Wikipedia:Wist je dat

Overzicht beheerpagina's
Overzicht navigatie

Elke dag wordt op de hoofdpagina een overzicht gegeven van wist-je-datjes, waarin sommige artikelen uit Wikipedia kort worden aangestipt. Hiertoe zijn verschillende sjablonen beschikbaar. Na een jaar wordt de cyclus van deze weetjes automatisch herhaald. De wist-je-datjes zijn bedoeld om bezoekers via deze manier naar artikelen te laten navigeren.

• Het lijstje wordt dagelijks om 24.00 uur 's nachts (MET/MEZT, dus Belgische/Nederlandse tijd) automatisch vervangen, indien de pagina Sjabloon:Hoofdpagina_-_wist_je_dat_<datum> bestaat.
• Hieronder staat een overzicht van vandaag en de tien vorige en tien volgende dagen.
• Oude weetjes kun je vinden op Wikipedia:Archief/Wikipedia:Wist je dat/Oud.
• Ideeën voor nieuwe weetjes kunnen geplaatst worden op het Wikiproject Wist je dat.

28 september ... Jan Raas vijfmaal de Amstel Gold Race won en Amstel Gold Raas als bijnaam had? ... de KLM de oudste nog onder oorspronkelijke naam vliegende luchtvaartmaatschappij is? ... de plakker in 1868 ontsnapte uit een kweek van een Franse wetenschapper in Medford, Massachusetts en zich nadien heeft ontwikkeld tot een plaaginsect in Noord-Amerika? ... de Euro de officiële munt is in een aantal landen van buiten de Europese Unie? ... het Nedersaksisch in al zijn vormen door ongeveer 1,8 miljoen Nederlanders en nog eens 3 miljoen Duitsers gesproken wordt?
Voorbije 10 dagen	Komende 10 dagen
27 september ... de Japanse torpedobootjager Hatsukaze tijdens de Tweede Wereldoorlog vier zeeslagen wist te overleven en tot zinken werd gebracht door een botsing met een kruiser uit de Japanse vloot? ... Wim T. Schippers in 1962 een kunstwerk van pindakaas maakte dat scholieren in 1997 bestrooiden met hagelslag en boterhammen? ... sociaal-psychologisch onderzoek heeft aangetoond dat hitte mensen agressiever maakt? ... er op de oceaanbodem bergen voorkomen met platte toppen van wel 10 kilometer doorsnede? ... een kilobyte sinds 1998 gedefinieerd wordt als 1000 bytes en niet meer als 1024 bytes?	29 september ... de Amerikaanse trompettist-zanger Chet Baker op 13 mei 1988 overleed door een val uit een hotelraam in Amsterdam? ... Blija Buitendijks het enige Nederlandse waterschap is zonder inwoners en daarom niet aan de waterschapsverkiezingen meedoet? ... de Chinese admiraal Zheng He onder de Ming-dynastie in de 15e eeuw zeven vlootexpedities naar de Indische Oceaan ondernam? ... Anne Zernike in 1911 in het Friese Bovenknijpe werd beroepen als eerste vrouwelijke predikant van Nederland? ... de Nederlander Fred Kaps (1926-1980) driemaal is uitgeroepen tot wereldkampioen goochelen?
26 september ... de dagtemperatuur op Mercurius lager is dan de temperatuur op Venus, hoewel Venus verder van de zon staat? ... het Twents vaak umlaut gebruikt om mannelijke en onzijdige zelfstandige naamwoorden in meervoud en verkleinvorm te zetten? ... de Sex Pistols hun bekendste single God Save the Queen uitbrachten bij het zilveren jubileum van koningin Elizabeth? ... het graafschap Holland vanaf 1581 niet geleid werd door een graaf, maar door de Staten van Holland en West-Friesland? ... pas in 2009 werd ontdekt dat komodovaranen gifklieren bezitten, terwijl daarvoor werd gedacht dat bacteriën in de bek verantwoordelijk waren voor de giftigheid van hun beet?	30 september ... aangezien één astronomische eenheid gelijk is aan 8,317 lichtminuten, zonlicht er ruim acht minuten over doet om de aarde te bereiken en we de zon daardoor altijd zien zoals die ruim acht minuten eerder was? ... Mokum, bijnaam voor Amsterdam, eigenlijk gewoon stad betekent en vroeger met allerlei bijvoegsels ook voor andere steden werd gebruikt? ... poldermolen Arkens in Franeker als enige in Nederland vlinderwieken heeft? ... zeekomkommers dieren zijn waarop commercieel wordt gevist en die worden gegeten? ... volgens de wet van Benford de kans dat een bedrag op facturen en belastingbrieven begint met het cijfer 1 niet 10 procent is maar 30,1 procent?
