Lijst van Europese ontdekkingsreizen

Deze lijst geeft een overzicht van de belangrijkste Europese aardrijkskundige ontdekkingen vanaf de 15e eeuw tot heden. Daarvoor zijn ook al enkele ontdekkingen gedaan, zoals IJsland, Groenland en Vinland, maar pas vanaf de 15e eeuw komt dit in een stroomversnelling. (sup)

15e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

1419 – Het eiland Madeira wordt door de Portugezen (her)ontdekt
1427 – Portugese zeelieden ontdekken de Azoren in de Atlantische Oceaan
1434 – De Portugezen varen voor het eerst voorbij Kaap Bojador, een kaap die men voorheen niet voorbij durfde te varen uit angst voor diverse legenden
1435 – Op de westkust van de Sahara wordt de Rio de Oro ontdekt door Afonso Gonçalves de Antona Baldaya
1441 – De Portugese kapitein Nuno Tristão rondt Kaap Blanco
1443 – Portugezen zeilen voorbij de Sahara en ontdekken dat er ten zuiden daarvan weer vruchtbare kusten te vinden zijn
1444 – Dinis Dias ontdekt de Cabo Verde. Eerste handelsposten gesticht
1450 – Alvise Cademosto ontdekt de onbewoonde eilanden van de archipel Kaapverdië
1456 – Cadomosto vaart als eerste de Gambia in West-Afrika op
1458 – Diogo Gomes vaart de golf van Guinee binnen en ontdekt de kust van Guinee-Bissau
1469 – Pero de Escobar en Joao de Santarem ontdekken de kust van het huidige Ghana
1471 – Fernao Gomes is de eerste Europeaan die de evenaar passeert
1472 – Fernando Poo ontdekt zijn gelijknamige eiland voor de kust van Midden-Afrika
1475 – Sao Tomé en Principe worden ontdekt door de Portugezen
1482 – Diogo Cão ontdekt de monding van de Kongo
1485 – Diogo Cão verkent de kust van het huidige Namibië tot Kaap Kruis
1488 – Bartolomeu Dias rondt Kaap de Goede Hoop, Afrika’s zuidelijkste punt
1489 – Pêro da Covilhã hoort als eerste Europeaan over het bestaan van Madagaskar
1492 – Christoffel Columbus ontdekt Amerika. Hij landt op de Bahama's
1492 – Columbus ontdekt de grote eilanden Cuba en Hispaniola
1493 – Pêro da Covilhã bereikt Abessinië
1493 – Op zijn tweede reis ontdekt Columbus de Kleine Antillen en Puerto Rico
1494 – Columbus ontdekt Jamaica
1497 – John Cabot ontdekt Newfoundland, een deel van Noord-Amerika
1498 – Columbus ontdekt de eilanden Trinidad en Tobago en de monding van de Orinoco
1498 – Vasco da Gama ontdekt de zeeweg naar Indië via de Indische Oceaan!
1499 – Amerigo Vespucci verkent de Venezolaanse kust en het eiland Curaçao

