Zandvoort

Zandvoort

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Noord-Holland
Coördinaten	52° 37′ NB, 4° 52′ OL
Algemeen
Oppervlakte	43,97 km²
- land	32,07 km²
- water	11,9 km²
Inwoners (30 april 2017)	16.903? (527 inw./km²)
Bestuurscentrum	Zandvoort
Belangrijke verkeersaders	N200 N201
Politiek
Burgemeester (lijst)	Niek Meijer (VVD)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)	€ 33.700 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)	€ 255.000
WW-uitkeringen (2014)	41 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	2040-2042, 2116
Netnummer(s)	023
CBS-code	0473
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Amsterdamse code	10910
Website	www.zandvoort.nl
Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland

Zandvoort ( uitspraak (info / uitleg)) is een badplaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt 16.903 inwoners (30 april 2017, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 33,82 km².

De plaats leeft van het toerisme en is ook bekend van een Formule 1-racecircuit, het Circuit Park Zandvoort. Het station Zandvoort aan Zee is het eindpunt van de spoorlijn van Amsterdam via Haarlem. Tot de gemeente behoort ook een deel van het dorp Bentveld.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
	Bloemendaal
		Bloemendaal
	Noordwijk	Noordwijkerhout

Geschiedenis

Zandvoort was al in 1100 bekend en heette toen Sandevoerde; een samenstelling van zand en voorde. Tot 1722 was het gebied in handen van de heren van Brederode. Eeuwenlang leefde het dorp van de visvangst, maar in de 19e eeuw ontstonden er andere bronnen van bestaan. In het Verenigd Koninkrijk kwam het zeebaden op, en de Zandvoortse arts dr. Mezger introduceerde dit gebruik in Zandvoort. In 1828 werd het eerste badhuis in gebruik genomen. Tal van beroemdheden trokken naar Zandvoort, onder wie Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije in 1884 en 1885; ter herdenking aan haar bezoeken werd op 28 augustus 2004 een borstbeeld van haar onthuld.

Halverwege de 19e eeuw nam ook de aardappelteelt in de duinen een grote vlucht. In 1881 werd station Zandvoort aan Zee aangesloten op het spoorwegnet, en in 1899 volgde een elektrische tramverbinding met Haarlem (later uitgebreid tot Amsterdam), wat het badtoerisme flink bevorderde. Het fraaie stationsgebouw staat er thans nog steeds. Door de opkomst van het massatoerisme en de snelle treinverbinding nam het percentage vreemdelingen toe en kwamen het dialect en andere lokale cultuuruitingen langzaamaan in de marge.

Spoor- en tramlijnen in 1905

Topografische gemeentekaart van Zandvoort, december 2016

Media afspelen

Polygoonjournaal uit 1955. Zwemmen in de zee bij Zandvoort.

Bij de aanleg van de spoorweg in 1881 waren er twee stations, Zandvoort Bad en Zandvoort Dorp, zoals op de kaart te zien is. Om het ver afgelegen station Bad te verbinden met het dorp werd een experimentele elektrische tram aangelegd. In 1882 was elektrische tractie op spoor helemaal nieuw en Zandvoort was de tweede elektrische tramlijn in de wereld na de demonstratie bij een expositie in Berlijn. De primitieve stroomvoorziening was via de rails net als bij een modelbaan. Dit experiment was geen succes en de lijn werd snel omgebouwd tot een betrouwbare paardentram. Na 1905 werd de huidige kopstation aangelegd dichter bij het dorp. De paardentram werd kort daarna in 1908 opgeheven daar deze geen nut meer had.

Tijdens de jaren dertig van de 20e eeuw had Zandvoort het hoogste percentage NSB'ers van Nederland. De Tweede Wereldoorlog richtte in Zandvoort veel schade aan. Op 23 mei 1942 werd de toegang tot het strand verboden. Enkele maanden later moest vrijwel geheel Zandvoort worden ontruimd. Badhuizen en boulevards werden afgebroken voor de aanleg van de Duitse Atlantikwall. Nog altijd zijn in het gebied tientallen bunkers aanwezig.