25 september ... korenmolen De Blazekop in het Zeeuwse Ovezande als enige molen in Nederland nog is uitgerust met bilauwieken op één roede? ... pokken de eerste virusziekte was die, na een uitgebreid vaccinatieprogramma, wereldwijd uitgeroeid werd? ... de sneeuwmug (Chionea belgica), waarvan men lang dacht dat die alleen in België voorkwam, zich in de winter voortplant en geen vleugels heeft? ... Nokia een waarschuwingssignaal voor een ontvangen sms heeft, dat de morsecode is voor de letters sms (3 korte piepjes, 2 lange en weer 3 korte)? ... de giftige voorjaarskluifzwam geldt als delicatesse?	1 oktober ... doerians gelden als lekkernij, hoewel ze enorm stinken? ... de Sint Servaasbrug (1280-1298) de Romeinse brug van Maastricht verving die er iets noordelijker sinds het begin van de jaartelling had gestaan? ... sprekers van de Scandinavische talen van het vasteland nog geen drie minuten met elkaar kunnen praten zonder een Nedersaksisch leenwoord te gebruiken? ... Ann Burton als Nederlandse jazzzangeres al begin jaren 1970 succes had in Japan? ... voetballer Robin van Persie al op vijfjarige leeftijd werd aangenomen bij Excelsior, terwijl zes jaar de minimumleeftijd was?
24 september ... de hit O Superman van Laurie Anderson uit 1981 geïnspireerd is op een opera van Jules Massenet? ... Mozes in de kunst vaak met hoorntjes werd afgebeeld omdat Bijbelvertalers het Hebreeuwse woord קרן (karan) verkeerd hadden geïnterpreteerd? ... Eddy Merckx vrijwel alle belangrijke wielerwedstrijden wist te winnen, maar nooit Parijs-Tours? ... Johnny Weissmuller, de beroemde vertolker van Tarzan in films van 1932 tot 1948, eerder Olympisch zwemkampioen was en ook nog een Olympische medaille in het waterpolo won? ... het wapen van Zeeland en de bijbehorende wapenspreuk Luctor et Emergo niet verwijzen naar de strijd tegen de zee?	2 oktober ... een stomme Franse film uit 2011 drie Golden Globes, zeven Bafta Awards en vijf Oscars won? ... malaria tot 1959 in Nederland als inheemse ziekte voorkwam en dat de WHO Nederland pas in 1970 officieel malariavrij verklaarde? ... de schorzijdebij een van haar broedparasieten om de tuin leidt door een lokgangetje zonder eitje, maar met voedsel? ... er tijdens de Tweede Wereldoorlog 51 verzetsmensen werden bevrijd uit de gevangenis Blokhuispoort, waarbij geen schot is gelost en waarop geen vergeldingsactie door de SD volgde? ... de maniëristisch kunstschilder Cornelis Ketel (1548-1616) ook met zijn vingers en voeten schilderde?
23 september ... Playboy-oprichter Hugh Hefner zijn carrière begon als striptekenaar? ... de Jan Schaeferbrug elke vijf jaar ontmanteld wordt om aanmeren in de IJhaven tijdens Sail Amsterdam mogelijk te maken? ...er een paardentram getrokken door een muilezel heeft gereden in Willemstad op Curaçao? ... de Noordse stern in zijn leven 2,4 miljoen kilometer kan vliegen, ongeveer drie keer heen en weer naar de maan? ... de schrijver van het boekenweekgeschenk in de jaren veertig, vijftig en zestig meestal anoniem was, om de lezers te laten raden wie de schrijver was?	3 oktober ... een zombie-uitbraak waar niets tegen wordt gedaan onze maatschappij waarschijnlijk zou wegvagen? ... in een tunnel door de Noorse berg Gaustatoppen een treintje naar de top rijdt, dat lang voor militaire doeleinden werd gebruikt? ... de hutspot die gegeten werd bij Leidens ontzet anders dan bij het huidige 3 oktoberfeest geen aardappel bevatte, maar pastinaak? ... volgens de wet van Benford de kans dat een bedrag op facturen en belastingbrieven begint met het cijfer 1 niet 10 procent is maar 30,1 procent? ... er een 57 kilometer lange, 23 meter diepe vaargeul in de Noordzee is gegraven voor toegang tot de Haven van Rotterdam?
