Gildenborgh

Gildenborgh
	fantasie tekening van het huis Gildenburg aan de Vaartse rijn bij Vreeswijk.
Plaats	Vreeswijk , Nederland
Algemeen
Kasteeltype	blokhuis
Bouwmateriaal	hout, baksteen
Eigenaar	Sticht Utrecht
Gebouwd in	1373
Gebouwd door	de gilden van Utrecht
Gesloopt in	september 1482
Gebeurtenissen	Beleg van Gildenborch (1374); Slag bij Vreeswijk (1481); Tweede Slag bij Vreeswijk (1482)

Gildenborgh (ook: Gildenburg en Gildenborg) is een voormalig kasteel bij Vreeswijk, nu gemeente Nieuwegein, in de Nederlandse provincie Utrecht.

Geschiedenis

Het blokhuis werd in 1373 gebouwd door de gilden van Utrecht. Het doel was de sluizen van de Vaartsche Rijn naar de Lek te bewaken. Hiermee werd de vrije vaart op Utrecht gewaarborgd.

in 1374 voer de Hollandse graaf Albrecht van Beieren met Adolf van der Mark, graaf van Kleef en heer Jan II van Blois met een leger de Lek op. Na een belegering van een week slaagden de Hollanders erin de voorburcht te veroveren. Uiteindelijk duurde het nog een maand tot de Utrechtse bezetting van dertig man (waarvan negen gesneuveld) zich overgaf, en de Hollanders het kasteel in bezit namen.^[1] Op 1 juni 1374 zouden de Utrechtse soldaten zich over hebben gegeven, Gijsbert van Vianen, een vazal van de bisschop, steunde echter Albrecht van Beieren tijdens het beleg van het blokhuis, dit vanwege eigen belangen en met het bezit van het blokhuis in het vooruitzicht^[2].

Na het beleg van IJsselstein in september 1482 stroopte het ontzettingsleger van Joost van Lalaing de omgeving ten zuiden van de stad Utrecht af, zo moesten Jutphaas en kasteel Vronestein het ontgelden. Daarna werd de aandacht verlegd naar het blokhuis op de Vaart ook wel "Gildenburg" genoemd. Op Gildenburg huisde een Stichtse bezetting onder Jan van Alphen met circa 50 man sterk die 6 weken stand wisten te houden tegen de Hollandse overmacht. Het blokhuis werd gewonnen door dreiging van grote donderbussen en kanonnen door de Hollanders^[3]. Het blokhuis werd daarna gesloopt en nooit meer herbouwt.

De exacte ligging van het kasteel is onbekend.

Bronnen en noten

↑ Kastelen in Utrecht. Gearchiveerd op 29 mei 2023.
↑ J.E.A.L. Struick, Utrecht door de eeuwen heen (1968), blz 85-86
↑ Jan Wagenaar. Vaderlandsche Historie, deel 4, Blokhuis op de vaart gewonnen, blz 219-220^{[dode link]}

[1] Kastelen in Utrecht. Gearchiveerd op 29 mei 2023.

[2] J.E.A.L. Struick, Utrecht door de eeuwen heen (1968), blz 85-86

[3] Jan Wagenaar. Vaderlandsche Historie, deel 4, Blokhuis op de vaart gewonnen, blz 219-220^{[dode link]}

[1]

[2]

[3]