Wikipedia:Café Exact

Overzicht beheerpagina's

Een nieuw onderwerp toevoegen

Welkom in Café Exact Overlegruimte voor discussies op het gebied van de exacte wetenschappen Vragen en discussies over aardwetenschappen, natuurkunde, scheikunde, sterrenkunde, technische wetenschappen, wiskunde en aanverwante vakgebieden zijn hier welkom. Voor biologie en informatica kunt u terecht in twee zustercafé's: biologiecafé resp. ICT-café. Zie het archief voor ouder overleg.

U bevindt zich hier:

De kroeg · Auteursrechtencafé · Bibliografie- en broncafé · Biografische bistro · Biologiecafé · Botcafé · Categoriecafé · Doorverwijscafé · Economiecafé · ►Exactewetenschapscafé · Geografiecafé · Geologiecafé · Geschiedeniscafé · ICT-café · Juridisch café · Kunstcafé · Medisch café · Muziekcafé · Politiek en nieuwscafé · Redactielokaal · Religie- en filosofiecafé · Ruslandcafé · Schaakcafé · Sportcafé · Taalcafé · Typografiecafé · De Wandschildering · Wikidata-café · Zuidoost-Europacafé · Café for non-Dutch speakers · (wikiprojecten) · (mededelingen) · (helpdesk)

Gelijktijdigheid in de astronomie

Is de uitspraak Theoretisch valt niet uit te sluiten dat Betelgeuze reeds is geëxplodeerd, aangezien zijn licht enkele eeuwen nodig heeft om de aarde te bereiken [...] in ons artikel natuurwetenschappelijk gezien juist? Anders gezegd, heeft het begrip "gelijktijdigheid" een betekenis voor gebeurtenissen buiten de waarnemingshorizon? Zwitser123 (overleg) 5 jan 2020 11:25 (CET)

Is er uberhaupt een bron voor? Voor de rest is je vraag tamelijk filosofisch, waarmee je een risico loopt dat mensen (zeker buiten het wetenschapsgebied) daar heel anders over denken dan mensen "in het veld" ... Edoderoo (overleg) 5 jan 2020 11:52 (CET)

Die bron wordt in Betelgeuze gegeven. Het antwoord op de vraag weet ik niet zeker, maar wel dat Betelgeuze binnen onze waarnemingshorizon ligt, anders zouden we van het bestaan van die ster niet op de hoogte kunnen zijn — bertux 5 jan 2020 12:00 (CET)

De ster zit uiteraard binnen onze waarnemingshorizon, want we kunnen hem immers zien. Echter, wat we nu zien is licht van een paar honderd jaar oud. Maar een gebeurtenis die daar korter dan die paar honderd jaar geleden heeft afgespeeld, bevindt zich nu nog buiten onze waarnemingshorizon. Of in gewoon Nederlands: het licht van die gebeurtenis is nog naar ons onderweg, en daarom kunnen we het nu nog niet zien. Erik Wannee (overleg) 5 jan 2020 12:39 (CET)

We schrijven ook niet dat SN 1572 eigenlijk (ongeveer) in het 7e millennium v.Chr. gebeurde. We gebruiken Aardse tijdrekening, dus vanuit ons perspectief. –bdijkstra (overleg) 5 jan 2020 14:03 (CET)

Na bwc:

Oh ja, ik vatte die horizon iets te absoluut op, als 'datgene waarvan ons nog nooit informatie heeft kunnen bereiken'; in die zin wordt de term ook gebruikt, dus als lichtsnelheid maal leeftijd van het heelal.

Overigens zou het begrip gelijktijdigheid hier inderdaad problematisch zijn, maar nu dat woord in het artikel niet voorkomt, zal de tekst opgevat worden zoals hij bedoeld is: gerelateerd aan onze waarneming van tijd en fenomenen. Het artikel zou zeker vooruitgaan als iemand er een tijdrekening vanuit het perspectief der Betelgeuzen aan zou toevoegen, maar niet als er een omstandige uitleg van de speciale relativiteitstheorie bijgesleept zou worden. Gelijktijdigheid bestaat ook niet tussen een dronken vrachtwagenchauffeur en wegspringende voetgangers, maar die Einsteinse nuance heb ik nooit gemist in politieberichten — bertux 5 jan 2020 14:16 (CET)

De gelijktijdigheid zit 'm in het woordje "reeds", waarbij onze tijdlijn gelijkgesteld wordt met die van Betelgeuze. Ik zoek ook niet een omstandige uitleg, maar struikelde over de geciteerde zin en vroeg me af of die niet beter weg kan of dat ik de wetenschappelijke basis fout begrepen heb. Zoals ik die begrijp, vindt de gebeurtenis voor ons pas plaats als hij hier wordt waargenomen, anders gezegd, wetenschappelijk kun je "hier" en "nu" niet los van elkaar zien. Of en hoe dat in het artikel te verwerken, dat is dan punt twee. Populair-wetenschappelijk wordt deze uitdrukking vaak gebruikt, daarom vind je er ook bronnen voor, maar die vind je tenslotte ook voor de platte-aarde hypothese ;-) Zwitser123 (overleg) 5 jan 2020 15:09 (CET)

Gelijktijdigheid wordt pas relatief indien er sprake is van referentiestelsels die, in vergelijking met de lichtsnelheid, een grote onderlinge snelheid hebben. Maar wij bevinden ons met Betelgeuze (vrijwel) in hetzelfde referentiestelsel, omdat de onderlinge snelheid tussen ons en Betelgeuze, althans in vergelijking met de lichtsnelheid, (vrijwel) nul is. Onze tijdlijn is dan ook (vrijwel) gelijk aan de tijdlijn van Betelgeuze en klokken op Betelgeuze lopen daarom (vrijwel) synchroon met onze klokken, zodat er binnen ons gezamenlijke referentiekader wel degelijk van (vrijwel) gelijktijdigheid gesproken kan worden. Als Betelgeuze bijvoorbeeld 300 jaar geleden is geëxplodeerd, dan is dat ook voor overlevenden rond Betelgeuze 300 jaar geleden gebeurd. Die Betelgeuzianen weten dat dan al 300 jaar, maar bij ons zal die informatie dan pas over ca. 400 jaar arriveren, omdat die informatie een afstand van ca. 700 lichtjaar moet overbruggen om ons te bereiken. Wetenschappelijk gezien vindt die gebeurtenis dus niet pas over 400 jaar plaats, maar vond die dan voor zowel ons als voor Betelgeuzianen al 300 jaar geleden plaats. Mvg, Trewal 5 jan 2020 16:02 (CET)