Promethium: verschil tussen versies

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 37: Regel 37:
=== Voorspelling ===
=== Voorspelling ===
[[John Casper Branner]] voorspelde, op basis van een in de rij van [[lanthanide]]n te groot verschil tussen [[Neodymium]] ([[atoomnummer]] 60) en [[Samarium]] (atoomnummer 62), het bestaan van element "61" in [[1902]]. Twaalf jaar later werd dat bevestigd door [[Carl Gustav Mosander]], die de atoomnummers experimenteel inmiddels kon meten.
[[John Casper Branner]] voorspelde, op basis van een in de rij van [[lanthanide]]n te groot verschil tussen [[Neodymium]] ([[atoomnummer]] 60) en [[Samarium]] (atoomnummer 62), het bestaan van element "61" in [[1902]]. Twaalf jaar later werd dat bevestigd door [[Carl Gustav Mosander]], die de atoomnummers experimenteel inmiddels kon meten.
<!-- rest ASAP
=== Florentium ===
=== Florentium ===
De eerste melding met betrekking tot de ontdekking van het element is in 1926 gedaan door een groep italiaanse onderzoekers ([[Luigi Rolla]] en [[Lorenzo Fernandes]] uit [[Florence (stad)|Florence]]. Na zuivering via gefractioneerde kristallisatie van een [[didymiumnitraat]]-concentraat<ref>Het concentraat was verkregen uit [[monaziet]], afkomstig van uit [[Brazilië]]</ref> met daarin 70% [[dysprosium]], terwijl [[neodymium]] samen met andere [[lanthanide]]n de overige 30% vormde. De overblijvende vloeistof bevatte vooral [[samarium]], maar in de [[Röntgendiffractie]] werd deels aan element 61 toegekend. Naar de stad, en het algemeen erkende recht van de ontdekker om een naam aan een nieuw element te geven, werd het element Florentium genoemd. De wetenschappers publiceerden hun ontdekking in 1926, maar hielden vol dat de experimenten al in 1924 uitgevoerd waren.<ref>{{cite journal | doi = 10.1002/zaac.19261570129 | title = Über das Element der Atomnummer 61 | year = 1926 | last1 = Rolla | first1 = Luigi | last2 = Fernandes | first2 = Lorenzo | journal = Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie | volume = 157 | pages = 371}}</ref><ref>{{cite journal | doi = 10.1038/120014c0 | title = Florentium or Illinium? | year = 1927 | author = Noyes, W. A. | journal = Nature | volume = 120 | pages = 14}}</ref><ref>{{cite journal | doi =10.1038/119637a0 | title = Florentium or Illinium? | year = 1927 | author = Rolla, L. | journal = Nature | volume = 119 | pages = 637 | last2 =Fernandes | first2 =L.}}</ref><ref>{{cite journal | doi = 10.1002/zaac.19281690128 | title = Florentium. II | year = 1928 | author = Rolla, Luigi | journal = Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie | volume = 169 | pages = 319 | last2 = Fernandes | first2 = Lorenzo}}</ref><ref>{{cite journal | doi = 10.1002/zaac.19271630104 | title = Florentium | year = 1927 | author = Rolla, Luigi | journal = Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie | volume = 163 | pages = 40 | last2 = Fernandes | first2 = Lorenzo}}</ref><ref>{{cite journal | doi = 10.1002/zaac.19271600119 | title = Über Das Element der Atomnummer 61 (Florentium) | year = 1927 | author = Rolla, Luigi | journal = Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie | volume = 160 | pages = 190 | last2 = Fernandes | first2 = Lorenzo}}</ref>
=== Illinium ===
=== Illinium ===
In het zelfde jaar 1926 als de groep Italianen publiceerde een Amerikaanse groep ([[Smith Hopkins]] en [[Len Yntemathe]] van de [[Universiteit van Illinois te Urbana-Champaign|Universiteit van Illinois]] de ontdekking van element 61. Naar het zelfde gewoonterecht, en nog niet op de hoogte van de resultaten van de Italianen, vernoemden zij het nieuwe element naar de staat [[Illinois]]: Illinium.<ref>{{cite journal | doi = 10.1038/117792a0 | title = The Element of Atomic Number 61; Illinium | year = 1926 | author = Harris, J. A. | journal = Nature | volume = 117 | pages = 792 | last2 = Yntema | first2 = L. F. | last3 = Hopkins | first3 = B. S.}}</ref><ref>{{cite journal | doi =10.1038/118084b0 | title =The New Element of Atomic Number 61: Illinium | year =1926 | author =Brauner, BOHUSLAV | journal =Nature | volume =118 | pages =84}}</ref><ref>{{cite journal | doi = 10.1007/BF01490264 | title = Über das Element 61 (Illinium) | year = 1926 | author = Meyer, R. J. | journal = Naturwissenschaften | volume = 14 | pages = 771 | last2 = Schumacher | first2 = G. | last3 = Kotowski | first3 = A.}}</ref>
-->

