligt aan de rivier de Limmat en de Sihl, in een breed dal aan het meer van Zürich (Zürichsee). Het gebied is al meer dan tweeduizend jaar bewoond. Zürich is het economisch centrum van Zwitserland. Alle belangrijke banken hebben hier een vestiging. De Zwitserse beurs is hier gevestigd, en tevens is het de handelsplaats voor goud in de wereld.

Zürich staat ook bekend als plaats voor vrijdenkers. Lenin verbleef hier in de tijd voor de revolutie in Rusland, en het dadaïsme is hier ontstaan. Zowel de Ierse schrijver James Joyce als de Duitse Nobelprijswinnaar Thomas Mann liggen in Zürich begraven. Op cultureel gebied zijn er vele musea. Met name het Kunsthaus heeft een breed erkende collectie.

Belangrijke gebouwen zijn de Grossmünster, het Kunsthaus Zürich, de ETH en Universiteit en het Heidi Weber Haus van de Zwitserse architect Le Corbusier.

Het grootste jaarlijks terugkerende evenement is de Street Parade, op de tweede zaterdag in augustus. (lees verder)


[bewerk]

Oktober
19e eeuws schilderij over Winkelried’s daad, door Konrad Grob.

Arnold von Winkelried of Arnold Winkelried is een legendarisch figuur uit de Zwitserse geschiedenis. Hij zou volgens 16e-eeuwse histografie een cruciale rol hebben gespeeld in de slag bij Sempach, waarbij in 1386 de troepen van de Oude Eedgenootschap het leger van Leopold III van Oostenrijk versloegen.

Volgens de legende, kon het Zwitserse leger aanvankelijk niet door de dichte linies van het leger van Leopold III heen breken. Winkelried zou hierop hebben uitgeroepen dat hij een opening in de linie zou maken, waarna hij zichzelf bovenop de pieken van de voorste soldaten wierp. Zo ontstond een kleine opening in de linie, waarlangs de Zwitsers konden aanvallen.

(lees verder)


[bewerk]

November
De Bondsbrief van 1291

Het grondgebied van Zwitserland is sinds 1979 verdeeld in 26 kantons die de deelstaten van de federatie vormen. De bondsstaat Zwitserland is ontstaan doordat drie staatjes, de oerkantons, in 1291 hun samenwerking bezegelden. In de loop van de eeuwen zijn de indeling en de staatsrechtelijke verhoudingen tussen de gebieden vaak gewijzigd.

Elk kanton heeft zijn eigen grondwet, parlement (veel eenkamerparlementen van 58 tot 200 zetels), regering en rechtbanken. In sommige kantons houdt men openbare algemene vergaderingen, de Landesgemeinden, waarop alle volwassenen van het dorp of het kanton mogen deelnemen (directe democratie) aan het openbaar debat en meestemmen over de genomen beslissingen.

(lees verder)


[bewerk]

December

De Glarner-overschuiving (Duits: Glarner Hauptüberschiebung; Engels: Glarus-thrust) is een grote overschuiving in de Alpen van oostelijk Zwitserland. Langs de overschuiving zijn de Helvetische Dekbladen over het Aarmassief en het Infrahelveticum over meer dan 100 km naar het noorden geschoven. Daarbij zijn oudere Permo-Triassische gesteenten van de Verrucanogroep over jongere kalksteen uit het Jura en Krijt en Paleogene flysch komen te liggen.

De Glarner-overschuiving dagzoomt vanwege de horizontale oriëntatie en het grote reliëf over een groot gebied in de kantons Glarus, Graubünden en Sankt Gallen. Bekende ontsluitingen zijn in de Tschingelhörner tussen Elm en Flims (in dezelfde bergwand bevindt zich ook het Martinsloch) en bij Lochsite, niet ver van de stad Glarus. In 2008 werd het tektonisch landschap van Serdona door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst.

(lees verder)


[bewerk]