16e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

1500 – Amerigo Vespucci verkent verder de Zuid-Amerikaanse kust en ontdekt de monding van de Amazone
1500 – Brazilië wordt door de Portugees Pedro Álvares Cabral ontdekt
1500 – Diogo Dias, kapitein op de vloot van Cabral vaart langs Madagaskar
1500 – Gaspar Corte-Real ontdekt de zuidpunt van het eiland Groenland
1501 – Vespucci verkent de oostkust van Zuid-Amerika tot Cabo Frio op 23°Z
1502 – Christoffel Columbus ontdekt het vasteland van Midden-Amerika, het huidige Costa Rica
1502 – Vasco da Gama ontdekt op zijn tweede reis de Seychellen
1503 – Juan de Bermudez (Juan de Bermúdez) ontdekt de Bermuda-eilanden
1505 – Lourenço de Almeida, zoon van de Portugese onderkoning Francisco de Almeida, ontdekt het eiland Ceylon ten zuiden van Indië
1505 – Pedro Mascarenhas ontdekt de eilanden Réunion en Mauritius in de Indische Oceaan
1508 – De Spanjaarden ontdekken dat Cuba een eiland is
1509 – Eerste Portugese expeditie naar het schiereiland Malakka
1511 – Jerónimo de Aguilar en Gonzalo de Guerrero stranden in Yucatán
1511 – Onder leiding van generaal Alfonso d'Albuquerque werd Malakka door de Portugezen bezet en werd een strategische basis voor verdere Portugese expansie in Oost-Indië.
1512 – De Portugees Francisco Serrão bereikt als eerste de zogenaamde Specerijeilanden, (Molukken)
1513 – Vasco Núñez de Balboa bereikt als eerste Europeaan de Stille Oceaan
1513 – Juan Ponce de León ontdekt het Noord-Amerikaanse schiereiland Florida
1516 – De Rio de la Plata in Zuid-Amerika wordt ontdekt door Juan Díaz de Solís
1517 – Francisco Hernández de Córdoba verkent de kust van het schiereiland Yucatán
1518 – Juan de Grijalva verkent de Mexicaanse golfkust
1519 – Spaanse Conquistadores ontdekken het eiland Barbados
1519 – Pinedo verkent de noordkust van de Golf van Mexico
1519 – Hernán Cortés ontdekt de hoofdstad van het Azteekse rijk, Tenochtitlan
1519 – Ferdinand Magellaan begint aan zijn rondreis rond de wereld. Onderweg ontdekt hij de, later naar hem vernoemde, zeestraat naar de Stille Oceaan
1522 – De Victoria, een schip van Magellaans vloot, bereikt onder leiding van Juan Sebastián Elcano Spanje. Eerste reis om de wereld.
1522 – d’Avila verkent het huidige Nicaragua in Midden-Amerika
1524 – Het eiland Manhattan wordt ontdekt door Giovanni da Verrazzano
1524 – Hernán Cortés ontdekt Honduras
1526 – De Portugezen ontdekken het eiland Nieuw-Guinea
1527 – Het huidige Paraguay wordt verkend door Spaanse ontdekkingsreizigers
1529 – Spaanse avonturiers ontdekken de Marshalleilanden in de Stille oceaan
1532 – Francisco Pizarro ontdekt het uitgestrekte Incarijk in het westen van Zuid-Amerika
1533 – Fortún Ximénez bereikt Neder-Californië
1533 – Hernando de Grijalva ontdekt de Revillagigedo-eilanden
1534 – Jacques Cartier ontdekt de Saint Lawrence
1535 – Fray Tomás de Berlanga ontdekt bij toeval de Galápagoseilanden
1540 – García López de Cárdenas ontdekt de Grand Canyon in Noord-Amerika
1541 – De Mississippi wordt ontdekt door Hernando de Soto
1542 – Francisco de Orellana vaart de Amazone af en steekt Zuid-Amerika over
1543 – Ruy López de Villalobos ontdekt de Bonineilanden ten zuidwesten van Japan
1553 – Hugh Willoughby ontdekt Nova Zembla
1565 – Andrés de Urdaneta ontdekt de oostwaartse zeilroute over de Grote Oceaan tussen de Filipijnen en Nieuw-Spanje
1567 – Alvaro de Mendaña de Neira ontdekt de Salomonseilanden en Tuvalu in de Stille Oceaan
1574 – Ten westen van Chili wordt de Juan Fernández-archipel ontdekt
1576 – Martin Frobisher (her)ontdekt de zuidkust van Groenland
1578 – Francis Drake komt tot de conclusie dat Vuurland een eiland is
1592 – John Davis ontdekt de Falklandeilanden
1596 – Willem Barentsz (her)ontdekt Spitsbergen en Nova Zembla
1595 – De Spanjaard De Queirós ontdekt de Santa Cruzeilanden, de Nieuwe Hebriden

