Wikipedia:Wist je dat

Overzicht beheerpagina's
Overzicht navigatie

Elke dag wordt op de hoofdpagina een overzicht gegeven van wist-je-datjes, waarin sommige artikelen uit Wikipedia kort worden aangestipt. Hiertoe zijn verschillende sjablonen beschikbaar. Na een jaar wordt de cyclus van deze weetjes automatisch herhaald. De wist-je-datjes zijn bedoeld om bezoekers via deze manier naar artikelen te laten navigeren.

• Het lijstje wordt dagelijks om 24.00 uur 's nachts (MET/MEZT, dus Belgische/Nederlandse tijd) automatisch vervangen, indien de pagina Sjabloon:Hoofdpagina_-_wist_je_dat_<datum> bestaat.
• Hieronder staat een overzicht van vandaag en de tien vorige en tien volgende dagen.
• Oude weetjes kun je vinden op Wikipedia:Archief/Wikipedia:Wist je dat/Oud.
• Ideeën voor nieuwe weetjes kunnen geplaatst worden op het Wikiproject Wist je dat.

23 september ... Playboy-oprichter Hugh Hefner zijn carrière begon als striptekenaar? ... de Jan Schaeferbrug elke vijf jaar ontmanteld wordt om aanmeren in de IJhaven tijdens Sail Amsterdam mogelijk te maken? ...er een paardentram getrokken door een muilezel heeft gereden in Willemstad op Curaçao? ... de Noordse stern in zijn leven 2,4 miljoen kilometer kan vliegen, ongeveer drie keer heen en weer naar de maan? ... de schrijver van het boekenweekgeschenk in de jaren veertig, vijftig en zestig meestal anoniem was, om de lezers te laten raden wie de schrijver was?
Voorbije 10 dagen	Komende 10 dagen
22 september ... een mandoline zowel een muziekinstrument als een keukengerei is? ... schubben van vissen vaak jaarringen hebben vergelijkbaar met die van bomen? ... Eric Gerets in het seizoen 1987/88 met PSV Eindhoven de Europacup I won en daarmee de enige Belgische voetballer is die daar ooit in slaagde? ... de hinderlaag bij Rineen in 1920 een groot succes was voor de Mid-Clare Brigade van het IRA omdat men wist te ontsnappen toen een onverwachte legermacht opdook? ... de Eemshaven een van de grootste computercentra van Europa huisvest en Google daar 100.000 servers in gebruik heeft?	24 september ... de hit O Superman van Laurie Anderson uit 1981 geïnspireerd is op een opera van Jules Massenet? ... Mozes in de kunst vaak met hoorntjes werd afgebeeld omdat Bijbelvertalers het Hebreeuwse woord קרן (karan) verkeerd hadden geïnterpreteerd? ... Eddy Merckx vrijwel alle belangrijke wielerwedstrijden wist te winnen, maar nooit Parijs-Tours? ... Johnny Weissmuller, de beroemde vertolker van Tarzan in films van 1932 tot 1948, eerder Olympisch zwemkampioen was en ook nog een Olympische medaille in het waterpolo won? ... het wapen van Zeeland en de bijbehorende wapenspreuk Luctor et Emergo niet verwijzen naar de strijd tegen de zee?
21 september ... het natuurgebied Bargerveen in Drenthe een restant van ongeveer 2100 hectare hoogveen is van het vroeger vele malen grotere Bourtangermoeras? ... in de provincie Zeeland niet minder dan 117 dorpen zijn verdwenen in de zee? ... het verschil tussen dag- en nachttemperatuur op Mercurius zo'n 600 graden is? ... biomimetici zich laten inspireren door de natuur om menselijke toepassingen uit te vinden of te verbeteren? ... de Sovjet-Unie in haar bijna zeventigjarige bestaan maar één president heeft gehad?	25 september ... korenmolen De Blazekop in het Zeeuwse Ovezande als enige molen in Nederland nog is uitgerust met bilauwieken op één roede? ... pokken de eerste virusziekte was die, na een uitgebreid vaccinatieprogramma, wereldwijd uitgeroeid werd? ... de sneeuwmug (Chionea belgica), waarvan men lang dacht dat die alleen in België voorkwam, zich in de winter voortplant en geen vleugels heeft? ... Nokia een waarschuwingssignaal voor een ontvangen sms heeft, dat de morsecode is voor de letters sms (3 korte piepjes, 2 lange en weer 3 korte)? ... de giftige voorjaarskluifzwam geldt als delicatesse?
