Zwarte Piet

Zie Zwartepiet voor de term in het kaartspel

Bestand:Zwartepiet.png

Zwarte Piet (2010)

Zwarte Piet is de hulp van Sinterklaas. Volgens de overlevering komt Zwarte Piet tijdens het sinterklaasfeest in december de cadeautjes brengen. Hij klimt door de schoorstenen van de huizen als de mensen slapen, om de cadeautjes tot binnen de huiskamer te brengen.

Tot de jaren tachtig van de 20e eeuw droeg Zwarte Piet een roe en een zak met snoepgoed. Zo moest hij stoute kinderen afschrikken: brave kinderen kregen snoep en cadeautjes, stoute kinderen zouden gestraft worden met de roe of in de zak meegenomen worden naar Spanje. Onder druk van veranderende opvoedkundige inzichten verdween het dreigende element uit het karakter van Piet, tezamen met de roe. De oude rol van Zwarte Piet komt nog wel terug in sinterklaasliedjes (wie zoet/braaf is krijgt lekkers, wie stout is de roe).

Zwarte Piet is eenvoudig te herkennen aan het feit dat hij zwart of bruin van kleur is en aan een pofbroek en een hoed met veer. Vaak heeft hij zwarte krullen, gouden oorringen en rood geverfde lippen.

Sinds het begin van de 21e eeuw is er steeds meer discussie gerezen over het mogelijk racistische karakter van het fenomeen Zwarte Piet. Op verschillende plaatsen in Nederland wordt Zwarte Piet daarom sinds 2014 verruild voor een Piet met meerdere kleuren.

Geschiedenis

Eén van de eerste afbeelding van een zwarte knecht van Sint Nicolaas, hier nog niet gekleed als een page. (Jan Schenkman, 1850)

In Nederland bestaan voor een knecht van Sinterklaas uit de 16e en de 17e eeuw geen aanwijzingen.

De zwarte knecht verschijnt in prentenboekjes uit de eerste helft van de negentiende eeuw, waarvan Sint Nicolaas en zijn Knecht uit circa 1850 van de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman de bekendste is. Eugenie Boer-Dirks vermeldt een boekje dat na 1832 is gerepareerd. Wanneer het boekje is uitgegeven is onbekend maar het zou een voorloper kunnen zijn van de uitgave van Schenkman. De knecht wordt afgebeeld als een donkere man. Hij heeft in het boekje nog geen naam. In 1859 werd voor het eerst een artikel gedrukt waarin hij Pieter mijn knecht wordt genoemd. Een boekje dat de Amsterdamse schrijver en dichter Alberdingk Thijm in 1850 bij wijze van St.-Nicolaasgeschenk aan zijn collega Potgieter gaf, bevat echter al een handgeschreven fictieve dialoog tussen "St. Niklaas" en een "Pieter me knecht".

In 1884 beschrijft Alberdingk Thijm een Strooiavond waarbij in zijn herinnering in 1828 Pieter-me-knecht optreedt met een zwart uiterlijk en kroeshaar. In hetzelfde jaar delen Sinterklaas en een zwarte knecht cadeaus uit op "Het kinderfeest in den Parkschouwburg" en organiseert de eigenaar van een kledingzaak een intocht, waarbij Sinterklaas arriveert per gondel die door Pieter-me-knecht wordt bestuurd.

Tegen 1895 was de naam Zwarte Piet al in zwang geraakt.

De tot nu toe oudst bekende foto waarop een zwarte knecht voorkomt dateert van 6 december 1891. Hierop is de Sinterklaasviering afgebeeld aan boord van het marineschip 'Koningin Emma' op de Atlantische Oceaan. Een jaar later werd deze foto gepubliceerd in het tijdschrift 'Eigen Haard'.

Al aan het einde van de 19e eeuw werden bij openbare Sinterklaasvieringen soms meerdere “zwarte knechten” (en andere figuranten) ingezet. In 1934 waren bij de eerste officiële intocht van Sinterklaas in Amsterdam zes Zwarte Pieten aanwezig; Surinaamse matrozen van een schip dat in de haven lag. Ook in de rest van Nederland en in Nederlands-Indië doken in de jaren dertig meerdere Pieten op.

Na de Tweede Wereldoorlog organiseerden Canadese militairen in Nederland een Sinterklaasviering met een massa Zwarte Pieten. Daarna werd Sinterklaas vergezeld door vele Pieten, tegenwoordig vaak met voor ieder een eigen taak.

