Wikipedia:Taalcafé/Archief/202012

Kan het niet vinden

Ik kwam een woord tegen dat niet in mijn VanDale's woordenboek staat en nu als categorie wordt voorgesteld: Toponomie. Weet iemand hier iets over? VanBuren (overleg) 17 nov 2020 13:41 (CET)

Toponymie? Encycloon (overleg) 17 nov 2020 13:42 (CET)

Ach, natuurlijk. Dank. VanBuren (overleg) 17 nov 2020 14:23 (CET)

Südschleswigsche(r) Wählerverband

Omdat de pagina zelf maar vier volgers blijkt te kennen: hier vraag ik me af of het klopt dat de naam niet gelijk is aan de titel. (En dan ook nog eens: als het in het Duits klopt, horen wij dat in het Nederlands dan ook te doen?) Inbreng wordt gewaardeerd. Mvg, Encycloon (overleg) 3 nov 2020 22:15 (CET)

Ik heb hier een boek waarop staat "Das wohltemperierte Klavier". En op de titelpagina staat "wohltemperiertes Klavier". Dat klopt helemaal, schrijf je geen lidwoord dan komt er een s achter het bijvoeglijk naamwoord.

Ook in het Nederlands kan het zo ingewikkeld zijn.

Nu zal ik over het Duits verder geen uitspraak doen, maar in het Nederlands kan een lidwoord impliciet zijn, vooral in krantenkoppen. Bijvoorbeeld "Parade op Rode Plein". Door "Rode" i.p.v. "Rood" te schrijven, geeft men aan dat er een lidwoord is weggelaten. Handige Harrie (overleg) 4 nov 2020 12:02 (CET)

Dat het in het Duits klopt, snap ik inmiddels - ook met dank aan Hoopje. Maar wat betekent dit dan voor de eigennaam in het Nederlands, verandert die ook, zoals de andere taal het doet, of blijft de naam hetzelfde, zoals in het Nederlands bij Rode Plein / het Rode Plein?

(Het Rode Plein blijkt overigens een Hollandse taalfout te zijn.) Encycloon (overleg) 4 nov 2020 12:29 (CET)

Ook gevraagd aan de Taalunie, en zij geven aan dat de tendens is om één vorm te kiezen (vaak de eerste naamval zoals Französischer Dom) en die dan consequent te gebruiken.

Is er bezwaar tegen om deze tendens te volgen? Encycloon (overleg) 11 nov 2020 15:01 (CET)

Inmiddels door mij in de Spellinggids opgenomen. Encycloon (overleg) 17 nov 2020 22:24 (CET)

Overname uit het Groene Boekje

Ter info: op Overleg sjabloon:Bronvermelding Groene Boekje heb ik het (auteursrechtelijke) bestaansrecht van dit sjabloon ter discussie gesteld. Encycloon (overleg) 18 nov 2020 23:50 (CET)

Confirmation bias

Graag zou ik het artikel Confirmation bias willen aanmaken op de Nederlandse Wikipedia. Hiervoor heb ik verschillende Engelse bronnen bij de hand. Zou iemand weten wat de correcte Nederlandse naam is voor dit onderwerp? Is een vrije vertaling als Voorkeur voor bevestiging gewenst, of is het verstandiger het bij de Engelse term Confirmation bias te houden? TheBartgry (overleg) 16 nov 2020 13:56 (CET)

Bias is een nederlands woord. Volgens mij is er niet echt een vertaling gangbaar. Ik denk dat Confirmation bias het veiligst is, tenzij aangetoond kan worden dat meer nederlandstalige aanduidingen daadwerkelijk in gebruik zijn. Zie ook Cognitieve bias. — Zanaq (?) 16 nov 2020 15:35 (CET)

Ik kom bevestigingsvooroordeel meerdere keren tegen als een gebruikelijke uitdrukking. VanBuren (overleg) 17 nov 2020 13:34 (CET)

Dat klinkt zeer plausibel en lijkt zeer aanvaardbaar. Noem wel de engelse term ook vetgedrukt in de inleiding als synoniem, en leg een redirect aan, want de engelse term is ook zeer gangbaar. (Ik heb de tracking codes wel even uit je link verwijderd.) — Zanaq (?) 17 nov 2020 13:45 (CET)

