Leeuweriken
| Leeuweriken | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Kuifleeuwerik (Galerida cristata) | |||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
| |||||||||
| Familie | |||||||||
| Alaudidae Vigors, 1825 | |||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||
Leeuweriken op  Wikispecies
| |||||||||
| |||||||||
Leeuweriken (Alaudidae) vormen een familie uit de orde van zangvogels (Passeriformes). De familie kent rond de 100 soorten.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Door hun eenvoudig aardekleurig gestreept verenpak, dat bij beide geslachten vaak gelijk is, vallen ze nauwelijks op. Sommige soorten hebben een zwart-witte tekening. Ook hebben ze een kuif van veren, die ze opzetten tijdens de balts en het zingen. Leeuweriken hebben vrij lange vleugels. De lengte van de familie gaat van klein (11 cm) (zwartkruinvinkleeuwerik) tot middelgroot (19 cm) (kalanderleeuwerik). Sommige leeuweriken lijken veel op gorzen, maar ze hebben dunnere snavels en ze zijn met deze familie niet nauw verwant.
Leefwijze
[bewerken | brontekst bewerken]Hun voedsel bestaat voornamelijk uit insecten en zaden. Leeuweriken lopen of rennen, maar hippen niet. Gewoonlijk ziet men leeuweriken als ze al vliegend tot hoog in de lucht hun gezang laten horen. Ze nestelen op de grond. Door hun eenvoudig aardekleurig verenpak vallen ze daar nauwelijks op.
Voortplanting
[bewerken | brontekst bewerken]Een legsel bestaat meestal uit 2 tot 6 gespikkelde eieren, die in een nest op de grond worden gelegd. De jongen verlaten het nest vaak al voordat ze kunnen vliegen.
Verspreiding en leefgebied
[bewerken | brontekst bewerken]De vogelfamilie van de leeuweriken wordt vrijwel alleen aangetroffen in Afrika, Europa en Azië. Leeuweriken leven voornamelijk in open terreinen. Vele soorten leven als standvogels in woestijngebieden en graslanden, andere soorten zijn trekvogels.
Taxonomie
[bewerken | brontekst bewerken]De leeuweriken vormen als familie een goed te definiëren groep binnen de zangvogels met duidelijke gemeenschappelijke kenmerken. Traditioneel en nog steeds in veel vogelboeken en naamlijsten, worden ze aan het begin geplaatst van de orde van de zangvogels, in de buurt van de zwaluwen en de kwikstaarten en piepers. Uit DNA-onderzoek naar de taxonomie van de vogels blijkt dat de leeuweriken minder verwant zijn met deze families, maar fylogenetisch dichter staan bij de families buidelmezen en baardmannetjes, zoals ook blijkt in hun plaatsing binnen de IOC list.[1][2][3]
De familie telt 24 geslachten met in totaal 100 soorten.[1] Onderstaande indeling naar onderfamilie is gebaseerd op een onderzoek uit 2023. [4]
- Subfamilie Certhilaudinae
- Geslacht Alaemon Keyserling & Blasius, 1840
- Geslacht Ammomanes Cabanis, 1851
- Geslacht Ammomanopsis Bianchi, 1905
- Geslacht Certhilauda Swainson, 1827
- Geslacht Chersomanes Cabanis, 1851
- Geslacht Eremopterix Kaup, 1836
- Geslacht Pinarocorys Shelley, 1902
- Geslacht Ramphocoris Bonaparte, 1850
- Subfamilie Mirafrinae
- Geslacht Amirafra Bianchi, 1906
- Geslacht Calendulauda Blyth, 1855
- Geslacht Corypha Gray, 1840
- Geslacht Heteromirafra Grant, 1913
- Geslacht Mirafra Horsfield, 1821
- Geslacht Plocealauda Alström et al., 2023
- Subfamilie Alaudinae
- Geslacht Alauda Linnaeus, 1758
- Geslacht Alaudala Horsfield & Moore, F, 1858
- Geslacht Calandrella Kaup, 1829
- Geslacht Chersophilus Sharpe, 1890
- Geslacht Eremalauda Sclater, WL, 1926
- Geslacht Eremophila Boie, F, 1828
- Geslacht Galerida Boie, F, 1828
- Geslacht Lullula Kaup, 1829
- Geslacht Melanocorypha Boie, F, 1828
- Geslacht Spizocorys Sundevall, 1872
Cladogram
[bewerken | brontekst bewerken]Het volgende cladogram geeft de taxonomische relaties weer tussen de geslachten binnen deze familie.[4]
| Alaudidae; |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Ton Lemaire: De leeuwerik. Cultuurgeschiedenis van een lyrische vogel, Amsterdam, Ambo, 2004. ISBN 9026318480
- ↑ a b (en) Gill F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2025. IOC World Bird List (v15.1).
- ↑ Barker, F. Keith; Barrowclough, George F.; Groth, Jeff G. 2002. A phylogenetic hypothesis for passerine birds: taxonomic and biogeographic implications of an analysis of nuclear DNA sequence data. Proc. R. Soc. B 269 (1488): 295–308. full text
- ↑ Alström, P.; Ericson, P.G.P.; Olsson, U. & Sundberg, P., 2006. Phylogeny and classification of the avian superfamily Sylvioidea. Mol. Phylogenet. Evol. 38(2): 381–397. full text. Gearchiveerd op 9 september 2023.
- ↑ a b (en) Per Alström et al, 2023. Systematics of the avian family Alaudidae using multilocus and genomic data. Avian Research Volume 14, 2023, 100095. DOI:10.1016/j.avrs.2023.100095
· 
· 
· ·