15 september
Uiterlijk
aug | september | okt | ||||||
<< | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | >> |
15 september is de 258ste dag van het jaar (259ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 107 dagen tot het einde van het jaar.
Gebeurtenissen
- Algemeen
- 1903 - Drie schepen uit Arnemuiden vergaan tijdens stormweer, 10 vissers verdrinken.
- 1908 - Explosie in stoomketel van kolenmijn Laura te Eygelshoven, 7 doden.
- Kunst en cultuur
- 1990 - De Gouden Leeuw van het Filmfestival van Venetië gaat naar Rosencrantz & Guildenstern Are Dead van Tom Stoppard.
- Media
- 1887 - De Texelse Courant wordt opgericht.
- 1964 - In Amerika begint de soap-televisieserie Peyton Place.
- 1997 - De zoekmachine-website Google wordt gelanceerd.
- 2008 - Eerste uitzending van het Spaanse satirische tv-programma Crackòvia.
- Muziek
- 1975 - De rockband Pink Floyd brengt een van zijn succesvolste albums uit: Wish You Were Here.
- Oorlog
- 1916 - Voor het eerst worden tanks ingezet op een slagveld. Tijdens de Slag aan de Somme zetten de Britten 49 Mark I-tanks in.
- 1940 - De Duitse Luftwaffe lanceert een grootscheepse aanval op Londen: 60 vliegtuigen gaan verloren. Feitelijke einde van de Slag om Engeland.
- 1988 - De Angolese verzetsorganisatie UNITA moet na hevige gevechten met regeringtroepen een aantal strategische posities aan de Benguela-spoorweg in Midden-Angola prijsgeven.
- 1991 - De Angolese rebellenleider Jonas Savimbi belooft de Amerikaanse vice-president Dan Quayle dat zijn UNITA-beweging de vredesonderhandelingen met de linkse regering in Angola zal hervatten.
- 1993 - De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties treft de Angolese guerrillabeweging UNITA met sancties, maar op verzoek van secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali treden ze nog niet meteen in werking.
- Politiek
- 1935 - In Duitsland worden de Neurenberger wetten ingevoerd door de nazi's.
- 1973 - Karel XVI Gustaaf volgt zijn overleden grootvader Gustaaf VI Adolf op als koning van Zweden.
- 1983 - In Sri Lanka wordt de op 25 juli ingesteld avondklok weer opgeheven.
- 2011 - Een halfbroer van president Faure Eyadéma van Togo wordt veroordeeld tot twintig jaar cel, omdat hij in 2009 een staatsgreep zou hebben beraamd in het West-Afrikaanse land. Een tweede halfbroer van het staatshoofd kreeg twee jaar cel.
- Recreatie
- 1996 - In Epcot wordt de attractie Ellen's Energy Adventure geopend.
- 1973 - In het Magic Kingdom wordt de attractie Pirates of the Caribbean geopend.
- 2003 - In de Efteling vindt een ongeval plaats met de attractie Piraña. Een van de boten kantelt.
- Religie
- 1590 - Kardinaal Giambattista Castagna wordt gekozen tot Paus Urbanus VII.
- 1644 - Kardinaal Giambattista Pamphili wordt gekozen tot Paus Innocentius X.
- 1951 - Encycliek Ingruentium Malorum van Paus Pius XII over het bidden van de rozenkrans.
- 2018 - De Sint-Urbanuskerk in Amstelveen wordt door een felle uitslaande brand grotendeels verwoest.
- Sport
- 1879 - In Haarlem wordt de eerste voetbalclub van Nederland opgericht, door de 14-jarige Pim Mulier. Hij noemt de club HFC, de Haarlemsche Football Club.
- 1934 - De Nederlandse wielrenners Sam Hoevens, Klaas van Nek jr. en Flip Reijnders komen bij Schoorldam om het leven nadat hun auto in botsing komt met een stoomtram.