Dank voor de linkopschoning. VanBuren (overleg) 17 nov 2020 14:24 (CET)

Dank VanBuren, die resultaten zien er overtuigend uit. TheBartgry (overleg) 17 nov 2020 17:54 (CET)

Ik heb de pagina aangemaakt en bovenstaande verzoeken meegenomen. Tijdens het schrijven merkte ik op dat ook de naam bevestigingsbias veel wordt gebruikt in Nederlandse teksten. Het is moeilijk te zeggen welke variant het meest gangbaar is, dus ik heb gekozen voor de constructie die jullie voorstelden. TheBartgry (overleg) 20 nov 2020 20:19 (CET)

Op drie na grootste taalgroep: Dravidisch?

De Dravidische taalgroep is qua aantal sprekers (ca 175 miljoen) de vierde naar grootte in de wereld, werd er in 2003 in het nieuwe artikel Dravidische talen geschreven door een ip-er en dat staat er nog steeds, al is de formulering aangepast. Taalfamilie zal wel bedoeld zijn en met sprekers zal misschien wel moedertaalsprekers bedoeld zijn, maar ik geloof er geen snars van. Zonder expertise haal ik uit het overzicht van de taalfamilies zo zes groepen met meer dan 175 miljoen moedertaalsprekers: Chinese talen, Germaanse talen, Romaanse talen, Afro-Aziatische talen, Turkse talen en Austronesische talen. Volgens het Engelse artikel hebben de Dravidische talen 215 miljoen sprekers, waarmee ze de Turkse talen op de hielen zitten, maar bij de andere die ik noemde lijkt deze familie niet in de buurt te komen.

Zijn er interpretaties en taalindelingen mogelijk waarin de gewraakte bewering waar is? Wie voelt zich bekwaam om dit te schrappen of te vervangen door iets beters? — bertux 22 nov 2020 20:58 (CET)

Laten we eerst en vooral niet de fout maken om taalfamilies en andere indelingen/categorien door elkaar te halen. Austronesische talen vormen een taalfamilie, Germaanse talen en Romaanse talen horen beide tot de Indo-europese taalfamilie. Chinese talen horen tot de Sino-tibetaanse taalfamilie. Dit is geen antwoord op je vraag maar wel essentieel om de vergelijking zuiver te houden, imho. Pvanvelzen (overleg) 23 nov 2020 07:16 (CET)

Tussenvoegsels in anderstalige achternamen

Vooralsnog ontbreekt op Wikipedia:Spellinggids#Personen een instructie over tussenvoegsels in anderstalige familienamen waar geen voornaam of voorletters voor staan, waar ik graag verandering in zou willen brengen.

De Taalunie geeft hiervoor twee mogelijkheden, namelijk overal het tussenvoegsel met een hoofdletter ('Nederlandse' manier) of afhankelijk van taal van oorsprong ('Belgische' manier, donorprincipe). Gezien de reacties op deze peilingsvraag, waar 'afhankelijk van nationaliteit' sterk de voorkeur had, lijkt het mij meer voor de hand te liggen om voor de tweede manier te kiezen. Wat vinden jullie? Encycloon (overleg) 20 nov 2020 23:29 (CET)

Zijn hier nog meningen over? Anders zet ik er voorlopig wel neer dat beide manieren mogen, zolang het binnen een artikel maar consistent gebeurt. Encycloon (overleg) 28 nov 2020 12:00 (CET)

De Villepin, de Villepin of Villepin?

In het specifieke geval van Dominique de Villepin blijkt er nog een derde manier mogelijk: Villepin. Afgaand op deze bewerkingssamenvatting lijkt dat in ons artikel gebaseerd op een regel in het Frans, maar heeft de Taalunie dat dan over het hoofd gezien? Encycloon (overleg) 20 nov 2020 23:29 (CET)

Is dit niet de "adellijke de" ? Johanraymond (overleg) 22 nov 2020 20:50 (CET)

Nee, burgers met een familiewapen. –bdijkstra (overleg) 22 nov 2020 21:02 (CET)

Aha, als ik dit goed begrijp (geschreven door fr:Jean-Pierre Lacroux), is er in het Frans verschil tussen

• Eénlettergrepige / meerderlettergrepige familienamen.
• 'Losse' familienaam / familienaam met functie, titel, graad, etc. ervoor.

