Beernem

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Beernem
Gemeente in België Vlag van België
Beernem (België)
Beernem
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Brugge
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
72,42 km² (2021)
80,8%
8,23%
10,97%
Coördinaten 51° 9' NB, 3° 20' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
16.131 (01/01/2023)
50,87%
49,13%
222,74 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
18,23%
59,48%
22,29%
Buitenlanders 3,51% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Jos Sypré (CD&V)
Bestuur CD&V, Vooruit, Groen
Zetels
CD&V
N-VA
Vooruit-Groen
25
12
9
4
Economie
Gemiddeld inkomen 21.039 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 2,79% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8730
8730
8730
Deelgemeente
Beernem
Oedelem
Sint-Joris
Zonenummer 050
NIS-code 31003
Politiezone Het Houtsche
Hulpverleningszone Zone 1
Website www.beernem.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Brugge
in de provincie West-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België

Beernem is een gemeente in de groene rand rond Brugge (15 km ervandaan) in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt ruim 16.000 inwoners, die Beernemnaars[1] worden genoemd. Beernem is bekend van het Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus, haar verenigingsleven,[2] de gesloten jeugdinstelling De Zande Beernem waar meisjes tussen 12 en 18 jaar die misdrijven gepleegd hebben worden geplaatst door de jeugdrechter. Beernem bevindt zich op een knooppunt van verbindingswegen, wat ideaal is voor pendelaars.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Amanduskerk

Beernem wordt al vermeld in een akte van 847: 'in territorio Menap quod nunc Mempiscum appellant ... Coloscampum, Wenghinas, Berneham ...' (Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France, red. Ferdinand Lot, 1943, nr. 92). De naam Berneham komt van het Germaanse birnu (beer of modderige plaats in de vorm van een beer) en hamma (een landtong die uitspringt in moerassig terrein). Het was duizenden jaren lang een desolate streek van bossen, heide en moeras. Feodaal was Beernem afhankelijk van het Vrije van Brugge en bestond uit een lappendeken van heerlijkheden. De bewoning lag toen hoofdzakelijk ten noorden van het huidige kanaal. Zuidelijk lag het onvruchtbare en woeste heidegebied het Bulskampveld dat zich toen uitstrekte van Torhout tot Bellem.

Op het eind van de 18e eeuw werd dit onvruchtbare gebied ontgonnen. De rust en de natuur in de ontgonnen gebieden trokken de aandacht van rijke edellieden. Hun kastelen liggen nu nog verscholen in het groen.

In 1852 werd een begin gemaakt met de Hervormingsschool, die zou uitgroeien tot het Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus.

Tussen 1915 en 1944 vonden in de streek de zogenaamde moorden van Beernem plaats die al dan niet verband hielden met elkaar en voor de nodige beroering hebben gezorgd.

Tweede Wereldoorlog[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente werd rond 23 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 12 september 1944. Op 6 september 1944 werden drie weerstanders doodgeschoten door de SS.[3] Volgens het oorlogsmonument aan het gemeentehuis lieten 20 mensen het leven als gevolg van oorlogshandelingen.[4]

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

In 1977 werd besloten tot een gemeentelijke fusie tussen Beernem, Oedelem en Sint-Joris-ten-Distel. De gemeente bestaat naast Beernem zelf nog uit de deelgemeenten Oedelem en Sint-Joris (ook wel Sint-Joris-ten-Distel genoemd). Beernem zelf is de grootste deelgemeente, maar Oedelem telt slechts een grote 1000 inwoners minder. Op het grondgebied van Oedelem ligt nog een klein afzonderlijk gehucht en parochie, Oostveld genaamd. Het centrum van Beernem bestaat uit de oude dorpskern ten noorden van het kanaal Gent-Brugge, een nieuwer gedeelte ten zuiden van dit kanaal nabij de snelweg A10/E40 en een woonkern genaamd Vliegende Paard.

