Zweins
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Waadhoeke
| ||
| Coördinaten | 53° 11′ NB, 5° 36′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 2,05[1] km² | ||
| - land | 2,01[1] km² | ||
| - water | 0,04[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
125[1] (61 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 48 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 1367 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A31 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de voormalige gemeente Franekeradeel | |||
| |||
Zweins (Fries: Sweins) is een terpdorp in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland.
Het ligt ten noorden Welsrijp, ten oosten van de stad Franeker en ten westen van Dronrijp. Door het dorpsgebied loopt de (oude) Rijksstraatweg en aan de noordkant de A31.
In 2023 telde het 125 inwoners.[1] Onder het dorp valt het merendeel van de buurtschap Kingmatille. Het dorp zelf bestaat uit een drietal bij elkaar gelegen buurtjes. De hoofdkern is de middelste buurt.
Geschiedenis
Het dorp is in de Middeleeuwen ontstaan op een terp, die grotendeels is afgegraven. In de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Sueninghe, in 1427 als Sueyns, in 1433 als Sweynze en in 1511 als Sweyns. De plaatsnaam zou verwijzen naar de persoon Sween of Swene, of eigenlijk de plaats van lieden van deze Sween of Swene.
Het dorp vormt samen met Boer, Peins, Ried en Schalsum de Franeker Vijfga.
Door de eeuwen heen groeide het dorp Zweins buiten de eigenlijke terp; een gesloten kern vormde zich niet waardoor het een open karakter heeft dat aan een (open) buurtschap doet denken.
Kerk en Kingma State
De kerk van Zweins staat nog wel op een eigen terp, een vrij hoge terp. De huidige kerk, de Reginakerk is gebouwd in 1783 als vervanging van de middeleeuwse kerk die er stond. De bouw van de Reginakerk werd betaald door de familie Kingma, die tot in de 19e eeuw de Kingma State, een stins, bewoonde. De naam van deze familie keert ook terug in de buurtschap Kingmatille, vernoemd naar de brug over de oude trekvaart, die later het Van Harinxmakanaal werd.
Dorpshuis
Het dorp heeft ondanks zijn geringe omvang een eigen dorpshuis, het Dorpshuis Zwein.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 
