Peins
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Waadhoeke
| ||
| Coördinaten | 53° 12′ NB, 5° 36′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 4,06[1] km² | ||
| - land | 4,03[1] km² | ||
| - water | 0,04[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
245[1] (60 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 117 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 1368 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A31 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de voormalige gemeente Franekeradeel | |||
| |||
Peins is een dorp in de gemeente Waadhoeke in de Nederlandse provincie Friesland.
Het ligt ten noordoosten van de stad Franeker, tussen Schalsum en Slappeterp. Aan de zuidelijke grens loopt de A31 en de noordelijke grens de Oudemeer. Door het dorpsgebieden stromen ook de Schalsumervaart en de Oudevaart (ook wel Slappeterpstervaart).
In 2023 telde het dorp 245 inwoners.[1]
Geschiedenis
Peins is ontstaan op een oude terp, al voor de 12e eeuw zou er sprake zijn van een kerk. De huidige kerk, de Sint-Gertrudiskerk dateert uit de 14e eeuw
In de 13e eeuw werd Peins vermeld als Pesinghe', in 1406 als toe Peynse en in 1505 als Peyns. De plaatsnaam zou verwijzen naar de persoonsnaam Peie, afgeleid van de koosnaam Pese. Mogelijk gesticht door de lieden van deze Pese.
Het dorp vormt samen met Boer, Ried, Schalsum en Zweins de Franeker Vijfga. Op de nabij gelegen Tamterp zouden diverse adellijke staten hebben gestaan. De bewoners ervan zouden om de toerbeurt zeggenschap hebben gehad in de grietenij Franekeradeel.
Sport
Sinds 1896 kent het dorp de Kaatsvereniging Pieter Jellema.
Cultuur
Het dorp een dorpshuis, Us Doarpshus genaamd en wat beheerd wordt door Stichting Us Doarpshus. Er bestaat de Toneelvereniging Nij Libben. En de S.J. Boersma Stichting organiseert in de winterperiode activiteiten voor de kinderen van Peins tussen de 4 en 15 jaar. Ook heeft Peins een dorpskrant genaamd It Roeke-each, die zes keer per jaar verschijnt.
Bevolkingontwikkeling
Straten
Dorpsstraat, Meester Frankstraat, Potterslân, Riedsterweg, Schalsumerweg, Slappeterpsterweg, Zweinserweg, Kerkstraat.
Zie ook
- G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
- Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline); NoordBoek - Peter Karstkarel
· 
· 