Gerechtelijk kanton
Een gerechtelijk kanton is in België een groep van gemeenten waarbinnen één vredegerecht gevestigd is, dat bevoegd is voor al die gemeenten. Grotere gemeenten worden in meerdere gerechtelijke kantons ingedeeld.
Een gerechtelijk arrondissement bestaat uit alle gerechtelijke kantons op het grondgebied van dat arrondissement. In België zijn er 162 [1] gerechtelijke kantons, sinds 1 april 2014 gegroepeerd in 12 gerechtelijke arrondissementen en 5 rechtsgebieden.[2]
Er zijn in België ook nog 210 kieskantons, die niet altijd samenvallen met de gerechtelijke kantons.
De hervorming van het gerechtelijk landschap in 2013-2014 heeft het aantal gerechtelijke arrondissementen herleid van 27 naar 12. De rechtbanken in die arrondissementen worden nu 'afdelingen' van de vergrote arrondissementen.[3]
In het totaal zijn er 187 vredegerechten met 229 zetels. In principe is er één vastbenoemde vrederechter per kanton en telt elk kanton één enkele zetel. (De zetel is de plaats waar zitting wordt gehouden en waar een griffie is). 35 kantons hebben twee of drie zetels i.p.v. één. Als een vredegerecht meerdere zetels heeft, dan bedient elke zetel een welbepaalde groep gemeenten van dat kanton. (art. 186 Gerechtelijk wetboek + K.B. 03.06.1999, B.S., 04.08.1999)
Lijst van gerechtelijke kantons
Gerechtelijk gebied Antwerpen
Arrondissement Antwerpen
- Antwerpen (1-12)
- Arendonk
- Boom
- Brasschaat
- Geel
- Heist-op-den-Berg
- Herentals
- Hoogstraten
- Kapellen
- Kontich
- Lier
- Mechelen
- Mol
- Schilde
- Turnhout
- Westerlo
- Willebroek
- Zandhoven
Arrondissement Limburg
Gerechtelijk gebied Brussel
Arrondissement Brussel
- Anderlecht 1 & 2
- Asse
- Brussel 1-6
- Elsene
- Etterbeek
- Grimbergen
- Halle
- Jette
- Kraainem - Sint-Genesius-Rode
- Lennik
- Meise
- Oudergem
- Schaarbeek 1 & 2
- Sint-Gillis
- Sint-Jans-Molenbeek
- Sint-Joost-ten-Node
- Sint-Pieters-Leeuw
- Sint-Pieters-Woluwe
- Ukkel
- Vilvoorde
- Vorst
- Zaventem - Overijse
Arrondissement Leuven
Arrondissement Waals-Brabant
Gerechtelijk gebied Gent
Arrondissement Oost-Vlaanderen
- Aalst 1 & 2
- Beveren
- Deinze
- Dendermonde-Hamme
- Eeklo
- Geraardsbergen-Brakel
- Gent 1-5
- Lokeren
- Merelbeke
- Ninove
- Oudenaarde-Kruishoutem
- Ronse
- Sint-Niklaas 1 & 2
- Wetteren-Zele
- Zelzate
- Zomergem
- Zottegem-Herzele
Arrondissement West-Vlaanderen
Gerechtelijk gebied Luik
Arrondissement Eupen
Arrondissement Luik
- Hamoir
- Hoei 1 & 2
- Fléron
- Grâce-Hollogne
- Herstal
- Luik 1-4
- Saint-Nicolas
- Seraing
- Sprimont
- Wezet
- Borgworm
- Limburg-Aubel
- Malmedy-Spa-Stavelot
- Verviers 1 & 2
Arrondissement Luxemburg
- Aarlen-Messancy
- Bastenaken-Neufchâteau
- Marche en Famenne-Durbuy
- Saint Hubert-Bouillon-Paliseul
- Vielsalm-La Roche en Ardenne-Houffalize
- Virton-Florenville-Etalle
Arrondissement Namen
Rationalisering onder Koen Geens
Het 'plan Vredegerechten' van Minister Koen Geens[4] voorziet een rationalisering van het aantal vredegerechten in drie fasen. In de eerste fase worden van kantons met twee of drie zetels deze zetels bijeen gebracht op één locatie. Het gaat om 76 zetels van 35 kantons waarvan er 29 verdwijnen en 47 zetels overblijven. In een tweede fase wordt bekeken of stedelijke kantons "die aan elkaar grenzen en/of reeds in hetzelfde gebouw huizen" kunnen worden "gegroepeerd". In een derde fase zou de kaart zelf van de gerechtelijke kantons hertekend worden.[5] De nieuwe indeling van de gerechtelijke kantons (de zgn. derde fase) en de lijst met vredegerechten die daardoor zouden worden gesloten, werd op 7 maart 2017 beslist.[6]
