NS 6500: verschil tussen versies

Koppelingen toevoegen
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Regel 37: Regel 37:
Voor [[rangeren|rangeerwerkzaamheden]] bestelde de SS in 1880 een lichte tweeassige rangeerlocomotief bij [[Aktiengesellschaft für Lokomotivbau Hohenzollern|Hohenzollern]] in [[Düsseldorf]]-Grafenberg, die als SS 401 in het materieelpark werd opgenomen. Een jaar later volgde een tweede locomotief als SS 402. Aan het eind van het decennium werd een derde locomotief besteld. Deze werd in 1889 als SS 603 in dienst gesteld, waarna de 401 en 402 in 1890 werden vernummerd in 601 en 602.<ref>Dit om nummers vrij te maken voor nieuwe locomotieven [[NS 1300 (stoomlocomotief)|serie SS 301-475]]</ref>
Voor [[rangeren|rangeerwerkzaamheden]] bestelde de SS in 1880 een lichte tweeassige rangeerlocomotief bij [[Aktiengesellschaft für Lokomotivbau Hohenzollern|Hohenzollern]] in [[Düsseldorf]]-Grafenberg, die als SS 401 in het materieelpark werd opgenomen. Een jaar later volgde een tweede locomotief als SS 402. Aan het eind van het decennium werd een derde locomotief besteld. Deze werd in 1889 als SS 603 in dienst gesteld, waarna de 401 en 402 in 1890 werden vernummerd in 601 en 602.<ref>Dit om nummers vrij te maken voor nieuwe locomotieven [[NS 1300 (stoomlocomotief)|serie SS 301-475]]</ref>


Hohenzollern, die een uitgebreid programma had van industrielocomotieven in diverse soorten en maten, noemde dit kleinste model in de catalogus het type ''Victor''. Tussen 1875 en 1908 heeft deze fabriek er 120 gebouwd voor vele Duitse industriespoorlijnen, fabrieksaansluitingen en aannemers. Ook drie Nederlandse bedrijven, in [[Grave (plaats)|Grave]], [[Katwijk (Zuid-Holland)|Katwijk]]/[[Schipluiden]] en [[Zwolle]], schaften zich in totaal vier van deze locomotieven aan.<ref>Henken, 2010, p. 12-14, ontleend aan W. Flügel te Düsseldorf.</ref> Een aantal van deze kleine machines heeft 60 jaar actieve dienst volgemaakt.
Hohenzollern had een uitgebreid programma had van industrielocomotieven in diverse soorten en maten en noemde dit kleinste model in de catalogus het type ''Victor''. Tussen 1875 en 1908 heeft deze fabriek er 120 gebouwd voor vele Duitse industriespoorlijnen, fabrieksaansluitingen en aannemers. Ook drie Nederlandse bedrijven, in [[Grave (plaats)|Grave]], [[Katwijk (Zuid-Holland)|Katwijk]]/[[Schipluiden]] en [[Zwolle]], schaften zich in totaal vier van deze locomotieven aan.<ref>Henken, 2010, p. 12-14, ontleend aan W. Flügel te Düsseldorf.</ref> Een aantal van deze machines heeft 60 jaar actieve dienst volgemaakt.


De SS was tevreden over het eerste drietal en heeft tussen 1898 en 1902 nog negen stuks van het type ''Victor'' in dienst gesteld, die echter niet bij Hohenzollern werden gebouwd. Deze 604-612 werden in eigen beheer in de [[Hoofdwerkplaats Tilburg|werkplaatsen van de Staatsspoorwegen]] in [[Tilburg]] vervaardigd. Het is niet bekend of de SS hiervoor een [[licentie]] van Hohenzollern had verworven.<ref>Henken, 2010, p. 27.</ref> Mogelijk had men zelf bouwtekeningen gemaakt na opmetingen van de eerste drie locs.
De SS was tevreden over het eerste drietal en heeft tussen 1898 en 1902 nog negen stuks van het type ''Victor'' in dienst gesteld, die echter niet bij Hohenzollern werden gebouwd. Deze 604-612 werden in eigen beheer in de [[Hoofdwerkplaats Tilburg|werkplaatsen van de Staatsspoorwegen]] in [[Tilburg]] vervaardigd. Het is niet bekend of de SS hiervoor een [[licentie]] van Hohenzollern had verworven.<ref>Henken, 2010, p. 27.</ref> Mogelijk had men zelf bouwtekeningen gemaakt na opmetingen van de eerste drie locs.

Versie van 20 sep 2021 03:44

NS 6500
In Tilburg gebouwde SS 610 in 1902 (later NS 6510)
Aantal 12
Nummering SS: 401-402, 601-612
NS: 6501-6512
Fabrikant Hohenzollern,
Centrale werkplaats Tilburg
In dienst 1880-1902
Uit dienst 1926-1937
Asindeling B
Spoorwijdte 1435 mm
Massa locomotief 18,5 ton
Diameter drijfwielen 930 mm
Lengte over buffers 6120 mm (6501-6503)
6260 mm (6504-6512)
Hoogte 3430 mm
Maximumsnelheid 45 km/u
Vuurkist 2,5 m²
Vlampijpen 26 m²
Roosteroppervlak 0,51 mm²
Maximum stoomspanning 10,3 kg/cm²
Aantal cilinders 2
Diameter × slaglengte cilinders 280 x 400 mm
Stoomverdeling Allan
Waterinhoud 2,2 m³
Brandstofvoorraad 0,4 ton kolen
Trekkracht 2430 kg
Remsysteem Westinghouserem (6504, 6510, 6511),
vacuümrem
Soortmerk NS: L¹
Hohenzollern: Victor
Bijnaam "Kleine hippels"
Aantal bewaarde exemplaren 0 (+ 1 verbouwd tot replica)
Portaal  Portaalicoon   Verkeer & Vervoer
Hohenzollern type Victor, fabrieksfoto uit 1880

De serie NS 6500 bestond uit twaalf rangeerstoomlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS). Ze waren gebouwd in de jaren 1880-1902 voor (en deels door) een van de voorgangers daarvan, de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS). Ze werden door de NS afgevoerd in de jaren 1926-1937.