Na de oorlog werden veel woningen gebouwd en nam het toerisme sterk toe. In 1948 werd het circuit van Zandvoort aangelegd. Ooit vonden hier zelfs Formule 1-races plaats, maar de provincie Noord-Holland heeft later geweigerd hier een vergunning voor te geven vanwege de geluidsoverlast voor de wijde omgeving. De tramlijn Amsterdam - Haarlem - Zandvoort van de ESM, later de Blauwe Tram van de NZH geheten, maakte op 31 augustus 1957 zijn laatste rit en werd vervangen door bus 80. Tussen 1969 en 1988 bevond zich aan de Boulevard het Dolfirama.

Anno 2003 houdt bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen in Zandvoort verband met het toerisme. Langs de boulevards zijn dan ook op het strand doorlopend strandtenten te vinden, die veel dagjesmensen trekken. Bekende gelegenheden zijn Beach Club Tien, Mango's, De Haven, Club Nautique en Vooges. De meeste strandpaviljoens zijn familiebedrijven. Men bouwt het paviljoen vanaf 1 februari op waarna men direct open mag voor het publiek. Voor 1 november moet het paviljoen weer verwijderd worden. Via het strand Zuid zijn nog enkele paviljoens bereikbaar op een grotere loopafstand: deze bevinden zich echter buiten het zogenaamde 'textielstrand'. Hier bevinden zich South Beach, Azzurro, Paal 69, Maribaya en Adam en Eva.

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Zandvoort
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Zandvoort
• Lijst van oorlogsmonumenten in Zandvoort

Onderwijs

In Zandvoort zijn zes basisscholen, namelijk De School, De Duinroos, Hannie Schaftschool, Mariaschool, Nicolaasschool en Oranje Nassauschool. Tevens is er één school voor het voortgezet onderwijs, vmbo-Theoretische leerweg, Wim Gertenbach College Zandvoort.

Politiek

Na de verkiezingen van 19 maart 2014 vormden Ouderen Partij Zandvoort, D66 en CDA het college van burgemeester en wethouders. Op dinsdag 22 november 2016 is een motie van wantrouwen tegen het college van burgemeester en wethouders aangenomen. In december van dat jaar werd de nieuwe coalitie van D66, CDA, Gemeente Belangen Zandvoort (GBZ), PvdA, Sociaal Zandvoort en Partij Veldwisch gepresenteerd. De vier Zandvoortse wethouders zijn Gert Toonen (PVDA), Gerard Kuipers (D66), Gert-Jan Bluijs (CDA) en Michel Demmers (GBZ). De VVD'er Niek Meijer is in 2007 benoemd tot burgemeester van Zandvoort.

De 17 Zandvoortse gemeenteraadszetels zijn sinds 1994 als volgt verdeeld:

Gemeenteraadszetels
Partij	1994	1998	2002	2006	2010	2014	2016
VVD	4	6	4	5	5	3	3
Gemeente Belangen Zandvoort	4	2	4	1	2	2	3
PvdA	3	3	3	3	2	1	1
CDA	3	2	3	2	2	2	2
D66	3	1	-	-	1	3	3
GroenLinks	-	-	-	1	1	-	-
Ouderen Partij Zandvoort	-	1	3	4	3	5	3
SP	-	2	-	1	-	-	-
Sociaal Zandvoort	-	-	-	-	1	1	1
Partij Veldwisch	-	-	-	-	-	-	1
Totaal	17	17	17	17	17	17	17