=== Echt Promethium ===
=== Echt Promethium ===
Beide voorgaande groepen hebben "ergens" een fout gemaakt in de interpretatie van hun experimenten. Tegenwoordig weten we dat er alleen [[Radioactief|radioactieve]] [[Isotoop|isotopen]] van Promethium bestaan. Met de komst van de experimentele [[kernfysica]] werd het mogelijk Promethium in een deeltjesversneller te maken.

Medewerkers van de [[Ohio State University]] bombardeerden [[neodymium]] en [[praseodymium]] in [[1941]] met [[neutron]]en, alfadeeltjes en [[deuterium]]kernen. Hierbij ontstonden nieuwe onbekende [[radionucliden]], waarvan promethium er één bleek te zijn. Het duurde tot [[1945]] voordat [[Jacob A. Marinsky]], [[Lawrence E. Glendenin]] en [[Charles D. Coryell]] met behulp van [[ionenwisselaar]]s zuiver promethium konden isoleren en identificeren.
Medewerkers van de [[Ohio State University]] bombardeerden [[neodymium]] en [[praseodymium]] in [[1941]] met [[neutron]]en, alfadeeltjes en [[deuterium]]kernen. Hierbij ontstonden nieuwe onbekende [[radionucliden]], waarvan promethium er één bleek te zijn. Het duurde tot [[1945]] voordat [[Jacob A. Marinsky]], [[Lawrence E. Glendenin]] en [[Charles D. Coryell]] met behulp van [[ionenwisselaar]]s zuiver promethium konden isoleren en identificeren.


Versie van 22 okt 2010 14:59

Promethium
1 18
1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He
2 Li Be B C N O F Ne
3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar
4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
 
Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Algemeen
Naam Promethium
Symbool Pm
Atoomnummer 61
Groep Scandiumgroep
Periode Periode 6
Blok F blok
Reeks Lanthaniden
Kleur Metalliek
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u) 146,92
Elektronenconfiguratie [Xe]4f5 6s2
Oxidatietoestanden +3
Elektronegativiteit (Pauling) 1,13
Atoomstraal (pm) 182
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 538,39
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 1051,70
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 2151,64
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3) 7220
Smeltpunt (K) 1315
Kookpunt (K) 3000
Aggregatietoestand Vast
Smeltwarmte (kJ·mol−1) 12,6
Kristalstructuur Hex
Molair volume (m3·mol−1) 20,1
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1) 180
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1) 17,9
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt,
tenzij anders aangegeven
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Promethium is een scheikundig element met symbool Pm en atoomnummer 61. Het is een zilverwit/grijs lanthanide.

Ontdekking

Voorspelling

John Casper Branner voorspelde, op basis van een in de rij van lanthaniden te groot verschil tussen Neodymium (atoomnummer 60) en Samarium (atoomnummer 62), het bestaan van element "61" in 1902. Twaalf jaar later werd dat bevestigd door Carl Gustav Mosander, die de atoomnummers experimenteel inmiddels kon meten.

Florentium

De eerste melding met betrekking tot de ontdekking van het element is in 1926 gedaan door een groep italiaanse onderzoekers (Luigi Rolla en Lorenzo Fernandes uit Florence. Na zuivering via gefractioneerde kristallisatie van een didymiumnitraat-concentraat[1] met daarin 70% dysprosium, terwijl neodymium samen met andere lanthaniden de overige 30% vormde. De overblijvende vloeistof bevatte vooral samarium, maar in de Röntgendiffractie werd deels aan element 61 toegekend. Naar de stad, en het algemeen erkende recht van de ontdekker om een naam aan een nieuw element te geven, werd het element Florentium genoemd. De wetenschappers publiceerden hun ontdekking in 1926, maar hielden vol dat de experimenten al in 1924 uitgevoerd waren.[2][3][4][5][6][7]

Illinium

In het zelfde jaar 1926 als de groep Italianen publiceerde een Amerikaanse groep (Smith Hopkins en Len Yntemathe van de Universiteit van Illinois de ontdekking van element 61. Naar het zelfde gewoonterecht, en nog niet op de hoogte van de resultaten van de Italianen, vernoemden zij het nieuwe element naar de staat Illinois: Illinium.[8][9][10]

Echt Promethium

Beide voorgaande groepen hebben "ergens" een fout gemaakt in de interpretatie van hun experimenten. Tegenwoordig weten we dat er alleen radioactieve isotopen van Promethium bestaan. Met de komst van de experimentele kernfysica werd het mogelijk Promethium in een deeltjesversneller te maken.