# Naam Oppervlakte
(km²)
Bevolking
(31.12.2010)
I Beernem
- Vliegende Paard
27,91 7.353
II
 
(IV)
Oedelem
- Oedelem
Oostveld
37,31
 
 
5.935
 
 
III Sint-Joris 6,45 1.922
Bron: Website Beernem https://web.archive.org/web/20060206071204/http://beernem.be/

De gemeente Beernem grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

Beernem, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Beernem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Kasteel Bulskampveld

Kastelen[bewerken | brontekst bewerken]

Beernem[bewerken | brontekst bewerken]

Kasteel Driekoningen

Oedelem[bewerken | brontekst bewerken]

  • Kasteel Ten Torre
  • Kasteel De Wapenaer

Sint-Joris[bewerken | brontekst bewerken]

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Beernem ligt in Zandig Vlaanderen op een hoogte van ongeveer 11 meter. Het Kanaal Gent-Brugge ligt ten zuiden van de dorpskom. Men vindt ten zuiden van dit kanaal nog een wijk: Heilige Maria, Moeder Gods, en daar ligt ook het psychiatrisch ziekenhuis en het bosrijke Bulskampveld met het Provinciaal Domein en enkele kasteelparken. Ten westen van Beernem, aan de noordoever van het kanaal, ligt het natuurgebied Gevaerts-Noord.

Andere natuurgebieden zijn: De Vaanders, Miseriebocht en Heideveld-Bornebeek. In De Vaanders bevindt zich het landschapspark Bulskampveld.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[5]
1992 14.115
1993 14.121
1994 14.184
1995 14.279
1996 14.338
1997 14.423
1998 14.501
1999 14.504
2000 14.525
2001 14.557
2002 14.551
2003 14.540
2004 14.545
2005 14.550
2006 14.642
2007 14.691
2008 14.808
2009 14.910
2010 15.064
2011 15.214
2012 15.357
2013 15.389
2014 15.428
2015 15.481
2016 15.502
2017 15.604
2018 15.687
2019 15.763
2020 15.817
2021 15.845
2022 15.966
2023 16.131
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Het Gemeentehuis in Beernem

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

Beernem Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen Brugge Beernem
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegen­woordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Brugge Brugge Brugge Beernem
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van burgemeesters van Beernem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Tijdspanne Burgemeester
1796 - 1804 Jacobus Vandeweghe
1804 - 1807 Joseph Van Reybrouck
1807 - 1812 Jan Bellaert
1813 - 1819 Johannes Quissens
1820 - 1830 Louis-Joseph de Bie de Westvoorde
1830 - 1843 Karel Coens
1846 - 1855 Jacobus Van Reybrouck
1855 Adolphe Dautricourt
1858 - 1877 Jacobus Van Reybrouck
1877 - 1884 Charles de Madrid
1885 - 1891 Henri Desmet
Tijdspanne Burgemeester
1891 - 1926 Etienne de Vrière
1927 - 1940 André van Outryve d'Ydewalle
1941 - 1944 Hubert van Outryve d'Ydewalle
1944 - 1964 René Claeys
1965 - 1982 Gaston Depré
1983 - 1994 Urbain De Cuyper
1995 - 2006 Walter Van Parijs
2006 - 2018 Johan De Rycke
2019 - 2024 Jos Sypré

College van burgemeester en schepenen[bewerken | brontekst bewerken]

2019-2024[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Jos Sypré (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, Vooruit en GROEN. Samen hebben ze 16 op 25 zetels.

College van burgemeester en schepenen
Functie Naam (partij) Bevoegdheden
Burgemeester Jos Sypré (CD&V) Veiligheid, burgerzaken, communicatie en ICT, feestelijkheden/plechtigheden, personeelszaken, kerkenbeleid en kerkbesturen en mobiliteit.
Eerste Schepen Patricia Waerniers (CD&V) Financiën, cultuur, bibliotheek, sport, kermissen, erfgoedbeleid en begraafbeleid.
Schepen Jan Vanassche (Groen) Ruimtelijke ordening, omgevingsvergunningen voor particulieren, ruimtelijke planning, dorpsontwikkeling, wonen, huisvesting, de Woonwinkel, milieu, natuur, dierenwelzijn, duurzaamheid, klimaat en energie, groenbeheer, toerisme en landinrichting.
Claudio Saelens (CD&V) Omgevingsvergunningen voor landbouw en bedrijven, voor openbare werken, de technische dienst, nutsvoorzieningen, rioleringen, integraal waterbeleid, landbouw, grondbeleid en senioren.
Ruben Strobbe (CD&V) Jeugd, ondernemen, lokale economie, onderwijs, beheer patrimonium, recyclagepark en afvalbeleid.
Vicky Reynaert (Vooruit) Armoedebestrijding, sociaal beleid, sociale tewerkstelling, inclusie, Noord-Zuidbeleid, Huis van het Kind en gezinsbeleid.