22 september ... een mandoline zowel een muziekinstrument als een keukengerei is? ... schubben van vissen vaak jaarringen hebben vergelijkbaar met die van bomen? ... Eric Gerets in het seizoen 1987/88 met PSV Eindhoven Europacup I won en daarmee de enige Belgische voetballer is die daar ooit in slaagde? ... de hinderlaag bij Rineen in 1920 een groot succes was voor de Mid-Clare Brigade van het IRA omdat men wist te ontsnappen toen een onverwachte legermacht opdook? ... de Eemshaven een van de grootste computercentra van Europa huisvest en Google daar 100.000 servers in gebruik heeft?	4 oktober ... dierendag wordt gevierd op 4 oktober, omdat het de feestdag is van de heilige Franciscus van Assisi, die volgens een legende preekte voor dieren? ... er op plaatsen rond de zuidpool van de maan lagere temperaturen zijn gemeten dan de gemiddelde temperatuur op Pluto? ... rupsen en bastaardrupsen duidelijk van elkaar zijn te onderscheiden door het aantal schijnpoten? ... Friese talen behalve in Friesland ook in Saterland en het Deens-Duitse grensgebied worden gesproken? ... de saxofoon is uitgevonden door de Belg Adolphe Sax en, hoewel van metaal, wordt gerekend tot de houtblazers?
21 september ... het natuurgebied Bargerveen in Drenthe een restant van ongeveer 2.100 hectare hoogveen is van het vroeger vele malen grotere Bourtangermoeras? ... in de provincie Zeeland niet minder dan 117 dorpen zijn verdwenen in de zee? ... het verschil tussen dag- en nachttemperatuur op Mercurius zo'n 600 graden is? ... biomimetici zich laten inspireren door de natuur om menselijke toepassingen uit te vinden of te verbeteren? ... de Sovjet-Unie in haar bijna zeventigjarige bestaan maar één president heeft gehad?	5 oktober ... in de klassieke logica geldt dat uit een innerlijk tegenstrijdige bewering alles kan worden afgeleid? ... het gerezen brood zoals we dat nu in Europa kennen waarschijnlijk in Egypte is ontstaan? ... plaaginsecten kunnen worden bestreden door veel onvruchtbare mannetjes los te laten? ... het verhaal over de pot met goud aan het einde van een regenboog afkomstig is uit de Ierse folklore waarin zo'n pot bewaakt wordt door een leprechaun? ... het aantal waterschappen in Nederland in 1950 ongeveer 2600 bedroeg, terwijl er in 2015 nog maar 24 over waren?
20 september ... als je de hele geschiedenis van het heelal weergeeft in één jaar, de Aarde dan ontstaat op 14 september, de moderne mens op 31 december om 6 minuten voor middernacht verschijnt en onze jaartelling 4 seconden voor middernacht begint? ... Paul Biegel leerling-scriptschrijver was voor Tom Poes-schrijver Marten Toonder, voordat hij zijn loopbaan voortzette als kinderboekenschrijver? ... de Amerikaanse avant-gardecomponist John Cage een compositie schreef, 4'33", waarin geen noot wordt gespeeld? ... de Belgische graffiti-kunstenaar ROA op verzoek van de gemeente van Fremantle in Australië een 25 meter lange muurschildering maakte van een buidelmiereneter? ... de Japanner Shigechiyo Izumi tien jaar lang in het Guinness Book of Records stond als de oudste mens ter wereld met 1865 als verondersteld geboortejaar, terwijl hij in werkelijkheid misschien pas vijftien jaar later is geboren?	6 oktober ... de stad Zwolle tijdens de stadsbrand van 1324 op negen huizen en een kapel na afbrandde? ... Gerrit Visser hoogstwaarschijnlijk de eerste Nederlandse profvoetballer ooit was, toen hij in 1926 aantrad bij de Amerikaanse club Bethlehem Steel FC? ... rastafari hun levensbeschouwing niet als geloof zien? ... de grenzen van de Amerikaanse staten Colorado, Utah en Wyoming, een paar door geodeten gemaakte vergissingen daargelaten, precies noord-zuid en oost-west lopen? ... Nederland betrokken was in de langste oorlog ooit, tot na 335 jaar de vrede met de Scilly-eilanden officieel werd getekend?
