Zele (gemeente)
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Oost-Vlaanderen
| ||
| Arrondissement | Dendermonde | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
33,28 km² (2022) 69,66% 13,53% 16,81% | ||
| Coördinaten | 51° 4' NB, 4° 2' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
21.501 (01/01/2024) 49,79% 50,21% 646,15 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 20,07% 59,94% 19,99% | ||
| Buitenlanders | 10,87% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Hans Knop (CD&V) | ||
| Bestuur | CD&V en Leefbaarder Zele | ||
| Zetels CD&V Open Vld N-VA-VLAK AF Leefbaarder Zele sp.a |
27 12 6 4 3 2 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 19.902 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 5,69% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 9240 |
Deelgemeente Zele | ||
| Zonenummer | 052 | ||
| NIS-code | 42028 | ||
| Politiezone | Berlare / Zele | ||
| Hulpverleningszone | Oost | ||
| Website | Officiële website | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Dendermonde in de provincie Oost-Vlaanderen | |||
| |||
Zele is een Belgische gemeente in de provincie Oost-Vlaanderen. Het is de hoofdplaats van het gelijknamige kanton, dat ook de gemeente Berlare omvat. Zele ligt tussen de waterlopen Schelde en Durme, en de twee steden Lokeren en Dendermonde. De gemeente telt ruim 21.000 inwoners die Zelenaars worden genoemd.[1]
Geschiedenis
Zele werd circa 800 voor het eerst vermeld toen Karel de Grote het grondgebied schonk aan de abdij van Werden in Duitsland, gesticht door Sint Ludgerus. De monniken bouwden vóór 1141 een proosdij in Zele die volgens de legende in 1452 afgebrand werd samen met het kasteel, de molen en de helft van Zele. In 1699-1704 werd de huidige, barokke Sint-Ludgeruskerk gebouwd.
Zele was in de vorige eeuwen een textielcentrum voor vlas (tot het begin van de 20e eeuw) en voor jute (20e eeuw). Zele was dan een gemeente zoals vele andere in Oost-Vlaanderen met vele cafés, brouwerijen, een distilleerderij, ongeveer 12 molens, en veel landbouwgrond. Op het einde van de 19e eeuw behoorde Zele, samen met buurgemeente Hamme, tot de meest verpauperde van Vlaanderen. Dit hield verband met de misstanden in de plaatselijke nijverheid, die werden toegedekt door de burgerlijke en religieuze overheden. In het bekende A travers la Flandre (Door Arm Vlaanderen) (1901) van de socialist August De Winne wordt over deze uitbuiting gerapporteerd. Verschillende aangrijpende foto's uit het boek werden in Zele genomen.
In de jaren 1960 werd een bedrijvencentrum opgericht voor onder meer glasvezelweven, metaalnijverheid en drukkerijen.
Kernen
De gemeente Zele heeft geen deelgemeenten. Binnen de gemeentegrenzen liggen, naast het centrum, wel nog een aantal kleinere kernen, gehuchten en wijken.
De gemeente telt vier grote buitenwijken[2], namelijk Avermaat in het zuiden, Durmen in het noordoosten, Heikant in het westen en Huivelde-Hansevelde in het oosten. De laatste drie hebben elk hun eigenlijk parochie, meer bepaald Heilig Hart voor Durmen, Sint-Jozef en Sint-Antonius voor Heikant en Sint-Jozef voor Huivelde. In het dorpscentrum, de Sint-Ludgerusparochie, heeft ook de wijk Kouter zijn eigen parochie, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van 7 Weeën.
Andere kleine wijken of gehuchten in de gemeente zijn Bookhamer, Burgemeester Van Ackerwijk, Dijk, Dries, Elst, Hoek, Kamershoek, Langevelde, Meerskant, Mespelaar, Rinkhout, de Schrijverswijk, Stokstraat, de Tuinwijk, Veldeken, Wezepoel en de Zandberg.
Zie ook Zele (wijken)Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bezienswaardigheden
- De barokke Sint-Ludgeruskerk werd gebouwd in 1699-1704 en is geklasseerd. De achthoekige kerktoren, die pas in 1718 voltooid was, is een 59 meter hoge nogal massieve toren die ooit de bijnaam "de wachter van de Schelde" heeft gekregen in een Vlaams boek en "het pronckstuk van den Lande van Dendermonde". De augustijn Jan Vrijeels was de bouwmeester.
- Een kapel en kloostergebouw in de wijk Kouter
- De dekenij en zijn omgeving
- Een fabrikantenwoning van Huib Hoste in de Stationsstraat
- Een villa in de wijk Dijk is als monument beschermd
- Het Hof ten Goede in de wijk Hoek.
