Tielt

**Tielt**
Stad in België
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Tielt
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	68,85 km² (2022); 81,34%; 8,76%; 9,9%
Coördinaten	51° 0' NB, 3° 20' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	20.627 (01/01/2024) ; 50,18% ; 49,82% ; 299,59 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,7%; 57,83%; 23,47%
Buitenlanders	9,03% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Luc Vannieuwenhuyze (CD&V)
Bestuur	CD&V, Iedereen Tielt, Groen
Zetels; CD&V; N-VA-Open Vld; Iedereen Tielt; sp.a; Groen	27; 13; 7; 4; 2; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	20.951 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	4,13% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 8700; 8700; 8700; 8700	Deelgemeente; Tielt; Aarsele; Kanegem; Schuiferskapelle
Zonenummer	051
NIS-code	37015
Politiezone	Regio Tielt
Hulpverleningszone	Midwest
Website	www.tielt.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Tielt; in de provincie West-Vlaanderen
Portaal	België

Tielt is een stad en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. Ze ligt in de driehoek Gent, Brugge en Kortrijk. De stad telt ruim 20.000 inwoners en is de hoofdplaats van het arrondissement Tielt.

Geschiedenis

Vroegste geschiedenis

Tielt is ontstaan in de periode 5de-10de eeuw. De oudste vermelding in de vorm van Tiletum^[1] en dateert uit 1105. Het betreft een vermeldingen van de belasting die de heer van een Tieltse villa betaalde. Daarom werden in 2005 in de stad verschillende evenementen gehouden om '900 jaar Tielt op schrift' te vieren.

In 1245 werden aan Tielt de stadsrechten verleend, en in 1275 werd de lakenhalle gebouwd. Daarna volgden het houden van een jaarmarkt (recht geschonken door Filips de Stoute), een schepenhuis, de Minderbroeders (lange tijd was in Tielt zelfs het noviciaat) en een Latijnse school in 1686. Tussendoor werd meermaals een gedeelte van Tielt verwoest door een stadsbrand of de Gentenaren die oorlog kwamen voeren.

In 1602 werd Tanneke Sconyncx beschuldigd van hekserij en in Tielt gemarteld tot ze bezweek.

Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het hoofdkwartier van het Duitse vierde leger gevestigd in een aantal Tieltse herenhuizen, die allemaal werden opgeëist door de Duitse bezetter. Het Armee Ober Kommando 4 (A.O.K. 4) logeerde in de Hoogstraat in huizen nr. 26, 34, 44, 53 en 54, alsook in de Nieuwstraat nr. 7 tot en met 21. De generaal-veldmaarschalk hertog Albrecht van Württemberg was opperbevelhebber van 1914 tot 1917 en werd nadien opgevolgd door Friedrich Bertram Sixt von Armin. Beiden logeerden in de woning Hoogstraat 26, die eigendom was van de toenmalige schepen en latere burgemeester René Colle. Het leger bestond uit 180.000 manschappen die in België actief waren. De staf van het commando bestond tot 400 medewerkers, soldaten en officieren. De Duitse keizer Wilhelm II kwam verscheidene malen hier op bezoek, namelijk in 1914, 1915 en 1916.^[2]

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Tielt verscheidene keren gebombardeerd, waardoor na de bevrijding door de 1e Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Maczek op 8 september 1944 de heropbouw noodzakelijk was. Er sneuvelden vijf Tieltenaars, acht Poolse en vijfentwintig Duitse soldaten. Op het Generaal Maczekplein in Tielt staat het Bevrijdingsmonument; een Sherman Fireflytank om de bevrijding door de Polen te herdenken. Het werd door generaal Maczek in september 1979 onthuld.

