Rijtuigcodes van de UIC

De UIC (Union internationale des chemins de fer) gebruikt een rijtuigcode en voertuigcode met een uniek 12-cijferig nummer voor elk voertuig (tractievoertuig, wagon of rijtuig). Dit nummer bevat informatie over het voertuig. Deze codering is voor alle bij de UIC aangesloten spoorwegmaatschappijen gelijk. Aan de hand van de rijtuigcode kan een rangeerder of andere belanghebbende direct zien met welk materieeltype hij te doen heeft. Deze nummers bevinden zich aan beide kanten van de voertuigen.

Overzicht van de twaalfcijferige code

Soort en nationaliteit

Cijfers 1 en 2: Type railvoertuig en aanduiding internationaal gebruik (regiem)

Cijfers 3 en 4: Land van inschrijving

Goederen

Cijfers 5 en 6: Type wagen

Cijfer 7: Subtypes bij goederenwagens

Cijfers 8 t/m 11: Serienummer

Rijtuigen

Cijfers 5 en 6: Type rijtuig

Cijfers 7 en 8: Snelheid en verwarming

Cijfers 9 t/m 11: Volgordenummer

Talgo

Cijfers 5 en 6: Generatie

Cijfers 7 en 8: Type rijtuig

Cijfers 9 t/m 11: Volgordenummer

Tractievoertuigen

cijfers 5 t/m 11: het typenummer (4 cijfers) en het volgnummer (3 cijfers). Bij Duitse locomotieven worden deze 7 cijfers afgeleid van het locnummer door daar een 0 voor te plaatsen (zie voorbeeld bij de foto's hieronder);

Cijfer 12: Controlecijfer

Cijfers 1 en 2: type railvoertuig en aanduiding internationaal gebruik

Wagons en rijtuigen

01-02 Goederen: RIV-EUROP, 2-3 assen, eigendom van spoorwegmaatschappij
03-04 Goederen: RIV-EUROP, 2-3 assen, privé-eigendom
05-06 Goederen: RIV-EUROP, 2-3 assen, gehuurd
11-12 Goederen: RIV-EUROP, 4+ assen, eigendom spoorwegmaatschappij
13-14 Goederen: RIV-EUROP, 4+ assen, privé-eigendom
15-16 Goederen: RIV-EUROP, 4+ assen, gehuurd
21-22 Goederen: RIV, 2-3 assen, eigendom spoorwegmaatschappij
23-24 Goederen: RIV, 2-3 assen, privé-eigendom
25-26 Goederen: RIV, 2-3 assen, gehuurd
31-32 Goederen: RIV, 4+ assen, eigendom spoorwegmaatschappij
33-34 Goederen: RIV, 4+ assen, privé-eigendom
35-36 Goederen: RIV, 4+ assen, gehuurd
40 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 2-3 assen, service
41-42 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 2-3 assen, eigendom spoorwegmaatschappij
43-44 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 2-3 assen, privé-eigendom
45-46 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 2-3 assen, gehuurd
50 Rijtuigen: enkel binnenland (niet RIC)
51 Rijtuigen: internationaal gebruik (RIC), vaste spoorbreedte
52 Rijtuigen: internationaal gebruik (RIC), variabele spoorbreedte
56 Rijtuigen: internationaal gebruik (RIC), vaste spoorbreedte, bijzondere uitvoering
61 Rijtuigen: EuroCity-rijtuig, vaste spoorbreedte
62 Rijtuigen: EuroCity-rijtuig, variabele spoorbreedte
64 Talgo: bak van een gelede trein
65 Rijtuigen: Autotransporter voor gebruik met rijtuigen
71 Rijtuigen: Slaapwagen in ex-TEN-pool, vaste spoorbreedte
72 Rijtuigen: Slaapwagen in ex-TEN-pool, variabele spoorbreedte
73 Rijtuigen: EuroCity-wagon, luchtdicht
80 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 4+ assen, service
81-82 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 4+ assen, eigendom spoorwegmaatschappij
83-84 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 4+ assen, privé-eigendom
85-86 Goederen: enkel binnenland (niet RIV), 4+ assen, gehuurd

