Lijst van romaanse bouwwerken in Nederland

Dit is een lijst van romaanse bouwwerken waaronder veel kerkgebouwen en belangrijke romaanse restanten per provincie.

Drenthe

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Anloo	Magnuskerk	schip en toren	Trapgevels toren niet origineel.
Emmen	Sint-Pankratiuskerk	toren
Havelte	Clemenskerk	schip	Delen muurwerk.
Norg	Margarethakerk	schip, koor en toren	Koor deels romanogotisch.
Peize	hervormde kerk		Schipvensters bij restauratie teruggebracht tot romaans, doopvont
Vries	Bonifatiuskerk	schip en toren

Friesland

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Aalsum	hervormde kerk	schip en koor
Bozum	Martinuskerk	schip en toren	Deels romanogotisch koor
Eestrum	Petruskerk	schip, koor en toren
Exmorra	hervormde kerk	schip, koor en toren	Vensters deels gereconstrueerd
Finkum	Sint-Vituskerk	schip en toren
Hantum	Nicolaaskerk	schip en koor
Hijum	Nicolaaskerk	schip, koor en toren	Gotische vensters in schip en koor, gereduceerd westwerk.
Jelsum	hervormde kerk	schip en toren
Rinsumageest	Alexanderkerk	schip, koor en toren	Crypte
Stiens	Sint-Vituskerk	schip	Fragmenten details
Surhuizum	Antoniuskerk	toren	Rijnlandse invloeden in details, hoge gemetselde spits

Gelderland

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Aalten	Oude Helenakerk	toren
Alphen aan de Maas	Sint-Lambertuskerk	toren
Andelst	hervormde kerk	schip
Angerlo	Sint-Galluskerk	schip
Beek (Ubbergen)	hervormde kerk	toren
Beekbergen	hervormde kerk	toren
Bemmel	hervormde kerk	toren
Beusichem	hervormde kerk	toren
Dodewaard	hervormde kerk	toren en schip
Echteld	hervormde kerk	schip
Ermelo	hervormde kerk	toren en delen schip
Etten	hervormde kerk	toren
Ewijk	toren
Geldermalsen	Hervormde Kerk	toren	De toren dateert van circa 1200 en behoorde tot de oorspronkelijke kapel die op deze plek stond
Groessen	Sint-Andreaskerk	toren
Kerkwijk	hervormde kerk	schip en toren
Leur	hervormde kerk	schip en toren
Nijmegen	Valkhofkapel	geheel, met uitzondering van wijzigingen muurwerk	Enige resterende romaanse centraalbouw in Nederland
	Barbarossa-ruïne	geheel	Ruïne slotkapel, met koorsluiting in Rijnlandse stijl
	Grote of Sint-Stevenskerk	toren	Grotendeels reconstructie
Oosterbeek	Oude Kerk	schip	Rijk versierd portaal
Ressen	hervormde kerk	schip en toren
Rheden	hervormde kerk	toren
Valburg	hervormde kerk	schip en toren
Velp	Oude Jan kerk	schip en toren
Wadenoijen	hervormde kerk	schip en toren
Wehl	Sint-Martinuskerk	onderbouw toren
Wilp	hervormde kerk	schip en toren

Groningen

Groningen is rijk bedeeld met middeleeuwse kerken. De meeste van die kerken behoren tot de romanogotiek, een overgangsvorm tussen de romaanse bouwstijl en de gotiek, die met name in Groningen en het aangrenzende Oost-Friesland en in mindere mate in Friesland is te vinden. Bij een aantal kerken, de oudste die bewaard zijn gebleven, zijn nog elementen aan te wijzen die als romaans geduid kunnen worden.

