Staden

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Staden
Gemeente in België Vlag van België
Staden (België)
Staden
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Roeselare
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
46,82 km² (2021)
81,04%
9,08%
9,89%
Coördinaten 50° 58' NB, 3° 1' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
11.639 (01/01/2023)
50,91%
49,09%
248,62 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
20,46%
59,4%
20,14%
Buitenlanders 7,55% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Francesco Vanderjeugd (Open Vld)
Bestuur Open Vld
Zetels
Open Vld
CD&V
N-VA
Westaon
21
13
6
1
1
Economie
Gemiddeld inkomen 19.072 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 3,17% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8840
8840
8840
Deelgemeente
Staden
Oostnieuwkerke
Westrozebeke
Zonenummer 051
NIS-code 36019
Politiezone Arro Ieper
Hulpverleningszone Midwest
Website www.staden.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Roeselare
in de provincie West-Vlaanderen
Foto's
Staden
Staden
Portaal  Portaalicoon   België

Staden is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen, ten noordwesten van de stad Roeselare. De gemeente telt iets meer dan 11.000 inwoners.

In het plaatselijke dialect (West-Vlaams) wordt de 'd' niet uitgesproken en wordt het dus Staen.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Op het grondgebied van Staden werden voorwerpen uit het neolithicum aangetroffen, wijzend op een nederzetting uit dit tijdvak.

In 1115 werd Staden voor het eerst vermeld, als Stathen. In de 12e of 13e eeuw zou er al een kerk hebben gestaan. Bestuurlijk was het Hof ter Staden de belangrijkste heerlijkheid, toebehorend aan de families Van Gistel (1280), Van Moorslede (midden 14e eeuw), Van Lichtervelde (vanaf eind 14e eeuw) en Van Noyelles (vanaf 1472). De heren van deze familie lieten een nieuw kasteel bouwen, dat in 1546 voor het eerst werd vermeld. In 1648 volgde verkoop aan Claudius de Carnin. Onder Frans bestuur werd de heerlijkheid in 1712 verheven tot Graafschap van Carnin en Staden.

In 1566 werden kerk en kasteel geplunderd door de geuzen.

Omstreeks 1870 was er bedrijvigheid van handel in boter en konijnen, vlas, guano, suikerbieten en oliekoeken. Ook ontwikkelden zich olieslagerijen. Begin 20e eeuw was er sprake van teelt en verwerking van cichorei.

De Eerste Wereldoorlog leidde, vanaf eind 1917, tot volledige verwoesting van het dorp, vooral door Britse offensieven. Vanaf oktober 1918 kwamen de geëvacueerden terug, voorlopig gehuisvest in noodwoningen. Vanaf 1920 vond de wederopbouw plaats. Het kasteel van Staden werd echter niet herbouwd, maar in de Kasteeldreve staat vlak bij de plek waar ooit het kasteel van deze adellijke geslachten stond, een in 1975 gemetselde gedenkbank met stenen van de kasteelruïne[1]. In 1943 vond een Brits bombardement op de dorpskom plaats, waarbij de kerk wederom werd verwoest. In 1955 werd het Duitse oorlogskerkhof van de Eerste Wereldoorlog ontgraven en de stoffelijke overschotten werden verplaatst naar het Deutscher Soldatenfriedhof Menen te Menen.

Na de Tweede Wereldoorlog gebeurde er een omschakeling van de landbouw naar groenteteelt met onder meer serreculturen, met daaraan gekoppeld de opkomst van talrijke 'diepvriesbedrijven'.

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

  • De Sint-Jan-Baptistkerk
  • Het Kunstwerk 1+1=3[2] van de Stadense kunstenaar Luc Lapere[3] (Marktplaats) symboliseert de drie deelgemeenten.
  • Het Eugène Dermautpark
  • Het AC/DC, sinds 30 november 2018 het nieuwe gemeentehuis[4]
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Staden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Staden ligt in Zandlemig Vlaanderen op een hoogte van ongeveer 25 meter. Ten westen van de kom ligt de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug met hoogten die hier tot ruim 40 meter reiken.

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente bestaat naast Staden-centrum nog uit de deelgemeenten Oostnieuwkerke en Westrozebeke, beide ten zuiden van Staden zelf. Staden zelf is goed voor ongeveer de helft van de totale bevolking van de gemeente. Op de grens van Staden, Westrozebeke en het naburige Poelkapelle ligt het gehucht en parochie Vijfwegen. Op de grens tussen Oostnieuwkerke en Hooglede ligt het gehucht Sleihage, dat ook tegen en op de grens met Staden ligt. Verder liggen in de gemeente nog een aantal kleinere gehuchtjes verspreid, zoals Stadenberg.