Tractievoertuigen, incl. alle bakken van treinstellen

90 Diversen t.w. stoomlocs, hybridelocs enz.
91 Elektrische locomotieven met maximumsnelheid van meer dan 100 km/u
92 Diesellocomotieven met maximumsnelheid van meer dan 100 km/u
93 Bakken van elektrische treinstellen voor hoge snelheid (HSL)
94 Bakken van overige elektrische treinstellen met een maximumsnelheid tot 249 km/u
95 Dieseltreinen incl. motorloze delen
96 Speciale rijtuigen
97 Elektrische (rangeer)locomotieven met een maximumsnelheid tot 100 km/u
98 Diesel(rangeer)locomotieven met een maximumsnelheid tot 100 km/u
99 Onderhoudsvoertuigen voor onderhoud aan de spoorbaan

Cijfers 3 en 4: landencode

De UIC landencode is een tweecijferige code bedoeld om het land van herkomst van rollend materieel te kunnen achterhalen. Ze vormen het 3de en 4de cijfer van de UIC-code en staan gedefinieerd in UIC leaflet 920-14. Tot 2005 werd de UIC-eigendomscode gebruikt, die de eigenaar van het materieel aangaf. De code die destijds voor de staatsspoorwegmaatschappij stond wordt nu in de regel gebruikt om het land aan te geven. Om er voor te zorgen dat toch de eigenaar achterhaald kan worden volgt achter (in sommige gevallen voor) de UIC-code een lettercode. Deze lettercode bestaat uit de afkorting van het land, gevolgd door de afkorting van de eigenaar, gescheiden door een "-".

Oorspronkelijk was het de bedoeling om het tweede cijfer nooit hoger te laten zijn dat het eerste, om het omdraaien van nummers te voorkomen. Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en Joegoslavië was dit door een tekort aan nummers niet meer mogelijk.

Kengetal	Afkorting	Land
10	FIN	Finland
20	RUS	Rusland
21	BLR	Wit-Rusland
22	UA	Oekraïne
23	MD	Moldavië (land)
24	LT	Litouwen
25	LV	Letland
26	EST	Estland
27	KZ	Kazachstan
28	GE	Georgië
29	UZ	Oezbekistan
30	PRK	Noord-Korea
31	MGL	Mongolië
32	VN	Vietnam
33	RC	China
40	C	Cuba
41	AL	Albanië
42	J	Japan
44	BIH	Bosnië en Herzegovina
50	BIH	Bosnië en Herzegovina
51	PL	Polen
52	BG	Bulgarije
53	RO	Roemenië
54	CZ	Tsjechië
55	H	Hongarije
56	SK	Slowakije
57	AZE	Azerbeidzjan
58	AZM	Armenië
59	KS	Kirgizië
60	IRL	Ierland
61	ROK	Zuid-Korea
62	CG (MNE)	Montenegro
65	MK	Macedonië (land)
66	TJ	Tajikistan
67	TM	Turkmenistan
70	GB	Verenigd Koninkrijk
71	E	Spanje
72	SRB	Servië
73	GR	Griekenland
74	S	Zweden
75	TR	Turkije
76	N	Noorwegen
78	HR	Kroatië
79	SLO	Slovenië
80	D	Duitsland
81	A	Oostenrijk
82	L	Luxemburg
83	I	Italië
84	NL	Nederland
85	CH	Zwitserland
86	DK	Denemarken
87	F	Frankrijk
88	B	België
90	ET	Egypte
91	TN	Tunesië
92	DZ	Algerije
93	MA	Marokko
94	P	Portugal
95	IL	Israël
96	IR	Iran
97	CYR	Syrië
98	RL	Libanon
99	IRQ	Irak

Cijfers 5 t/m 8: materieelsoort

Wagens

Cijfers 5 en 6: hoofdindeling type wagens volgens UIC norm

10 t/m 19 type G, Normale gesloten wagen
20 t/m 29 type H, Speciale gesloten wagen
30 t/m 34 type K, Normale 2-assige platte wagen
35 t/m 39 type R, Normale 4-assige platte wagen
40 t/m 44 type L, Speciale 2-assige platte wagen
45 t/m 49 type S, Speciale 4-assige platte wagen
50 t/m 55 & 59 type E, Normale open wagen
56 t/m 58 type T, Wagen met openlegbaar dak
60 t/m 69 type F, Speciale open wagen
70 t/m 79 type Z, Ketelwagen voor vloeibare en gasvormige stoffen
80 t/m 89 type I, Koelwagen
90 t/m 99 type U, Speciale wagen
Cijfers 7 vormt hier de subindeling binnen een type

Rijtuigen

Cijfers 5 en 6: type rijtuig

00 Privé-postrijtuig
01 Privé 1e klas-rijtuig
02 Privé 2e klas-rijtuig
03 Privé 1e/2e klas-rijtuig
04 Privé 1e of 1e/2e klas-ligrijtuig
05 Privé 2e klas-ligrijtuig
06 Privé 1e klas-slaaprijtuig
07 Privé 1e/2e of 2e klas-slaaprijtuig
08 Privé-eetrijtuig
09 Privé-Pullman/salon/party/speciaal rijtuig
10 1e klas-rijtuig met 10 compartimenten of 20-21 rijen
11 1e klas-rijtuig met 11 compartimenten of 22-23 rijen
12 1e klas-rijtuig met 12 compartimenten of 24-25 rijen
13 1e klas-rijtuig, 3 assen
14 1e klas-rijtuig, 2 assen
16 1e klas dubbeldeksrijtuig
17 1e klas-rijtuig met 7 compartimenten of 14-15 rijen
18 1e klas-rijtuig met 8 compartimenten of 16-17 rijen
19 1e klas-rijtuig met 9 compartimenten of 18-19 rijen
20 2e klas-rijtuig met 10 compartimenten of 20-21 rijen
21 2e klas-rijtuig met 11 compartimenten of 22-23 rijen
22 2e klas-rijtuig met 12 compartimenten of 24-25 rijen
23 2e klas-rijtuig, 3 assen
24 2e klas-rijtuig, 2 assen
26 2e klas-dubbeldekrijtuig
27 2e klas-rijtuig met 7 compartimenten of 14-15 rijen
28 2e klas-rijtuig met 8 compartimenten of 16-17 rijen
29 2e klas-rijtuig met 9 compartimenten of 18-19 rijen
30 1e/2e klas-rijtuig met 10 compartimenten of 20-21 rijen
31 1e/2e klas-rijtuig met 11 compartimenten of 22-23 rijen
32 1e/2e klas-rijtuig met 12 compartimenten of 24-25 rijen
33 1e/2e klas-rijtuig, 3 assen
34 1e/2e klas-rijtuig, 2 assen
36 1e/2e klas-dubbeldekrijtuig
37 1e/2e klas-rijtuig met 7 compartimenten of 14-15 rijen
38 1e/2e klas-rijtuig met 8 compartimenten of 16-17 rijen
39 1e/2e klas-rijtuig met 9 compartimenten of 18-19 rijen
40 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig met 10 compartimenten
41 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig met 11 compartimenten
42 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig met 12 compartimenten
43 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig, 3 1e en 5 2e klas-compartimenten
44 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig, 4 1e en 5 2e klas-compartimenten
45 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig, 5 1e en 3 2e klas-compartimenten
47 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig met 7 compartimenten
48 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig met 8 compartimenten
49 1e of 1e/2e klas-couchetterijtuig met 9 compartimenten
50 2e klas-couchetterijtuig met 10 compartimenten
51 2e klas-couchetterijtuig met 11 compartimenten
52 2e klas-couchetterijtuig met 12 compartimenten
53 2e klas-couchetterijtuig met 10 1/2 compartimenten
54 2e klas-couchetterijtuig met 11 1/2 compartimenten
57 2e klas-couchetterijtuig met 7 compartimenten
58 2e klas-couchetterijtuig met 8 compartimenten
59 2e klas-couchetterijtuig met 9 compartimenten
60 Slaaprijtuig met 10 compartimenten
61 Slaaprijtuig met 11 compartimenten
62 Slaaprijtuig met 12 compartimenten
63 Slaaprijtuig met 9 compartimenten
64 Slaaprijtuig met 10 compartimenten
67 Slaaprijtuig met 7 compartimenten
68 Slaaprijtuig met 8 compartimenten
69 Slaaprijtuig met 9 compartimenten
70 Slaaprijtuig ex-TEN met 10 compartimenten
71 Slaaprijtuig ex-TEN met 11 compartimenten
72 Slaaprijtuig ex-TEN met 12 compartimenten
73 Slaaprijtuig ex-TEN met 10 compartimenten
74 Slaaprijtuig ex-TEN met 11 compartimenten
77 Slaaprijtuig ex-TEN met 7 compartimenten
78 Slaaprijtuig ex-TEN met 8 compartimenten
79 Slaaprijtuig ex-TEN met 9 compartimenten
80 Ambulance/Instructierijtuig
81 1e of 1e/2e klas-rijtuig met bagageafdeling
82 2e klas-rijtuig met bagageafdeling
83 2e klas-rijtuig met bagageafdeling, 2 of 3 assen
84 1e klas-rijtuig met buffet
85 2e klas-rijtuig met buffet
87 Eetrijtuig met bagage-afdeling, 2e klas met buffet en bagage-afdeling
88 Eetrijtuig
89 Party/Saloonrijtuig
90 Postrijtuig
91 Bagage/postrijtuig
92 Bagagewagen met zijgang
93 Bagagewagen, 2 of 3 assen
94 Bagage/postrijtuig, 2 of 3 assen
95 Bagagewagen met zijgang en douanecompartiment
96 Autotransportwagen, 2 assen
97 Autotransportwagen, 3 assen
98 Autotransportwagen, 4 assen
99 Expositie-, meet-, speciale rijtuigen

Cijfers 7 en 8: snelheid en verwarming

Nummer	Snelheid	Soort: Stoom / Elek.	1000V~17Hz	1500V~50Hz	1500V=	3000V=	Zelfstandige verwarming
00	120 km/h	E	x	x	x	x
03-04	120 km/h	E	x
05	120 km/h	E					x
06	120 km/h	E	x	x	x
07	120 km/h	E		x	x
08-09	120 km/h	E				x
10	120 km/h	S / E	x	x	x	x	x
11,12,13	120 km/h	S / E	x
14,15	120 km/h	S / E	x
16	120 km/h	S / E	x	x	x
17	120 km/h	S / E		x	x
18,19	120 km/h	S / E				x
20-26	120 km/h	S
27-29	120 km/h						x
30	140 km/h	E	x	x	x	x
33,34,35	140 km/h	E	x
36	140 km/h	E	x	x	x
37	140 km/h	E		x	x
38	140 km/h	E				x
39	140 km/h	E	x			x
40,41,42	140 km/h	S / E	x	x	x	x
43,45	140 km/h	S / E	x
46	140 km/h	S / E	x	x	x
47	140 km/h	S / E		x	x
48	140 km/h	S / E				x
50,51,52	140 km/h	S / E	x	x	x	x
53,54	140 km/h	S / E	x
56	140 km/h	S / E	x	x	x
57	140 km/h	S / E		x	x
58	140 km/h	S / E				x
59	140 km/h	S / E	x			x
60-68	140 km/h	S
69	140 km/h						x
70	160 km/h	E	x	x	x	x
72	160 km/h	E		x		x
73,75	160 km/h	E	x
76	160 km/h	E	x	x	x
77	160 km/h	E		x	x
78	160 km/h	E				x
80	160 km/h	S / E	x	x	x	x
84	160 km/h	S
85	160 km/h	S / E	x
86	160 km/h	S / E	x	x	x
87	160 km/h	S / E		x	x
88	160 km/h	S / E				x
89	160 km/h						x
90,91	200 km/h	E	x	x	x	x
92	200 km/h	S / E				x
93	200 km/h	S / E	x			x
94,95	200 km/h	E	x
96,97	200 km/h	E	x	x	x
98	200 km/h	E		x	x
99	200 km/h						x