Medewerkers van de Ohio State University bombardeerden neodymium en praseodymium in 1941 met neutronen, alfadeeltjes en deuteriumkernen. Hierbij ontstonden nieuwe onbekende radionucliden, waarvan promethium er één bleek te zijn. Het duurde tot 1945 voordat Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin en Charles D. Coryell met behulp van ionenwisselaars zuiver promethium konden isoleren en identificeren.

De naam promethium is afgeleid van de Griekse god van het vuur Prometheus. Het kreeg de naam omdat Prometheus zoiets als "de vooruit denkende" betekent, en promethium werd voorspeld lang voor zijn ontdekking.

Toepassingen

In nucleaire installaties wordt promethium bereid voor een aantal toepassingen:

  • Als bron van Bètastraling voor het uitvoeren van diktebepalingen en om vliegtuigwanden te controleren op beschadigingen.
  • Nucleaire batterijen waarin fotocellen licht omzetten in elektrische stroom.

In de toekomst kan promethium misschien gebruikt worden als bron van röntgenstraling.

Opmerkelijke eigenschappen

Promethium is een bètastraler. Wanneer bètadeeltjes botsen met elementen met hoge atoomnummers, kunnen ze röngenstraling genereren. Tot op heden is er vrij weinig bekend over de eigenschappen van dit element. Er bestaan twee allotropen en zouten van promethium luminesceren in het donker met een blauwe of groene gloed.

Verschijning

Op aarde is promethium niet in de natuur aangetroffen, maar astronomisch onderzoek heeft aangetoond dat het op de ster HR465 in het Andromeda stelsel wel voorkomt.

In nucleaire installaties wordt promethium geproduceerd door 146Nd te bombarderen met neutronen waarbij 147Nd ontstaat. Onder uitzending van betadeeltjes vervalt deze neodymiumisotoop tot 147Pm.

Isotopen

Stabielste isotopen
Iso RA (%) Halveringstijd VV VE (MeV) VP
145Pm syn 17,7 j α 1,805 141Pr
146Pm syn 5,53 j β 1,472 146Sm
147Pm syn 2,62 j β 2,690 147Sm

Er zijn 36 isotopen van promethium bekend. 145Pm is met een halveringstijd van 17,7 jaar het stabielst. 146Pm en 147Pm hebben halveringstijden van enkele jaren. De overige isotopen zijn duidelijk instabieler.

Toxicologie en veiligheid

Promethium is zeer radioactief en moet dus zorgvuldig behandeld worden.

Externe links

  1. ↑ Het concentraat was verkregen uit monaziet, afkomstig van uit Brazilië
  2. ↑ Rolla, Luigi, Fernandes, Lorenzo (1926). Über das Element der Atomnummer 61. Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 157: 371. DOI: 10.1002/zaac.19261570129.
  3. ↑ Noyes, W. A. (1927). Florentium or Illinium?. Nature 120: 14. DOI: 10.1038/120014c0.
  4. ↑ Rolla, L. (1927). Florentium or Illinium?. Nature 119: 637. DOI: 10.1038/119637a0.
  5. ↑ Rolla, Luigi (1928). Florentium. II. Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 169: 319. DOI: 10.1002/zaac.19281690128.
  6. ↑ Rolla, Luigi (1927). Florentium. Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 163: 40. DOI: 10.1002/zaac.19271630104.
  7. ↑ Rolla, Luigi (1927). Über Das Element der Atomnummer 61 (Florentium). Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 160: 190. DOI: 10.1002/zaac.19271600119.
  8. ↑ Harris, J. A. (1926). The Element of Atomic Number 61; Illinium. Nature 117: 792. DOI: 10.1038/117792a0.
  9. ↑ Brauner, BOHUSLAV (1926). The New Element of Atomic Number 61: Illinium. Nature 118: 84. DOI: 10.1038/118084b0.
  10. ↑ Meyer, R. J. (1926). Über das Element 61 (Illinium). Naturwissenschaften 14: 771. DOI: 10.1007/BF01490264.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Promethium&oldid=23014333"