19 september ... korenmolen De Hoop in het Drentse Norg als enige molen in Nederland nog volledig is uitgerust met bilauwieken? ... de blauwe vinvis het hardste geluid maakt van alle dieren? ... de Belg Pierre Deligne als een van de weinigen drie van de meest prestigieuze wiskundeprijzen ter wereld heeft gewonnen, namelijk de Fieldsmedaille, de Abelprijs en de Wolfprijs? ... croissant in het Frans ook halve maan betekent, wat niet verwonderlijk is gezien de vorm van dit broodje? ... de elf spelers van het Boliviaans voetbalelftal op het eerste wereldkampioenschap elk één van de letters van de woorden "Viva Uruguay" ("leve Uruguay") op hun T-shirts droegen en daarmee in feite hun tegenstanders aanmoedigden?	7 oktober ... Superman als stripfiguur de eerste superheld is, sinds in 1938 het eerste stripalbum over hem verscheen? ... in een holle zomereik in Allouville-Bellefosse in de zeventiende eeuw twee kapelletjes zijn gemaakt, die nog steeds kunnen worden bezocht? ... het Nedersaksisch gesproken wordt van het (noord)oosten van Nederland tot aan Denemarken en Polen? ... Bob Marley de credits van het nummer No Woman, No Cry, dat handelt over de kracht van vrouwen, weggaf aan een vriend om een gaarkeuken in stand te houden? ... de runderlintworm alleen de mens als definitieve gastheer heeft?
18 september ... het computerspel Tetris is ontworpen in de Sovjet-Unie? ... sprekers van Esperanto door de regimes van zowel Jozef Stalin als Adolf Hitler actief werden vervolgd? ... de Frans-Libanese trompettist Ibrahim Maalouf een speciale trompet gebruikt met een extra ventiel, zodat hij ook kwarttonen kan spelen? ... op de kleine maan Miranda van Uranus enorme kloven voorkomen van 20 km diepte? ... Rusland, het grootste land ter wereld, aan 14 andere landen grenst?	8 oktober ... de raket in China is uitgevonden en de eerst bekende raket die als brandstof buskruit had werd ontwikkeld door Tang Fu in dat land in 998? ... er tot 1932 zestien passagiersspoorverbindingen waren tussen België en de Franse regio Nord-Pas-de-Calais? ... ijskristallen vierkant kunnen zijn? ... de naam van het noordpoolgebied, Arctis, is afgeleid van het Griekse woord voor "beer" en verwijst naar de sterrenbeelden Grote Beer en Kleine Beer? ... de Belgische karikaturist Karl Meersman op zijn dertiende een tekenwedstrijd won, waarvoor hij aanvankelijk was gediskwalificeerd omdat de jury niet geloofde dat hij de tekenaar kon zijn?

Alle dagen

Januari	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Februari	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29
Maart	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
April	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Mei	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Juni	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Juli	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Augustus	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
September	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Oktober	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
November	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
December	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31

Zie ook

• Sjablonen van de hoofdpagina
• Dag uit de geschiedenis
• Uitgelicht