- De Lantaarn, gezellig volkscafé
Politiek
Gemeenteraad
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1976 behaalde de CVP nog 34%; bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 was dat voor de CD&V-N-VA teruggevallen tot 23%. De liberale partij behaalde in 1976 17% (PVV) en 37,5% in 2004 (VLD). De socialistische partij BSP behaalde in 1976 13%, bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 slechts 5,9% (sp.a). De met de Volksunie gelieerde plaatselijke partij Zeelse Belangen behaalde in 1976 37% van de stemmen. In 2006 behaalde het Vlaams Belang 15,5% van de stemmen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 behaalde de VLD 12 zetels (+ 4 in vergelijking met 2000), de CD&V/N-VA kreeg 7 zetels (tegenover 8 voor de CVP in 2000), het Vlaams Belang 4 (in 2000 waren er 3 voor Vlaams Blok), de plaatselijke partij Lijst M.A.S.S.A.R.T behaalde 2 zetels, de Zeelse Democratische Belangen (nog 6 zetels in 2000) en de sp.a (2 zetels in 2000) strandden allebei op 1 zetel in 2006.
Burgemeesters
Zie Lijst van burgemeesters van Zele voor het hoofdartikel over dit onderwerp.2007-2012
Onder burgemeester Patrick Poppe (Open Vld) was er een coalitie tussen VLD en de 2 plaatselijke formaties Lijst M.A.S.S.A.R.T en "Zeelse Democratische Belangen".
2013-2018
Burgemeester blijft Patrick Poppe. Hij leidt een coalitie bestaande uit Open Vld, Lijst MASSART, ZDB en sp.a-Groen. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 27 zetels.
2019-2024
In 2019 behaalde CD&V een grote overwinning. De partij mocht dan ook de burgemeester leveren. Hans Knop leidt een coalitie bestaande uit CD&V en Leefbaarder Zele. Schepenen zijn Jos Withofs (CD&V), Francis De Donder (Leefbaarder Zele), Tineke Lootens (CD&V), Pieter Herwege (CD&V), Thomas Bauwens (CD&V), Johan Anthuenis (CD&V).
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij | 10-10-1976[3] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[4] | 14-10-2012[5] | 14-10-2018 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 |
| CVP1/CD&V2 | 33,741 | 9 | 33,521 | 9 | 25,621 | 6 | 26,511 | 7 | 25,421 | 8 | - | 24,532 | 8 | 33,82 | 12 | |
| CD&V+N-VA | - | - | - | - | - | 23,50 | 7 | - | - | |||||||
| N-VA1/N-VA-Zele Vlakaf2 | - | - | - | - | - | - | 14,041 | 4 | 14,72 | 4 | ||||||
| PVV1/VLD2/Open Vld3 | 16,531 | 4 | 12,731 | 2 | 13,821 | 3 | 25,52 | 7 | 27,282 | 8 | 37,492 | 12 | 29,393 | 9 | 20,03 | 6 |
| SP1/sp.a2 | 12,661 | 2 | 12,881 | 3 | 16,721 | 4 | 10,231 | 2 | 8,381 | 2 | 5,912 | 1 | - | 8,92 | 2 | |
| sp.a-Groen | - | - | - | - | - | - | 7,76 | 1 | - | |||||||
| AGALEV | - | - | - | 5,05 | 0 | 4,55 | 0 | - | - | - | ||||||
| Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | - | - | - | 13,071 | 3 | 15,452 | 4 | - | - | ||||||
| Leefbaarder Zele | - | - | - | - | - | - | - | 10,7 | 3 | |||||||
| ZB-Zele | 37,06 | 10 | 38,25 | 11 | 43,83 | 12 | - | 21,3 | 6 | - | - | - | ||||
| ZA | - | 2,61 | 0 | - | - | - | - | - | - | |||||||
| ZB | - | - | - | 32,72 | 9 | - | - | - | - | |||||||
| Lijst Massart | - | - | - | - | - | 10,08 | 2 | 10,49 | 2 | - | ||||||
| ZDB | - | - | - | - | - | 7,57 | 1 | 8,37 | 2 | 5,1 | 0 | |||||
| Vlaams Beleid-Zele | - | - | - | - | - | - | 5,43 | 1 | 5,1 | 0 | ||||||
| BUB Zele | - | - | - | - | - | - | - | 0,9 | 0 | |||||||
| VMC | - | - | - | - | - | - | - | 0,8 | 0 | |||||||
| Totaal stemmen | 12821 | 13373 | 13803 | 14117 | 14197 | 14745 | 14260 | 14429 | ||||||||
| Opkomst % | 95,36 | 94,81 | 94,19 | 95,8 | 92,16 | 93,1 | ||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 3,06 | 5,04 | 5,51 | 5,23 | 3,83 | 3,58 | 2,44 | 3,5 | ||||||||
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
Verkiezingsuitslagen voor de Kamer in het kanton Zele