2013-2018[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester was Johan De Rycke. Hij leidde een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen hadden zij 16 op 25 zetels. Naar aanleiding van de verkiezingen van 2012 heerste een woelige tijd in het Beernemse politieke landschap. Patricia Waerniers scheurde zich af van CD&V en ruilde CD&V om voor BRON.[6] Ze behaalde vanop de 24ste plaats de meeste voorkeurstemmen, voor Johan De Rycke en Gijs Degrande.[7] Echter werd ze geen burgemeester door de coalitievorming tussen CD&V en N-VA. Zo verloor CD&V ook de absolute meerderheid.

College van burgemeester en schepenen 2013-2018
Functie Naam (partij) Bevoegdheden
Burgemeester Johan De Rycke (CD&V) Burgerzaken, communicatie, feestelijkheden/plechtigheden, personeelszaken, politie/brandweer.
Eerste Schepen Gijs Degrande (N-VA) Cultuur/bibliotheek, jeugd, nutsvoorzieningen, openbare werken/groen/begraafplaatsen.
Schepen Jos Sypré (CD&V) Gezinsbeleid, informatica, landinrichting/grondbeleid/patrimonium, mobiliteit/verkeer/openbaar vervoer, ontwikkelingssamenwerking, sport en senioren.
Barbara Vandenbrande (N-VA) Erfgoed/monumentenzorg, kinderopvang, lokale economie/middenstand en toerisme.
Martine De Roo (2013-2015)
Claudio Saelens (2015-2018)
Ruimtelijke ordening, wonen en huisvesting, integraal waterbeleid, landbouw en milieu.
Jef Vansteenhuyse (N-VA) Containerpark/afvalverwerking, financiën/begroting, kerkfabrieken en onderwijs.
Luc Goutry (2013-2016)
Ruben Strobbe (2016-2018)
OCMW, sociale zaken/tewerkstelling en volksgezondheid.

Gemeenteraad[bewerken | brontekst bewerken]

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
12
3
1
9
12 
De 25 zetels zijn als volgt verdeeld:
Partij Leden
12 Kris Vincke (Voorzitter), Jos Sypré (Burgemeester) Patricia Waerniers (eerste schepen), Claudio Saelens (schepen), Ruben Strobbe (schepen), Martine De Roo, Dries Dhondt, Vita Van Belleghem, Anja Coens, Kurt Vanneste, Marjan Lootens en Piet De Rycke.
9 Gijs Degrande, Barbara Vandenbrande, Jef Vansteenhuyse, Lode Vanneste, Christine Stroobandt, Lien De Wispelaere, Branco François, Arthur Mortier en Els Vyncke.
3 Jan Vanassche (schepen), Rolle De Bruyne en Roos Lambrecht.
1 Vicky Reynaert (schepen).

Coalities[bewerken | brontekst bewerken]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij 10-10-1976[8] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[9] 14-10-2012[10] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 25 % 25
CVP1 / CD&V2 70,121 18 55,671 14 49,841 14 52,491 15 49,561 13 59,152 14 35,052 9 44,52 12
PVV1 / VLD / BRONA - - 15,71 3 19,992 5 34,07A 8 29,75A 7 29,09A 7 -
SP1 / BRONA / Sp.a-GroenB 14,061 2 15,111 3 10,511 2 9,371 1 18,1B 1
Agalev1 / Groen!2 / Sp.a-GroenB - - 8,931 1 8,91 1 10,271 2 11,12 2 9,982 2 3
N-VA - - - - - - 25,88 7 32,3 9
DVP - 21,17 5 15,02 3 8,5 1 - - - -
GB 15,82 3 8,05 1 - - - - - -
Beernems Belang - - - - - - - 3,2 0
Beernemse Flandriens - - - - - - - 1,9 0
Anderen(*) - - - 0,76 0 6,1 0 - - -
Totaal stemmen 8777 9428 9826 10156 10619 10868 11325 11579
Opkomst % 94,25 93,06 92,56 93,40 93,17 92,5
Blanco en ongeldig % 2,61 4,51 3,57 3,83 3,83 4,95 4,00 4,8

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vet afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.
(*) 1994: PVDA / 2000: Vlaams Blok

Sport en vrije tijd[bewerken | brontekst bewerken]

Sporthal Drogenbrood
Schepen van sport, Patricia Waerniers, met de Gouden Beer voor sportvrouw van het jaar 2019.

Beernem heeft 3 sportparken, een zwembad, een atletiekpiste, 4 voetbalparken, 2 tennisclubs en sinds 2019 een cyclocrossparcours. Beernem heeft 48 sportverenigingen. Beernem is in 2021 de bouw van het nieuwe zwembad in sportpark Drogenbrood gestart. Door de ligging van Beernem aan het Kanaal Gent-Brugge is het ook mogelijk om watersporten uit te oefenen. Zo worden tal van evenementen georganiseerd op het kanaal zoals de 'Kallemoeie Triatlon', kanaalzwemmen in de zomer en het EK Wakeboard van 2023.

Sportpark Drogenbrood[bewerken | brontekst bewerken]

Sportpark Drogenbrood huisvest sporthal Drogenbrood, atletiekpiste Tom Compernolle, een cyclocrossparcours en enkele voetbalvelden. In 2021 startte de werken aan het nieuwe zwembad. Er komt een 25 meter-bad met acht banen, een baby- en peuterbad en een instructiebad met een verstelbare bodem voor duikers.[11]

Sportpark Den Akker[bewerken | brontekst bewerken]

Sportpark Den Akker huisvest sporthal Den Akker, een overdekte multifunctionele zaal, 3 boltra's, 10 petanqueterreinen, 4 voetbalvelden, een omnisportveld, zeven tennisvelden, een skatepark en een openlucht basketbalterrein. In 2022 werd er een 3×3-basketbalveld aangelegd, naast het vernieuwde skatepark.

Sportpark Barge[bewerken | brontekst bewerken]

Sportpark De Barge huisvest een wandelpark, een sportterrein, een sportzaal, 3 tennisterreinen en een rugbyplein.

De Gouden Beren[bewerken | brontekst bewerken]

Jaarlijks reikt het gemeentebestuur de sporttrofeeën ‘De Gouden Beren’ uit in O.C. De Kleine Beer. Er zijn vijf categorieën, namelijk sportvrouw, sportman, clubprestaties, Beernems Sport-award en het Gouden Beertje.

Cultuur, erfgoed en onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

De, in 2019 gerenoveerde, bibliotheek.
De, in 2019 gerenoveerde, bibliotheek.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 2005 heeft de gemeente het ontmoetingscentrum O.C. De Kleine Beer. Deze heeft een foyer, een polyvalente zaal en een theaterzaal met 250 zitplaatsen. Beernem heeft ook twee bibliotheken. In Beernem ligt de hoofdbibliotheek en in Oedelem is er een kleine afdeling in het Schepenhuys.

Beernem heeft 2 harmonieën en een theatergezelschap.

Het kunstatelier Perignem was jarenlang de referentie van de keramische kunst in België. Het atelier werd opgetrokken in 1948 door Rogier Vandeweghe.

Erfgoed[bewerken | brontekst bewerken]

Lattenklieven[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Joris stond bekend voor de ambacht lattenklieven. Het lattenklieven werd in de jaren '80 van de 19de eeuw een grote nijverheid door de komst van houtbedrijf Lemahieu en de perfecte ligging van Sint-Joris. De vraag naar de latten daalde sterk na de Tweede Wereldoorlog, door de komst van gipsplaten. In 1994 werd het kunstwerk 'De Lattenkliever' geplaatst ter ere van deze ambacht. Dit kunstwerk werd gemaakt door Jean-Claud Vanhaecke en staat in de Lattenklieverstraat.

