Cisticolidae

Cisticolidae
Bleekkopgraszanger (Cisticola cinnamomeus)
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Aves (Vogels)
Orde:	Passeriformes (Zangvogels)
Familie
	Cisticolidae;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Cisticolidae op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Vogels

Cisticolidae is een zeer gevarieerde familie uit de orde van de zangvogels.

Beschrijving

Het zijn kleine insectenetende vogels met afgeronde vleugels en lange, vaak afgesleten staarteinden. Hun grootte varieert van 9 tot 20 centimeter. Ze hebben dunne pootjes en een scherpe snavel. De meeste soorten komen voor in Zuid-Europa, Afrika, Azië en de Australië. Ze leven in bossen, savannes, graslanden, moerassen en struikgewas in semi-aride en aride gebieden. Het verenkleed is licht van kleur bij soorten die in het bos leven en donkerder voor de soorten die meer open gebieden bewonen.

Diverse geslachten en soorten
Rudds apalis (Apalis ruddi)
Gewone graszanger (Cisticola juncidis)
Gewone graszanger
Goudkopgraszanger (Cisticola exilis)
Roodoorprinia (Malcorus pectoralis)
Javaanse prinia (Prinia familiaris)
Grijze prinia (Prinia socialis)
Wielewaalzanger (Hypergerus atriceps)

Taxonomie

De meeste geslachten van deze familie werden vroeger ondergebracht bij de Zangers van de Oude Wereld (Sylviidae), maar volgens moderne inzichten vormen ze een eigen familie, de Cisticolidae, die ook dicht bij de boszangers zoals fitis en tjiftjaf staat.^[1]

Er zijn meer dan 25 geslachten en ongeveer 160 soorten.^[2]

Lijst met onderfamilies en geslachten

Onderfamilie Neomixinae
- Neomixis Sharpe, 1881 (3 soorten jery's)
Onderfamilie Priniinae
- Orthotomus Horsfield, 1821 (13 soorten snijdervogels)
- Prinia Horsfield, 1821 (29 soorten prinia's)
Onderfamilie Cisticolinae
- Bathmocercus Reichenow, 1895 (2 soorten voszangers)
- Cisticola Kaup, 1829 (53 soorten graszangers)
- Eminia Hartlaub, 1881 (Eminiazanger)
- Euryptila Sharpe, 1883 (Kopjeszanger)
- Hypergerus Reichenbach, 1850 (Wielewaalzanger)
- Incana Lynes, 1930 (Incanagraszanger)
- Malcorus Smith, A, 1829 (Roodoorprinia)
- Scepomycter Grant & Mackworth-Praed, 1941 (Mrs. Moreaus voszanger)
Onderfamilie Eremomelinae
- Apalis Swainson, 1833 (26 soorten apalissen)
- Artisornis Friedmann, 1928 (2 soorten snijdervogels)
- Calamonastes Sharpe, 1883 (4 soorten savannezangers)
- Camaroptera Sundevall, 1850 (5 soorten camaroptera's)
- Drymocichla Hartlaub, 1881 (Roodvleugelzanger)
- Eremomela Sundevall, 1850 (10 soorten eremomela's)
- Micromacronus Amadon, 1962 (2 soorten boszangertimalia's)
- Oreolais Nguembock, Fjeldså, Couloux, Cruaud & Pasquet, 2008 (2 soorten apalissen)
- Oreophilais Clancey, 1991 (Roberts' prinia)
- Phragmacia Brooke & Dean, 1990 (Namaquaprinia)
- Phyllolais Hartlaub, 1881 (Acacia-apalis)
- Poliolais Alexander, 1903 (Witstaartzanger)
- Schistolais Wolters, 1980 (2 soorten prinia's)
- Spiloptila Sundevall, 1872 (Krekelprinia)
- Urolais Alexander, 1903 (Groene prinia)

Cladogram

Het volgende cladogram geeft de evolutionaire relaties weer tussen de onderfamilies en geslachten en is gebaseerd op onderzoek uit 2013:^[3]

