1525

1525

Eeuwen:	15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw
Decennia:	1510-1519 · 1520-1529 · 1530-1539
Jaren:	<< · < · 1524 · 1525 · 1526 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2278 MMCCLXXVIII
Armeense jaartelling:		974 – 975 ԹՎ ՋՀԴ – ՋՀԵ
Chinese jaartelling:		4221 – 4222 辛申 – 壬酉
Christelijke jaartelling:		1525 MDXXV
Ethiopische jaartelling:		1517 – 1518
Hebreeuwse jaartelling:		5285 – 5286
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1580 – 1581
- Shaka Samvat		1447 – 1448
- Kali yuga		4626 – 4627
Iraanse jaartelling:		903 – 904 ۹۰۳ – ۹۰۴
Islamitische jaartelling:		931 – 932 ٩٣٢ – ٩٣١
Maçonnieke jaartelling:		5524 – 5525
Juliaanse kalender van 1525

Het jaar 1525 is het 25e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

januari

21 - Conrad Grebel en Georg Blaurock dopen elkaar in Zürich als teken van protest tegen de verplichte kinderdoop. Ze stichten de eerste anabaptistische gemeente in Zollikon.

februari

2 - Huwelijk van Barnim IX van Pommeren en Anna van Brunswijk-Lüneburg
10 - Huwelijk van Johan III van Portugal en Catharina van Oostenrijk.
24 - Slag bij Pavia: Francesco de Avalos, de legeraanvoerder van keizer Karel V, verslaat Frans I van Frankrijk, die gevangen wordt genomen.
26 - Cuauhtemoc, de gevangen leider van de Azteken, wordt in Hueyimollan door de Spanjaarden opgehangen.

mei

1 - De Thüringse landheer Günther van Schwarzburg ondertekent de "veertien artikelen van Frankenhausen", de lijst van eisen die de opstandige boeren in de Duitse Boerenoorlog hebben opgesteld.
15 - Slag bij Frankenhausen: Opstandelingen in de Duitse Boerenoorlog onder Thomas Müntzer worden door het keizerlijk leger afgeslacht.
27 - Met de onthoofding van Thomas Müntzer komt een einde aan de Duitse Boerenoorlog.

juni

13 - Huwelijk van Maarten Luther en de voormalige non Katharina von Bora in Wittenberg.

juli

19 - Op het slot van Dessau komt een aantal katholieke vorsten bijeen om de Reformatie en de boerenopstand te bespreken. Ze richten het Verbond van Dessau op.
29 - Rodrigo de Bastidas sticht Santa Marta, de eerste stad op het Zuid-Amerikaanse continent.
García Jofre de Loaísa vertrekt op een expeditie via de Straat Magellaan naar de Molukken.

september

15 - Jan de Bakker wordt te Den Haag, in aanwezigheid van de landvoogd Margaretha van Oostenrijk, als eerste in de Nederlanden wegens ketterij op de brandstapel gedood.

oktober

29 - Huwelijk van Christiaan van Denemarken met Dorothea van Saksen-Lauenburg.

zonder datum

De grootmeester van de Duitse Orde, Albrecht van Brandenburg-Ansbach, gaat tot de reformatie over. Hij treedt in het huwelijk en verandert het ordegebied in het erfelijke hertogdom Pruisen.
Reformatie in Sleeswijk, Holstein, Neurenberg en Zürich.
In China worden alle oceaanwaardige schepen gesloopt.
Jacob Zech vindt de snek uit, waarmee een horloge correct kan lopen ongeacht de spanning op de veer.
Estevão Gomes verkent de oostkust van Noord-Amerika van Cape Bretoneiland tot Carolina.
De Gete wordt bevaarbaar gemaakt tot in Tienen.
Oprichting van het Hoogheemraadschap Amstelland.
Het Slot Haamstede wordt door brand verwoest.
Stichting van de Orde der Kapucijnen (jaartal bij benadering)

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Maarten Luther: Wider die Mordischen und Reubischen Rotten der Bawren
Christoph Rudolff: Die Coss

Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]

Opvolging[bewerken | brontekst bewerken]

Alençon en Armagnac - Karel IV van Alençon opgevolgd door zijn echtgenote Margaretha van Valois
Azteken (hueyi tlahtoani) - Cuauhtemoc opgevolgd door Diego Velázquez Tlacotzin
Dominicanen (magister-generaal) - Francesco Silvestri als opvolger van Juan García de Loaysa
Hohenzollern - Eitel Frederik III opgevolgd door zijn zoon Karel I
Kartli - David X opgevolgd door zijn broer George IX
Lalaing - Karel I opgevolgd door zijn zoon Karel II
Penthièvre - René van Brosse opgevolgd door zijn zoon Jan IV van Brosse
Saksen - Frederik III opgevolgd door zijn broer Johan de Standvastige
Thouars - Lodewijk II de la Trémoille opgevolgd door zijn kleinzoon Frans de la Trémoille

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

De 12 artikelen van Memmingen, waarin de boeren-opstandelingen hun eisen naar voren brengen
Huwelijk van Maarten Luther en Katharina von Bora
De marteling van Cuauhtemoc
De nieuwe hertog Albrecht van Pruisen erkent Sigismund I van Polen als leenheer
Jan de Bakker op de brandstapel
Grote of Lebuinuskerk, Deventer, voltooid 1525
Barnim IX van Pommeren en Anna van Brunswijk-Lüneburg

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

6 januari - Amalia van de Palts (34), echtgenote van George I van Pommeren
29 januari - Lelio Sozzini, Italiaans humanist
8 maart - Laevinus Torrentius, Zuid-Nederlands bisschop en humanist
10 april - Franciszek Krasiński, Pools prelaat en staatsman
14 mei - Jan de Pottre, Zuid-Nederlands dagboekschrijver
11 september - Johan Georg, keurvorst van Brandenburg (1571-1598)
1 november - Anna van Glymes van Bergen, Nederlands edelvrouw
23 december - Johan Albrecht I, hertog van Mecklenburg
Pieter Balten, Zuid-Nederlands schilder
Rodrigo de Ceballos, Spaans componist
Könchog Yenlag, Tibetaans geestelijk leider
Marcus Laurinus jr., Zuid-Nederlands humanist
Wilhelmus Lindanus, Nederlands bisschop
Servaes van der Meulen, Zuid-Nederlands componist
Henry Neville, Engels edelman
Nguyen Hoang, Vietnamees heerser
Mathurin Romegas, Frans riddermonnik
Antonius Schorus, Zuid-Nederlands filoloog
Şehzade Bayezid, Ottomaans prins
Takeda Nobushige, Japans samoerai
Vincenzo de' Rossi, Italiaans beeldhouwer
Joannes Vonckius, Noord-Nederlands geestelijke en staatsman
Zhang Juzheng, Chinees staatsman
Arnold II Huyn van Amstenrade, Limburgs edelman (jaartal bij benadering)
Joseph de Baenst, Zuid-Nederlands politicus (jaartal bij benadering)
Johannes Casembroot, Zuid-Nederlands edelman (jaartal bij benadering)
Sicke Clant, Noord-Nederlands bestuurder (jaartal bij benadering)
Hendrick van Cleve III, Zuid-Nederlands schilder (jaartal bij benadering)
Richard Farrant, Engels componist (jaartal bij benadering)
Wolfgang Figulus, Duits componist (jaartal bij benadering)
Jelle Hotses, Noord-Nederlands theoloog (jaartal bij benadering)
Jan van Ligne, Zuid-Nederlands edelman (jaartal bij benadering)
Nurbanu Sultan, valide sultan van het Ottomaanse Rijk (1574-1583) (jaartal bij benadering)
Giovanni Pierluigi da Palestrina, Italiaans componist (jaartal bij benadering)
Thomas Radclyffe, Engels staatsman (jaartal bij benadering)
Boudewijn Ronsse, Nederlands arts (jaartal bij benadering)
Alexander Scott, Schots dichter (jaartal bij benadering)
Christiaan Sgroten, Noord-Nederlands cartograaf (jaartal bij benadering)
Willem van Tetrode, Noord-Nederlands beeldhouwer (jaartal bij benadering)
Cornelis Boscoop, Noord-Nederlands componist (jaartal onzeker)

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

24 februari - René van Brosse (~54), Frans edelman
24 februari - Etienne de Poncher (~78), Frans prelaat en diplomaat
24 februari - Lodewijk II de la Trémoille (64), Frans edelman
26 februari - Cuauhtemoc, laatste Azteekse leider (1520-1521/1525)
3 april - Jan Konarski (~77), Pools bisschop
3 april - Giovanni Rucellai (49), Italiaans dichter
11 april - Karel IV van Alençon (35), Frans edelman
5 mei - Frederik III (62), keurvorst van Saksen
27 mei - Thomas Müntzer (~34), Duits hervormer en opstandelingenleider
31 mei - Martinus Dorpius (~39), Nederlands theoloog
mei - Anna van Mecklenburg-Schwerin (39), Duits edelvrouw
15 juni - Eitel Frederik III van Hohenzollern (~30), Duits edelman
5 juli - Johan van Brandenburg-Ansbach (32), onderkoning van Valencia
18 juli - Karel I van Lalaing (~59), Zuid-Nederlands politicus
22 juli - Richard Wingfield (~56), Engels hoveling
4 augustus - Andrea della Robbia (89), Florentijns beeldhouwer
22 augustus - Frans de Rycke (~60), Zuid-Nederlands jurist
15 september - Jan de Bakker (26), Nederlands ketter
3 oktober - Sigismondo Gonzaga (~56), Italiaans kardinaal
11 oktober - Thomas West (~68), Engels legerleider
24 oktober - Thomas Dacre (57), Engels legerleider
3 november - Wilhelmus Heda (~65), Noord-Nederlands geschiedschrijver
17 november - Eleonora van Viseu (67), echtgenote van Johan II van Portugal
30 december - Jakob Fugger de Rijke (66), Duits bankier
Francesco de Avalos (~36), Napolitaans edelman
Mirim Çelebi (~75), Ottomaans wiskundige
Franciabigio (~41), Florentijns schilder
Johan von Hoberg (~55), Duits edelman
Pietro Pomponazzi (~63), Italiaans filosoof
Rhys ap Thomas (~76), Welsh militair
Jordi Sanç, Spaans geestelijke en politicus
Jacob Baethen, Zuid-Nederlands muziekuitgever (jaartal bij benadering)
Jean Lemaire de Belges, Zuid-Nederlands schrijver (jaartal bij benadering)
Vittore Carpaccio, Venetiaans schiler (jaartal bij benadering)
Joß Fritz, Duits opstandelingenleider (jaartal bij benadering)
Arnolt Schlick, Duits componist (jaartal bij benadering)
Michel Sittow, Ests schilder (jaartal bij benadering)

Zie de categorie 1525 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.