20 september ... als je de hele geschiedenis van het heelal weergeeft in één jaar, de Aarde dan ontstaat op 14 september, de moderne mens op 31 december om 6 minuten voor middernacht verschijnt en onze jaartelling 4 seconden voor middernacht begint? ... Paul Biegel leerling-scriptschrijver was voor Tom Poes-schrijver Marten Toonder, voordat hij zijn loopbaan voortzette als kinderboekenschrijver? ... de Amerikaanse avant-gardecomponist John Cage een compositie schreef, 4'33", waarin geen noot wordt gespeeld? ... de Belgische graffiti-kunstenaar ROA op verzoek van de gemeente van Fremantle in Australië een 25 meter lange muurschildering maakte van een buidelmiereneter? ... de Japanner Shigechiyo Izumi tien jaar lang in het Guinness Book of Records stond als de oudste mens ter wereld met 1865 als verondersteld geboortejaar, terwijl hij in werkelijkheid misschien pas vijftien jaar later is geboren?	26 september ... de dagtemperatuur op Mercurius lager is dan de temperatuur op Venus, hoewel Venus verder van de zon staat? ... het Twents vaak umlaut gebruikt om mannelijke en onzijdige zelfstandige naamwoorden in meervoud en verkleinvorm te zetten? ... de Sex Pistols hun bekendste single God Save the Queen uitbrachten bij het zilveren jubileum van koningin Elizabeth? ... het graafschap Holland vanaf 1581 niet geleid werd door een graaf, maar door de Staten van Holland en West-Friesland? ... pas in 2009 werd ontdekt dat komodovaranen gifklieren bezitten, terwijl daarvoor werd gedacht dat bacteriën in de bek verantwoordelijk waren voor de giftigheid van hun beet?
19 september ... korenmolen De Hoop in het Drentse Norg als enige molen in Nederland nog volledig is uitgerust met bilauwieken? ... de blauwe vinvis het hardste geluid maakt van alle dieren? ... de Belg Pierre Deligne als een van de weinigen drie van de meest prestigieuze wiskundeprijzen ter wereld heeft gewonnen, namelijk de Fieldsmedaille, de Abelprijs en de Wolfprijs? ... croissant in het Frans ook halve maan betekent, wat niet verwonderlijk is gezien de vorm van dit broodje? ... de elf spelers van het Boliviaans voetbalelftal op het eerste wereldkampioenschap elk een van de letters van de woorden "Viva Uruguay" ("leve Uruguay") op hun T-shirts droegen en daarmee in feite hun tegenstanders aanmoedigden?	27 september ... de Japanse torpedobootjager Hatsukaze tijdens de Tweede Wereldoorlog vier zeeslagen wist te overleven en tot zinken werd gebracht door een botsing met een kruiser uit de Japanse vloot? ... Wim T. Schippers in 1962 een kunstwerk van pindakaas maakte dat scholieren in 1997 bestrooiden met hagelslag en boterhammen? ... sociaal-psychologisch onderzoek heeft aangetoond dat hitte mensen agressiever maakt? ... er op de oceaanbodem bergen voorkomen met platte toppen van wel 10 kilometer doorsnede? ... een kilobyte sinds 1998 genormeerd is als 1000 bytes en niet meer als 1024 bytes?
18 september ... het computerspel Tetris is ontworpen in de Sovjet-Unie? ... sprekers van Esperanto door de regimes van zowel Jozef Stalin als Adolf Hitler actief werden vervolgd? ... de Frans-Libanese trompettist Ibrahim Maalouf een speciale trompet gebruikt met een extra ventiel, zodat hij ook kwarttonen kan spelen? ... op de kleine maan Miranda van Uranus enorme kloven voorkomen van 20 km diepte? ... Rusland, het grootste land ter wereld, aan 14 andere landen grenst?	28 september ... Jan Raas vijfmaal de Amstel Gold Race won en Amstel Gold Raas als bijnaam had? ... de KLM de oudste nog onder oorspronkelijke naam vliegende luchtvaartmaatschappij is? ... de plakker in 1868 ontsnapte uit een kweek van een Franse wetenschapper in Medford, Massachusetts en zich nadien heeft ontwikkeld tot een plaaginsect in Noord-Amerika? ... de euro ook de officiële munt is in een aantal landen die geen lid zijn de Europese Unie? ... het Nedersaksisch in al zijn vormen door ongeveer 1,8 miljoen Nederlanders en nog eens 3 miljoen Duitsers gesproken wordt?
17 september ... Macropinna microstoma een transparante bult op zijn kop heeft waarbinnen zijn lange ogen kunnen draaien? ... er aan het begin van de jaren 1940 drie jaar achter elkaar een Elfstedentocht werd verreden? ... in het jaar 380, met het edict Cunctos populos, het christendom staatsreligie werd van het Romeinse Rijk? ... een van de laatste officiële Britse beulen, Albert Pierrepoint, ook oorlogsmisdadigers in Duitsland ophing? ... er ook paardentrams waren die getrokken werden door muilezels/muildieren?	29 september ... de Amerikaanse trompettist-zanger Chet Baker op 13 mei 1988 overleed door een val uit een hotelraam in Amsterdam? ... Blija Buitendijks het enige Nederlandse waterschap is zonder inwoners en daarom niet aan de waterschapsverkiezingen meedoet? ... de Chinese admiraal Zheng He onder de Ming-dynastie in de 15e eeuw zeven vlootexpedities naar de Indische Oceaan ondernam? ... Anne Zernike in 1911 in het Friese Bovenknijpe werd beroepen als eerste vrouwelijke predikant van Nederland? ... de Nederlander Fred Kaps (1926-1980) driemaal is uitgeroepen tot wereldkampioen goochelen?
16 september ... de gatsometer in flitspalen is uitgevonden door de rallyrijder Maus Gatsonides? ... fans van Marc Bolan, op de plaats waar hij op 16 september 1977 door een auto-ongeluk om het leven kwam, als gedenkplaats de Bolan's Rock Shrine hebben ingericht? ... water in tegenstelling tot de meeste andere stoffen uitzet als het bevriest? ... spruitjes na de oudheid vanuit het Middellandse Zeegebied in Noord-Europa zijn beland? ... Wubbo Ockels de eerste Nederlandse astronaut was, omdat Lodewijk van den Berg alleen nog de Amerikaanse nationaliteit had toen hij zijn vlucht ondernam?	30 september ... aangezien één astronomische eenheid gelijk is aan 8,317 lichtminuten, zonlicht er ruim acht minuten over doet om de aarde te bereiken en we de zon daardoor altijd zien zoals die ruim acht minuten eerder was? ... Mokum, bijnaam voor Amsterdam, eigenlijk gewoon stad betekent en vroeger met allerlei bijvoegsels ook voor andere steden werd gebruikt? ... poldermolen Arkens in Franeker als enige in Nederland vlinderwieken heeft? ... zeekomkommers dieren zijn waarop commercieel wordt gevist en die worden gegeten? ... volgens de wet van Benford de kans dat een bedrag op facturen en belastingbrieven begint met het cijfer 1 niet 10 procent is maar 30,1 procent?
15 september ... de actrice Swoosie Kurtz genoemd is naar een bommenwerper uit de Tweede Wereldoorlog? ... voorouders van de Amerikaanse presidenten Franklin Roosevelt, Ulysses Grant, George H.W. Bush en George W. Bush, maar ook van regisseur Orson Welles en acteur Richard Gere, te kerke gingen in de Vrouwekerk in Leiden? ... het woord 'vandalisme' is afgeleid van de Vandalen, een Germaanse stam die in 406 Gallië binnenviel en in 455 de stad Rome plunderde? ... in de eenvoudige Sander-illusie twee even lange diagonalen van parallellogrammen niet even lang lijken? ... de Spaanse griep in 1918/1919 meer slachtoffers eiste dan de hele Eerste Wereldoorlog?	1 oktober ... doerians gelden als lekkernij, hoewel ze enorm stinken? ... de Sint Servaasbrug (1280-1298) de Romeinse brug van Maastricht verving die er iets noordelijker sinds het begin van de jaartelling had gestaan? ... sprekers van de Scandinavische talen van het vasteland nog geen drie minuten met elkaar kunnen praten zonder een Nedersaksisch leenwoord te gebruiken? ... Ann Burton als Nederlandse jazzzangeres al begin jaren 1970 succes had in Japan? ... voetballer Robin van Persie al op vijfjarige leeftijd werd aangenomen bij Excelsior, terwijl zes jaar de minimumleeftijd was?
14 september ... de naam krent afgeleid is van het Franse raisin de Corinthe, wat weer afgeleid is van de Griekse stad Korinthe? ... reggae voortkomt uit ska? ... de spin Bagheera kiplingi een planteneter is? ... Terblijt in 1641 nog maar één mannelijke inwoner telde, als gevolg van verwoestingen in de Tachtigjarige Oorlog? ... de moderne vijfkamp tegenwoordig eigenlijk een vierkamp is, omdat het schieten en hardlopen worden gecombineerd?	2 oktober ... een stomme Franse film uit 2011 drie Golden Globes, zeven BAFTA Awards en vijf Oscars won? ... malaria tot 1959 in Nederland als inheemse ziekte voorkwam en dat de WHO Nederland pas in 1970 officieel malariavrij verklaarde? ... de schorzijdebij een van haar broedparasieten om de tuin leidt door een lokgangetje zonder eitje, maar met voedsel? ... er tijdens de Tweede Wereldoorlog 51 verzetsmensen werden bevrijd uit de gevangenis Blokhuispoort, waarbij geen schot is gelost en waarop geen vergeldingsactie door de SD volgde? ... de maniëristisch kunstschilder Cornelis Ketel (1548-1616) ook met zijn vingers en voeten schilderde?
13 september ... spelt een nauw aan gewone tarwe verwante graansoort is die weinig bemesting nodig heeft, weinig gevoelig voor ziektes is, maar een lagere opbrengst heeft dan moderne tarwerassen? ... tijdens een zonsverduistering in 1919 voor het eerst werd bewezen dat de zon als zwaartekrachtlens licht kan afbuigen? ... de Belg Zénobe Gramme in 1871, aan het begin van het industriële tijdperk, de eerste krachtige dynamo ontwikkelde? ... Londense medewerkers van een anti-graffitiploeg een kunstwerk van Banksy overschilderden waarvan de geschatte waarde meer dan £300.000 bedroeg? ... de elektrische bel (trilschel) in 1850 werd uitgevonden door de Belg Polydoor Lippens?	3 oktober ... een zombie-uitbraak waar niets tegen wordt gedaan onze maatschappij waarschijnlijk zou wegvagen? ... in een tunnel door de Noorse berg Gaustatoppen een treintje naar de top rijdt, dat lang voor militaire doeleinden werd gebruikt? ... de hutspot die gegeten werd bij Leidens ontzet anders dan bij het huidige 3 oktoberfeest geen aardappel bevatte, maar pastinaak? ... volgens de wet van Benford de kans dat een bedrag op facturen en belastingbrieven begint met het cijfer 1 niet 10 procent is maar 30,1 procent? ... er een 57 kilometer lange, 23 meter diepe vaargeul in de Noordzee is gegraven voor toegang tot de haven van Rotterdam?

Alle dagen

Januari	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Februari	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29
Maart	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
April	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Mei	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Juni	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Juli	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Augustus	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
September	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Oktober	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
November	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
December	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31

Zie ook

• Sjablonen van de hoofdpagina
• Dag uit de geschiedenis
• Uitgelicht