Het Sint-Jorisbeeld[bewerken | brontekst bewerken]

Het beeld is een gepolychromeerd en komt uit de 15de eeuw. Het beeldje stelt de heilige Sint-Joris, op zijn paard, die met zijn lans de draak doodt. In 2001 werd het beeld gestolen uit de Sint-Joriskerk. Het beeld werd teruggevonden in Parijs, waar het te koop werd aangeboden voor 4 miljoen frank. In 2002 werd het beeld, na restauratiewerken, terug in de kerk geplaatst.

Funerair Erfgoed[bewerken | brontekst bewerken]

In 2010 werd het voorstel, van schepen van begraafbeleid Patricia Waerniers, om de begraafplaatsen om te vormen tot begraafparken goedgekeurd. Het aanwezige 'funerair erfgoed' werd gebruikt als hefboom tot de opwaardering van de verschillende begraafplaatsen. Bij enkele graven werden bordjes geplaatst waar extra informatie en een referentie opstaan naar een brochure. Zo kan er meer informatie gevonden worden over de graven.[12]

Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Beernem heeft 7 lagere scholen, met een breed aanbod van gemeenschapsonderwijs, Katholiek onderwijs en gemeente scholen. Er is ook een landbouwschool 'LTI' en een middenschool 'Sint-Lutgart'.

Vervoer en verkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Autosnelweg[bewerken | brontekst bewerken]

Beernem heeft verschillende verkeersassen. De autosnelweg E40 loopt door de gemeente, en heeft er een afrit: hier werd op 7 april 1937 immers begonnen aan de allereerste 11 km autosnelweg van België, die Brussel met Oostende moest verbinden, en in Europees verband Londen met Istanboel.

Treinverkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Parallel loopt de spoorweg Brussel-Oostende (50A), hierop ligt het NMBS-station Beernem. Dit station heeft momenteel 2 perrons. Tussen Gent en Brugge legt Infrabel een derde en een vierde spoor aan om de capaciteit van deze lijn te vergroten hierdoor is het stationsgebouw in 2017 afgebroken. Momenteel zijn er werken bezig waarbij een nieuwe stationsomgeving wordt aangelegd. Hierdoor zal het station 4 perrons hebben en zal het station toegankelijker zijn.

Kanaal[bewerken | brontekst bewerken]

De Keersluis van Beernem

Beernem wordt in twee gesplitst door het Kanaal Gent-Brugge. Beernem heeft hier een jachthaven. De hoofdzetel van Group Depre ligt langs het kanaal. Een bekend beeld in Beernem is de keersluis. Deze keersluis is ontworpen door Hans Vandeweghe en is opgenomen als bouwkundig erfgoed in 2009. De sluis moet overstromingen in Brugge voorkomen. De realisatie kreeg de staalbouwprijs in het jaar 2000.

Jeugd[bewerken | brontekst bewerken]

Beernem heeft 9 jeugdverenigingen. In de dorpskern van Beernem bevindt zich jeugdhuis 'The Nooddle'.

Geboren in Beernem[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Joris, Knesselare, Oostveld, Oedelem, Erkegem, Hertsberge, Wingene

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Amandus van Maastricht is de patroonheilige van Beernem.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

  • G. F. TANGHE, Parochieboek of Historie van Beernem, Brugge, 1862.
  • A. RYSERHOVE, Geschiedenis van Beernem, Handzame, 1979.
  • Reginald BRAET, Schriften van Driekoningen. Een geschiedenis van Beernem, zijn kastelen en de kunstweekends, Beernem, 2005.
  • Diverse auteurs, Jaarboek van de Heemkundige Kring Bos- en Beverveld, 1966 tot heden.
  • Paul DE PESSEMIER, Hubert d'Ydewalle, een aristocraat uit Vlaanderen en de ondergang van Rex, Tielt, 1997 (heruitgave Bola Editions, Gent, 2012).

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Beernem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.