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Bedum	Walfriduskerk	toren
Bierum	Sebastiaankerk	schip en toren	Gereduceerd westwerk. Schip deels romano-gotisch
Doezum	Sint-Vituskerk	toren en koor	Toren in tufsteen met deels behouden gereduceerd westwerk, koor in baksteen
Eenum	hervormde kerk
Godlinze	Pancratiuskerk	schip en toren	Deels romano-gotisch
Haren	hervormde kerk
Hellum	Walfriduskerk
Holwierde	Sint-Nicolaaskerk	onderste helft van het schip
Kantens	hervormde kerk	schip en toren
Leens	Petruskerk
Leermens	Donatuskerk	schip
Marsum	Mauritiuskerk	schip, koor en toren	Oorspronkelijke dakbedekking monniken en nonnen, nog aanwezig
Midwolde	hervormde kerk
Niekerk (Grootegast)	hervormde kerk	schip en toren
Noordlaren	Bartholomeüskerk	toren
Oldenzijl	Nicolaaskerk		Rijk gedetailleerde koorsluiting in Rijnlandse stijl.
Oosterwijtwerd	Mariakerk	schip en koor	Vensters in schip vergroot. Halfronde koorsluiting.
Siddeburen	hervormde kerk	geheel
Wirdum	hervormde kerk
Zuidwolde	hervormde kerk
Ten Boer	Kloosterkerk

Limburg

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Asselt	Kerk van Sint-Dionysius de Areopagiet	Schip en koor	Ingrijpend verbouwd en vergroot
Bergen	Kerktoren
Grathem	Sint-Severinuskerk	Toren
Gulpen	Oude kerk	Toren
Heel	Kerk Sint-Stephanus Vinding	Toren
Heerlen	Sint-Pancratiuskerk	Schip en toren	gewelfconstructie in zijbeuken
	Schelmentoren	Verdedigingstoren: 12e eeuw
Holset	H.H. Lambertus en Genovevakerk	Schip en toren
Holtum	Sint-Martinuskerk	Toren
Kerkrade	Abdijkerk Rolduc	Crypte, koor, schip en toren	Gereconstrueerd klaverbladkoor; drie-conchen-crypte; bijzondere kapitelen en basementen
Klimmen	Sint-Remigiuskerk	Hoofdbeuk van schip	Voormalig zaalkerkje, met neoromaanse uitbreiding tot kruisbasiliek (!)
Lemiers	Sint-Catharinakapel	Schip en koor	Volledig bewaard zaalkerkje van vroeg-romaans type.
Limbricht	Oude Sint-Salviuskerk (Limbricht)Sint-Salviuskerkje	Deel schip en koor
Maastricht	Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw	Westwerk: begin 11e eeuw; schip, transept en koor: 12e eeuw	Imposant westwerk en kooromgang; rijk aan romaanse gebeeldhouwde kapitelen
	Sint-Servaasbasiliek	Schip en transept: 11e eeuw; koor en westwerk: 12e eeuw	Invloedrijk bouwwerk, in later eeuwen sterk gewijzigd; rijk aan romaanse bouwsculptuur
	"Onder de Bogen"	11e of 12e eeuw	Steunbogen (?) tussen Westwerk Sint-Servaasbasiliek en Proosdij van Sint-Servaas
	Proosdij van Sint-Servaas	Gevel Hoge Leenzaal: 12e/13e eeuw (ramen later); kelders
	Helpoort	Ca. 1230	Oudste stadspoort van Nederland
	Lang Grachtje	Ca. 1230	Onderdeel eerste middeleeuwse stadsmuur
	Klein Grachtje	Ca. 1230	Onderdeel eerste middeleeuwse stadsmuur
	Onze-Lieve-Vrouwewal en -toren	Ca. 1230	Onderdeel eerste middeleeuwse stadsmuur
	Waterpoortje Wyck	13e eeuw	Reconstructie eind 19e eeuw
	Sint Servaasbrug	Kern 1280-96	Oudste brug van Nederland; in de loop der eeuwen vele malen vernieuwd
	Kasteelruïne Lichtenberg	Donjon: 11e eeuw	Na brand in 1747 vervallen
	Kasteel De Burght	Onderbouw: 11e eeuw (?)	Vele malen verbouwd
	Kasteel Borgharen	Westtoren en resten van donjon en ringmuur opgenomen in latere constructies: 12e/13e eeuw	Sterk verbouwd
Mesch	Sint-Pancratiuskerk	Schip	Oorspronkelijk muurwerk met opus spicatum
Neeritter	Sint-Lambertuskerk	onderbouw toren	Torendeel uit de 13e eeuw, zonder versieringen
Nijswiller	Sint-Dionysiuskerk	Schip	In 1895-1896 verhoogd en uitgebreid met oostpartij
Roermond	Munsterkerk	Westbouw, schip en koor	Torens uit 19de eeuw (P.J.H. Cuypers). Laat-Romaans: Rijnlandse invloeden
Sint Odiliënberg	Basiliek van de H.H. Wiro, Plechelmus en Otgerus	Geheel	Grotendeels gereconstrueerd volgens oorspronkelijke vormen.
Susteren	Stiftkerk	Geheel (Ottoons)	Westwerk ingrijpend gewijzigd. Bovengrondse (buitenwerkse) crypte.
Thorn	Stiftkerk	Westwerk	Romaanse westcrypte
Vaals	Hervormde kerk	Toren
Voerendaal	Sint-Laurentiuskerk	Toren	Doopvont van Naamse hardsteen
Wahlwiller	Sint-Cunibertuskerk	Onderbouw schip	Fraaie interieurbeschildering van Aad de Haas