• Deed in 1998 mee als AOV/Unie55+

Fotogalerij

• 

  Zandvoort

• 

  Raadhuis van Zandvoort

• 

  Appartementen in Zandvoort

• 

  Watertoren van Zandvoort

Geboren in Zandvoort

• Bep Schrieke (1890-1945), indoloog en minister
• Peter Schaap (1902-1949), collaborateur en SD-medewerker
• Wim Gertenbach (1904-1943), verzetsstrijder
• Lies Koning (1917-1975), olympisch atlete
• Pete Felleman (1921-2000), eerste diskjockey
• Kiki Heck (1924-2006), olympisch duiker
• Ludwig Otten (1924-2016), componist
• Bob Koper (1928-2002), voetballer, o.a. keeper Enschedese Boys en Heracles
• Bep Ipenburg-Drommel (1936), olympisch gymnaste
• Bert Jacobs (1941-1999), voetbaltrainer
• Shirley Zwerus (1946), zangeres
• Roy Schuiten (1950-2006), wielrenner en ploegleider
• Stella Maessen (1953), zangeres
• Loes Schutte (1953), olympisch roeister
• Dingetje/Frank Paardekoper (1954), stemartiest
• Jan Lammers (1956), autocoureur
• Piet Keur (1960), voetballer
• Harriet van Ettekoven (1961), olympisch roeister
• Suzanne Bosman (1965), televisiepresentatrice

Woonachtig (geweest)

• Henri van Alphen, burgemeester
• Lou Bandy, zanger en conferencier
• Ernst Brokmeier, ondernemer
• Sietze Dolstra, cabaretier en zanger
• Kees Fens, literatuurcriticus, essayist en letterkundige
• Loona, zangeres
• Annemarie Oster, actrice, schrijfster
• Joop van Santen, econoom en politicus
• J.B. Schuil, kinderboekenschrijver
• Thamine Tadama-Groeneveld, kunstschilderes
• Joseph Teixeira de Mattos, tekenaar en kunstschilder
• Ria Valk, zangeres
• Zwarte Riek, zangeres

Sport

• In Zandvoort worden autoraces gehouden op het Circuit Park Zandvoort. Het bevindt zich in de duinen vlak bij de zee.
• Sinds 2008 vindt ieder jaar in maart de Zandvoort Circuit Run plaats, een hardloopwedstrijd met meer dan 10.000 deelnemers en internationale topatleten.
• Er zijn diverse golfbanen in Zandvoort. De bekendste is de Kennemer Golf & Country Club, waar veel nationale en internationale toernooien gespeeld worden.
• Zie ook voetbalclub SV Zandvoort.

Muziek

• Louis Davids nam ooit een nummer over de streek op, Zandvoort aan de Zee (1915).
• Willem Duyn had in 1983 een klein hitje met De eerste trein naar Zandvoort.
• De Pasadena Dream Band had in 1986 een hit met het nummer Zandvoort.
• Topstars hadden in 2006 een hitje met het nummer Met de sneltrein naar Zandvoort.
• Patrick van Kessel bracht in 2011 Parel aan de Zee uit, een lied over Zandvoort, met medewerking van dorpsgenoten Johnny Kraaijkamp jr. en Allard Kalff.

Walk of fame

Zandvoort heeft sinds 2010 22 tegels met bekende artiesten, zangers, kunstenaars, etc. die iets met Zandvoort te maken hebben.
De volgende personen hebben een tegel (op alfabetische volgorde):

A-F Henri van Alphen Hans Boskamp Eugène Brands Alain Clark Simon van Collem Louis Davids Pete Felleman

G-J Maus Gatsonides Wim Gertenbach Herman Heijermans Toon Hermans Leo Horn Bert Jacobs Rika Jansen Johnny Jordaan

K-Z John Kraaijkamp sr. Jan Lammers Frans Molenaar Roy Schuiten keizerin Sisi Rob Slotemaker Kees Verkade

Externe links

• Gemeente Zandvoort
• Genootschap Oud Zandvoort, archief van Zandvoort

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Zandvoort van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Zandvoort
Zandvoort · Bentveld (deels) Noord-Holland: Steden en dorpen in Noord-Holland      Nederland: Provincies · Gemeenten

52° 23′ NB, 4° 32′ OL