17e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

1602 – De kust van Californië wordt door Spaanse missionarissen ontdekt
1606 – De Nederlandse Willem Jansz ontdekt Australië. Hij landt op het schiereiland Kaap York
1606 – Luis Vaéz de Torres vaart door de naar hem genoemde zeestraat tussen Australië en Nieuw-Guinea, Straat Torres
1609 – Keeling ontdekt de Cocoseilanden ten noordwesten van Australië
1610 – Henry Hudson ontdekt de enorme baai die naar hem vernoemd wordt
1611 – Hendrik Brouwer ontdekt een snellere route naar Java door vanaf de Kaap de Goede Hoop pal oostwaarts te varen
1614 – Jan Jacobsz. May van Schellinkhout ontdekt het eiland Jan Mayen ten noorden van IJsland
1614 – Adriaen Block vaart de rivier de Connecticut op
1615 – De Fransman Champlain ontdekt het Huronmeer
1615 – William Baffin komt tot de conclusie dat de Baffinbaai geen doorvaart is
1616 – De Nederlanders Schouten en Le Maire rondden voor het eerst Kaap Hoorn
1616 – Schouten ontdekt de Admiraliteitseilanden ten westen van Nieuw-Guinea
1616 – Ontdekking van de eilanden New Britain en New Ireland bij Nieuw-Guinea
1622 – Een Nederlands schip ontdekt Kaap Leeuwin, de zuidwestpunt van Australië
1623 – Jan Carstensz ontdekt Arnhemland, een deel van Noord-Australië
1627 – De Hollandse kapitein François Thijssen ontdekt de zuidkust van Australië
1642 – Abel Tasman ontdekt Van Diemens Land, Tasmanië
1643 – Nieuw-Zeeland wordt ontdekt. Tasman denkt aan het onbekende Zuidland
1643 – Maarten Gerritsz. de Vries ontdekt de Koerilen ten noorden van Japan
1643 – De Nederlander Abel Tasman ontdekt het grote Zuidzee-eiland Fiji
1643 – Christmaseiland ten noordoosten van Australië ontdekt door de Brit William Mynors
1644 – Nederlandse koopvaarders ontdekken het grote eiland Sachalin boven Japan
1675 – Anthony de la Roché (Antoine de la Roché) ontdekt Zuid-Georgia
1678 – La Salle ontdekt de Niagarawatervallen in Noord-Amerika
1690 – Henry Kelsey ontdekt de rivier de Sasketchewan in Canada

18e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

1712 – Ten noorden van Rusland worden de Nieuw-Siberische eilanden ontdekt
1722 – De Nederlander Jacob Roggeveen ontdekt Samoa en Paaseiland
1728 – Vitus Bering ontdekt de zeestraat tussen Azië en Noord-Amerika
1739 – Bouveteiland in de zuidelijke oceaan ontdekt door een Noor
1741 – De Aleoeten ten zuiden van Alaska worden door Bering ontdekt
1741 – De Russische ontdekkingsreiziger Vitus Bering ontdekt het vasteland van Alaska
1762 – Tahiti wordt ontdekt door de Franse zeevaarder Bougainville
1767 – Britse ontdekkingsreizigers ontdekken het eiland Pitcairn
1768 – De Fransman Bougainville ontdekt het, later naar hem genoemde, eiland in de Tasmanzee
1769 – De Brit James Cook ontdekt dat Nieuw-Zeeland wel degelijk een eiland is
1770 – Cook ontdekt Botany Bay op de vruchtbare zuidoostkust van Australië
1772 – James Bruce ontdekt het Tanameer in het binnenland van het huidige Ethiopië
1772 – De Fransman Yves Kerguelen ontdekt het, later naar hem genoemde, eiland in de oceaan
1773 – Cook passeert als eerste mens de Zuidpoolcirkel
1773 – Tobias Furneaux ontdekt de, later zijn naamdragende, eilandengroep ten noorden van Tasmanië
1774 – Cook ontdekt de South Sandwich en de South Georgia eilanden in de IJszee
1775 – Cook ontdekt eveneens het eiland Nieuw-Caledonië in de Tasmanzee
1779 – De Genootschapseilanden in de Stille Oceaan worden door Cook ontdekt, Hawaï
1780 – Ivan Ljachov verkent de Nieuw-Siberische eilanden
1789 – De Schot David Mackenzie ontdekt de zeer lange rivier de Mackenzie in Noord-Canada
1792 – George Vancouver verkent de zuidwestkust van het huidige Canada
1792 – De monding van de rivier de Columbia in Noord-Amerika wordt ontdekt
1792 – Franse ontdekkingsreizigers ontdekken de Loyaliteitseilanden
1796 – David Thomson ontdekt het Athabascameer in Noord-Amerika
1798 – De zeestraat tussen Australië en Tasmanië wordt voorbij Kaap Leeuwin ontdekt door de Brit Matthew Flinders
1798 – Britse zeevaarders ontdekken het eilandje Nauru ten noorden van Fiji