De kantons met meerdere zetels worden als volgt gereorganiseerd:
- West-Vlaanderen
- Nieuwpoort naar Veurne (K.B. 23.08.2014, B.S., 20.02.2015)
- Ieper-2 naar Poperinge[7]
- Oost-Vlaanderen
- Kruishoutem naar Oudenaarde (K.B. 16.02.2016, B.S., 22.02.2016)
- Zele naar Wetteren (K.B. 14.03.2016, B.S., 11.04.2016)[8]
- Zottegem naar Herzele (K.B. 06.11.2016, B.S., 02.12.2016)
- Brakel naar Geraardsbergen : tijdelijk beide zetels in Brakel (K.B. 06.06.2016, B.S., 05.10.2016), uiteindelijk beide in Geraardsbergen
- Dendermonde - Hamme behoudt beide zetels en wordt in de 3e fase herbekeken
- Antwerpen
- Antwerpen-8 (Berchem en Mortsel) naar Kontich (K.B. 01.05.2016, B.S., 30.05.2016) (Dit gaat om twee verschillende kantons, niet om één kanton met twee zetels)
- Limburg
- Lommel naar Neerpelt (K.B. 07.03.2016, B.S., 22.03.2016)
- Voeren naar Tongeren[9]
- Vlaams-Brabant
- Overijse naar Zaventem (K.B. 31.05.2016, B.S., 06.06.2016)
- Kraainem naar Sint-Genesius-Rode (K.B. 06.06.2016, B.S., 15.06.2016)
- Herne naar Sint-Pieters-Leeuw[10]
- Landen naar Zoutleeuw
- Waals-Brabant
- Perwez naar Jodoigne (K.B. 10.04.2016, B.S., 18.04.2016)
- Henegouwen
- Dour naar Colfontaine (K.B. 31.01.2015, B.S., 18.02.2015)
- Comines-Warneton naar Mouscron (K.B. 10.04.2016, B.S., 06.06.2016)
- Lessines naar Ath (K.B. 30.06.2017, B.S., 05.07.2017)
- Péruwelz naar Leuze-en-Hainaut
- Merbes-le-Château naar Beaumont; derde zetel blijft in Chimay (K.B. 28.10.2016, B.S., 28.11.2016 - in 'Plan Vredegerechten'[4] was aangekondigd: Beaumont en Merbes-le-Château naar Chimay)
- Engien - Lens behoudt beide zetels en wordt in de 3e fase herbekeken
- Namen
- Beauraing en Gedinne naar Dinant (Beauraing naar Dinant : K.B. 07.09.2003, B.S., 24.09.2003 ; Gedinne naar Dinant: K.B. 01.09.2016, B.S., 14.09.2016)
- Eghezée naar Gembloux (K.B. 24.02.2016, B.S., 02.03.2016)
- Rochefort naar Ciney (K.B. 20.05.2016, B.S., 30.05.2016)
- Philippeville naar Couvin (K.B. 11.07.2016, B.S., 19.09.2016 - in 'Plan Vredegerechten'[4] andersom aangekondigd)
- Walcourt naar Florennes (K.B. 03.10.2016, B.S., 21.12.2016 - in 'Plan Vredegerechten'[4] aangekondigd dat beide zetels zouden blijven en in de 3e fase worden herbekeken)
- Luxemburg
- Bouillon en Paliseul naar Saint-Hubert (Bouillon naar Paliseul : K.B. 01.07.2012, B.S., 17.07.2012; beide naar Saint-Hubert : K.B. 21.11.2016, B.S., 16.12.2016 zoals gewijzigd door K.B. 31.01.2017, B.S., 15.02.2017)
- Florenville naar Virton (K.B. 30.10.2015, B.S., 20.11.2015)
- Etalle naar Virton (K.B. 16.02.2016, B.S., 29.02.2016)
- Houffalize naar Vielsalm (K.B. 18.03.2016, B.S., 25.03.2016); derde zetel blijft in La Roche-en-Ardenne
- Messancy naar Arlon (K.B. 30.08.2016, B.S., 08.09.2016)
- Durbuy naar Marche-en-Famenne (K.B. 01.09.2016, B.S., 14.12.2016)
- Bastogne - Neufchâteau behoudt beide zetels en wordt in de 3e fase herbekeken
- Luik
- Aubel naar Limbourg (K.B. 18.09.2016, B.S., 22.09.2016)
- Malmedy en Stavelot naar Spa (Malmedy naar Spa : K.B. 06.06.2017, B.S., 30.06.2017)
- Herve naar Verviers-1 (K.B. 01.09.2016, B.S., 26.09.2016; K.B. 12.12.2016, B.S., 09.01.2016)
- Huy - Hannut behoudt beide zetels en wordt in de 3e fase herbekeken
Gerechtelijke hiërarchie
- Oude indeling voor de hervorming van 1 maart 2013: