Naar inhoud springen

Zwevegem

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Zwevegem
Gemeente in België Vlag van België
Zwevegem (België)
Zwevegem
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Kortrijk
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
63,61 km² (2022)
75,88%
11,93%
12,19%
Coördinaten 50° 49' NB, 3° 20' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
25.785 (01/01/2024)
49,7%
50,3%
405,36 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,53%
59,22%
21,24%
Buitenlanders 4,32% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Marc Doutreluingne (Lijst Burgemeester)
Bestuur Lijst Burgemeester, CD&V, Vooruit
Zetels
CD&V
Lijst Burgemeester
N-VA
Groen
Vooruit
Zwevegem Vooruit
27
8
8
5
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 21.746 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 3,12% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8550
8551
8552
8553
8554
Deelgemeente
Zwevegem
Heestert
Moen
Otegem
Sint-Denijs
Zonenummer 056
NIS-code 34042
Politiezone Mira
Hulpverleningszone Fluvia
Website Officiële website
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Kortrijk
in de provincie West-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België

Zwevegem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt 25.785 inwoners (1/1/2024). In tegenstelling tot haar nog steeds erg landelijke deelgemeentes sluit Zwevegem zelf door haar noordelijker ligging aan met de stedelijke omgeving van Kortrijk.

Naast Zwevegem zelf liggen in de fusiegemeente nog de landelijke deelgemeenten Heestert, Moen, Otegem en Sint-Denijs. Zwevegem zelf ligt in het noorden van de gemeente, in de stedelijke omgeving van Kortrijk. De vier andere dorpskernen liggen in het zuiden van de gemeente.

Op de grens van Zwevegem en Moen, op de weg naar Avelgem, ligt het gehucht Zwevegem-Knokke (VII). De Zwevegemse wijk Kappaert (VI) ligt ten oosten van het kanaal Bossuit-Kortrijk, en heeft ook zijn eigen parochie en school.

# Naam Opp.
(km²)[1]
Inwoners
(2020)[1]
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Zwevegem (I) 15,77 14.140 897 34042A
2 Otegem (V) 7,68 2.565 334 34042B
3 Heestert (IV) 13,03 2.880 221 34042C
4 Moen (III) 10,56 2.729 258 34042D
5 Sint-Denijs (II) 16,57 2.493 150 34042E

Zwevegem grenst aan volgende dorpen en gemeenten:

Zwevegem, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

De vondst van werktuigen uit silex tonen bewoning van het gebied in het Mesolithicum aan. In 1783 werd een Romeinse muntschat gevonden. In 1972 werden brandgrafresten uit de Gallo-romeinse tijd aangetroffen.

Zwevegem werd voor het eerst vermeld in 1063, als Sueuegehem. De naam is een combinatie van een persoonsnaam en het -heim (woonplaats) achtervoegsel. De belangrijkste heerlijkheden waren Ter Kerken en Ten Kastele. Omstreeks 1270 kwam Ter Kerken in bezit van de familie Van Steenhuize, en in 1414 werd deze heerlijkheid verkocht aan Jan van Halewijn. In 1437 kocht diens zoon, Rogier van Halewijn, ook de heerlijkheid Ten Kastele. De heerlijkheden waren nu verenigd, maar werden later weer gesplitst. In 1606 kwam Ten Kastele aan Florent de Griboval, en in 1639 kocht deze onder andere ook Ter Kerken weer. Opnieuw waren de heerlijkheden verenigd en in 1665 werden ze tot graafschap verheven. In 1686 kwam de gezamenlijke heerlijkheid aan Louis-Joseph de Harchies de Ville d' Estrepy en in 1717 aan de familie Van Nassau, die eigenaar bleef tot de Franse tijd en zetelde in het Kasteel van Zwevegem.

Het patronaatsrecht van de kerk was vanaf 1063 in bezit van het Sint-Salvatorkapittel te Harelbeke. De godsdiensttwisten, vooral tussen 1575 en 1585, leidden tot plunderingen en ontvolking en in 1578 werd ook het kasteel verwoest. Ook de Negenjarige Oorlog (1688-1697) leidde tot plunderingen, vooral door Franse troepen. In 1694 was er bovendien een pestepidemie.

