Schiedam

**Schiedam**
Gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Zuid-Holland
COROP-gebied	Groot-Rijnmond
Coördinaten	51° 55′ NB, 4° 24′ OL
Algemeen
Oppervlakte	19,86 km²
- land	17,82 km²
- water	2,04 km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	81.855? ; (4593 inw./km²)
Bestuurscentrum	Schiedam
Naam inwoners	Schiedammer, Schiedamse
Belangrijke verkeersaders	A4 A20; Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam; Metrolijnen A B en C ; Tramlijnen 21 en 24
Politiek
Burgemeester (lijst)	Harald Bergmann (VVD)
Economie
Gemiddeld inkomen (2019)	€ 25.000 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019)	€ 171.000
WW-uitkeringen (2014)	44 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	3100, 3101, 3102, 3100, 3111-3119, 3121-3125
Netnummer(s)	010
CBS-code	0606
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Amsterdamse code	11260
Website	www.schiedam.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Molens in Schiedam, *De Vrijheid* en *De Noord* (in de achtergrond)

Schiedam (uitspraak^ⓘ) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gemeentebestuur neemt deel aan de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam-Den Haag.

Schiedam is gelegen tussen Rotterdam en Vlaardingen, oorspronkelijk aan de Schie en later ook aan de Nieuwe Maas. Op 1 januari 2024 had de gemeente 81.855 inwoners (bron: CBS). De stad is bekend om haar jeneverproductie, de historische binnenstad met historische havens (in andere steden worden dat 'grachten' genoemd) en de hoogste windmolens ter wereld.

Geschiedenis

De geschiedenis van de stad Schiedam gaat terug tot de 13e eeuw. Nabij de monding van de Schie werd rond ca. 1230 door de heer van Wassenaar en/of heer Dirk Bokel van ambacht Mathenesse een dam aangelegd om het polderland te beschermen tegen het zeewater. In 1247 kreeg Aleid van Holland bij haar huwelijk met Jan van Avesnes het oostelijke deel van de dam (en het poldertje) als bruidsgeschenk. In 1275 werden stadsrechten verleend door vrouwe Aleid van Holland (Aleida van Avesnes), de zuster van graaf Willem II van Holland.

De achttiende eeuw was voor Schiedam een Gouden Eeuw, als gevolg van de stilgevallen drankimport uit het buitenland en de opkomst van de jeneverstokerij. Er ontstonden tientallen branderijen en destilleerderijen die over de hele wereld exporteerden. De jeneverindustrie gaf Schiedam de bijnaam 'Zwart Nazareth'. De bedrijfstak is inmiddels grotendeels verdwenen, maar de ten behoeve van de industrie gebouwde zes klassieke windmolens bepalen nog steeds het stadsbeeld. In 2005 is de Noletmolen gebouwd naar het beeld deze molens. Ook zijn er nog een aantal voormalige branderijen. In 1 daarvan, aan de historische Lange Haven, is sinds 1996 het Jenevermuseum gevestigd.

In 1941 werd de gemeente Kethel en Spaland geannexeerd, waardoor er ruimte was voor grootschalige woningbouw ten noorden van Schiedam. Hier liggen nu de wijken Tuindorp, Sveaparken, Kethel, Groenoord, Woudhoek en Spaland.

Bezienswaardigheden

Stadhuis, Grote Markt
Grote of St.-Janskerk
Schiedamse molens: de zes klassieke stellingmolens (Molen De Walvisch, Molen De Drie Koornbloemen, Molen De Vrijheid, Molen De Noord, Molen De Palmboom, Molen De Kameel) en de nieuwe "energiemolen" De Nolet (2005); de op de afbeelding getoonde molens zijn de hoogste klassieke windmolens ter wereld.
De ruïne van Huis te Riviere
Liduinabasiliek met Heilig Hartbeeld
De grachten van Schiedam ("havens" genoemd: Lange Haven, Korte Haven en de Nieuwe Haven)
Babbersmolen (Steenhuismolen (1710-1888), Stellingmolen (1888-1924), Stellingmolen (2014-heden))
Zakkendragershuisje
Korenbeurs
Voormalig Sint-Jacobs-gasthuis, nu het Stedelijk Museum Schiedam
Kantoorgebouw voor de toenmalige HAV Bank van architect Dudok uit 1935, in 1997 verbouwd tot appartementen
Sint-Jan-de-Doperkerk (Havenkerk)
Historische stadsgezichten

Monumenten

Een deel van Schiedam is een beschermd stadsgezicht. In de gemeente is er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Kaart van het oude centrum van Schiedam, met bezienswaardigheden.

Kunst en cultuur

De meeste culturele voorzieningen in Schiedam bevinden zich in de binnenstad. Zo is er het Stedelijk Museum Schiedam, bekend om zijn grote collectie kunst van de kunstbeweging Cobra, het Nationaal Jenevermuseum waar nog regelmatig gestookt wordt en museummolen De Walvisch, waar nog gedraaid en gemalen wordt. Tot februari 2018 was De Nieuwe Palmboom museummolen.

Naast de musea zijn er vele kunstenaars en hun ateliers te vinden in de stad. Ook kent de stad een aantal galeries.

In de voormalige Korenbeurs naast de Dam is sinds juni 2015^[1] de eerste groene bibliotheek van Nederland gevestigd.^[bron?] In het Wennekerpand, een voormalige distilleerderij, zijn diverse culturele instellingen ondergebracht. Onder meer is er het filmhuis Wenneker Cinema en de kleine zaal van het Theater aan de Schie waarvan de hoofdlocatie aan het Stadserf te vinden is. Naast zijn musea en culturele centra kent Schiedam een groeiend aantal terugkerende evenementen en festivals, waarvan de bekendste zijn:

Brandersfeesten
De Bonte Koe Chocolade Festival
Film op 't Erf
Fotofestival Schiedam
Jenever- en Ginfestival
Muziek op het Water
Nationale Molendag
Open Monumentendagen
Open Expo Schiedam
Opera aan de Schie
Suikerzoet Filmfestival
Wereldmuziekfestival Verueño
Where we've met

Kunst in de openbare ruimte

In Schiedam zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie lijst van beelden in Schiedam.

Samenstelling gemeentebestuur

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Schiedam telt 35 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Zetels
	1994	1998	2002	2006	2010	2014	2018	2022
VVD	5	7	5	4	5	4	6	6
DENK	-	-	-	-	-	-	4	4
GroenLinks	3	3	3	2	2	2	3	4
PvdA	9	11	7	13	9	5	2	4
D66	6	2	1	1	4	5	4	3
OuderenPartij Schiedam	-	-	-	-	-	-	2	3
Progressief Schiedam	-	-	-	-	1	2	2	3
Alles voor Schiedam	-	-	-	-	-	-	-	2
AOV	-	1	1	1	2	4	4	2
CDA	5	5	6	5	4	3	2	2
Lokaal Onafhankelijk Schiedam	-	-	-	-	-	-	2	2
Sociaal Liberaal Verbond	-	-	-	-	-	-	1	0
SP	-	3	2	5	2	4	2	-
ChristenUnie-SGP	-	-	-	-	-	1	1	-
Leefbaar Schiedam	-	-	7	3	2	3	-	-
Gemeente Belangen Schiedam	2	2	3	1	1	1	-	-
Lijst Blanco	-	-	-	-	-	1	-	-
Trots op Nederland	-	-	-	-	2	-	-	-
Fractie Schoenmakers/S.O.S	1	-	-	-	1	-	-	-
Centrum Democraten	4	1	-	-	-	-	-	-
Totaal	35	35	35	35	35	35	35	35

Burgemeester

College van B&W

Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit:^[2]