- 2003 - Hestrie Cloete (Zuid-Afrika) en Hicham El Guerrouj (Marokko) worden in Monaco door de IAAF uitgeroepen tot de beste atleten van 2003.
- 2012 - Voetballer Alexander Büttner luistert zijn debuut bij Manchester United op met een assist en een doelpunt tegen Wigan Athletic (4-0).
- Wetenschap en technologie
- 1784 - Vincenzo Lunardi laat de eerste waterstofballon op.
- 1910 - Theodor Wulf publiceert in Physikalische Zeitschrift over de door hem ontdekte kosmische straling.
- 2017 - Einde van de Cassini-Huygens-ruimtevaartmissie.
Geboren
- 767 - Saichō, Japans boeddhistische monnik (overleden 822)
- 973 - Al-Biruni, Perzisch geneeskundige, astronoom en wiskundige (overleden 1048)
- 1254 - Marco Polo, Italiaans handelaar en ontdekkingsreiziger (overleden 1324)
- 1533 - Catharina van Oostenrijk , Koningin van Polen en Litouwen (overleden 1572)
- 1737 - Jakob Philipp Hackert, Duits kunstschilder (overleden 1807)
- 1787 - Guillaume Henri Dufour, Zwitsers generaal en topograaf (overleden 1875)
- 1811 - Willem Josephus van Zeggelen, Nederlands dichter (overleden 1879)
- 1830 - Porfirio Díaz, Mexicaans generaal en dictator (overleden 1915)
- 1843 - Maurits der Nederlanden, tweede zoon van koning Willem III (overleden 1850)
- 1852 - Jan Ernst Matzeliger, Surinaams uitvinder (overleden 1889)
- 1857 - William Howard Taft, Amerikaans president (overleden 1930)
- 1858 - Charles de Foucauld, Frans zalige, priester en kluizenaar in Algerije (overleden 1916)
- 1866 - Henry de Groux, Belgisch kunstschilder (overleden 1930)
- 1872 - Max Factor, Pools-Amerikaans zakenman, oprichter van het gelijknamig cosmeticaconcern (overleden 1938)
- 1881 - Ettore Bugatti, Italiaans autoconstructeur (overleden 1947)
- 1889 - Gustaaf Magnel, Belgisch ingenieur (overleden 1955)
- 1890 - Agatha Christie, Engels detectiveschrijfster (overleden 1976)
- 1894 - Artur Dubravčić, Kroatisch voetballer (overleden 1969)
- 1894 - Jean Renoir, Frans-Amerikaans filmregisseur (overleden 1979)
- 1898 - J. Slauerhoff, Nederlands schrijver (overleden 1936)
- 1899 - Jan Buiskool, Nederlands jurist en politicus (overleden 1960)
- 1904 - Umberto II, koning van Italië (overleden 1983)
- 1905 - Pat O'Callaghan, Iers atleet (overleden 1991)
- 1906 - Irving Jaffee, Amerikaans schaatser (overleden 1981)
- 1907 - Fay Wray, Amerikaans actrice (overleden 2004)
- 1908 - Dolf Benz, Nederlands atleet (overleden 1988)
- 1911 - Franz Weissmann, Braziliaans beeldhouwer (overleden 2005)
- 1913 - Henry Brant, Amerikaans componist (overleden 2008)
- 1913 - Hans Filbinger, Duits jurist en politicus (overleden 2007)
- 1914 - Jens Otto Krag, Deens politicus (overleden 2009)
- 1915 - Meindert Boekel, Nederlands componist, organist en dirigent (overleden 1989)
- 1915 - Helmut Schön, Duits voetballer en voetbaltrainer (overleden 1996)
- 1916 - Antonio Branca, Italiaans autocoureur (overleden 1985)
- 1916 - Margaret Lockwood, Engels actrice (overleden 1990)
- 1916 - Madelon Verstijnen, Nederlandse vrouw die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog tijdens een dodenmars ontsnapte (overleden 2017)
- 1918 - Alfred Chandler, Amerikaans historicus en bedrijfskundige (overleden in 2007)
- 1919 - Kees Bitter, Nederlands verzetsstrijder en verrader (overleden 1945)
- 1919 - Fausto Coppi, Italiaans wielrenner (overleden 1960)
- 1921 - William Yates, Brits politicus (overleden (2010)
- 1924 - Lucebert, Nederlands schilder, dichter, tekenaar en lithograaf (overleden 1994)
- 1925 - Kirill Lavrov, Russisch theater-, film- en televisieacteur (overleden 2007)
- 1925 - Dicky Rogmans, Nederlands kunstschilderes (overleden 1992)
- 1925 - Helle Virkner, Deens filmactrice (overleden 2009)
- 1926 - Shohei Imamura, Japans filmregisseur (overleden 2006)
- 1926 - Jean-Pierre Serre, Frans wiskundige
- 1926 - Jenny Tanghe, Belgisch actrice (overleden 2009)
- 1927 - Erika Köth, Duits operazangeres (overleden 1989)
- 1929 - David Clarke, Brits autocoureur (overleden 2002)
- 1929 - Murray Gell-Mann, Amerikaans natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 2019)
- 1929 - Dick Latessa, Amerikaans acteur (overleden 2016)
- 1929 - John Julius Norwich, Brits historicus en politicus (overleden 2018)
- 1931 - Jac Holzman, oprichter van Elektra Records
- 1931 - Walter Marciano, Braziliaans voetballer (overleden 1961)
- 1933 - Quarentinha, Braziliaans voetballer (overleden 1996)
- 1933 - Paulo de Almeida, Braziliaans voetballer bekend als Paulinho, (overleden 2013)
- 1937 - Jacques d'Ancona, Nederlands journalist
- 1940 - Tineke Lodders, Nederlands politica
- 1941 - Flórián Albert, Hongaars voetballer (overleden 2011)
- 1942 - Lee Dorman, Amerikaans basgitarist (overleden 2012)
- 1943 - Cees Waal, Nederlands burgemeester, jurist en politicus (overleden 2011)
- 1944 - Hans Ree, Nederlands schaker
- 1944 - Graham Taylor, Engels voetballer en voetbalcoach (overleden 2017)
- 1945 - Carmen Maura, Spaans actrice
- 1945 - Jessye Norman, Amerikaans operazangeres (overleden 2019)
- 1946 - Ola Brunkert, Zweeds drummer (ABBA) (overleden 2008)
- 1946 - Tommy Lee Jones, Amerikaans acteur
- 1946 - Oliver Stone, Amerikaans filmregisseur
- 1947 - Viggo Jensen, Deens voetballer en voetbalcoach
- 1947 - Charles 'Bobo' Shaw, Amerikaans drummer (overleden 2017)
- 1949 - Daan Hugaert, Belgisch acteur
- 1951 - Johan Neeskens, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
- 1951 - Dadi Pudumjee, Indiaas poppenspeler
- 1951 - Tarciso, Braziliaans voetballer (overleden 2018)
- 1952 - Gerrie Kleton, Nederlands voetballer (overleden 2006)
- 1954 - Hrant Dink, Armeens-Turks journalist en columnist (overleden in 2007)
- 1955 - Xue Hanqin, Chinees diplomaat, hoogleraar en rechter
- 1955 - Renzo Rosso, Italiaans modeontwerper
- 1956 - Juan Ramón Carrasco, Uruguayaans voetballer en voetbalcoach
- 1956 - Engin Verel, Turks voetballer
- 1958 - Kari Virtanen, Fins voetballer en voetbalcoach
- 1959 - Andreas Eschbach, Duits auteur
- 1960 - Ton Blanker, Nederlands voetballer
- 1960 - Hans Smolders, Nederlands politicus, oud-chauffeur van Pim Fortuyn en oud-ijshockeyer
- 1961 - Rick van Velthuysen, Nederlands radiomaker en dj