Naam Oppervlakte (km²) Bevolking (31/12/2009)
I Staden 25,43 5.424
II Oostnieuwkerke 10,80 3.447
III
(IV)
Westrozebeke
- Vijfwegen
10,00
 
2.181
 
Bron: Website gemeente Staden

De gemeente Staden grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

Kaart[bewerken | brontekst bewerken]

Staden, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische evolutie voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[5]
1992 10.805
1993 10.826
1994 10.871
1995 10.877
1996 10.897
1997 10.921
1998 10.966
1999 11.021
2000 10.986
2001 10.969
2002 10.930
2003 10.883
2004 10.885
2005 10.912
2006 10.969
2007 10.995
2008 11.041
2009 11.057
2010 11.053
2011 10.979
2012 10.951
2013 10.949
2014 11.068
2015 11.193
2016 11.173
2017 11.314
2018 11.376
2019 11.489
2020 11.518
2021 11.462
2022 11.530
2023 11.639
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

Staden Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen Roeselare Staden
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegen­woordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Roeselare-Tielt Roeselare Hooglede Staden
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-
Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
1
13
6
1
13 
De 21 zetels zijn als volgt verdeeld:

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente stond sinds mensenheugenis bekend als een christendemoraten-gemeente. De CVP en later CD&V haalden telkens absolute meerderheden. Maar sinds de verkiezingen van 2012 is het tij gekeerd. Door de opkomst van drie oppositiepartijen (in plaats van het vroegere SAMEN) behaalde de CD&V slechts 10 van de 21 zetels in Staden.

Na korte onderhandelingen werd er een nieuwe coalitie gevormd van N-VA (6 zetels), Open Vld (4 zetels) en sp.a (1 zetel). Deze coalitie haalt een nipte meerderheid met 11 van de 21 zetels. De burgemeester werd geleverd door Open Vld: Francesco Vanderjeugd. Dirk Demeulenaere van CD&V haalde het meeste voorkeurstemmen.

In 2004 werd een verbroederingsovereenkomst getekend met de Duitse plaats Florstadt.

Burgemeesters[6][bewerken | brontekst bewerken]

  • 1793-1794: Emmanuel De Simpel
  • 1794-?: Carolus-Jacobus De Leghere
  • ?-1808: Jean Vanbesien
  • 1808-1830: Charles De Simpel
  • 1830-1836: Philippus-Carolus Swaenebergh
  • 1836-1848: ?
  • 1848-1866: Karel-Ludovicus De Leghere (°1799-1870)
  • 1866-1879: François Degraeve
  • 1879-1903: Gustaaf De Simpel
  • 1903-1907: Clement Delaey (°1838-1907)[7]
  • 1908-1935: Charles Ampe (°1852-1935)
  • 1935-1962: Renaat Desmedt, Katholieke Partij (°1880-1962)
  • 1962-1965: Camiel Verhaest, CVP
  • 1965-1982: Eugene Dermaut, CVP (°1921-1988)
  • 1983-1992: Godfried De Tavernier, CVP
  • 1992-2012: Josiane Lowie, CD&V (°1947-...)
  • 2013-2024: Francesco Vanderjeugd, Open Vld (°1988-...)

2013-2018[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Francesco Vanderjeugd (Open Vld). Hij leidt een coalitie bestaande uit Open Vld, N-VA en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 11 op 21 zetels. In januari 2016 scheurde gemeenteraadslid Koen Demonie zich af van de N-VA en zetelde sindsdien als onafhankelijke. Hierdoor had de meerderheid geen meerderheid meer en zat de gemeente Staden sinds begin 2016 in een politieke impasse. Tijdens deze periode werkte de gemeente met voorlopige twaalfden voor de begroting.

Na negen maanden politieke impasse vond de gemeente bij Gwendolyn Vandermeersch een oplossing. Deze oud-CD&V-voorzitster zal voortaan als onafhankelijk raadslid zetelen en deze coalitie steunen. De coalitie heeft met de stem van Vandermeersch opnieuw de meerderheid.

2019-2024[bewerken | brontekst bewerken]

Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 behaalde de Open Vld 13 van de 21 zetels en dus de absolute meerderheid. Francesco Vanderjeugd blijft de burgemeester.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij 10-10-1976[8] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[9] 14-10-2012[10] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 21
CVP1 / CD&V2 50,291 11 42,781 10 48,211 12 57,211 12 57,881 12 60,122 14 41,92 10 25,32 6
PVV1 / SAMENA / Open Vld2 - 8,561 1 21,681 4 42,79A 9 42,12A 9 32,46A 7 22,772 4 54,12 13
SP1 / SAMENA / sp.a2 / Westaon3 - 13,981 2 8,631 1 8,442 1 7,63 1
N-VA - - - - - - 26,89 6 9,2 1
AKTIE1 / AKTIE-NIEUWB 36,771 8 34,68B 8 21,471 4 - - - - -
NIEUW1 / AKTIE-NIEUWB 12,951 2 - - - - - -
Andere (*) - - - - - 7,42 0 - 3,9 0
Totaal stemmen 7744 7915 7993 8063 8063 8219 8155 8362
Opkomst % 96,51 96,21 95,17 95,96 94,31 95,0
Blanco en ongeldig % 3,06 3,49 4,5 5,53 6,23 5,84 5,42 4,7

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 2006: V.V.D.S. / 2018: Lijst Neutraal

Partnersteden[bewerken | brontekst bewerken]

Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

De Geite, Zarren, Houthulst, Vijfwegen, Westrozebeke, Sleihage, Hooglede

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Staden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.