19e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

1800 – Alexander von Humboldt verkent de rivier de Orinoco
1800 – De Antipodeneilanden ten zuiden van Nieuw-Zeeland worden ontdekt
1802 – De gehele Australische kust wordt in kaart gebracht. Veel nieuwe ontdekkingen
1806 – De Aucklandeilanden ten westen van Nieuw-Zeeland worden ontdekt door Bristol
1806 – De Schot Mungo Park verkent de loop van de rivier de Niger
1807 – David Thomson trekt de Rocky Mountains over
1810 – Het onbewoonde eiland Macquarie ten zuiden van Tasmanië wordt ontdekt
1810 – Campbelleiland ten westen van Nieuw-Zeeland wordt ontdekt
1812 – Johann Ludwig Burckhardt ontdekt de verloren stad Petra in de Arabische woestijn
1819 – Tijdens het ronden van Kaap Hoorn wordt William Smith naar het zuiden geblazen en ontdekt zo de Zuidelijke Shetlandeilanden
1820 – De Rus Fabian Gottlieb von Bellingshausen ziet als eerste het continent Antarctica
1821 – De South Orkney Islands in de Zuidelijke IJszee worden ontdekt
1821 John Davis gaat aan land op het Antarctisch Schiereiland
1823 – Het uitgestrekte Tsjaadmeer in de zuidelijke Sahara wordt voor het eerst op de kaart gezet
1823 – James Weddell ontdekt de Weddellzee
1824 – Hume en Hovell verkennen de Australische Alpen
1825 – Peter Skene Ogden verkent de woestijnen van het huidige Nevada
1826 – Robert Laing betreedt als eerste Europeaan het legendarische Timboektoe
1826 – Jedediah Smith bereikt als eerste Californië over land
1829 – John Ross ontdekt het schiereiland Boothia, het noordelijkste deel van Amerika
1829 – De Australische rivieren Murray en Darling worden in kaart gebracht door Sturt
1829 – William Moorcroft bezoekt als eerste Europeaan Boekhara in Centraal-Azië
1831 – John Ross ontdekt de plaats van het magnetische noorden
1831 John Biscoe ontdekt Enderbyland, Adelaïde Island, Grahamland, de Pitt Islands en de Biscoe Islands
1832 – Henry Rowe Schoolcraft ontdekt het Itascameer, de oorsprong van de Mississippi
1833 – Joe Walker ontdekt de Yosemite Valley
1833 – Peter Kemp ontdekt Kempland
1839 – Jules Sébastien César Dumont d'Urville ontdekt Terre Adélie
1840 – Charles Wilkes ontdekt Wilkesland op Antarctica. Hij brengt meer dan 2000 km kust in kaart.
1841 – James Clark Ross ontdekt Victorialand, Mount Erebus en het Rossijsplateau
1841 – Het Eyremeer in Australië wordt ontdekt
1843 – John Charles Frémont leidt een wetenschappelijke expeditie naar het Great Salt Lake in het westen van Noord-Amerika
1844 – Joseph Gabet doorkruist China en Tibet
1848 – In het oerwoud van Guatemala worden de indiaanse ruïnes van Tikal ontdekt
1848 – Johann Rebmann ontdekt de Kilimanjaro, Afrika’s hoogste berg
1849 – Johann Krupf ontdekt de Mount Kenya, de op een na hoogste berg van Afrika
1849 – De Schot David Livingstone ontdekt de rivier de Okavango die niet in zee uitmondt