Geografie

Kernen en wijken

De stad Tielt

Tielt is een typische provinciestad, zodat de nodige centrumfuncties aanwezig zijn. Zowel in de verzorgende als industriële sector is Tielt een belangrijke regionale pool met de aanwezigheid van het Sint-Andriesziekenhuis, het daaraan verbonden Woon- en Zorgcentrum Sint-Andries en het OCMW-rusthuis, en de drie industrieterreinen. Ook de functie van scholenstad is sterk aanwezig met vijf secundaire scholen (alle niveaus in het katholiek en gemeenschapsonderwijs zijn aanwezig). Naast het verplichte dagonderwijs is in Tielt ook een Stedelijke Academie voor Muziek en Woord en een Stedelijke Kunstacademie aanwezig (2300 leerlingen), met afdelingen in een aantal buurgemeenten.

Deelgemeenten

Naast de oorspronkelijke gemeente Tielt telt de gemeente drie deelgemeenten: voormalige gemeenten die in de tweede helft van de twintigste eeuw erbij zijn gevoegd:

Schuiferskapelle: de kleinste deelgemeente, ten noorden van de eigenlijke stad.
Kanegem: de deelgemeente in het noordoosten, iets groter dan Schuiferskapelle. Ze staat bekend door de fleurige bloemen waar het dorp mee versierd is.
Aarsele: de grootste deelgemeente van Tielt, in het zuidoosten.

Tielt, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (31/12/2015)
I	Tielt (kerngemeente)	34,64	14.988
II	Schuiferskapelle	7,93	1.074
III	Kanegem	10,84	1.143
IV	Aarsele	15,10	2.948

De Romeinse cijfers in bovenstaande tabel en op de landkaart corresponderen met elkaar.

De gemeente Tielt grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

a. Dentergem (gemeente Dentergem)
b. Oostrozebeke (gemeente Oostrozebeke)
c. Meulebeke (gemeente Meulebeke)
d. Pittem (gemeente Pittem)
e. Egem (gemeente Pittem)
f. Wingene (gemeente Wingene)
g. Ruiselede (gemeente Ruiselede)
h. Poeke (gemeente Aalter)
i. Vinkt (stad Deinze)
j. Wontergem (stad Deinze)

Demografie

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

Tielt		Supranationaal	Nationaal	Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België	Vlaanderen	West-Vlaanderen	Tielt			Tielt
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering	Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement	Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen			Roeselare-Tielt	Tielt	Tielt	Tielt
Verkiezing		Europese	Federale	Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester^[3]
	1800 - 1814	Mulle
	1814 - 1826	Jacob Eugeen Larmuseau
	1827 - 1830	Auguste Dury
	1830 - 1836	Jean Poelman
	1836 - 1841	Pierre Erard
	1841 - 1881	Charles Stevens
	1882 - 1892	Leo de Mûelenaere
	1892 - 1909	Jan Boone
	1909 - 1919	Emiel Vandevyvere

Tijdspanne		Burgemeester
	1919 - 1932	Fritz Boone
	1933 - 1946	René Colle
	1946 - 1969	Joseph Baert (CVP)
	1969 - 1988	Daniël Vander Meulen
	1988 - 1995	Firmin Warnez
	1995 - 2011	Michiel Van Daele
	2011 - 2012	Luc Vannieuwenhuyze (CD&V)
	2013 - 2018	Els De Rammelaere (N-VA)
	2019 - heden	Luc Vannieuwenhuyze (CD&V)