- 1962 - Peter Callenbach, Nederlands honkballer
- 1964 - Robert Fico, premier van Slowakije
- 1965 - Stefan Kruger, Nederlands drummer en componist
- 1966 - Dejan Savićević, Montenegrijns voetballer
- 1967 - Wilmer Cabrera, Colombiaans voetballer
- 1967 - Marko Myyry, Fins voetballer
- 1968 - Tony Asumaa, Fins voetbalscheidsrechter
- 1968 - Juan Carlos Garay, Ecuadoraans voetballer
- 1968 - Raymond Joval, Nederlands bokser
- 1968 - Dirk Medved, Belgisch voetballer
- 1968 - Kaspars Ozers, Lets wielrenner
- 1969 - Guy Fays, Belgisch atleet
- 1969 - Dirk Heesen, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
- 1969 - Márcio Roberto dos Santos, Braziliaans voetballer
- 1970 - Matthias Dolderer, Duits piloot
- 1970 - Pieter van Woensel, Nederlands politicus (o.a. wethouder van Den Haag)
- 1970 - Svetlana Zacharova, Russisch atlete
- 1971 - Josh Charles, Amerikaans acteur
- 1971 - Annamarie Thomas, Nederlands schaatsster
- 1972 - Jimmy Carr, Iers-Brits komiek en presentator
- 1972 - Alan Culpepper, Amerikaans atleet
- 1972 - Letizia Ortiz Rocasolano, vrouw van koning Felipe van Spanje
- 1973 - Daniel Westling, echtgenoot van kroonprinses Victoria van Zweden
- 1974 - Saskia Bosch, Nederlands trampolinespringster
- 1974 - Krista van Velzen, Nederlands politica
- 1974 - Murat Yakin, Zwitsers voetballer
- 1975 - Dino Gillarduzzi, Duits schaatser
- 1975 - Xian Dongmei, Chinees judoka
- 1976 - Martijn Meerdink, Nederlands voetballer
- 1976 - Paul Thomson, Schots drummer (Franz Ferdinand)
- 1977 - René Haselbacher, Oostenrijks wielrenner
- 1977 - Jason Terry, Amerikaans basketballer
- 1978 - Eiður Guðjohnsen, IJslands voetballer
- 1978 - Kew Jaliens, Nederlands voetballer
- 1978 - Francis Kibiwott Larabal, Keniaans atleet
- 1978 - Marko Pantelić, Servisch voetballer
- 1979 - Edna Kiplagat, Keniaans atlete
- 1979 - Sebastian Lang, Duits wielrenner
- 1980 - Jolin Tsai, Taiwanees zangeres
- 1980 - Ben Woolf, Amerikaans acteur en dwerg (overleden 2015)
- 1981 - Dave Mantel, Nederlands acteur (overleden 2018)
- 1982 - Ray Fränkel, Nederlands-Surinaams voetballer
- 1982 - Sofia Jannok, Zweeds-Samische joiker, zangeres
- 1982 - Shayne Reese, Australisch zwemster
- 1983 - Ashleigh McIvor, Canadees freestyleskiester
- 1983 - Mohammad Shamsuddin, Bengalees atleet
- 1984 - Prins Harry, Brits prins
- 1984 - Loek van Mil, Nederlands honkballer (overleden 2019)
- 1985 - Ian Dyk, Australisch-Nederlands autocoureur
- 1985 - Kayden Kross, Amerikaans pornoactrice
- 1986 - Aleksandr Bessmertnych, Russisch langlaufer
- 1986 - Sanja Jovanović, Kroatisch zwemster
- 1987 - Clare Maguire, Brits zangeres
- 1987 - Kelly van Zon, Nederlands paralympisch sportster
- 1988 - Jukka Raitala, Fins voetballer
- 1988 - Tanja Žakelj, Sloveens mountainbikester
- 1989 - Abraham Kiptum, Keniaans atleet
- 1990 - Matt Shively, Amerikaans acteur
- 1995 - Tsegaye Mekonnen, Ethiopische atleet
Overleden
- 1830 - William Huskisson (60), Brits politicus
- 1859 - Isambard Kingdom Brunel (53), Brits ingenieur
- 1864 - John Hanning Speke (37), Brits ontdekkingsreiziger en officier