Noord-Brabant

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Dennenburg	Sint-Michaëlskerk	schip en toren
Eethen	Hervormde kerk	schip en toren
Genderen	Nederlands Hervormde Kerk	Onderbouw van de toren
Meeuwen	Nederlands Hervormde Kerk	Toren
Neerlangel	Sint-Jan de Doperkerk	Onderbouw van de toren
Oirschot	hervormde kerk	schip
Velp	Sint-Vincentiuskerk	Deel van het schip	De zuidelijke muur van het kerkschip dateert uit de 12e of 10e eeuw. Het is vermoedelijk een van de oudste kerkmuren van Noord-Brabant.
Vlijmen	Grote kerk	Onderbouw van de toren
Waalre	Oude Sint-Willibrorduskerk	schip

Noord-Holland

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Heiloo	Witte Kerk	toren
Limmen	hervormde kerk	toren
Muiden	hervormde kerk	toren
Nederhorst den Berg	Protestantse Willibrordkerk	schip en toren
Oosterland	Michaëlskerk	schip en toren	Koor is reconstructie
Velsen-Zuid	Protestantse Engelmunduskerk	toren

Overijssel

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Delden	Oude Kerk	pijlers middenschip en oostwand noorderzijschip
Deventer	Bergkerk	lichtbeuk en front met torens	Div. latere wijzigingen
	Lebuïnuskerk	crypte en delen muurwerk interieur
	Proosdij	delen muurwerk
Enschede	Grote Kerk	toren, noordmuur (later gewijzigd) met fragment vroegere ingang
IJsselmuiden	hervormde kerk	toren
Oldenzaal	Sint-Plechelmusbasiliek	toren, middenbeuk, noorderzijbeuk, transept, zuidelijk absidiool, westelijke koortravee
Rijssen	Schildkerk	deel noordmuur; tufstenen muur met rondboogfries
Wilsum	Sint-Lambertuskerk	toren en schip
Zalk	Sint-Nicolaaskerk	toren

Utrecht

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Bunnik	Oude dorpskerk	toren en schip
Doorn	hervormde kerk	schip	In 1924 verbreed met een zijbeuk in identieke stijl
Houten	Pleinkerk	Zuidmuur van het schip	De zuidmuur van het schip zou uit de 10e/11e eeuw stammen
Oud-Leusden	oude kerktoren
Utrecht	Pieterskerk	schip, transept en koor
	Janskerk	schip en transept
	Nicolaïkerk	westwerk met torens, delen muurwerk interieur
	Kloostergang Mariakerk	geheel	Oorspronkelijk uitgevoerd in natuursteen, romaanse vormen later in baksteen hersteld

Zuid-Holland

Plaatsnaam	Object	Romaans	Bijzonderheden	Afbeelding
Den Haag	Rolzaal (COMMONS) in 't Binnenhof, Cultureel erfgoed 17475	midden 13e eeuw	Gebouwd als woning van de graven van Holland, vanaf 1551 gerechtszaal
Leiden	Hooglandse kerk	deel westbouw
Naaldwijk	Oude Kerk	toren
Rijnsburg	hervormde kerk	toren	Restant abdijkerk.
Sassenheim	hervormde kerk	schip