Warga
Plaats in Nederland
 | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  Friesland
| ||||
| Gemeente |  Leeuwarden
| ||||
| Coördinaten | 53° 9′ NB, 5° 51′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2020) | 1.795[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9005 | ||||
| Netnummer | 058 | ||||
| Woonplaatscode | 2539 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N31 | ||||
Foto's
| |||||
| |||||
| Dorpsbeeld | |||||
| |||||
| De Palmabrug | |||||
| |||||
Warga (officieel, Fries: Wergea) is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland.
Het ligt ten noorden van Grouw en ten zuiden van de stad Leeuwarden, tussen Swichum en Wartena. Door het dorp stroomt de Wargaastervaart, met ook een aantal havens eraan. Aan het noordelijke dorpsgebied loopt de N31. Niet ver van het dorp, ten zuidoosten ligt het Nationaal Park De Alde Feanen.
In 2020 telde het dorp 1.795 inwoners. Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Angwier, Domwier en Naarderburen. Aan de zuidwestkant van de dorpskern ligt de droogmakerij Wargaastermeer, dat ook wel een eigen gemeenschap vormt.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Warga is ontstaan op een terp te midden van de meren het Wargastermeer, het Jorniahuistermeer en het Hempensermeer. De bewoonde terp bleef in het begin relatief klein maar de 15e eeuw groeide het tot een groter dorp uit.
Het werd dan ook meer een vaartdorp, maar was ook over land te bereiken. In de 12e eeuw werd de plaats vermeld als Wartengahe in een kopie van een document van 944. In 1441 werd het vermeld als Werraga, in 1465 als Warraghae, in 1474 als Warregae en in 1579 als Werrega. De plaatsnaam duidt op het feit dat het dorp (ga) was van of gesticht door de persoon Warte.
Tot de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte Warga deel uit van de toenmalige gemeente Idaarderadeel, die toen opging in de gemeente Boornsterhem. Op 1 januari 2014 is deze gemeente opgeheven, waarop Warga onderdeel is geworden van de gemeente Leeuwarden.
In 1989 werd door de gemeente Boornsterhem de officiële naam van de plaats gewijzigd in het Friestalige Wergea. In de gemeente Leeuwarden zijn de Nederlandse plaatsnamen de officiële, behalve voor de plaatsen die werden overgenomen van de opgeheven gemeente Boornsterhem, waarbij de officiële status van de Friestalige namen werd gehandhaafd.
Beschermd dorpsgezicht[bewerken | brontekst bewerken]
Verder is een deel van Warga een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp 17 rijksmonumenten.
Kerken[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp kent een drietal kerken, de Sint Martinuskerk uit 1863, de hervormde kerk uit 1877 en de doopsgezinde kerk De Gele Eker uit 1863.
De Gele Eker
Molen[bewerken | brontekst bewerken]
Bij Warga staan twee poldermolens, de Hempenserpoldermolen en een paaltjasker.
Sport[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp kent de multisportvereniging UDI (gymnastiek en volleybal), de Tennisvereniging Warga, de kaatsvereniging 't Oosten, de voetbalvereniging VV Warga, de watersportvereniging WWS en ijsclub De Wergeaster Reed.
Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp heeft zowel een eigen dorpshuis Us Doarpshûs geheten, als het Multifunctioneel Centrum De Bidler, in de voormalige hervormde kerk. Het dorp kent verder het kinderkoor Sjong en de toneelvereniging Halbertsma.
Jaarlijks vindt ook het openluchtspel plaats in het dorp.
Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp heeft een eigen basisschool, de IBS de Twamester
Bevolkingsontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]
| 1999 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2012 | 2018 | 2019 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1711 | 1669 | 1638 | 1588 | 1598 | 1615 | 1622 | 1611 | 1640 | 1660 | 1700 | 1710 |
Bekende (ex-)inwoners[bewerken | brontekst bewerken]
Warga is ook bekend geworden door de schrijfster Nienke van Hichtum, die het boek Afke's tiental heeft geschreven. Een beeldhouwwerk, gemaakt door Suze Boschma-Berkhout, voorstellende het kinderrijke Wargaaster gezin van Sjoerd en Harmke Feenstra-Tuinstra, dat als voorbeeld diende voor het boek, is in het centrum te vinden.
Johan van der Veen en Mirjam Timmer van Twarres komen uit Warga.
Geboren in Warga[bewerken | brontekst bewerken]
- Reijnold Popma van Oevering (gedoopt 1692), kerkmusicus
- Minne Hoekstra (1884-1941), dominee, schaatser (winnaar van de eerste officiële Elfstedentocht).
- Harm de Boer (1887-1941), onderwijzer, propagandist en politicus
- Barend van der Veen (1908-1984), schaatser
- Wopkje Kooistra (1924-2017), schaatser
- Meindert Bylsma (1941-), schrijver en dichter
- Jan Brander (1946-), amateurwielrenner, houder UCI werelduurrecord 60+
- Rinske Zeinstra, (1947-2006), schaatser
- Jaap Lodewijks (1952-2015), journalist en auteur
- Anneke Zeinstra (1953-), schaatser
Overleden in Warga[bewerken | brontekst bewerken]
- Johannes Henricus Nieuwold (1737-1812), predikant en pedagoog.
- Jehannes Ytsma (1957-2005), taalsocioloog
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Zie de categorie Wergea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