Het is dus premier de Villepin sprak maar Villepin sprak. Encycloon (overleg) 27 nov 2020 14:29 (CET)

Lachy Doley IPA

Vorig weekend heb ik mogen genieten van de Nacht van de popmuziek. Er werd onder andere een optreden van Lachy Doley getoond. De Engelse uitspraak van Don Leo laat soms te wensen over. Zo sprak hij de voornaam uit als "letsjie" terwijl het eerder "lukkie" moet zijn, als in het Engelse "lucky". Ik wil dit in het artikel uitleggen, met behulp van het Sjabloon:IPA. Maar ik weet niet welke symbolen ik precies moet gebruiken. Zo zal "ʌ" in de buurt komen van de "a", maar net niet helemaal. Wie kan mij een eindje op weg helpen? hiro the club is open‍ 22 nov 2020 12:09 (CET)

Ik zou het toch houden op /ˈlʌki/, al klinkt de uitspraak van de a in dit ene fragment inderdaad iets ronder. Marrakech (overleg) 22 nov 2020 15:46 (CET)

Toch maar voor /'lɒki/ gekozen, de ɒ komt dichter in de buurt. hiro the club is open‍ 22 nov 2020 22:48 (CET)

Op en:Lachlan (name) gebruiken ze /ˈlɒkɪ/. –bdijkstra (overleg) 27 nov 2020 14:41 (CET)

In de video hoor ik Lachy zijn eigen naam uitspreken met i in plaats van ɪ. hiro the club is open‍ 28 nov 2020 12:12 (CET)

Zwartepieten

Ik mis wel eens een memo, maar weet iemand of het werkwoord en spelletje zwartepieten (link, link) en de uitdrukking iemand de zwartepiet toespelen nog p.c. zijn? Wutsje 30 nov 2020 15:00 (CET)

Ja, goeie vraag. Allereerst maar eens een verrassende ontdekking, die ik na grondig bronnenonderzoek deed: deze zwartepiet, uit het kaartspel dus, is eigenlijk een roetveegpiet avant la lettre! De Dikke Van Dale definieert het kaartspel zwartepieten al minstens drie decennia als een "kaartspel waarbij schoppenboer ‘zwartepiet’ heet en klaverenboer verwijderd is, en waarbij telkens gelijke kaarten opgespeeld worden tot ‘zwartepiet’ overblijft; wie deze kaart heeft, heeft verloren, moet betalen of krijgt dan een zwarte streep (met gebrande kurk) onder zijn neus of over zijn gezicht". Geen volledig zwart geschminkt gezicht dus, doch slechts een zwarte streep! Als we voor het gemak maar even vergeten dat die mislukte landschapsschilder uit Braunau am Inn ook een zwart streepje onder zijn neus had, moeten we haast wel concluderen dat deze kaartspelzwartepiet altijd al een roetveegpiet was. En aangezien de uitdrukking elkaar de zwartepiet toespelen, met de betekenis "voortdurend proberen elkaar de schuld te geven", volgens mijnheer Van Dale haar oorsprong vindt in ditzelfde kaartspel, kunnen we tevens concluderen dat we elkaar eigenlijk altijd al de roetveegpiet toespeelden.

De onderliggende vraag is derhalve: is de roetveegpiet politiek correct? Die vraag is moeilijker te beantwoorden. Volgens een kakelvers artikel in het clubblad van politiek correct Nederland, OneWorld, zou de actiegroep Kick Out Zwarte Piet een warm voorstander van de schoorsteenvariant zijn, maar Quinsy Gario vindt de roetveegpiet nu juist weer een schijnoplossing. Hoe onbevredigend ook, het uiteindelijke antwoord moet ik je dus schuldig blijven. — Matroos Vos (overleg) 1 dec 2020 04:14 (CET)