Bij de jaarlijkse intocht van Sinterklaas in Amsterdam is het aantal Zwarte Pieten in de loop der jaren sterk gegroeid, tot meer dan 600 (ook vrouwelijke) Zwarte Pieten in 2013. Toch wordt er in liederen en verhalen meestal van één Piet gesproken, de oude teksten werden nooit aangepast.

Sinterklaas is nu altijd statig, soms vergeetachtig, terwijl Pieten zich als acrobaten en grappenmakers gedragen en vaak kwajongensstreken uithalen. Elke Piet heeft een eigen taak in de logistiek van de operatie. Zo zijn er onder andere zeer algemene Inkooppieten, Inpakpieten, Magazijnpieten, Jongleerpieten en Transportpieten.

• Sinterklaas en Zwarte Piet door de jaren heen
• 
  Sinterklaas en Zwarte Piet op bezoek bij de Fröbelschool aan de Doelenstraat in Alkmaar, 1908
• 
  Bezoek van Sinterklaas en Zwarte Piet aan een Nederlandse familie in Nederlands-Indië, 1939
• 
  Sinterklaas en Zwarte Piet in de verzetskrant Moed en vertrouwen van 6 december 1943
• 
  Sinterklaasintocht in Rucphen op 6 december 1944, zwartgeschminkte Britse soldaten als begeleiding
• 
  Zwarte Piet en Sinterklaas bij Fatmawati Soekarno en haar dochters (waaronder Megawati Soekarnoputri), 1954
• 
  Josephine Baker ontmoet Sinterklaas en Zwarte Piet in een warenhuis te Amsterdam, 1957
• 
  Henk Elsink als Zwarte Piet voor een televisie-uitzending in 1959
• 
  Sinterklaas en Zwarte Pieten komen aan in Helenaveen, 1977
• 
  Sinterklaas en Zwarte Piet in 2006
• 
  Zwarte Piet en burgemeester Frank Koen tijdens de intocht van Sinterklaas in Capelle aan den IJssel, 2013
• 
  Hoofdpiet draagt het Boek van Sinterklaas onderweg van de boot naar het gemeentehuis in Groningen, 2015

Zwarte Piet vóór 1850

Een personage, verbeeld als zwarte man, bestond in de folklore al voordat hij aan Sinterklaas verbonden raakte. Soms stond hij bekend onder de naam 'zwarte/Zwarte Piet'. In het begin van de 19e eeuw werd deze Zwarte Piet opgevoerd als boeman om kinderen tot gehoorzaamheid te bewegen. Een ander voorbeeld van de 'zwarte man' die stoute kinderen komt halen is te vinden in het gedicht Klaasje en Pietje van Hieronymus van Alphen uit 1778.

Zwarte Piet was ook een van de vele bijnamen voor de duivel.

Ook werden onder deze naam koboldachtige wezens of andere aardgeesten begrepen en als rover. De bijnaam 'Zwarte Piet' werd vroeger wel vaker door of voor bandieten gebruikt.

Van knecht naar kindervriend

Sinterklaasavond: tekening van gezin waarvan het zoontje de roe heeft gekregen. Sint-Nicolaas en Zwarte Piet vertrekken net.

Tot ver in de tweede helft van de 20e eeuw was Zwarte Piet een niet zo slimme helper die zich van een brabbeltaaltje bediende. Toen immigratie vanuit de voormalige koloniën ervoor zorgde dat Europeanen beter vertrouwd raakten met Afrikanen, ontwikkelde Piet zich tot een respectabele assistent van de vaak verstrooide Sinterklaas. Zijn kapsel ontwikkelde zich van kroes tot krullen, zijn oorringen verdwenen op sommige plaatsen.

Een andere verandering die Zwarte Piet doormaakte, was dat hij door de jaren heen steeds minder als kinderschrik ging fungeren. In de 19e eeuw werd van Zwarte Piet vaak verteld dat hij het hele jaar door voor Sinterklaas bekeek wat de kinderen deden (Alles ziet die slimme Piet, zich vergissen kan hij niet, is een zinsnede uit een sinterklaasliedje). Was een kind stout, dan liep het het risico dat het in de zak werd meegenomen naar Spanje, alwaar het zich voor de Sint moest uitsloven (zie ook man met de zak). Gaandeweg gingen die scherpe kanten eraf.