Talgo

Cijfers 5 en 6: talgo generatie, snelheid en spoorwijdte

01 Talgo III 140 km/h vaste spoorwijdte (1668 mm)
02 Talgo RD 140 km/h variabele spoorwijdte (1435 mm/1668 mm)
03 Talgo Camas 140 km/h variabele spoorwijdte (1435 mm/1668 mm)
04 Talgo Pendular Nacional (Talgo IV) 160 km/h vaste spoorwijdte (1668 mm)
05 Talgo Pendular Internacional (Talgo V) 160 km/h variabele spoorwijdte (1435 mm/1668 mm)
06 Talgo Pendular 200 (Talgo VI) 200 km/h variabele spoorwijdte (1435 mm/1668 mm)
07 Talgo VII 220 km/h variabele spoorwijdte (1435 mm/1668 mm)
08 Talgo 8 200 km/h vaste spoorwijdte (1435 mm)
09 Talgo 9 200 km/h variabele spoorwijdte (1435 mm/1520 mm)

Cijfers 7 en 8: type rijtuig

01 1e klas zitrijtuig
02 2e klas zitrijtuig
03 1e klas slaaprijtuig
04 2e klas slaaprijtuig
05 2e klas slaap-eindrijtuig
06 Bar/keuken rijtuig
07 Bagage/service eindrijtuig
08 2e klas zit-eindrijtuig met 2 paar wielen
09 1e klas zit-eindrijtuig
10 Restauratierijtuig
11 Generatorrijtuig met 2 paar wielen
12 Generatorrijtuig met 1 paar wielen
13 1e klas PMR
23 Gran Clase slaaprijtuig
31 Gran Confort zitrijtuig
33 Gran Clase PMR slaaprijtuig
61 Gran Confort zit-eindrijtuig

Tractievoertuigen, incl. alle bakken van treinstellen

Het vijfde cijfer is in Nederland gelijk aan het tweede.

Het zesde, zevende en achtste cijfer zijn in Nederland afhankelijk van de materieelserie, bv. 1600 wordt 116.

Cijfers 9 tot 11: exemplaarnummer

Genummerd van 000 of 001 tot 999. Als er meer dan 1000 exemplaren zijn van hetzelfde type zijn, wordt het achtste cijfer ook gebruikt. Bij rijtuigen van de NS worden daarbij de 9 en de 0 niet gebruikt.

Cijfer 12: controlecijfer

Zie Controlecijfer (spoorwegen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kort samengevat: het controlecijfer is zodanig dat als de 12 cijfers vermenigvuldigd worden met de cijfers 121212121211, de som van de cijfers van de uitkomsten een 10-voud is.

Voorbeelden

SBB

In 2002 kreeg de SBB (Schweizerische BundesBahnen) locomotief Re 6/6 - 11642 het UIC nummer Re 620 042-2 en vervolgens het voertuignummer: 91 85 4620 042-2.

VIRM

Het lange baknummer staat bij VIRM alleen bij de nieuwste (4e) serie op de zijkant van elke bak, op het gele deel, in vrij grote cijfers (kleiner dan die van het treinstelnummer, maar groter dan die van het korte baknummer op de grijze strook).

Voorbeelden hiervan:

• stel 9550:
  • 94 84 4921266-1 is het volledige nummer van mBvk1/2 bak 380 8766 van stel 9550.
  • 94 84 4925150-3 is het volledige nummer van ABv3/4 bak 380 8150 van stel 9550.
  • 94 84 4915131-5 is het volledige nummer van ABv6 bak 380 8431 van stel 9550.
• stel 9580:
  • 94 84 4921326-3 is het volledige nummer van mBvk1/2 bak 290 8826.
  • 94 84 4925180-0 is het volledige nummer van ABv3/4 bak 380 8180.
  • 94 84 4915161-2 is het volledige nummer van ABv6 bak 380 8461.
  • 94 84 4921325-5 is het volledige nummer van mBvk1/2 bak 290 8825.