Cisticolidae

Neomixinae

Neomixis – 3 soorten jery's

Priniinae

	Orthotomus – 13 soorten snijdervogels

	Prinia – 29 soorten prinia's

Cisticolinae

Cisticola – 53 soorten graszangers

	Euryptila – Kopjeszanger

	Scepomycter – Mrs. Moreaus voszanger

Incana – Incanagraszanger

Malcorus – Roodoorprinia

Bathmocercus – 2 soorten voszangers

	Hypergerus – Wielewaalzanger

	Eminia – Eminiazanger

Eremomelinae

Micromacronus (plaatsing onzeker) – 2 soorten boszangertimalia's

Eremomela – 10 soorten eremomela's

	Schistolais – 2 soorten prinia's

	Drymocichla – Roodvleugelzanger

	Phragmacia – Namaquaprinia

	Oreophilais – Roberts' prinia

Urolais – Groene prinia

	Artisornis – 2 soorten snijdervogels

	Oreolais - 2 soorten apalissen

Poliolais – Witstaartzanger

	Calamonastes – 4 soorten savannezangers

	Camaroptera – 5 soorten camaroptera's

	Spiloptila – Krekelprinia

	Phyllolais – Acacia-apalis

Apalis – 26 soorten apalissen

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Alström, P.; Ericson, P.G.P.; Olsson, U. & Sundberg, P., 2006. Phylogeny and classification of the avian superfamily Sylvioidea. Mol. Phylogenet. Evol. 38(2): 381–397. full text. Gearchiveerd op 13 juni 2023.
↑ (en) Gill F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2025. IOC World Bird List (v15.1).
↑ (en) Urban Olsson, Martin Irestedt, George Sangster, Per G.P. Ericson, Per Alström (2013). Systematic revision of the avian family Cisticolidae based on a multi-locus phylogeny of all genera. Molecular Phylogenetics and Evolution. 66 (3): 790-799. DOI:10.1016/j.ympev.2012.11.004

[1] Alström, P.; Ericson, P.G.P.; Olsson, U. & Sundberg, P., 2006. Phylogeny and classification of the avian superfamily Sylvioidea. Mol. Phylogenet. Evol. 38(2): 381–397. full text. Gearchiveerd op 13 juni 2023.

[2] (en) Gill F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2025. IOC World Bird List (v15.1).

[3] (en) Urban Olsson, Martin Irestedt, George Sangster, Per G.P. Ericson, Per Alström (2013). Systematic revision of the avian family Cisticolidae based on a multi-locus phylogeny of all genera. Molecular Phylogenetics and Evolution. 66 (3): 790-799. DOI:10.1016/j.ympev.2012.11.004

[1]

[2]

[3]

Neomixis:	Grijsnekjery (N. tenella) · Groene jery (N. viridis) · Streepkeeljery (N. striatigula)
Cisticola:	Roodmaskergraszanger (C. erythrops) · Witbrauwgraszanger (C. cantans) · Fluitgraszanger (C. lateralis) · Miombograszanger (C. woosnami) · Bosgraszanger (C. anonymus) · Angolagraszanger (C. bulliens) · Hunters graszanger (C. hunteri) · Chubbs graszanger (C. chubbi) · Kilomberograszanger (C. bakerorum) · Zwartteugelgraszanger (C. nigriloris) · Langstaartgraszanger (C. aberrans) · Huambograszanger (C. bailunduensis) · Ratelgraszanger (C. chiniana) · Borangraszanger (C. bodessa) · Snorgraszanger (C. njombe) · Grijze graszanger (C. cinereolus) · Tanagraszanger (C. restrictus) · Roodstaartgraszanger (C. rufilatus) · Rotsgraszanger (C. subruficapilla) · Jammergraszanger (C. lais) · Lynes' graszanger (C. distinctus) · Zwartruggraszanger (C. galactotes) · Heuglins graszanger (C. marginatus) · Kustgraszanger (C. haematocephalus) · Witstaartgraszanger (C. anderseni) · Ethiopische graszanger (C. lugubris) · Luapulagraszanger (C. luapula) · Moerasgraszanger (C. pipiens) · Papyrusgraszanger (C. carruthersi) · Valleigraszanger (C. tinniens) · Grote graszanger (C. robustus) · Aberdaregraszanger (C. aberdare) · Natalgraszanger (C. natalensis) · Roodkopgraszanger (C. ruficeps) · Klaaggraszanger (C. guinea) · Kleine graszanger (C. nana) · Kortvleugelgraszanger (C. brachypterus) · Rosse graszanger (C. rufus) · Vosgraszanger (C. troglodytes) · Bruinkopgraszanger (C. fulvicapilla) · Taboragraszanger (C. angusticauda) · Zwartstaartgraszanger (C. melanurus) · Graszanger (C. juncidis) · Socotragraszanger (C. haesitatus) · Madagaskargraszanger (C. cherina) · Kalaharigraszanger (C. aridulus) · Tinktinkgraszanger (C. textrix) · Pollegraszanger (C. eximius) · Dambograszanger (C. dambo) · Borstvlekgraszanger (C. brunnescens) · Bleekkopgraszanger (C. cinnamomeus) · Dwerggraszanger (C. ayresii) · Goudkopgraszanger (C. exilis)
Incana:	Incanagraszanger (I. incana)
Prinia:	Bergprinia (P. crinigera) · Swinhoes prinia (P. striata) · Deignans prinia (P. polychroa) · Birmese prinia (P. cooki) · Annamprinia (P. rocki) · Zwartkeelprinia (P. atrogularis) · Roestkruinprinia (P. khasiana) · Witborstprinia (P. superciliaris) · Grijskopprinia (P. cinereocapilla) · Roodkapprinia (P. buchanani) · Roestprinia (P. rufescens) · Grijsborstprinia (P. hodgsonii) · Westelijke gestreepte prinia (P. gracilis) · Oostelijke gestreepte prinia (P. lepida) · Jungleprinia (P. sylvatica) · Javaanse prinia (P. familiaris) · Geelbuikprinia (P. flaviventris) · Grijze prinia (P. socialis) · Roestflankprinia (P. subflava) · Witteugelprinia (P. inornata) · Bleke prinia (P. somalica) · Rivierprinia (P. fluviatilis) · Zwartborstprinia (P. flavicans) · Karooprinia (P. maculosa) · Drakensbergprinia (P. hypoxantha) · Sãotoméprinia (P. molleri) · Zebraprinia (P. bairdii) · Roodvleugelprinia (P. erythroptera) · Roodmaskerprinia (P. rufifrons)
Schistolais:	Witkeelprinia (S. leucopogon) · Witoogprinia (S. leontica)
Phragmacia:	Namaquaprinia (P. substriata)
Oreophilais:	Roberts' prinia (O. robertsi)
Micromacronus:	Leyteboszangertimalia (M. leytensis) · Mindanaoboszangertimalia (M. sordidus)
Urolais:	Groene prinia (U. epichlorus)
Oreolais:	Ornaatapalis (O. pulcher) · Rwenzori-apalis (O. ruwenzorii)
Drymocichla:	Roodvleugelzanger (D. incana)
Spiloptila:	Krekelprinia (S. clamans)
Phyllolais:	Acacia-apalis (P. pulchella)
Apalis:	Halsbandapalis (A. thoracica) · Geelkeelapalis (A. flavigularis) · Taita-apalis (A. fuscigularis) · Namuli-apalis (A. lynesi) · Rudds apalis (A. ruddi) · Bruinstaartapalis (A. flavocincta) · Geelborstapalis (A. flavida) · Maskerapalis (A. binotata) · Kivu-apalis (A. personata) · Zwartkeelapalis (A. jacksoni) · Witvleugelapalis (A. chariessa) · Zwartkapapalis (A. nigriceps) · Tanzania-apalis (A. melanocephala) · Chirinda-apalis (A. chirindensis) · Bergapalis (A. porphyrolaema) · Kabobo-apalis (A. kaboboensis) · Chapins apalis (A. chapini) · Kortstaartapalis (A. sharpii) · Zwartrugapalis (A. rufogularis) · Zilverapalis (A. argentea) · Karamoja-apalis (A. karamojae) · Masai-apalis (A. stronachi) · Bamenda-apalis (A. bamendae) · Goslings apalis (A. goslingi) · Grijze apalis (A. cinerea) · Bruinkopapalis (A. alticola)
Malcorus:	Roodoorprinia (M. pectoralis)
Hypergerus:	Wielewaalzanger (H. atriceps)
Eminia:	Eminiazanger (E. lepida)
Camaroptera:	Blaatcamaroptera (C. brevicaudata) · Mekkercamaroptera (C. brachyura) · Harterts camaroptera (C. harterti) · Geelbrauwcamaroptera (C. superciliaris) · Olijfgroene camaroptera (C. chloronota)
Calamonastes:	Somalische savannezanger (C. simplex) · Miombosavannezanger (C. undosus) · Kleine savannezanger (C. stierlingi) · Gebandeerde savannezanger (C. fasciolatus)
Euryptila:	Kopjeszanger (E. subcinnamomea)
Bathmocercus:	Zwartkapvoszanger (B. cerviniventris) · Grijsbuikvoszanger (B. rufus)
Scepomycter:	Mrs. moreaus voszanger (S. winifredae)
Orthotomus:	Langstaartsnijdervogel (O. sutorius) · Gestreepte snijdervogel (O. atrogularis) · Cambodjaanse snijdervogel (O. chaktomuk) · Visayasnijdervogel (O. castaneiceps) · Trillersnijdervogel (O. chloronotus) · Roodvoorhoofdsnijdervogel (O. frontalis) · Luzonsnijdervogel (O. derbianus) · Roodstaartsnijdervogel (O. sericeus) · Grijze snijdervogel (O. ruficeps) · Roodwangsnijdervogel (O. sepium) · Grijskopsnijdervogel (O. cinereiceps) · Zwartkopsnijdervogel (O. nigriceps) · Samarsnijdervogel (O. samarensis)
Artisornis:	Moreaus snijdervogel (A. moreaui) · Roodkapsnijdervogel (A. metopias)
Poliolais:	Witstaartzanger (P. lopezi)
Eremomela:	Geelbuikeremomela (E. icteropygialis) · Somalische eremomela (E. flavicrissalis) · Groenrugeremomela (E. pusilla) · Grijskoperemomela (E. canescens) · Groenkaperemomela (E. scotops) · Karoo-eremomela (E. gregalis) · Roesthalseremomela (E. usticollis) · Roodkaperemomela (E. badiceps) · Bruinkoperemomela (E. turneri) · Zwarthalseremomela (E. atricollis)