Vanaf medio 20e eeuw heeft Piet zich ontwikkeld tot een ware kindervriend. Piet is de persoon die de pepernoten en/of ander snoepgoed uitdeelt en komt strooien. De zak heeft Piet nog wel bij zich, maar hij stopt er geen kinderen meer in. Integendeel: in de zak zit juist het strooigoed. De moderne Zwarte Piet heeft het attribuut van de roe niet meer bij zich.

Verschillende interpretaties

Schoorsteenveger

Stadsreuzen uit Sint-Niklaas

Mikulas, zwartgeschminkte duivels en engelen in Praag, 2010

Over de herkomst van Zwarte Piet zijn de meningen verdeeld. Het oudste document waarin de knecht die later de naam Zwarte Piet kreeg, staat afgebeeld, dateert van circa 1850. Enkele verklaringen van latere datum suggereren dat de heilige op sommige plaatsen al eerder door een donkere helper werd begeleid. In Nederlandse en Belgische bronnen van vóór 1850 wordt Sinterklaas echter steeds alleen opgevoerd.

Desondanks circuleren er voor die helper van Sinterklaas diverse volkswetenschappelijke verklaringen

• hij zou oorspronkelijk een schoorsteenveger zijn, en van het roet zwart zijn geworden;
• hij zou een Ethiopische zwarte slaaf Piter zijn die door de heilige Nicolaas op een slavenmarkt in Myra werd vrijgekocht;
• hij zou oorspronkelijk een demon zijn geweest die door de heilige gedwongen werd goede daden te verrichten;
• hij zou een voorchristelijke godheid zijn die zich moest onderwerpen aan de christelijke sint;
• hij zou de bedwongen satan zijn, plaatsvervanger van de overwonnen Wodan, of diens helper Nörvi, de zwarte vader des nachts, die ook een roe droeg (als vruchtbaarheidssymbool);
• hij zou afstammen van de zwarte raven Huginn en Muninn, die Odin vergezelden;
• hij zou afstammen van berserkers, die het lichaam zwart verfden en dierenhuiden droegen.

Voor geen van deze verklaringen zijn directe bronnen te vinden.

Een suggestie uit 2012, dat Zwarte Piet werd gemodelleerd op een Saraceen, werd door John Helsloot van het Meertens Instituut ontkracht.

Andere landen

Sankt Niklaus en zijn begeleiders tijdens een optocht in Fribourg

In andere Europese landen komen ook begeleiders van de Heilige Nicolaas voor. Vaak hebben ze een duister uiterlijk en hebben ze een roe en/of zak bij zich.

• In de Duitstalige landen wordt Sinterklaas begeleid door knecht Ruprecht, of door een angstaanjagend persoon (soms met bokkenhoorn), zoals Krampus of een Percht, die soms luidruchtig met kettingen door de straten slepen. Een boekje uit 1803, Amaliens Beschäftigung froher Stunden, bevat een gedicht waarin de kerstman, 'een Turk', vergezeld wordt door knecht Ruprecht, een als negerslaaf verklede hulp.
• Pelznickel (ook wel Belschnickel, Belznickle, Belznickel, Pelznikel), zoals knecht Ruprecht in sommige regio's heet, kan worden vertaald met ranselende Nicolaas.
• In Zwitserland heet de begeleider van Sinterklaas Schmutzli.
• Noordoost-Frankrijk kent Père Fouettard (in de Elzas Hans Trapp genoemd) als knecht voor Sinterklaas.

• Andere landen
• 
  Sint Nicolaas begeleid door duivels (één met zak en één met roe) en engelen, openluchtmuseum Přerov nad Labem, Tsjechië
• 
  Nikolaus en Krampus, Oostenrijk, begin 20e eeuw
• 
  Krampus, Zuid-Tirol, 2008
• 
  Mikulás en metgezel (met bezem), Hongarije, 1865
• 
  Mikuláš en Krampus (met kettingen en roe), 1901
• 
  Knecht Ruprecht met roe en Samichlaus, Oberrotweil, Duitsland, 2006
• 
  Hans Trapp, met zak en ketting, in Wintzenheim, Frankrijk, 1953
• 
  Nikolaus, Nikoloweibl en Buttnmandl, Berchtesgaden, 2007
• 
  Belsnickel met roede en zak, 2012