Geschiedenis

Voor rangeerwerkzaamheden bestelde de SS in 1880 een lichte tweeassige rangeerlocomotief bij Hohenzollern in Düsseldorf-Grafenberg, die als SS 401 in het materieelpark werd opgenomen. Een jaar later volgde een tweede locomotief als SS 402. Aan het eind van het decennium werd een derde locomotief besteld. Deze werd in 1889 als SS 603 in dienst gesteld, waarna de 401 en 402 in 1890 werden vernummerd in 601 en 602.[1]

Hohenzollern had een uitgebreid programma had van industrielocomotieven in diverse soorten en maten en noemde dit kleinste model in de catalogus het type Victor. Tussen 1875 en 1908 heeft deze fabriek er 120 gebouwd voor vele Duitse industriespoorlijnen, fabrieksaansluitingen en aannemers. Ook drie Nederlandse bedrijven, in Grave, Katwijk/Schipluiden en Zwolle, schaften zich in totaal vier van deze locomotieven aan.[2] Een aantal van deze machines heeft 60 jaar actieve dienst volgemaakt.

De SS was tevreden over het eerste drietal en heeft tussen 1898 en 1902 nog negen stuks van het type Victor in dienst gesteld, die echter niet bij Hohenzollern werden gebouwd. Deze 604-612 werden in eigen beheer in de werkplaatsen van de Staatsspoorwegen in Tilburg vervaardigd. Het is niet bekend of de SS hiervoor een licentie van Hohenzollern had verworven.[3] Mogelijk had men zelf bouwtekeningen gemaakt na opmetingen van de eerste drie locs.

De machines werden gebruikt voor licht rangeerwerk. In 1914 werden acht locomotieven aangepast op een aantal punten (onder meer koppelingen, beremming en stoomverwarming), zodat ze ook reizigersdiensten konden verrichten op stoomtramlijnen. Zo hebben ze gereden op de tramlijn Gouda - Schoonhoven en de tramlijn Ede - Wageningen (beide van de SS) en op diverse lijnen van de Nederlandsche Tramweg Maatschappij in Friesland. Daar hadden ze bij het personeel de bijnaam kleine hippels, ter onderscheiding van de grote hippels van de serie NS 6800.[4]

Bij de samenvoeging van de materieelparken van de HSM en de SS in 1921 kregen de 601-612 in dezelfde volgorde de NS-nummers 6501-6512. Vanaf 1926 werd de serie afgevoerd, met als laatste de 6504 in 1937.

Overzicht

Fabrikant Fabrieksnr In dienst SS-nummer SS-nr (1890) NS-nr (1921) Uit dienst
Hohenzollern 128 1880 401 601 6501 1932
Hohenzollern 131 1881 402 602 6502 1930
Hohenzollern 515 1889 603 6503 1932
Centrale werkplaats Tilburg 1 1898 604 6504 1937
Centrale werkplaats Tilburg 2 1898 605 6505 1926
Centrale werkplaats Tilburg 3 1898 606 6506 1929
Centrale werkplaats Tilburg 4 1900 607 6507 1929
Centrale werkplaats Tilburg 5 1900 608 6508 1932
Centrale werkplaats Tilburg 6 1900 609 6509 1929
Centrale werkplaats Tilburg 7 1902 610 6510 1929
Centrale werkplaats Tilburg 8 1902 611 6511 1934
Centrale werkplaats Tilburg 9 1902 612 6512 1926

Museumlocomotief 6513

Er is geen locomotief uit deze serie bewaard gebleven. Wel bezit de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik (SHM) een loc van het type Victor, die in 1887 door Hohenzollern is gebouwd met het fabrieksnummer 413. Deze industrieloc, afkomstig van een Duits staalbedrijf en bekend als Neuhoffnungshütte II, werd in 1978 door de SHM verworven en is op 1 juli 2017 officieel in dienst gesteld na een tienjarige restauratieperiode. De locomotief heeft als "NS 6513" het uiterlijk gekregen van de serie 6500 zoals die in de jaren twintig te zien was.

Deze locomotief is op één na de oudste nog bestaande Victor van Hohenzollern, de oudste staat als statisch object in Warschau. Andere bewaard gebleven exemplaren bevinden zich in Kassel, het industriemuseum Zeche Zollern in Dortmund, het spoorwegmuseum van São Paulo en in Taipei.

Literatuur

  • H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
  • A. Weijts: Tussen vuur en stoom. Uitg. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 2001. ISBN 90 288 26947.
  • P. Henken: Stoomlocomotieven Serie SS 601-612 en 651-680 (NS 6500 en 8100). Uitg. Uquilair, 's-Hertogenbosch, 2010. ISBN 90 71513 72 6.

Externe links

Zie de categorie NS class 6500 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=NS_6500&oldid=59943428"