Vooral na 1713 brak een periode van rust aan, maar van 1835-1850 waren er misoogsten van aardappelen en werd honger geleden. In 1871 werd een suikerfabriek opgericht die echter al vrij snel failliet ging. In 1884 werd in de gebouwen van die fabriek de weverij La Flandre, een katoenweverij, opgericht. In 1861 kwam het Kanaal Bossuit-Kortrijk in gebruik en in 1869 een spoorlijn. In 1880 begon Leo Leander Bekaert met een staaldraadtrekkerij, en in 1881 verwierf hij een patent om een soort prikkeldraad te produceren. Dit groeide uit tot een groot en internationaal opererend bedrijf, dat als Usines Saint-Antoine Léon Bekaert, kortweg Bekaert, in 1924 een Naamloze Vennootschap werd. In 1875 kwam de eerste mechanische weverij tot stand, namelijk Leperre, later kwamen er nog drie bij waaronder het reeds genoemde La Flandre. In 1910 volgde een steenfabriek: Briqueteries Modernes, dit werd later een dakpannenfabriek.

Ook in de 2e helft van de 20e eeuw was er een aanzienlijke industrialisatie en groeide de plaats aanzienlijk uit, waarbij nieuwe woonwijken ontstonden.

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Zwevegem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • In de gemeente staan drie beschermde windmolens: de Stenen Molen, Mortiers Molen en de Molen ter Claere.
    • De Stenen Molen werd gebouwd in 1798. Sinds 1974 is hij eigendom van de gemeente. Het was een korenmolen. Aanvankelijk een grondzeiler werd hij later verhoogd en kreeg beneden een cirkelvormige omgang. Zijn zetelkapconstructie van 1890 is uniek. Alleen de buitenkant is gerestaureerd. Het binnenwerk is niet meer aanwezig.
    • Mortiers molen, een staakmolen op vier teerlingen, met een later bijgemetseld teerlinghok, werd waarschijnlijk rond 1794 gebouwd. Het was een graanmolen. Het is de allerlaatste houten molen met volledig verdekkerde wieken (verdekkerd in 1935). De molen werd maalvaardig gerestaureerd.
    • De molen ter Claere, een grondzeiler, is gelegen in de deelgemeente Sint-Denijs en ligt op het hoogste punt van de gemeente (76 meter). Ook deze molen is maalvaardig. Zijn naam duikt voor het eerst op in 1415. De houten molen werd volledig vernield in 1848. Rond 1854 werd op die plaats de huidige stenen molen gebouwd.
  • De huidige Sint-Amanduskerk dateert van september 1938 en is een ontwerp van de Nederlandse architect Alphons Boosten. Enkel de kerktoren uit de 13de eeuw is een overblijfsel van de oude kerk.
  • De Sint-Pauluskerk is een voormalige parochiekerk in de Europawijk, van 1968.
  • De Milanenkapel in het gehucht Kreupel
  • De kasteelsite
  • Transfo Zwevegem

Natuur en landschap

[bewerken | brontekst bewerken]

Zwevegem ligt in Zandlemig Vlaanderen aan het Kanaal Bossuit-Kortrijk. De hoogte varieert tussen 17 en 77 meter. Enkele beken, zoals Keibeek en Kasteelbeek, lopen door de gemeente.

De vier grootste bossen van Zwevegem zijn het Mortagnebos, het Vreytbos, het Grandvalbos en het Banhoutbos. Het Beerbos werd praktisch totaal verminkt door woonverkaveling.

Demografische ontwikkeling

[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische evolutie voor de fusie

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente

[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[2] Evolutie: 1992=index 100
1992 23.054 100,0
1993 23.038 99,9
1994 23.165 100,5
1995 23.144 100,4
1996 23.261 100,9
1997 23.324 101,2
1998 23.380 101,4
1999 23.509 102,0
2000 23.489 101,9
2001 23.451 101,7
2002 23.404 101,5
2003 23.392 101,5
2004 23.536 102,1
2005 23.666 102,7
2006 23.674 102,7
2007 23.809 103,3
2008 23.900 103,7
2009 24.045 104,3
2010 24.113 104,6
2011 24.100 104,5
2012 24.209 105,0
2013 24.197 105,0
2014 24.258 105,2
2015 24.271 105,3
2016 24.353 105,6
2017 24.530 106,4
2018 24.619 106,8
2019 24.656 106,9
2020 24.814 107,6
2021 24.853 107,8
2022 25.140 109,0
2023 25.558 110,9
2024 25.785 111,8

Zwevegem had de eerste mobiele bibliotheek van het land: De bibus. Deze reed voor het eerst uit in april 2010 en bedient alle deelgemeentes. Dit initiatief werd inmiddels door vele andere Vlaamse steden en gemeentes overgenomen. Naast het ontlenen van boeken en andere media van de bibliotheek kan de bezoeker er ook terecht voor het afhandelen van bepaalde overheidsdiensten.