Bezwaren

Eugenie Boer-Dirks wijst in haar onderzoek op aanwijzingen dat de knecht van Sinterklaas niet voor de 19e eeuw is ontstaan, en dat het vervolgens het motief van de negerpage uit de 17e-eeuwse schilderkunst was, waaruit het beeld van de Zwarte Piet kan zijn ontstaan. (hier keizerin Catharina I van Rusland)

In de tweede helft van de 20e eeuw kwam de discussie op gang of de knecht van Sinterklaas, Zwarte Piet, een racistische bijklank zou hebben. Zowel de huidskleur als de 'sociale positie' van Zwarte Piet vormden hiervoor de aanleiding.

Of Schenkman, de bedenker van de knecht van Sinterklaas, een slaaf in gedachten had zal nooit bekend worden, want hij heeft zich er niet over uitgelaten. Wel is het zo dat hij zijn boekje publiceerde op het moment dat de tijdgeest aan het veranderen was; de slavernij stond onder druk of werd al afgeschaft. Het houden van slaven was buiten de koloniën, in Nederland, reeds lang ongebruikelijk. Schenkman heeft zich mogelijk laten inspireren door publicaties uit zijn tijd. Zo publiceerde Heinrich Hoffmann vijf jaar eerder Struwwelpeter, waarin een zwarte jongen door een figuur Nikolas, die uiterlijke overeenkomsten vertoont met Sinterklaas, beschermd wordt voor pesterijen van blanke kinderen. Een ander verhaal dat hem kan hebben beïnvloed, werd in het tijdschrift Timotheus gepubliceerd, en ging over een gewezen slavenbezitter, een edele en voorname oude man met witte haren, die zich op zijn ziekbed verzoent met zijn bediende, de zoon van een van zijn ex-slaven, en oproept tot afschaffing van de slavernij.

In deze reclame uit het begin van de 20e eeuw is Zwarte Piet, in een voor hem ongebruikelijk kostuum, afgebeeld als een karikatuur, die nu als racistisch kan worden bestempeld.

Desalniettemin kan er in de loop der tijd een racistisch element in de rol van Zwarte Piet zijn geslopen, of kan dat als zodanig worden ervaren. Aanvankelijk hanteerde Sinterklaas de roede, maar met de introductie van Zwarte Piet werd het straffen van kinderen hoe langer hoe meer zijn taak, en de aanvankelijk neutrale uitbeelding van de knecht veranderde in de loop der tijd in een karikaturale weergave van een zwarte man.

Bezwaren in Nederland

Bezwaren tegen de vermeende racistische aspecten van Zwarte Piet ontstonden voor het eerst in de jaren zestig van de 20e eeuw. In 1981 kwam de eerste actie, vanuit de Surinaams-Nederlandse gemeenschap. De Solidariteits Beweging Suriname startte een actie, 'Sinterklaas vieren zonder Zwarte Piet', en in 1986 pleitte de Beweging Surinaams Links er (zonder succes) voor om het kinderfeest zonder de figuren Sinterklaas en Zwarte Piet te vieren.

Halverwege de jaren tachtig sprak Sinterklaas in een televisie-uitzending dat Zwarte Piet de roede niet meer mocht gebruiken, normaal moest gaan praten en vrolijk in plaats van dom moest acteren.

In 1996 wilde het actiecomité 'Zwarte Piet = Zwart Verdriet' Piet een andere kleur geven, maar dat is nooit aangeslagen. De stereotype gouden oorringen worden tegenwoordig echter soms weggelaten en het kroeshaar vervangen door zwarte krullen.

Een poging om in 1997 bij de intocht in de Bijlmermeer alleen Bonte Pieten mee te laten lopen leidde echter tot veel negatieve reacties. Er ontstond weer meer steun voor het behoud in plaats van afschaffing van Zwarte Piet en uit een onderzoek in 1998 bleek dat 96% van de bevolking Sinterklaas als een traditie zag, die niets met discriminatie te maken had. Het experiment kreeg geen vervolg.

Uit onderzoek van Isbael Hoving uit 2005 bleek dat Zwarte Piet zowel door kinderen als door volwassenen van Surinaamse en Antilliaanse afkomst als discriminerend werd ervaren.