1850 – David Livingstone verkent de loop van de rivier de Zambezi
1851 – Sir Robert McClure ontdekt Bankseiland ten noorden van Canada
1853 – Richard Burton bezoekt de verboden steden Mekka en Medina
1855 – David Livingstone ontdekt de Victoriawatervallen in het zuiden van Afrika
1856 – Livingstone steekt als eerste Europeaan Afrika in de breedte over
1856 – De Britten ontdekken de hoogste berg van de wereld in de Himalaya
1858 – Burton en Speke ontdekken het grote Tanganyikameer
1858 – De Brit Speke ontdekt het Victoriameer, het grootste meer van Afrika
1859 – De Amerikaan Brooks ontdekt de Midwayeilanden ten noordwesten van Hawaï
1860 – Franse ontdekkingsreizigers ontdekken de ruïnes van de tempels van Angkor Vat
1861 – De loop van de rivier de Ashburton in West-Australië wordt verkend
1862 – John McDouall Stuart maakt een oversteektocht door Australië van de oceaan in het zuiden tot aan de Arafurazee
1863 – Samuel Baker ontdekt het Albertmeer in het Afrikaanse binnenland
1865 – Karl Klaus von der Decken verkent delen van het huidige Somalië
1866 – De Fransman Garnier verkent de Mekong in Zuidoost-Azië
1870 – Schweinfurt ontdekt de rivier de Oubangi in Afrika, een zijrivier van de Congo
1871 – Livingstone ontdekt het Bangweulumeer in het Afrikaanse oerwoud
1873 – William Gosse ontdekt de Uluṟu in het binnenland van Australië
1876 – Henry Morton Stanley ontdekt de bronnen van de Nijl
1877 – Stanley verkent de loop van de rivier de Kongo, de op een na grootste rivier van Afrika
1878 – Stanley ontdekt het Edwardmeer en de Stanley Falls in het Afrikaanse binnenland
1879 – De eilandengroep Frans-Jozefland wordt ontdekt door de Oostenrijkers
1879 – De Zweed Otto Nordenskjold vaart als eerste door de Noordoost doorvaart
1881 – De Brit Long ontdekt het eiland Wrangel ten noorden van Siberië
1883 – De Sturtwoestijn (Sturt Stony Desert) in het hart van Australië wordt in kaart gebracht
1886 – Robert Peary trekt als eerste het binnenland van Groenland in
1888 – De legendarische Ruwenzoribergen (Maanbergen) wordt door Stanley ontdekt, 5190 m
1888 – Fridtjof Nansen steekt als eerste Groenland over van oost naar west
1888 – Het Turkanameer in de hoorn van Afrika wordt ontdekt door de Oostenrijker Hohnel
1891 – De Brit Francis Younghusband verkent het Pamirgebied in Centraal-Azië
1891 – De Fransman Jean Dybowski verkent de Centraal-Afrikaanse Republiek
1893 – Max Kingsley brengt het regenwoud van Gabon in kaart
1894 – Het grote Kivumeer in het Afrikaanse Hoogland wordt ontdekt
1895 – De eerste mens zet voet op Antarctica, Henry Bull
1897 – Sven Anders Hedin ontdekt de moerassen van Lop Nur in Tibet
1898 – William Rudall verkent de woestijnen van Noordwest-Australië
1899 – Adrien de Gerlache ontdekt de Gerlachestraat en overwintert met de Belgica op het pakijs, de eerste overwintering op Antarctica