Zwevegem Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen Kortrijk Zwevegem
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegen­woordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Kortrijk-Ieper Kortrijk Kortrijk Zwevegem
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-
Samenstelling gemeenteraad 2019-2024
8
8
5
3
1
2
De 27 zetels zijn als volgt verdeeld:
     CD&V: 8
     Lijst Burgemeester: 8
     N-VA: 5
     Groen: 3
     Zwevegem Vooruit: 1
     sp.a: 2

Burgemeesters

[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Marc Doutreluingne (Gemeentebelangen). Hij leidt een coalitie bestaande uit Gemeentebelangen, N-VA en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 27 zetels.

2019-2024

Na de verkiezingen van 2018 werd er een coalitie gesloten tussen Lijst Burgemeester, CD&V en sp.a. Samen hebben ze een meerderheid van 18 op 27 zetels. De burgemeester blijft Marc Doutreluingne (Lijst Burgemeester).

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij 10-10-1976 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006 14-10-2012 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27
PVDA1/ PVDA+2 0,791 0 1,261 0 2,421 0 1,481 0 - 0,712 0 - - -
Agalev1/ Groen!2/ Groen3 - - 6,431 1 8,851 1 10,121 2 5,42 0 - 12,23 3 3
SP1/ ZW2000B/ sp.a-spirit2/ sp.a3/ Vooruit4 16,931 4 15,471 4 13,461 3 36,84B 10 30,21B 8 12,422 3 12,433 3 10,03 2 4
PVV1/ ZW2000B/ Gemeentebelangen2/ Lijst Burgemeester3/ Team Burgemeester4 7,83 1 13,2 3 13,69 3 19,02 5 15,272 4 26,23 8 4
CVP1/ CD&V+N-VAA/ CD&V2 60,751 20 57,211 17 54,021 18 52,821 16 52,911 16 50,4A 16 41,272 13 28,32 8 2
VU1/ CD&V+N-VAA/ N-VA2 9,991 2 12,871 3 9,981 2 - - 26,32 7 17,22 5 2
Zwevegem Vooruit1/ Nu.Zwevegem2 - - - - - - - 6,21 1 2
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - - 6,771 1 12,072 3 4,722 0 - -
DWV 3,72 0 - - - - - - - -
Totaal stemmen 15565 16234 16767 16985 17399 16878 16994 18319
Opkomst % 96,66 95,71 95,44 95,76 94,21 94,6
Blanco en ongeldig % 3,36 4,77 4,49 5,96 5,17 5,2 5,67 6,1

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
Bronnen: 1976-2000: Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
2006-2012: www.nieuwsblad.be: Verkiezingsuitslagen 2012 en www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

  • Elk jaar op 14 en 15 augustus vindt het Internationaal Streekbierenfestival van Zwevegem plaats.

Zwevegem huisvest de basketclub KBBC Betafence Zwevegem en de voetbalclub Zwevegem Sport. Tevens ligt aan het kanaal ook het OC De Brug met daarin de kajakclub (KSKZ), de tafeltennisclub, 4x4 en Calypso.

  • Jaarlijks: GP Marcel Kint (wielrennen), wedstrijd UCI1.1
  • Jaarlijks: Internationale Cyclocross Otegem (dag na BK veldrijden)

Tussen 2004 en 2012 vond hier het tennistornooi ITF Zwevegem Ladies Open plaats.

Sportfaciliteiten

[bewerken | brontekst bewerken]

In de Bekaertstraat bevindt zich het Sportpunt. Dit is een verzameling van bijna alle sportfaciliteiten in Zwevegem. Hiertoe behoren het Gemeentelijk zwembad, sportzalen, de atletiekclub, de voetbalclub, een gymzaal en aan de overkant de tennisclub KGTC met bijhorende petanqueclub. Zwevegem beschikt ook over een duiktank.

Geboren in Zwevegem / afkomstig uit Zwevegem / woont in Zwevegem

[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

Zwevegem-Knokke, Sint-Lodewijk, Deerlijk, Harelbeke, Kortrijk

Zie de categorie Zwevegem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.