Lutjelollum
Buurtschap in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Friesland | ||
| Gemeente | Waadhoeke | ||
| Coördinaten | 53° 10′ NB, 5° 34′ OL | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8801 | ||
| Woonplaats (BAG) | Franeker | ||
| Belangrijke verkeersaders | 
| ||
| Foto's | |||
.jpg)
| |||
| Kop-hals-rompboerderij in Lutjelollum | |||
| |||
| Uitzicht op Lutjelollum in 2005 | |||
| |||
Lutjelollum (Fries: Lytselollum) is een buurtschap in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland. De plaats ligt tussen Franeker en Tzum aan de weg Lutje Lollum, de parallelweg van de N384 binnen het stadsgebied van Franeker.[1]
De buurtschap kreeg enige bekendheid door het televisieprogramma Man bijt hond, dat in 2005-2006 van Lutjelollum naar Limmel trok "om te kijken wat mensen aan het doen zijn".[2]
In 2013 telde de buurtschap zo'n 30 inwoners[3]. In 2024 waren dit 35, verdeeld over twaalf adressen[4][5].
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De buurtschap is ontstaan op twee terpen uit de late ijzertijd, opgeworpen heuvels op een kwelderwal. De terpen werden later voor een groot gedeelte afgegraven en geëgaliseerd waarbij werd veel materiaal uit verschillende periodes gevonden, zoals botmateriaal, aardewerk en metaal. De grote, hoofdterp is waarschijnlijk sinds de opwerping continu bewoond geweest, terwijl de kleine (huis)terp waarschijnlijk na de 14e eeuw niet meer bewoond is geweest.[6][7][8][9]
De plaats werd onder andere vermeld als Lollegum in 1411 vermeld, als Lollinghum in 1417, als Lollum in 1511, als Lutke Lollum in 1664 en als Lutjelollum in 1899. De naam verwijst naar de woonplaats (heem/um) van de persoon Lolle. Ter onderscheiding van het iets zuidelijker gelegen Lollum werd de duiding Lutke/Lutje (klein) toegevoegd aan de naam ter onderscheiding van het grotere Lollum.[10]
Roordaburg
[bewerken | brontekst bewerken]Ten noorden van Lutjelollum, aan de zuidkant van de Franekervaart heeft Roordaburg gestaan. Deze stins op grondgebied van Franeker werd voor het eerste genoemd in de 16e eeuw en was na de reformatie tevens in gebruik als schuilkerk voor de rooms-katholieken uit de streek. In 1765 werd het huis gesloopt.[11]
Neerstorten van straaljager
[bewerken | brontekst bewerken]Lutjelollum kwam 21 november 1960 in het nieuws vanwege het neerstorten van een F-84F-straaljager op een boerderij in de buurtschap. Hierbij kwamen zowel de piloot als het boerengezin van zes personen om het leven.[12]
Rijksmonumenten
[bewerken | brontekst bewerken]De buurtschap telt een tweetal rijksmonumenten. Het gaat om een tweetal kop-hals-rompboerderijen. Beide boerderijen, aan de Lutje Lollum 1 en 2 werden in 1967 aangewezen als een rijksmonument.[13][14]
- ↑ 'Nieuwe encyclopedie van Fryslân' 2016, Tresoar (kopje Franeker — Frjentsjer) Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ plaatsengids.nl pagina Lutjelollum (archiefversie 8 juli 2022) Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ Bestemmingsplan Buitengebied 2013, Gemeente Franekeradeel, hoofdstuk 2.5 Kleine dorpen en buurtschappen (PDF) Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ allecijfers.nl, pagina Buurt Buitengebied Franeker, gebieden Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ Lutje Lollum in Franeker. AlleCijfers.nl (6 augustus 2023). Geraadpleegd op 23 februari 2025.
- ↑ AMK-terrein 7662 en 14.770 - Hebinck, K.A., Een archeologisch bureau-onderzoek en een verkennend inventariserend veldonderzoek door middel van boringen voor de nieuwe spoortunnel te Franeker, gemeente Franekeradeel. ARC-Rapporten 2011-95 Pagina 8. ARC (Oktober 2011). Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ Monumentnrs 7662 en 14.770 - J. Tolsma D. la Fèber, Archeologische Rapporten Oranjewoud 2011/123 Bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek (karterende fase) Vijverstraat 2 te Franeker pagina 37 (14 november 2011). Geraadpleegd op 23 februari 2025.
- ↑ Terpnummers 5G-119 (hoofdterp) en 5G-W (huisterp) - De Vrije Fries nummer 87 pagina 215. Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur (2007). Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ 'Nieuwe encyclopedie van Fryslân' 2016, Tresoar (kopje Opgraving Lutjelollum) Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ 'Nederlandse plaatsnamen verklaard' (2018), G. van Berkel en Kees Samplonius en 'Friese Plaatsnamen: Alle steden, dorpen en gehuchten' (2007), Karel F. Gildemacher via etymologiebank.nl, pagina Lutjelollum Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ stinseninfriesland.nl pagina Roordaburg te Franeker Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ 'Straaljager veroorzaakt ramp bij Franeker VLIEGTUIG OP BOERDERIJ Heel gezin (6 personen) gedood Ook piloot omgekomen', De Volkskrant, 22 november 1960 via delpher.nl. Geraadpleegd op 11 november 2023.
- ↑ Rijksmonumentenregister, pagina Lutje Lollum 1, 8801 PW te Franeker Geraadpleegd op 9 december 2024.
- ↑ Rijksmonumentenregister, pagina Lutje Lollum 2, 8801 PW te Franeker Geraadpleegd op 9 december 2024.
· 
· 