Naam	Functie	Partij	Taken
Harald Bergmann	Burgemeester	VVD	Algemene zaken en juridische zaken; Bestuurlijke- en raadsaangelegenheden, integriteit en algemeen beleid; Openbare orde en veiligheid; Regionale aangelegenheden
Antoinette Laan	Wethouder/1e loco-burgemeester	VVD	Bouwen en Wonen; Financiën en Control; Sport; Havens en bedrijventerreinen; Nationaal Programma Nieuwland en Oost; Coördinatie gemeentelijke handhaving; Gemeentearchief
Cemil Kahramanoğlu	Wethouder	DENK	Buitenruimte & recreatie; Onderwijs; Samenleven; Nationaal Programma Nieuwland en Oost; Jeugdbeleid
Petra Zwang	Wethouder	PvdA	Armoedebeleid en Schuldhulpverlening; Kinderopvang/ Voor- en vroegschoolse educatie; Volwasseneneducatie en laaggeletterdheid; Zorg en Welzijn (Wmo (m.u.v. Jeugdzorg), Wijkondersteuningsteams, Samen Schiedam, Senioren); Volksgezondheid; Wijkregie en Burgerparticipatie
Anouschka Biekman	Wethouder	D66	Binnenstad, Stadspromotie en Toerisme; Samenleven; Werk en Inkomen; Vastgoed, Grondbeleid en Monumenten; ICT & Facilitaire zaken; Communicatie; 750 jaar Schiedam
Frans Hamerslag	Wethouder	PS	Mobiliteit; Dierenwelzijn en Natuur; Duurzaamheid en Milieu; P&O; Cultuur en media; Horeca en Evenementen; Inkoop; Economie; Dienstverlening
Caroline Bos	Gemeentesecretaris	n.v.t.	Hoofd van de gemeentelijke organisatie en de eerste adviseur van het college

Verkeer en vervoer

Schiedam ligt voor een groot gedeelte binnen de Ring Rotterdam. Hierdoor is de stad goed te bereiken via de afrit aan de A4 Schiedam-West en de afritten aan de A20 Schiedam-Noord en Schiedam.

Schiedam heeft een gecombineerd trein- en metrostation, station Schiedam Centrum. Vanaf dit station kan met een directe verbinding per trein onder meer gereisd worden naar Almere, Amsterdam, Dordrecht, Den Haag, Lelystad, Rotterdam, Roosendaal en Vlissingen.

Schiedam is ook per metro bereikbaar. station Schiedam Centrum is bereikbaar met metrolijnen A, B en C vanuit Rotterdam. Met metrolijn C kan men ook verder reizen langs de Schiedamse metrostations Parkweg, Troelstralaan en Vijfsluizen richting Hoogvliet en Spijkenisse. Na een opening op 28 september 2019 is de Hoekse Lijn op 30 september 2019 van start gegaan.^[3] Station Schiedam Nieuwland is bij de ingebruikstelling als metro van de Hoekse Lijn geopend en is bereikbaar met metrolijnen A en B.

Ook heeft Schiedam een tramverbinding met Rotterdam. Tramlijnen 21 (alleen overdag tot circa 19:00) en 24 doen beide de binnenstad, station Schiedam Centrum en Schiedam-Noord aan.

Onderwijs en gezondheidszorg

Onderwijs

In Schiedam bevinden zich ongeveer 35 scholen voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs en mbo, waaronder zowel openbare als rooms-katholieke, protestants-christelijke, gereformeerde en islamitische scholen. In het aangrenzende Rotterdam bevinden zich diverse hbo-opleidingen en de Erasmus Universiteit Rotterdam.

De oudste school voor voortgezet onderwijs is het Stedelijk Gymnasium Schiedam met een historie die teruggaat tot 1346.

Gezondheidszorg

Van oudsher kende Schiedam twee ziekenhuizen: het Gemeenteziekenhuis en het Nolet Ziekenhuis, die in 1981 fuseerden tot het Schieland Ziekenhuis. In 2008 werd het Vlietland Ziekenhuis in gebruik genomen, een fusie van het Schieland Ziekenhuis in Schiedam en het Holyziekenhuis in Vlaardingen. Dit ziekenhuis ligt nabij de A20 en station Schiedam Nieuwland. Op 29 juni 2012 fuseerde dit ziekenhuis met het Fransiscus Gasthuis in Rotterdam.