| Gezindte | 1925 | 1936 | 1946 | 1954 | 1965 | 1974 | 1985 | 1995 | 2007 | 2010 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Katholieken | 55,0 | 45,0 | 58,5 | 52,5 | 47,0 | 39,6 | 40,2 | 33,1 | 29,7 | 17,1 |
| Socialisten | 24,7 | 25,7 | 25,5 | 25,8 | 23,3 | 18,5 | 18,5 | 13,4 | 10,6 | 11,0 |
| Liberalen | 18,9 | 16,7 | 12,9 | 19,0 | 19,6 | 19,2 | 22,4 | 25,6 | 30,8 | 20,9 |
| Nationalisten | 1,5 | 7,5 | - | 2,1 | 9,5 | 22,1 | 12,6 | 6,5 | - | 29,0 |
| Rex | - | 4,1 | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Vlaams Belang | - | - | - | - | - | - | 1,7 | 13,4 | 18,6 | 13,9 |
| Groenen | - | - | - | - | - | - | 3,7 | 4,6 | 4,0 | 3,9 |
| Communisten | - | 1,0 | 3,2 | 0,6 | 0,6 | 0,6 | 0,8 | 0,3 | 0,8 | 0,8 |
Katholieken: Katholieke Partij, CVP, CD&V
Nationalisten: Frontpartij, VNV, VU, N-VA
Bekende Zelenaars
Geboren in Zele
- Pierre De Decker (1812-1891), minister van Binnenlandse Zaken en hoofd van het kabinet (1855-1857), provinciegouverneur in Limburg (1871) (Katholieke Partij)
- Emmanuel Van Driessche (1824-1897), schrijver
- Honoré Staes (1857-1923), volksschrijver
- Aloïs De Beule (1861-1935), beeldhouwer
- Cesar Geerinck (1862-1919), kunstschilder
- Victor Van Cauteren (1877-1935), senator voor de liberalen (1877-1935) (liberalen)
- Caesar Van Kerckhove (1888-1959), rooms-katholiek priester en kanunnik. Oorlogsaalmoezenier en figuur van de christelijke arbeidersbeweging.
- Edmond Rubbens (1894-1938), minister van Arbeid en Sociale Voorzorg en van Koloniën (1934-1938) en voorzitter van het ACW (1927-1934) (Katholieke Partij)
- Benoit Van Acker (1900-1981), volksvertegenwoordiger voor de (CVP)
- Eugène Van Cauteren (1906-1978), senator voor de (PVV)
- Raphael Hulpiau (1910-1997), minister van Volksgezondheid (1966-1968) en voorzitter van het ACW (1950-1965) (CVP)
- Avil Geerinck (1917-1980), senator en volksvertegenwoordiger voor de (Volksunie)
- André Bogaert (1920-1986), kunstschilder
- Andreas De Leenheer (1941), bioloog en voormalig rector van de Universiteit Gent
- Henri Van Daele (1946-2010), jeugdschrijver
- Pirana (1947), cartoonist
- Marcel Van Driessche (1925-2012), kunstschilder
- Greta D'Hondt (1949), volksvertegenwoordiger voor de (CD&V)
- Dirk Heirweg (1955), wielrenner
- William Tackaert (1956), wielrenner
- Filip De Wilde (1965), voetballer en Rode Duivel
- Philippe Robrecht (1966), zanger
- Frank De Vuyst (1968), dirigent, muziekpedagoog, arrangeur en saxofonist
- Kürt Rogiers (1971), acteur
- Tijl Dauwe (1979), musicalacteur, scenarioschrijver, liedjesschrijver en toneelregisseur
- Jelle De Beule (1981), programmamaker en striptekenaar
- Preben Van Hecke (1982), wielrenner
- Lieve Vercauteren (1982), actrice
- Ninke Gryp (1991), actrice
- Guido Geerinck (1969), Politicus bij CD&V
Wonen in Zele
- Els de Schepper (1965), cabaretière
- Lode D'hollander, ropeskipper
- Michel Vandenbosch, activist, filosoof en oprichter van GAIA
- Stephanie De Croock, atlete
- Peter Van Wambeke, voetballer
- Filip Fiers, voetballer
- Kristof Imschoot, voetballer
- Caroline Maes, tennisspeelster
- Etienne Cooreman (1929), volksvertegenwoordiger en senator (CVP)
- Jef Van Driessche, olympisch bokstrainer
- Christophe Impens, atleet, recordhouder 1500m, semi-finalist O.S. Atlanta
- Hilde Van Wesepoel, actrice
- Miranda Van Eetvelde, volksvertegenwoordiger (N-VA)
Aangrenzende gemeenten
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Lokeren | Waasmunster | |||
|
||||
| Berlare | Hamme | |||
| Dendermonde | Grembergen | |||
Zie ook
Externe links
- ↑ VRT-Taalnet
- ↑ Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zele
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
- ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
- ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
· 
· 