20e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

1902 – Otto Sverdrup ontdekt Axel Heibergeiland in het uiterste noorden van Canada
1902 – Robert Scott verkent het Ross-ijsplateau op Antarctica
1903 – Eugène Lenfant toont aan dat het Tsjaadmeer in verbinding staat met de Niger
1905 – Roald Amundsen maakt als eerste de Noordwestelijke doorvaart.
1906 – De Savoye verkent de Ruwenzori keten, de legendarische Maanbergen van Afrika.
1906 – Percy Fawcett verkent het grensgebied tussen Bolivia en Brazilië
1907 – Jacques Bacot verkent de stroomgebieden van de Mekong en de Yangtse Kiang
1908 – Sven Anders Hedin ontdekt de bronnen van de Indus en de Brahmaputra
1908 – Fawcett brengt de onbekende Rio Verde in Bolivia in kaart
1909 – De Amerikaan Robert Peary bereikt de Noordpool, voor zijn landgenoot Cook
1909 – Cândido Rondon verkent de oerwouden van Mato Grosso en ontdekt een onbekende rivier
1909 – De Brit Ernest Shackleton bereikt de Magnetische zuidpool
1910 – Fawcett brengt de grens tussen Peru en Brazilië in kaart
1911 – Hiram Bingham ontdekt de Inkastad Machu Picchu in het Peruaanse oerwoud
1911 – De Noor Amundsen bereikt de Zuidpool in december van dit jaar.
1912 – De Duitser Wilhelm Filchner ontdekt het Filchner-Ronne-ijsplateau en de Luitpoldkust
1912 – De Fransman Jean Auguste Marie Tilho brengt het Tibestigebergte in de Sahara in kaart
1913 – De eilandengroep Severnaya Zemlya ten noorden van Kaap Tsjeljoeskin in Rusland wordt ontdekt door Russische ijsbrekers.
1915 – De Canadees Vilhjalmur Stefansson ontdekt de Canadese Borden-, Brock-, Meighen- en Lougheedeilanden
1919 – De Hudsonbaai wordt voor het eerst grondig onderzocht en in kaart gebracht
1922 – Howard Carter ontdekt in het dal van de koningen het graf van Toetankhamon
1923 – Ahmed Hassanein Bey verkent nooit gekarteerde gebieden in de Noordwestelijke Sahara
1926 – Frank Kingdon-Ward ontdekt de onbekende bovenloop van de Yarlung Tsangpo in de Himalaya
1931? – Henri Lhote verkent het onherbergzaamste deel van de Sahara, het land van de angst
1931 – Het luchtschip LZ127 "Graf Zeppelin" vliegt over de Noordelijke IJszee ten noorden van Siberië. Tijdens deze reis werden 500 eilanden ontdekt en een aantal andere van de kaart gehaald
1932 – Het onbekende Arabische binnenland wordt voor het eerst doorkruist door St John Philby
1933 – Jimmy Angel vliegt in Venezuela over de hoogste waterval ter wereld, de Ángelwaterval, die onder zijn naam algemeen bekend wordt
1934 – Een Britse expeditie ontdekt dat Grahamland deel uitmaakt van Antarctica
1935 – De Amerikaan Lincoln Ellsworth ontdekt het Vinsonmassief, hoogste berg van Antarctica
1936 – Ted Colson steekt als eerste de Australische Simpsonwoestijn in het geheel over
1936 – De Nederlander Frits Wissel ontdekt de Wisselmeren op 31 december 1936. Tijdens een vlucht over het binnenland van Nieuw-Guinea zag hij onverwacht een groot meer met kano's onder zich. Hierdoor kwam men erachter dat het Centrale Bergland bewoond werd door Papoeastammen, wat voordien onbekend was.
1939 – Lincoln Ellsworth verkent een groot gedeelte van oostelijk Antarctica
1941 – De Russische hydrologe Tatjana Oestinova ontdekt op Kamtsjatka de Vallei van de Geisers
1954 – De eerste Europeanen betreden de Baliemvallei in het binnenland van Nieuw-Guinea
1958 – De Britten Vivian Fuchs en Edmund Hillary steken als eerste over land Antarctica over
1958 – Edward Thiel ontdekt in Antarctica een grote bergketen, het Dufekmassief
1969 – De Brit Wally Herbert steekt als eerste mens de Noordelijke IJszee over
1980 – Op Noord-Borneo wordt de grootste grot ter wereld gevonden (Gunung Mulu)
1986 – In Namibië wordt bij Grootfontein "Dragon's Breath Cave", het grootste onderaardse meer ter wereld gevonden
1994 – Een Frans-Britse expeditie ontdekt in Tibet de bronnen van de Mekong

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]