Discussie

2011

Tijdens de intocht in november 2011 werden in Dordrecht vier mensen gearresteerd omdat zij ongeoorloofd protesteerden. De actievoerders droegen T-shirts met daarop de tekst 'Zwarte Piet is racisme'.

2012

In 2012 werd op een bijeenkomst van het Sint Nicolaas Genootschap in Montfoort een lans gebroken voor de afschaffing van Zwarte Piet omdat zijn oorsprong ingebed zou liggen in een gewoonte van slavernij en racisme.

2013

Een protest tegen Zwarte Piet in Amsterdam, 2013

Sinterklaassnoepgoed in een supermarkt, 2013

In 2013 was de discussie over Zwarte Piet bijzonder fel. Voor- en tegenstanders debatteerden heftig en in een enkel geval ging men zelfs met elkaar op de vuist. Ook werden er bedreigingen geuit. Nadat de burgemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan, een vergunning verleende voor de plaatselijke intocht, inclusief Zwarte Pieten, werd hiertegen een aanklacht ingediend. De Raad van State oordeelde in november 2014 dat de vergunning terecht was afgegeven, aangezien een burgemeester een evenement niet inhoudelijk mag beoordelen.

In oktober 2013 mengde VN-consultant Verene Shepherd zich in de discussie toen zij de figuur van Zwarte Piet als racistisch betitelde en vroeg om een einde aan de Sinterklaas-traditie te maken. Ze noemde het "een terugkeer naar de slavernij in de 21e eeuw". Uiteindelijk bleek Shepherd niet namens de VN te mogen spreken.

Bij de lokale intocht op IJburg op 23 november 2013 waren er als gevolg van deze discussie enkele tientallen 'Gekleurde Pieten'.

2014

In 2014 waren er voor het eerst bij de landelijke intocht, dat jaar in Gouda, Pieten in andere kleuren dan zwart aanwezig. Dit zorgde voor onenigheden tussen voor- en tegenstanders van de traditionele Zwarte Piet. Naast de 'Kaas- en Stroopwafelpieten' bij de intocht in Gouda waren er ook witte 'Clownspieten' bij deze intocht en in het Sinterklaasjournaal. In Haarlem liepen er ook 'Bloemenpieten' mee. Ook verschenen er 'Roetpieten'. Bij de intocht van Sinterklaas in Amsterdam waren er dat jaar 400 Pieten, waarvan een kwart met roetvegen op het gezicht. Ook was er de variant met Pieten met hun eigen haar (dreadlocks, staartjes), in plaats van de zwarte pruik met kroeshaar.

De Witte Piet die het Sinterklaasjournaal in 2014 introduceerde is overigens helemaal niet zo modern als men deed voorkomen. In 1940 was er al een afbeelding te zien van een Witte Piet in de krant 'Utrechts Volksblad'.

Tijdens de intocht van Sinterklaas in Gouda was de gemeente voorbereid op ordeverstoringen. Daarom waren er politieagenten vermomd als Zwarte Piet in het publiek aanwezig. Toen demonstranten in een stil protest met spandoek op de markt (waar Sinterklaas ontvangen werd) verschenen, in plaats van op de hun aangewezen plek, werden diverse demonstranten, alsmede personen die zich op hun beurt tegen de demonstranten keerden, gearresteerd. In totaal ging het om zo'n negentig arrestaties.

Op 1 december 2014 zond de VPRO een documentaire uit van Sunny Bergman met als titel "Zwart als roet". De titel verwijst naar een regel uit een Sinterklaasliedje ("Ook al ben ik zwart als roet, ik bedoel het goed"). In de documentaire kwamen onder andere buitenlandse reacties op Zwarte Piet aan de orde. Zo vond men in Engeland de blanke personen in traditioneel Zwarte Pietenkostuum racistisch, de stoomboot met Pieten een herinnering aan de slaventransporten en de afbeeldingen van Zwarte Piet met brede rode lippen beledigend.

In de meeste Nederlandse gemeenten verandert er (2014) weinig.

Diverse winkels, waaronder Albert Heijn en HEMA, kondigden aan Zwarte Piet uit hun winkelbeeld te halen, hetgeen dreigementen van koopstakingen opleverde. De verpakkingsmaterialen met Zwarte Piet veranderden wel. De Pieten op de afbeeldingen werden minder stereotiep (minder dikke lippen, geen oorbellen).

2015

In augustus 2015 adviseerde de VN om negatieve stereotypering aan te passen.

Op 10 augustus 2015 kondigde De Bijenkorf in Amsterdam aan dat de traditionele 'Klimpieten' die tijdens de sinterklaastijd in de centrale lichthal langs touwen op en neer klimmen, dit jaar goudkleurig zullen zijn. Ook in de filialen in Den Haag, Utrecht en Amstelveen worden de 'Klimpieten' goudkleurig.

In september 2015 maakt supermarktketen Jumbo bekend dat het naast Zwarte Piet ook Witte Pieten zal gebruiken op verpakkingen en andere winkelcommunicatie. Winkeliers willen duidelijkheid, want het sinterklaasfeest is een van de belangrijkste periodes van het jaar voor hen en daarom willen ze een toekomstbestendige invulling.

Het organisatiecomité van de landelijke sinterklaasintocht in Meppel gaat in overleg met omroep NTR over de invulling van Zwarte Piet en staat daarbij open voor "andere Pieten of andere figuren zoals edelmannen". In Amsterdam zullen net als in 2014 roetveegpieten aanwezig zijn tijdens de intocht, in 2015 zal het om 50% van de pieten gaan.
Ondanks eerdere berichten waarin werd gemeld dat Zwarte Piet in Groningen gewoon zwart zal zijn, wordt in oktober bekend gemaakt dat er in deze stad schoorsteenpieten zullen verschijnen tijdens de intocht in 2015. Deze schoorsteenpieten verschijnen ook in Meppel, Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Maastricht.

Op basisscholen in Groningen zullen gekleurde pieten verschijnen. In de scholen van SPO Utrecht zal Zwarte Piet niet meer langskomen, volgens hen heeft de figuur van Zwarte Piet racistische aspecten. Ze verwijzen naar recente uitspraken van het College van de Rechten van de Mens, de Rechtbank Amsterdam en de mensenrechtenwerkgroep van de Verenigde Naties. Ook op openbare scholen in Rotterdam is de klassieke Zwarte Piet niet meer welkom. Op basisscholen in Den Haag komen voortaan neutrale Pieten langs. Ruim een derde van alle scholen past het uiterlijk van Zwarte Piet aan.

RTL ziet geen reden om het uiterlijk van Zwarte Piet aan te passen. Ook in Friesland blijft Zwarte Piet een zwarte of bruine kleur houden.

Vlaanderen

In Vlaanderen leeft de discussie of Zwarte Piet racistisch is minder. De discussie wordt voornamelijk gevoerd naar aanleiding van wat in Nederland gebeurt. Eind 2014 was het oordeel van het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding dat het beeld van Zwarte Piet niet discriminerend is. Het centrum riep wel op tot debat en vroeg de figuur van Zwarte Piet in elk geval anders voor te stellen dan een domme, ondergeschikte of gevaarlijke zwarte man.

In 2015 werd de Vlaamse Sinterklaasfilm Ay Ramon! opgenomen, waarin het uiterlijk van Zwarte Piet aangepast is. Hij heeft geen kroeshaar, gekleurde lippen en oorbellen meer en zijn gezicht heeft alleen nog maar zwarte vegen in plaats van dat hij volledig zwart is geschminkt. Dezelfde aangepaste Zwarte Piet zal ook in Antwerpen, tijdens de jaarlijkse intocht, aantreden.

Curaçao

De enige intocht buiten Gouda waar veel Pieten wel een opvallende andere kleur hadden, was die van Curaçao. Op het Antilliaanse eiland bestaat al sinds 2012 de gewoonte dat de Pieten alle kleuren van de regenboog hebben en dat Sinterklaas wit geschminkt wordt.

Andere landen

In landen waar (ongeveer) vergelijkbare uitbeeldingen, bijvoorbeeld Blackface minstrelshows, reeds lang uitgebannen zijn, wordt de manier waarop Zwarte Piet wordt vormgegeven soms met verbazing aanschouwd. De intocht van Sinterklaas in 2011 in New Westminster, een voorstad van Vancouver in Canada, werd afgeblazen na verhitte discussies over het vermeend racistische karakter van Zwarte Piet.

Zie ook

• Hadji Firoez
• Volksverhalen van Nederland

Noten

Bronnen en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Zwarte Piet van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

· ·

Sinterklaasfeest