Ik weet mijn hele leven al niet beter dan dat Zwarte Piet vooral zwart is van de roet – of mijn geheugen moet me ernstig in de steek laten. Het spelletje zwartepieten kan natuurlijk zeker niet in de ban, en de uitdrukking de zwartepiet toespelen evenmin. Wat is er eigenlijk tegen zwart? We hebben ook al ooit het probleem van de negerzoen gehad – het houdt niet op. Je moet ontzettend oppassen dat Wikipedia geen censuur gaat toepassen en de geschiedenis uitwist. 'Zwart' is vooral een grotemensenprobleem; kinderen vinden Zwarte Piet helemaal geen probleem. Nog nooit een racistische kleuter tegengekomen, tenzij die is opgevoed in een neonazistisch gezin of door de Ku Klux Klan. ErikvanB (overleg) 1 dec 2020 04:29 (CET)

Zie dit vooral niet te donker in, het was gewoon een vraag. Wutsje 1 dec 2020 04:36 (CET)

Het mooie van zwart is nu juist dat het geen licht reflecteert. ErikvanB (overleg) 1 dec 2020 04:39 (CET)

Hmm, er zijn toch wel degelijk kindertjes die een probleem hebben met Zwarte Piet. Zelfs onze gevederde vriend Pino weet dit al heel lang, om precies te zijn sinds 1987, na een verhelderend gesprek met tante Gerda. — Matroos Vos (overleg) 1 dec 2020 05:26 (CET)

Geografie of aardrijkskunde

We hebben momenteel 76 artikelen met een kopje "Aardrijkskunde" en meer dan 76 000 met een kopje "Geografie". Volgens WikiWoordenboek en de gratis Van Dale zijn de termen synoniem, maar volgens mijn taalgevoel kan je wel spreken van de geografie van een (geografisch) onderwerp maar niet van de aardrijkskunde ervan. Klopt dit gevoel? –bdijkstra (overleg) 4 dec 2020 13:33 (CET)

Aardrijkskundig is een goed Nederlands woord, dat volgens mij synoniem is aan  geografisch. Toch gebruik ik het woord geografisch in sommige waar  aardrijkskundig mij kriebels zou bezorgen.  Aardrijkskundige naam vind ik bijvoorbeeld raar klinken, net als natuurkundige naam, terwijl ik met scheikundige naam geen probleem heb. Het zal allemaal erg subjectief zijn; ik kan geen objectieve reden bedenken om een van de twee de voorkeur te geven. De zinsnede een aardrijkskundig onderwerp voelt wel goed voor mij — bertux 4 dec 2020 18:35 (CET)

Wat plaatsaanduiding (toponiemen) betreft zou ik dan weer topografisch gebruiken. --Theo Oppewal (overleg) 9 dec 2020 15:20 (CET)

Actief sinds 1998,

Bij de dames van K3 kwam ik deze zin tegen. Naast dat het op een verkeerd onderwerp sloeg, lijkt zo'n zinsdeel me ook een anglicisme. Klopt dat? Encycloon (overleg) 10 dec 2020 10:47 (CET)

Ja. Terwijl het taalgebruik is dat me tegen de borst stuit, wil ik de Nederlandse taalgemeenschap toch oproepen om dit na te volgen. In het Engels kun je dingen zo heerlijk bondig zeggen, dat moeten wij ook willen en ik zet me wel over mijn bezwaren heen. Maar anno 2020 is het een anglicisme — bertux 10 dec 2020 13:09 (CET)

Altijd de taalfrik, heb ik er toch te veel moeite mee. Marrakech (overleg) 10 dec 2020 16:55 (CET)

Je eerste drie woorden ervaar ik als een anglicistische zinsnede door de weglating van [zijnde]😋. Misschien is het er ook wel een. Hoe dan ook, iedereen die de veertig voorbij is gebruikt barbarismen die hij in zijn jeugd verre van zich geworpen zou hebben. Zouden Nederlanders gaan samenzweren om de gewraakte constructie massaal te gaan gebruiken, dan zou zelfs een taalfrik er in een kwar‑taal aan gewend zijn en zich erover verbazen dit vroeger wezensvreemd gevonden te hebben; strijdig met de Nederlandse grammatica is de zinsnede immers niet — bertux 10 dec 2020 17:19 (CET)