Adema (orgels)

Adema-orgel uit 1871 in de Mozes en Aäronkerk (Amsterdam)

Adema-orgel uit 1901 in de Sint-Jan de Doperkerk (Wateringen), met pijpwerk afkomstig ui het vorige orgel van Abraham Meere uit 1796

Adema-orgel uit 1923 in de Kathedrale Basiliek Sint Bavo te Haarlem, in 1971 hierheen verplaatst vanuit de gesloopte Sint-Willibrorduskerk buiten de Veste in Amsterdam

Adema-orgel uit 1933 in de Sint-Jozefkerk (Hillegom)

Atelier van Adema in Hillegom, 2008

Adema's kerkorgelbouw is een Nederlands bedrijf dat kerkorgels bouwt. Het is in 1855 ontstaan te Leeuwarden en is gevestigd in Hillegom.

Leeuwarden[bewerken | brontekst bewerken]

De orgelmakerij werd begonnen door de gebroeders Carolus Borromeus Adema (1824-1905) en Petrus Josephus Adema (1828-1919). Een derde broer, Johannes Romanus Adema (1834-1862), werkte eveneens mee. Een vierde, Epko Adema, bouwde de kasten en ook de vijfde broer, de bouwkundige Adrianus Adema (1825-1870), hielp wel mee. Beide broers genoten hun opleiding bij de firma's Van Dam te Leeuwarden, Willem Hardorff te Leeuwarden, Bätz & Witte te Utrecht en Loret te Mechelen.

In deze tijd werden de volgende orgels gebouwd:

1856 - Leimuiden, R.K. kerk.
1858 - Sint-Nicolaasga, Sint-Nicolaaskerk. Van 1928 tot 1966 heeft dit instrument in de Hervormde Kerk van Oostknollendam gestaan. Na sluiting van deze kerk is het in 1966 na restauratie geplaatst in de Goede Herderkerk in Terneuzen.
1862 - Nes (verdwenen)
1863 - Wolvega, RK kerk (grotendeels verdwenen)
1863 - Warga - Doopsgezinde kerk
1866 - Leeuwarden, Sint-Dominicuskerk (destijds aan de Speelmansstraat)
1867 - Heerenveen, Heilige Geestkerk
1869 - Oudehaske, Kerk van Oudehaske

Leeuwarden en Amsterdam[bewerken | brontekst bewerken]

Nadat aldus vooral in Friesland orgels werden gebouwd, gingen de Adema's nu ook in Amsterdam werken, vanwege een grote opdracht voor de Mozes en Aäronkerk. De volgende orgels kwamen tot stand:

1871 - Amsterdam, Mozes & Aaronkerk, officieel geheten de H. Antonius van Padua
1871 - Valkoog, Hervormde kerk
1872 - Ferwerd, Hervormde kerk
1872 - Grouw, Doopsgezinde kerk
1872 - Veenhuizen, R.K. kerk
1873 - Ferwerd, Hervormde kerk
1873 - Egmond aan Zee, Oud-katholieke kerk
1873 - Sloten, Doopsgezinde kerk
1874 - Oudkarspel, Hervormde Sint-Maartenskerk
1874 - Amsterdam, Sint-Piusgesticht
1875 - Deersum
1876 - Bodegraven, Lutherse kerk
1876 - Amsterdam, Sint-Jacobsgesticht
1877 - Stadskanaal, R.K. Kerk
1877 - Almkerk, Hervormde kerk

Leeuwarden[bewerken | brontekst bewerken]

In 1877 werd het bedrijf gesplitst. Het bedrijf in Leeuwarden bleef bestaan onder leiding van Carolus Borromeus en later diens zoons Lambertus Theodorus Adema (1864-1931) en Sybrandus Johannes Adema (1863-1941). Zij namen in 1905 het bedrijf over. In 1941 werd het opgeheven. De volgende orgels werden hier vervaardigd:

1888 - Oude Pekela, RK kerk
1890 - Lollum, Gereformeerde kerk
1899 - Leeuwarden, Sint-Bonifatiuskerk
1910 - Balk, Sint-Lugeruskerk
1911 - Warga, Sint-Martinuskerk
1923 - Bakhuizen, Sint-Odulphuskerk
1926 - Irnsum, Sint-Marcuskerk
1933 - Heerenveen, Heilige-Geestkerk

Amsterdam[bewerken | brontekst bewerken]

In Amsterdam ging Petrus Josephus verder, later aangevuld en opgevolgd door zijn zonen. Tot 1984 was dit bedrijf aan de Lauriergracht gevestigd. De volgende orgels werden gebouwd:

1876 - Amsterdam, Huize Jacob
1877 - Voorhout, Seminarie Hageveld
1878 - Ommen, R.K. kerk
1880 - Wagenberg, Sint-Gummaruskerk
1885 - Kaatsheuvel, Hervormde kerk
1885 - Workum, Sint-Werenfriduskerk
1888 - Franeker, Sint-Franciscuskerk.
1890 - Amsterdam, Heilige Willibrord buiten de Veste.
1891 - Haarlem, Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkranskerk (Spaarnekerk)
1893 - Nes aan de Amstel, Sint-Urbanuskerk
1898 - Harlingen, Sint-Michaelskerk
1898 - Zwaagdijk-Oost, Sint-Josephkerk
1899 - Pijnacker, Heilige Joannes de Doperkerk
1898 - Uitgeest - Onze-Lieve-Vrouw Geboortekerk
1900 - Kwintsheul, Sint-Andreaskerk
1901 - Wateringen, Sint-Jan de Doperkerk
1901 - IJmuiden, Sint-Georgiuskerk
1902 - Gouda, Onze-Lieve-Vrouwekerk
1903 - Amsterdam, Dominicuskerk (gerestaureerd in 1995)
1904 - Amsterdam, De Krijtberg
1904 - Huis ter Heide, Het Witte Kerkje
1904 - Weesp, Protestantenbond
1904 - Amsterdam, Onze-Lieve-Vrouwe Gasthuis
1905 - Amsterdam, Vondelkerk
1906 - Haarlem, Sint-Josephkerk
1906 - Amsterdam, Hubertuskapel
1907 - Haarlem, Kathedrale Basiliek Sint Bavo, transeptorgel
1912 - Zwolle, Dominicanenkerk
1913 - Haarlem, Sint-Antoniuskerk aan de Groenmarkt
1914 - Lisse, Sint-Agathakerk
1916 - Zwolle, Dominicanerkerk

Ook werkten hier Sybrand Adema en Joseph Adema (1877-1943)

Van de hand van Sybrand zijn de orgels:

1916 - Amsterdam, Sint-Annakerk
1923 - Amsterdam, De Liefde
1926 - Amsterdam, Sint-Augustinuskerk

Van de hand van Joseph zijn de orgels:

1923 - Amsterdam, De Duif
1924 - Haarlem, Kathedrale Basiliek Sint Bavo, afbouw transeptorgel
1925 - Amsterdam, Sint-Vincentius a Paolokerk
1927 - Zwolle, Sint-Michaelkerk
1933 - Hillegom, Sint-Josephkerk
1934 - Hilversum, Heilig-Hartkerk
1935 - Wateringen, Sint-Jan de Doperkerk
1936 - Amsterdam (Sloten), Sint-Pancratiuskerk

Nadat Joseph Adema was overleden werd de leiding van het bedrijf voortgezet door diens neef Hubert Schreurs. Er werden de volgende orgels gebouwd:

1944 - Groningen, Sint-Josephkathedraal, koororgel;
1951 - Westervoort, Sint-Werenfriduskerk;
1957 - Amsterdam, Martelaren van Gorcumkerk;
1957 - Bloemendaal, Klooster Bethanie;
1960 - Den Haag, Thomasklooster;
1960 - Steenwijkerwold, studiecentrum Geldringen;
1961 - Zevenaar, Ziekeninrichting voor de Liemers;
1961 - Amsterdam, Onze-Lieve-Vrouw van Lourdeskerk;
1963 - Amsterdam, Heilige Pius X kerk;
1964 - Amsterdam, Pedagogische Academie Magister Vocat;
1964 - Haarlem, Sint-Jan de Doperkerk;
1965 - Amsterdam, Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smartenkerk;
1965 - Rotterdam, Kerk van de Heilige Kruisvinding;
1970 - Amsterdam, Verpleegtehuis Vreugdehof;
1970 - Heeswijk, Abdij van Berne;
1974 - Oudkarspel, Allemanskerk.

Hubert Schreurs overleed in 1981 en zijn zoon Antoine Schreurs zette het bedrijf voort. Naast vele restauraties werd het volgende orgel nieuw gebouwd:

1984 - Bodegraven, Sint-Willibrorduskerk (nieuwbouw);^[1]
1995 - Amsterdam, Dominicuskerk - demontage en wederopbouw hoofdorgel i.v.m. kerkrestauratie in samenwerking met organist Thom Jansen.

Vanaf 2002 werd het bedrijf voortgezet door een medewerker van het bedrijf, Ronald van Baekel. In 2003 verhuisde het bedrijf naar Hillegom. Het werd voortgezet onder de naam: Adema's Kerkorgelbouw, maar de familieband met de Adema's was nu verbroken. Naast restauraties werd nieuw gebouwd: