Overleg gebruiker:S.Kroeze/Nederland geschiedenis

Geachte S.Kroeze. In de discussie rond de Lage Landen ben ik begonnen met het comprimeren van de al bestaande tekst, voorlopig tot de Opstand. Wellicht kunt u er wat mee, dus daarom hieronder de ingekorte tekst. Hierbij had ik overigens nog geen rekening gehouden met uw nieuwe kopjes.

---

De bewoningsgeschiedenis van de Lage Landen is sterk verbonden met de verdrinkingsgeschiedenis van de Schelde, Rijn, Maas en Eems tijdens het Holoceen. Andersom is bewoning van grote invloed geweest op het huidige landschap, met name in de laatste 1000 jaar.

De eerste bewoning in dit gebied bestond uit passerende jager-verzamelaars. Tijdens het Vroeg-Neolithicum werd de overgang gemaakt van nomadisch jagen en verzamelen naar sedentaire landbouw en veeteelt. Na de Bronstijd begon met de Kelten de IJzertijd, om opgevolgd te worden door de La Tène-cultuur.

Romeinse periode

Met komst van de Romeinen in 57 v.Chr. begon de protohistorie van de Lage Landen. De Rijn werd vanaf 47 de noordgrens of limes van het rijk. Na de onderwerping van de lokale volkeren was het gedurende twee eeuwen een periode van economische expansie en sterke bevolkingstoename, de pax Romana. De volksverhuizingen luidden vanaf de vijfde eeuw een periode van instabiliteit in, die al met al zo'n twee eeuwen duurden.

Frankische periode

In de zesde eeuw hadden kon men de Friezen langs de kusten vinden, de Saksen in het oosten en de Franken in het zuiden. Onder de Franken werden de Lage Landen aanvankelijk een kerngebied. Door verdere veroveringen van de Merovingen richting het zuiden werd het uiteindelijk echter weer een perifeer gebied. Keizer Karel de Grote (768-814) wist een groot rijk te veroveren waar de gehele Lage Landen deel van uit maakten. Na de zogenaamde tweede kerstening zou in de volgende eeuwen het christelijk geloof volledig doordringen in de samenleving. Het rijk kon door de Frankische erfpolitiek echter geen stand houden. De Lage Landen maakten daarna tussen 843 en 876 deel uit van het Middenrijk. Dit rijk hield geen stand en zou lang een betwist gebied blijven tussen West- en Oost-Francië.

Landsheerlijkheden

De feitelijke macht lag daardoor in handen van leenmannen, waarvan de landsheerlijkheden uitgroeiden tot een onoverzichtelijke lappendeken van gebiedjes. Een aantal feodale heren wist hun gezag uit te breiden ten koste van hun buren. Het graafschap Vlaanderen was daarbij lange tijd het belangrijkste gewest. Vanaf 1050 werden de steden een machtsfactor van betekenis. Het monopolie van het feodale stelsel en de Kerk werd daarmee doorbroken.

Consolidatie

Hoewel de veertiende eeuw voor Europa een periode van crisis in velerlei opzicht was, ging dit voor de Lage Landen niet op en was er eerder sprake van economische expansie, waarbij vooral de handel van belang was. De Franse prinsen van het hertogdom Bourgondië wisten een aantal noordelijke en vrijwel alle zuidelijke gebieden te verenigen in een personele unie. De gewesten profiteerden van het wegvallen van de onderlinge rivaliteit. Brugge was in de periode 1380-1480 de belangrijkste handelsmetropool in het meest verstedelijkte gebied in Noordwest-Europa van die tijd. De Hollandse zeevaart kende ook een opvallend sterke groei ten koste van de Hanze.

In 1477 sneuvelde Karel de Stoute echter, waarna de Nederlanden onder de Habsburgers kwamen te vallen. Het waren wederom genealogische toevalligheden die het gebied daarna onderdeel zouden laten worden van het Spaanse wereldrijk van keizer Karel V (1515-1555). Karel wist ook de gewesten in het noorden van de Nederlanden te veroveren, waarna deze zogenoemde XVII Provinciën middels de Transactie van Augsburg en de Pragmatieke Sanctie uiteindelijk tot een vergaand onafhankelijke eenheid werden gemaakt. Antwerpen nam de rol van Brugge over als economisch centrum en telde in 1563 meer dan 100.000 inwoners.

Opstand

Ondanks de economische voorspoed drukten de oorlogen met Frankrijk zwaar op de bevolking. De reformatie en vooral de harde vervolging daarvan waren een nieuwe factor. Dit explosieve mengsel zou leiden tot de Opstand. Na de Spaanse furie werd in 1576 de Pacificatie van Gent gesloten. Hoewel Willem van Oranje aanstuurde op verzoening, kwam de eerste breuk in 1579 met de Unie van Atrecht van de Waalse gewesten en de Unie van Utrecht van de overige gewesten. In 1581 verlieten de laatsen de Spaanse koning met het Plakkaat van Verlatinghe, terwijl Parma de zuidelijke Nederlanden wist te heroveren voor de Spaanse kroon. Bij gebrek aan een geschikte landsheer ontstond in 1588 de Republiek. De zuidelijke gewesten zouden verder gaan als de Koninklijke Nederlanden.

---

Ik hoop dat het van nut is. Groet, BoH 18 jan 2010 20:31 (CET)

Overzetten

Geachte S.Kroeze, Wat denkt u er van als ik uw redigeerwerk hier combineer met het mijne en overhevel naar Nederland? Groet, BoH 24 feb 2010 11:51 (CET)

Geachte BoH, Ik ben erg slecht en schuldig! (Aan deze verklaring hebt uw niets, maar ik zeg het toch maar.)

Heel veel dank voor uw geduld!

Het is overigens niet zo dat ik hier helemaal niet mee bezig ben. Het grote verschil is dat ik ditmaal wel wat literatuur doorneem. Maar dat gaat véél te langzaam. Ronduit waardeloos!

Ik ben dus nog steeds van plan het karwei af te maken. Overzetten van delen van de tekst lijkt mij een prima idee. Welke versie u kiest, laat ik helemaal aan u over. Combineren mag ook.

Nogmaals veel sorry!

beschaamde maar daarom niet minder hartelijke groet, S.Kroeze 24 feb 2010 14:01 (CET)

Extra: Overigens zou ik het deel over de prehistorie niet inkorten. Dit is feitelijk een ander vakgebied. Door het in te korten wordt gesuggereerd dat dit slechts van marginale betekenis is. Vergelijk ook de indeling van de Britannica (1964). zie Overleg:Nederland#Stand van zaken augustus 2009

Naar mijn - uiteraard subjectieve - gevoel zou het stuk over de prehistorie ongeveer net zo lang moeten zijn als dat over de Middeleeuwen.

zeer hartelijke groet, S.Kroeze 24 feb 2010 14:14 (CET)

Uw slechtheid is natuurlijk al lange tijd bekend. :)

Ik zal een en ander over zetten. Uw redactie daarna is uiteraard altijd mogelijk!

Groet, BoH 24 feb 2010 15:19 (CET)