Geschiedenis

Legislatuur 2019 - 2025

De burgemeester van Tielt is sinds 1 januari 2019 Luc Vannieuwenhuyze, die met zijn partij CD&V een coalitie sloot met Iedereen Tielt en Groen.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[4]		10-10-1982^[4]		9-10-1988^[4]		9-10-1994^[4]		8-10-2000^[4]		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]		14-10-2018^[7]
Stemmen / Zetels		%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	27
	CVP¹ / CD&V+N-VA² / CD&V³	53,18¹	15	42,26¹	12	44,11¹	13	32,61¹	10	40,93¹	12	55,48²	16	42,5³	12	40,8³	13
	SP¹ / sp.a² / sp.a+Groen³	16,63¹	4	17,65¹	4	15,24¹	3	11,69¹	2	12¹	3	21,38²	5	23,88³	6	11,5²	2
	GT¹ / TIELT² / VLD³ / Open Vld-N-VA⁴	-		19,52¹	5	31,38²	8	32,24³	10	21,25³	6	17,11³	4	28,2⁴	7	24,4⁴	7
	AGALEV¹ / Groen!² / Groen³	-		-		6,37¹	1	6,22¹	1	6,63¹	1	6,02²	0	-		6,6³	1
	Iedereen Tielt	-		-		-		-		-		-		-		16,7	4
	Vlaams Blok¹/Vlaams Belang²	-		-		-		3,08¹	0	5,82¹	0	-		5,42²	0	-
	VU¹/VU&ID²	23,61¹	6	19,14¹	4	-		9,98¹	2	13,37²	3	-		-	-	-
	PVDA	0,74	0	-		0,57	0	0,57	0	-		-		-		-
	CDP	-		-		-		3,6	0	-		-		-		-
	OK	5,83	0	-		-		-		-		-		-		-
	UV	-		1,42	0	0,84	0	-		-		-		-		-
	VI	-		-		0,57	0	-		-		-		-		-
Totaal stemmen		13470		13831		14251		14252		14257		7667		14655		14801
Opkomst %						96,05		94,69		94,09		96,03		93,11		93,80
Blanco en ongeldig %		3,54		4,49		4,76		5,75		5,23		4,76		4,60		5,50

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt.

Bezienswaardigheden

In het stadscentrum staat de Hallentoren, de restant van de lakenhalle en/of schepenhuis, erkend als UNESCO-Werelderfgoed.
Het stadhuis met markante gevel
Alexianenplein (tussen bibliotheek en nieuwbouw bij stadhuis): met tekst (op muur) over eerste gasaanval te Ieper in april 1915
De decanale Sint-Pieterskerk met monumentale preekstoel en gebeeldhouwde communiebank
De Paterskerk
De Onze-Lieve-Vrouwekerk
De Sint-Jozef Werkmanskerk
Huis Mulle de Terschueren
Cultuurcentrum Gildhof
Beelden van Tanneke Sconyncx, Olivier de Duivel (Olivier le Daim) en baljuw Spierinck op de markt (werken van Jef Claerhout)
Beeld van generaal Maczek door Jef Claerhout
De Molenlandroute omvat de ruime streek rond Tielt (de stad wordt beschouwd als centrum van het 'Molenland').
De Poelbergmolen met voormalige gerestaureerde Poelbergschool

De Hallentoren
Huis Mulle de Terschueren
De Sint-Pieterskerk
De Onze-Lieve-Vrouwekerk
De Sint-Jozef Werkmankerk
Toren van Huis Denys en Sint-Pieterskerk vanuit de Ieperstraat
Sherman-tank en herdenkingsmonument Poolse bevrijding
Beeld Generaal Maczek
Beeld van Tanneke Sconyncx, beschuldigd van hekserij
De voormalige woning van burgemeester René Colle.
Minderbroederklooster
Poelbergmolen
Stadhuis

Cultuur

Stadswapen

In zilver (wit) een keper van keel (rood) vergezeld van drie omgewende (naar rechts) sleutels in sabel (zwart). Het Schild is gekroond met de stedenkroon. De keper (rode driehoek) werd verleend door Willem van Normandië toen hij Tielt privileges toekende. Het is afgeleid van het wapen van Kortrijk. De drie sleutels moesten voor een onderscheid zorgen met het wapen van Harelbeke dat dezelfde privileges kreeg als Tielt.