- 1883 - Joseph Plateau (81), Belgisch wis- en natuurkundige
- 1885 - Juliusz Zarębski (31), Pools-Oekraïens componist en pianist
- 1914 - Koos de la Rey (66), Zuid-Afrikaans generaal
- 1915 - Benedetto Lorenzelli (62), Italiaans nuntius in België en curiekardinaal
- 1916 - Julius Fučík (44), Tsjechisch componist en dirigent
- 1927 - Herman Gorter (62), Nederlands dichter
- 1937 - Herman Robbers (69), Nederlands schrijver
- 1940 - Dick Ket (37), Nederlands kunstschilder
- 1942 - Severino Reyes (71), Filipijns schrijver
- 1946 - Tjerk Luitjes (79), Nederlands anarchist
- 1947 - Nancy Riach (20), Schots zwemster
- 1967 - Jacoba van Tongeren, Nederlands verzetsstrijdster
- 1972 - Ásgeir Ásgeirsson (78), IJslands president
- 1973 - Koning Gustaaf VI Adolf van Zweden (90)
- 1975 - Franco Bordoni (62), Italiaans piloot en autocoureur
- 1976 - Petrus Antonius Nierman (75), Nederlands bisschop van Groningen
- 1978 - Willy Messerschmitt (80), Duits vliegtuigbouwer
- 1979 - Caro van Eyck (63), Nederlands actrice
- 1980 - Bill Evans (51), Amerikaans jazzpianist
- 1981 - Harold Bennett (81), Brits acteur
- 1982 - Karen Aabye (77), Deens schrijfster en journaliste
- 1990 - Gerard Veldkamp (69), Nederlands politicus
- 1991 - Petronella Burgerhof (82), Nederlands gymnaste
- 1995 - Dirceu José Guimarães (43), Braziliaans voetballer
- 1995 - Rien Poortvliet (64), Nederlands schilder en tekenaar
- 1998 - Viljo Heino (84), Fins atleet
- 2004 - Johnny Ramone (55), Amerikaans gitarist
- 2006 - Oriana Fallaci (77), Italiaans verzetsstrijdster, journaliste, publiciste en schrijfster
- 2007 - Colin McRae (39), Brits rallyrijder
- 2008 - Richard 'Rick' Wright (65), Brits toetsenist (Pink Floyd)
- 2008 - Getúlio (77), Braziliaans voetballer
- 2011 - Georges Fillioud (82), Frans politicus en minister
- 2012 - Pierre Mondy (87), Frans acteur
- 2013 - Arend van der Wel (80), Nederlands voetballer
- 2014 - Thomas Lenk (81), Duits beeldhouwer, graficus en tekenaar
- 2015 - Bernard Van De Kerckhove (74), Belgisch wielrenner
- 2016 - James Stacy (79), Amerikaans acteur
- 2017 - Violet Brown (117), Jamaicaanse oudste mens ter wereld
- 2017 - Frode Granhus (52), Noors auteur
- 2017 - Ata Kandó (103), Hongaars-Nederlands fotografe
- 2017 - Albert Speer jr. (83), Duits architect
- 2017 - Harry Dean Stanton (91), Amerikaans acteur
- 2018 - Clara Haesaert (94), Belgisch dichteres
- 2018 - Dudley Sutton (85), Brits acteur
- 2019 - Nel Barendregt (83), Nederlands politica
- 2019 - Heikki Häiväoja (90), Fins medailleur en beeldhouwer
- 2019 - Willem Gerrit Klooster (84), Nederlandse taalkundige, dichter en schrijver
- 2019 - Ric Ocasek (75), Amerikaans zanger
- 2019 - Hans van der Voet (89), Nederlands bestuurder
Viering/herdenking
- Honduras - Onafhankelijkheidsdag
- Guatemala - Onafhankelijkheidsdag
- Costa Rica - Onafhankelijkheidsdag
- Nicaragua - Onafhankelijkheidsdag
- El Salvador - Onafhankelijkheidsdag
- Verenigd Koninkrijk - Slag om Engeland Dag
- Rooms-katholieke kalender:
- Onze-Lieve-Vrouw van Smarten - Gedachtenis