Het 1e cijfer is bij bakken van een treinstel 9, het 2e cijfer is bij elektrische treinstellen 4, het 3e en 4e cijfer zijn voor Nederland 84, bij Nederlandse treinstellen is het 5e cijfer altijd gelijk aan het 2e cijfer, hier dus 4, en het 6e cijfer (het 1e cijfer van de drie voor de materieelserie) is bij VIRM (nieuwste serie) 9; het nummer van een bak begint daarbij dus met 94 84 49. Het systeem met het controlecijfer reduceert voor dat geval tot: als de resterende 6 cijfers vermenigvuldigd worden met de cijfers 212121, dan is de som van de cijfers van de uitkomsten een 10-voud plus 9.

Bij de mBvk1/2 zijn het 7e en 8e cijfer (het 2e en 3e cijfer van de drie voor de materieelserie) 21, bij de ABv3/4 25, en bij de ABv6 15.

Het 9e t/m 11e cijfer (exemplaarnummer) zijn gelijk aan de laatste drie cijfers van het korte baknummer, eventueel met een bepaald 100-voud verminderd, afhankelijk van het baktype: bij de mBvk1/2 -500, bij de ABv3/4 gelijk, en bij de ABv6 -300.

ICR

Intercityrijtuigen van een trein hebben bijvoorbeeld de nummers:

• 50 84 82 77 021 - 3
• 50 84 20 70 549 - 5
• 50 84 10 77 316 - 4
• 50 84 20 70 272 - 4

met de eerste twee cijfers 50 voor "Rijtuigen: enkel binnenland (niet RIC)", 84 weer voor Nederland, en voor het 5e en 6e cijfer:

• 10 1e klas-rijtuig met 10 compartimenten of 20-21 rijen
• 20 2e klas-rijtuig met 10 compartimenten of 20-21 rijen
• 82 2e klas-rijtuig met bagageafdeling

Duitsland

Alle locomotieven en treinstellen van de Deutsche Bundesbahn kregen in 1968 een zescijferig nummer. Het zevende cijfer, achter de streep, is het controlecijfer. Het systeem wordt hieronder uitgelegd; het werkt ook bij de nummering die vanaf 1970 in de DDR werd gehanteerd.

Bij de hernummering die bij de DB in 1968 plaatsvond, kregen alle stoomlocomotieven het cijfer 0 voor het serienummer. Elektrische locs kregen een 1, diesellocs een 2 voor het serienummer. Voortaan werd in de nummering ook onderscheid gemaakt tussen oliegestookte en kolengestookte locs van dezelfde serie. Loc 01 150 werd 001 150, loc 01 1075 (olie) werd 012 075, loc 01 1056 (kolen) werd 011 056. Locs die al een zescijferig nummer hadden, moesten een ander volgnummer krijgen. Zo werd loc 38 2383 vernummerd in 038 382 Het oude nummer bleef hierbij niet altijd herkenbaar, want er mochten natuurlijk niet twee locs hetzelfde nummer krijgen. De grote serie 50 werd verdeeld over de series van 050 tot en met 053. Ook bij andere locs vonden dit soort aanpassingen plaats; zo werden de varianten van de diesellocs V200 verdeeld over de series 220 en 221. Behalve locomotieven werden ook de rijtuigen van treinstellen voorzien van zescijferige nummers met een zevende controlecijfer.

Oost-Duitsland

Loc 95 0028, met controlecijfer 1
(Bochum-Dahlhausen, 2002)

De Oost-Duitse spoorwegen (Deutsche Reichsbahn, DR) gingen in 1970 ook over op computernummers, maar men kopieerde niet het systeem van de westerse tegenhanger. Bij stoomlocomotieven werd een 0 gezet voor het loc-volgnummer (dus 95 028 werd 95 0028). Diesellocomotieven kregen een driecijferig serienummer dat met een 1 begon, elektrische locomotieven een driecijferig serienummer dat met een 2 begon. Om deze reden moesten stoomlocs waarvan het serienummer met een 1 of een 2 begon een ander serienummer krijgen; bijvoorbeeld serie 18 werd serie 02.

Toen na de Duitse hereniging in 1990 de twee spoorwegmaatschappijen werden samengevoegd, zijn de Oost-Duitse locs hernummerd volgens de principes van de DB. Bij stoomlocomotieven was dat niet nodig, want die waren toen niet meer in dienst.

Bronnen, noten en/of referenties