Evenementen

Sinds 1959 profileert Tielt zich als Europastad. Om de vier jaar rijdt de Europastoet uit op de zondag van de Tieltse Europafeesten. Deze jaarlijkse feesten vinden plaats tijdens het eerste weekend van juli, met optredens, braderie, straattheater, bluesfestival in de Patersdreef en vuurwerk.

Mobiliteit

Wegen

De N37 (primaire weg categorie II) verbindt Tielt in noordoostelijke met de autosnelweg A10/E40 ter hoogte van Aalter. In westelijke richting loopt deze weg richting Roeselare en zorgt er voor aansluiting op de snelweg A17/E403.

De N35 loopt in oostelijke richting naar Oost-Vlaanderen en de stad Deinze.

Spoorwegen

Op 31 december 1855 bereikten de spoorwegen Tielt met de lijn 73, Deinze - Tielt, die later deel uitmaakte van de lijn Gent - Deinze - Lichtervelde - Veurne - De Panne. Er kwam ook een lijn 73A naar Ingelmunster, die Tielt rechtstreeks met Kortrijk verbond, maar deze is nu niet meer in gebruik. Er zijn twee stations in Tielt, Station Tielt en Station Aarsele.

Buurtspoorwegen

Op 7 december 1886 werd de buurtspoorweglijn van Tielt naar Aalter geopend. Deze lijn werd later verlengd tot de Nederlandse grens bij Watervliet. Op 24 december 1889 is de buurtspoorweglijn naar Zwevezele, Ardooie, Roeselare en Hooglede geopend. Beide lijnen deelden de sporen tussen de markt en het station, waar eveneens een paardentram dienst heeft gereden van 16 juli 1899 tot 30 september 1914. In 1953 werden de buurtspoorweglijnen in Tielt opgeheven en opgebroken.

Bekende Tieltenaars

Olivier le Daim (1434-1484), kapper, barbier, later raadgever van Lodewijk XI
Adriaen Jorge (Tielt 1680), kopstuk van de Vrije Compagnie van Tielt, bij verstek veroordeeld tot de galg in 1720 te Gent wegens opstand tegen God en het Hof.
Willem Pantin (Tielt, ca. 1500 - Brugge, 1583), geneesheer-dichter, bevriend met Vesalius
Barnabas Raparlier (1756-1836), politicus
Julius Hoste sr. (Tielt, 1848 - Brussel, 1933), stichter in 1888 van het gematigd liberale Vlaamsgezinde dagblad Het Laatste Nieuws
Lodewijk Scharpé (1869-1935), professor en flamingant
Jozef Nolf (Tielt, 1870 - Merksem, 1933), apotheker, burgemeester van Merksem en senator
Aloys Van de Vyvere (Tielt, 1871 - Parijs, 1961), kortstondig premier van België (1925)
Joris Lannoo (1891-1971), stichter van drukkerij-uitgeverij Lannoo
Briek Schotte (Kanegem, 1919-2004), wielrenner (laatste Flandrien), ploegleider
Godfried Lannoo (1927-2012), boekenuitgever
Walter Haesaert (1935), letterkundige en dichter
Godfried kardinaal Danneels (Kanegem, 1933-2019), aartsbisschop
Jef Claerhout (1937), beeldend kunstenaar
Jef Braeckevelt (1943), wielerploegleider
Bart De Strooper (1950), moleculair bioloog en hoogleraar
Wally De Doncker (1958), auteur en president van de wereldorganisatie IBBY
Geert De Kockere (1962), jeugdauteur
Johan Lisabeth (1971), atleet
Jo Van Daele (1972), atleet
Kurt Martens (1973), kerkjurist en professor
Emmanuel Rottey (1977), televisiepresentator en journalist
Louis Charles Horta, uitgever en drukker
Jeroen Billiet (1977), hoornist en muziekleraar
Ann De Craemer (1981), auteur
Sylvie Marie (1984), dichter
Sammy Bossut (1985), voetballer
Tessa Wullaert (1993), voetbalspeelster