- Heilige Nicomedus (van Rome) († c. 71)
- Heilige Melitina († c. 150)
- Zalige Ro(e)land (de' Medici) († 1386)
Weerextremen
Nederland
Officiële records | Landelijke records | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Gebeurtenis | Jaar | Extreem | Locatie | Jaar | Extreem | Locatie | |
Laagste etmaalgemiddelde temperatuur (°C) | 1986 | 9,3 | De Bilt | 1971 | 7,4 | Twenthe | |
Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur (°C) | 2016 | 22,6 | De Bilt | 2020 | 25,3 | Maastricht | |
Laagste minimumtemperatuur (°C) | 1931 | 1,5 | De Bilt | 1971 | −0,1 | Deelen | |
Hoogste minimumtemperatuur (°C) | 2006 | 17,7 | De Bilt | 2016 | 19,0 | Hoorn Terschelling | |
Laagste maximumtemperatuur (°C) | 1986 | 12,6 | De Bilt | 1986 | 11,7 | Twenthe | |
Hoogste maximumtemperatuur (°C) | 2020 | 31,4 | De Bilt | 2020 | 35,1 | Gilze-Rijen | |
Hoogste uurgemiddelde windsnelheid (m/s) | 1951, 1953-1954 | 11,3 | De Bilt | 1914 | 21,6 | Vlissingen | |
Hoogste windstoot (m/s) | 1954 | 20,6 | De Bilt | 1998 2001 |
25,0 25,0 |
IJmuiden Hoek van Holland | |
Langste zonneschijnduur (uur) | 1963 | 11,7 | De Bilt | 1963 2023 |
11,7 11,7 |
De Bilt Twenthe | |
Langste neerslagduur (uur) | 1994 | 12,6 | De Bilt | 1994 | 23,9 | Stavoren | |
Hoogste etmaalsom van de neerslag (mm) | 1966 | 26,7 | De Bilt | 1994 | 54,2 | Lauwersoog | |
Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid (%) | 1973 | 57 | De Bilt | 2020 | 48 | Maastricht | |
Laagste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa) | 1994 | 990,3 | De Bilt | 1994 | 983,7 | Eelde | |
Hoogste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa) | 1971 | 1032,6 | De Bilt | 1931 | 1033,4 | Maastricht | |
Officiële records worden altijd gemeten op het KNMI-weerstation in De Bilt.
Landelijke records kunnen worden gemeten op elk officieel KNMI-weerstation in Nederland. |
Uitzonderlijke gebeurtenissen
- 1973 - Laatste officiële zomerse dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 25 °C in De Bilt)
- 2016 - Laatste officiële zomerse dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 25 °C in De Bilt)
- 2020 - Landelijk maandrecord hoogste maximumtemperatuur in °C van september gemeten in Gilze-Rijen: 35,1
- 2020 - Laatste officiële tropische dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 30 °C in De Bilt). Dit is de meest late datum waarop de laatste tropische dag is gemeten.
België
Dagrecords[2]
- 1882 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 7,4 °C
- 1947 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 22,8 °C
- 1882 - Laagste minimumtemperatuur 4 °C
- 1947 - Hoogste maximumtemperatuur 30,1 °C
- 1986 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 41,6 mm
Uitzonderlijke gebeurtenissen[3]
- 1904 - Tornado in Wiers (Péruwelz) met schade.
- 1970 - Neerslagtotaal van 63 mm in Stabroek.
- 2000 - Tornado's in de Zwalmstreek, de streek rond Erpe-Mere en rond Antwerpen. Overstromingen rond Gent en Kortrijk.
Bronnen, noten en/of referenties
Zie de categorie 15 September van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.